'JW9**?
im»
SKiSfcl
■
■ ■
m
skrm
Ef
FROM THE LIBRARY OF
REV. LOUIS FITZGERALD BENSON, D. D.
KC-'_-__P
BEQUEATHED BY HIM TO
THE LIBRARY OF
PRINCETON THEOLOGICAL SEMINARY
V.l
KSB91
■ _■_■
_-_-_-__■ I > K'M
I H
_._■
tw
_^_H
wmm
357 Breviarium Usum Sarum : a Reprint of
the Folio Edition, by Chevallon and Reg-
nault, Paris, 1531, edited by F. Proctor,
M.A., and Chr. Wordsworth, M.A. : Vol.
1, Kalendar and Temporale ; Vol. 2, Psalter,
&c. ; Vol. 3, Sanctorale, with an Introduc-
tion, List of Editions from the Papers of H.
Bradshaw, and Complete Indexes ; 3 vols,
8vo, rare, £4 4s 1879-86
The only complete edition published since 1557.
The edition of the Grkat Breviary here reproduced
is that of 1531, the aim being to present a more
legible form, i.e., without the perplexing abbrevia-
tions of the original, and with paragraphs better
deflned.
An introduction of 130 pages, contains [besides other
interesting information as to the Breviary and its
contents] Mr. Bradshaw's exhaustive lista of
editions and copies of the Breviary and allied
liturgical books.
■
The most impoitant article in this month's
Pall Mall Magazine treats of the most recent
discovery by Lord Newton of a much-worn
copy of the Samm MissaL One side of the
binding was missing, and apparently the title-
page, but the discoverer readily perceived that
it was a Caxton of a very early date. After exa-
mining it, Mr Pye, of the British Museum,
wrote : " It is a very interesting and curious
book, and is of an earlier date than any Sarum
Missal in the Museum. It is not, however,
printcd by Caxton, . . . but at his expense, bya
French printer named Guillaume Maynyal, at
Paris, in 1487." The volume, now carefully
bound, is of great historical value, and has
bitherto been entirely unknown to bibliographers.
It is the earliest known impression of the Salis-
bury Missal and has a plain colophon dated
December 4th, 1487, which is about five years
earlier than the celebrated Rouen edition, dated
October, 1491, hitherto looked upon as the
editio princeps. It also gives a new fact in the
typographical history of England's prototypo-
grapher, William Caxton, having been printed
•at Paris by William Maynyal, to whom Caxton
must have left his large device, which appears
prominently at the end of the volume. That
Caxton's successors employed foreign printers to
a.ssist them iswellknown; but it was not sus-
pected until now that Caxton had initiated the
-custom. From May, 1487, the date of "The
Book of Good Manners," to May, 1489, when
Caxton finished the " Doctrine of Sapience,'
nothing is known to have been issued from the
press at Westminster. Was it because at this
time Caxton was employed abroad, and among
-other things passed through the press this very
missal? Among other very readable articles
/
0*
B R E V I A R I I
AD USUM IXSIGXIS ECCLESIAE
S A R U M
FASCICULUS I.
<£antabrtgtae
TYPIS ACADEMICIS EXCUDEBANT
C, J. CLAY ET FILIUS
>?
®
OF
'/,
B R E V I A R I U M
1937
Stf
^
AD USUM INSIGNIS ECCLESIAE
SARUM
FASCICULUS I.
IN QUO CONTINENTUR
I. KALENDARIUM,
ET
II. ORDO TEMPORALIS
SIVE
PROPRIUM DE TEMPORE
TOTIUS AXXI,
UXA CUM ORDIXALI SUO QUOD USITATO VOCABULO DICITUR
PICA SIVE DIRECTORIUM SACERDOTUM.
JUXTA EDITIOXEM MAXIMAM
PRO CLAUDIO CHEYALLON) a.d. jTX ALMA PARISIORUM
ET FRANCISCO REGNAULT / MDXXXI. [aCADEMIA IMPRESSAM,
?0 ~e*t*'r ' * y
LABORE AC STUDIO
FRANCISCI PROCTER, A.M.
ET
CHRISTOPHORI WORDSWORTH, A.M.
TYPIS ATOUE IMPENSIS
ALMAE MATRIS ACADEMIAE
CANTABRIGIENSIS
MDCCCLXXXII.
Digitized by the Internet Archive
in 2013
http://archive.org/details/breviariu01cath
PKEFACE.
The Fasciculus here presented to the Reader contains two
of the four main divisions of the Breviary, that is to say, the
Kalendar (Kalexdarium) and the Proper of Seasons (Tem-
poeale). It has been already explained that the constant
reference to the Psalterium and Commune Sanctorum from all
other parts of the book rendered it necessary to print that
portion first.
A few pages of Introduction, briefly describing the com-
ponent parts of the Breviary and stating the characteristics
of this edition, will be found at the beginning of the Fasciculus
which contains the Psalterium (with the Commune Sanctorum
and other miscellaneous matter). The Editors have thought
it best to defer their main Preface or Introduction (promised
in the preceding Fasciculus) till the completion of the work,
so that they may be able to give the latest results which
have been reached in this branch of study.
A word of apology is due for the appearance of a few
notes which were introduced with the idea (adopted for a time)
of making the present to some small extent a critical edition.
TV • AVTEM • DOMINE : MISERERE • NOSTRI .
DEO • GRATIAS.
In festo Paschce,
1882.
a3
CONSPECTUS TOTIUS BREVIAKIL
IMPBIMIS
CONTENTA IN HOC FASCICULO PRIMO.
(I.) KALENDABIUM, &c.
PAGE
Titulus editionis anni 1531. . . . . . 1
Monitum de Kalendario ..... 2
Kalendarium ... .... 3
Tabula Festorum Mobilium ..... 15
Bota Litterae Dominicalis. Ilota Numeri Aurei. . „
Pro Septuagesima. Claves Festorum Mobilium . 16
Noviluniorum Canon. ...... ,,
Benedictiones Matutinales ..... 17
Bubricce Generales de habitu cantantium Pesponsoria
et Lectiones : et de Festis Expositionem Evangelii
non habentibus ....... 19
Orationes de SS. Wolfado, Kadegunde, Modwenna et
Editha 20
Index brevis Omciorum quorundam de Psalterio. „
(II.) TEMPORALE,
SIVE
PROPRIUM DE TEMPORE.
Pica. Dominica Pbima Advextus*
Memoriae ....
Preces .....
Historia [Esaiae] 'Aspiciens' .
Memoria, Matutinae et Hora? de S. Maria
Acl Horas de Adventu .
In Agendis Mortuorum .
Piiibricce de Yigiliis Jfortuorum
de C ommendatione Animarum
de Officio Mortuorum
Per Hebdomadam i. Adventus
Preces
Regula de C ommemorationibus
Servitium Plenum Beatae Maiiae .
Pica. Dominica et Hebdomacla n. Adventus
Pica. Dominica et Hebdomada iii. Adventus
Eeria iv. vi. et Sabbatum Quatuor Temporum
Pica. Dominica et Hebdomada iv. Adventus
Lectiones per Hebdomadam ....
Antiphonse incipientes per 0.
In Vigilia Xativitatis (sive Natalis) Domini
De Thurincatione .....
Ix Die Nativitatis Domixi. (25. Decembris)
De Prosis .......
Stephani protomartyris (26. Dec.) .
S. Johannis apostoli et evangelistse (27. Dec.)
In Die SS. Innocentium (28. Dec.)
Thomse archiepiscopi et martyris (29. Dec.)
Sexta die a Nativitate Domini (30. Dec.)
Dominica infra Octavas Xativitatis Domini .
COLUMN
i
viii
xii
xx
xxxii
xxxvii
xlii
xlv
xlviii
xlix
li
liv
lxvii
lxxii
lxxix
xcviii
odv
cxxix
cxlvii
cliv
clvi
clx\-ii
clxxi
clxxvi
cxcvii
ccxiv
ccxxx
ccxlv
cclxi
cclxv
* Locum imaginum majorum in exemplari nostro a.d. 1531 impressarnxn
(fiuantum ad pp. i.— mcccsc\"iii. attinet) per litteras majusculas in hoc indice
notavimus.
8
TEMPORALE, SIVE
Silvestri papse et confessoris (31. Dec.)
De Versibus, Nocturnis, et Memoriis
COLUMN
cclxix
cclxxvi
In Die Oirgumcisionis Domini (1. Januarii)
In Octava S. Stephani (2. Jan.)
In Octava S. Johannis (3. Jan.)
In Octava SS. Innocentinm (4. Jan.)
De S. Edwardo rege et confessore memoria, (5. Jan.)
In Yigilia Epiphanise (5. Jan.)
Medise lectiones de S. Thoma
In Die Epiphani^e (6. Jan.)
Per Octavas .....
Dominica infra Octavas ..
In Octava Epiphanise (13. Jan.)
Hilarii episcopi et confessoris (13. Jan.)
Rubrica de Festis .....
De Historia ' Domine ne in ira '
S. Felicis episcopi et martyris (14. Jan.)
Manri abbatis (15. Jan.)
Marcelli papae et confessoris (16. Jan.) .
S. Sulpicii episcopi et confessoris (17. Jan.)
S. Priscse virginis et martyris (18. Jan.)
cclxxxiii
ccxcv
ccci
cccv
cccx
cccix
cccxvi
cccxix
cccxxxii
cccxlv
cccli
cccliii
cccliii
ccclx
ccdxiii
ccclxvi
ccclxxi
ccclxxiii
ccclxxv
C[ Rvgula cle Historiis inchoandis ...... ccclxxvii
Tabula Historiarum ....... ccclxxxiii
Pica de Dominicis (&c.) post Octavas Epiphanice . . ccclxxxiii
Dominica et Hebdomada i. post Oct. Epiph. . . . cccciii
Historia [Pauli Apostoli] ' Domine ne in ira' . . ccccvii
Dominica et Hebdomada n. post Oct. Epiph. . . . ccccxxxv
Dominica et Hebdomada iii. post Oct. Epiph. . . ccccxliv
Dominica et Hebdomada iv. post Oct. Epiph. . . cccclv
Dominica et Hebdomada v. post Oct. Epiph. . . . cccclxiv
Pica. Dominica in Septuagesima et per Ferias . . cccclxxv
Pica. Dominica in Sexagesima et Hebdomada . . dv
Pica. Dominica in Quinquagesima .... dxxxi
Feria iv. Cinerum, in Capite Jejunii . . . dliv
Feria v. vi. et Sabbatum in Capite Jejunii . . dlviii
Pica. Dominica et Hebdomada i. Quadragesimae . . dlxv
€ De vii Psalmis Poznitentialibus et xv. Psalmis Gra-
duum et Letania ...... dlxxxviii
De Collatione ....... dxciii
Pica. Dominica et Hebcjomada II. Quadragesimse . . dcxvii
Pica. Dominica et Hebdomada iii. Quadragesim» . dcxlv
PROPRIUM DE TEMPORE.
Pica. Dominica et Hebdomada iv. Quadragesimse.
Pica. Dominica et Hebdomada in Passione .
Pica. Dominica in Ramispalmarum
Feria ii. — iv. Hebdomada? Sanctse post Ramospal
marum .......
Feria v. ix Oena Domini .
Tenebrce. Capitulum
Feria vi. m Parasceve
dcclxxx
Sabbato in Yigilia Paschae * . .
Pica. In Die Saxcto Pasch.e ....
Ad Fontes ......
Ferise post Pascha. Processio ad Crucitixnm .
Sabbato in Albis ......
Pica. Doniinica in Albis, in Octavis Paschae
Hebdomada post [Octavas] Pasch. .
Plenum Servitium de S. Maria
Pica. Dominica et Hebdomada n. post Pascha
Pica. Dominica et Hebdomada iii. post Pascha .
Pica. Dominica et Hebdomada iv. post Pascha
Pica. Dominica et Hebdomada v. post Pascha
Feria ii. et iii. in Pogationibus
Feria iv. in Yigilia Ascensionis Domini .
Ix Die Ascensionis Domini ....
In crastino Ascensionis .....
Sabbato post Ascensionem Domini .
Pica. Dominica infra Octavas Ascensionis .
Ferias i. — iv. post Dominicam infra Oct. Ascensionis,
In Octava Ascensionis .....
Sabbato in Yigilia Pentecostes
Pica. In Die Sancto Pextecostes et Hebdomada
Pica. In Die (sive Festo) S. Trixitatis
Rubrica de Matutinis .....
Ix Festo Corporis Christi ....
'Pomanus Pontifex Urbanus iv.' .
Feria vi. Sabbato et Dominica infra Oct. Corporis Christi
Feria ii. — v. post Dominicam infra Oct. .
In Octava Corporis Cbristi ....
Pica. DominicaB I. — x. post Trinitatem
Dominica i. post Trinitatem. Antiphonse de Cruce et de
B. Maria
Historia Pegum ' Deus omnium ' .
COLUMN
dclxxxi
clccvii
dccxlv
dcclxii
dcclxxiii
ii, dcclxxxiv
dcclxxxvi
dccxcv
dccciii
dcccxviii
dcccxxiii
dcccxlv
dcccxlvii
dccclxvii
dccclxxviii
dccclxxxiii
dcccci
dccccxvii
dccccxxxiii
dccccl
dcccclvii
dcccclix
dcccclxvi
dcccclxx
dcccclxxi
dcccclxxxvi
dccccxcii
dccccxciii
dccccxcvii
mxxix
mxlvii
mlxi
mlxviii
mlxxviii
mxcii
mxcviii
mcix
mclxviii
mclxxiii
Hic inseruntur in Portiforiis Gratice in Vigilia Pascha.
10 TEMPOKALE.
COLUMN
d Rubrica Magna de Dominicis et Festivitatibus (sive de
Festis in Dominica Occurrentibus) , mclxxxv
( niclxxxii
Lectiones Feriales pro Hebdomada i. post Trinitatem . -J ?
Lectiones per Dominicam et Hebdomadam n. post Tri-
nitatem ......... mccii
Lectiones per Dominicam et Hebdomadam iii. post
Trinitatem ........ mccix
Lectiones per Dominicam et Hebdomadam iv. post Tri-
nitatem ........ mccxv
Lectiones per Dominicam et Hebdomadam v. post Tri-
nitatem ........ mccxxi
Lectiones per Dominicam et Hebdomadam vi. post
Trinitatem ........ mccxxv
Lectiones per Dominicam et Hebdomadam vn. post
Trinitatem ........ mccxxx
Lectiones per Dominicam et Hebdomadam viii. post
Trinitatem ........ mccxxxv
Lectiones pro Dominica ix. post Trinitatem . . . mccxxxix
Historia Sapientiae 'In principio' . . . . mccxli, mcclvii
Pica. Dominicse I. — v. post v. Kalendas Augusti . . mccxliii
Lectiones per Dominicam et Hebdomadam i. post v. Kal.
Aug. ......... mcclvii
Lectiones per Dominicam et Hebdomadam n. post v. Kal.
Au£. ......... mcclxiv
Lectiones per Dominicam et Hebdomadam iii. post v.
Kal. Aug mcclxvii
Lectiones per Dominicam et Hebdomadam iv. post v.
Kal. Aug mcclxx
Lectiones per Dominicam et Hebdomadam v. post v. Kal.
Aug *
Historia Job 'Si bona' ..... mcclxxii, mcclxxx
Pica. Dominicse i. et n. post v. Kal. Septembris . . mcclxxiii
Lectiones per Dominicam et Hebdomadam I. post v. Kal.
Sept mcclxxix
Lectiones per Dominicam et Hebdomadam II. post v.
Kal. Sept mcclxxxvi
Historia Thobia? ' Peto Domine ' . . . mccxci, mccxcviii
Pica. Dominica i. et n. post iii. Idus Septembris . . mccxciii
Lectiones per Dominicam et Hebdomadam i. po»t iii. Id.
Sept mccxcviii
Lectiones per Dominicam et Hebdomadam n. post iii.
Id. Sept mccciv
* Lectiones pro quinta etiam bebdomada in Legendis Sarum a.d. 1518 (sicut
et in Portiforiis) ineptius procurantur ; quas supplet liber Ecclesiasticus e cap.
xvi. 7 — 9, et vii. 3 usque ad viii. 13.
Lectiones inter dominicas et hebdomadas satis prudens non distribuit Che-
vallonius, qui seepe monet ut Lectiones legantur per ordinem. Distinctionem
tamen lectionum antiquiorum per Dominicas in hoc conspectu saltem per
numeros paginularum nos indicavimus.
TEMPORALE. EXPOSITIONES. DEDICATIO. 11
COLUKN
Historia Jndith ' Adonay '..... mcccx, mcccxiv
Pica. Dominica i. post xii. Kalendas Octobris . . mcccxi
Lectiones post xii. Kal. Octobris ..... mcccxiv
Historia Machabeorum ' Adaperiat.' . . mcccxx, mcccxxxvi
Pica. Dominica I. — v. post v. Kalendas Octobris . . mcccxxiii
Lectiones per Dominicam et Hebdomadam i. post v. Kal.
Oct. ......... mcccxxxvi
Lectiones per Dominicam et Hebdomadam n. post v.
Kal. Oct. ........ mcccxliii
Lectiones per Dominicam et Hebdomadam iii. post v.
Kal. Oct. ........ mcccxlvii
Lectiones per Dominicam et Hebdomadam iv. post v. Kal.
Oct. ......... mccclii
Lectiones per Dominicam et Hebdomadam v. post v. Kal.
Oct. ......... mccclvii
Historia Ezechielis ' Yidi Dominum' . . mccclxii, mccclxxv
Pica. Dominicae i. — iv. post v. Kalendas Novembris . mccclxv
Lectiones per Dominicam et Hebdomadam I. post v. Kal.
Nov. ......... mccclxxv
Lectiones per Dominicam et Hebdomadam n. post v.
Kal. Nov. ....... mccclxxxiii
Lectiones per Dominicam et Hebdomadam iii. post v.
Kal. Xov. ....... mccclxxxvii
Lectiones per Dominicam et Hebdomadam iv. post v.
Kal. Xov. ........ mcccxci
Expositioxes Evangeliorum Domixicalium cum Ora-
tionibus et Antiphonis a Dominica i. post Trinitatem
usque ad Adventum Domini ..... mcccxcix
Ih Dedicatioxe Ecclesij: ...... mccccxlix
Infra Octavas Dedicationis Ecclesise . . . mcccclxvi
Dominica infra Octavas ...... mcccclxxiv
In Octava Dedicationis Ecclesire .... mcccclxxxv
Finis Ojjiciorum Dominicalium.
FINIS FASCICULI I.
12
ITEM
CONTENTA IN FASCICULO SECUNDO.
PSALTEKIUM AD USUM SARUM*
COLUMN
Formulse commimes : ante horas oratio, Pater, Ave, Credo.
Ps. Venite. Invitatoria per annum . . . . 1 — 4
f[ DOMINICIS DlEBUS AD MATUTINAS,
Incipit Psalterium.
in i. Nocturno, Ps. i. — iii., vi. — xiv. . . . 5 — 18
in ii. Nocturno, Ps. xv. — xvii. .... 17 — 24
in iii. Nocturno, Ps. xviii. — xx. Te Deum . . 23—28
Dominicis diebus [et de Sanctis] ante Laudes et in
Laudibus. Ps. xcii., xcix., lxii., lxvi.
Benedicite. Ps. cxlviii. — cl. Benedictus. Pro
Pace, Ps. cxxii 28 — 36
Ad Primam. Ps. xxi. — xxv., liii., cxvii. (xcii.), cxviii.
(1 — 32.) [de Sanctis, Ps. liii. tantum] Quicimque vult,
Preces, Ps. cxx 37 — 58
Ad Tertiam. Ps. cxviii. (33—80) 57—62
Ad Sextam. Ps. cxviii. (81—128) . . . . . 61—66
Ad Nonam. Ps. cxviii. (129—176) .... 65—69
Feria Secunda ad Matutinas. Ps. xxvi. — xxxvii . . 69 — 84
Feria Secunda ad Laudes. Ps. 1., v., lxii., lxvi., Confitebor.
cxlviii. — cl., Benedictus ...... 84 — 88
Preces Feriales. Ps. 1. MemoriaB de B. Maria, de
Sanctis, de Cruce 89 — 95
Feria Tertia ad Matutinas. Ps. xxxviii. — xli., xliii. —
xlix., li 95—109
Feria Tertia ad Laudes. Ps. 1., xlii., lxii., lxvi. Ego
dixi. cxlviii. — cl., Benedictus ..... 109 — 111
* Nota quod Psalmorum numeri secundum usum Sarum ordinem sequuntur
latinum, et non hebraicum sive biblicum anglicanis sevi nostri usitatiorem.
Concordantiam in hoc loco protulimus.
Ordo latinus Psalterii. Ordo anglicanus hebraeorum.
i. ii. usque ad viii. similiter i. ii. usque ad viii.
ix. 1— 21 = ix.
ix. 22 =x.
x. xi. xii. &c. usque ad cxii. = xi. xii. xiii. ...usque ad cxiii.
cxiii. 1 — 9 = cxiv.
cxiii. 9 = cxv.
cxiv. — cxvi. 1 — 10.
cxv. = cxvi. 10.
cxvi. cxvii. ...cxlv. =cxvii. cxviii. ...cxlvi.
cxl vi .=cxlvii. 1 — 11.
cxlvii. = cxlvii. 12.
cxlviii. cxlix. cl. similiter cxlviii. cxlix. cl.
^[ Tituli de Psalterio et Communi in hoc conspectu sic notati majori
pictura in Breviario Magno sunt ornati, qualem nos (p. 489) gratia exempli
ponendam curavimus.
PSALTERIUM ET VIGILLE MORTUORUM. 13
COLUMH
Feria Quarta ad Matutinas. Ps. lii. — lxi., lxiii., lxv.,
lxvii 111—126
Feria Quarta ad Laudes. Ps. 1., lxiv., lxii., lxvi., Exul-
tavit, cxlviii. — cl., Benedictus. .... 126 — 128
Feria Quinta ad Matutinas. Ps. lxviii. — lxxix . . 128 — 145
Feria Quinta ad Laudes. Ps. 1., Ixxxix., lxii., lxvi. Can-
temus, cxlviii. — cl., Benedictus. . . . .145 — 149
Feria Sexta ad Matutixas. Ps. lxxx. — lxxxviii., xciii.,
xcv.,xcvi. ........ 149 — 165
Feria Sexta ad Laudes. Ps. ]., cxlii., Ixii., lxvi. Doniine
audivi auditionem, cxlviii., &c. .... 165 — 169
Sabbato ad Matutixas. Ps. xcvii. — cviii. . . . 169 — 186
Sabbato ad Laudes. Ps. 1., xci., lxii., lxvi., Audite cseli,
cxlviii. — cl., Benedictus ..... 186 — 191
Dominicis Diebus ad Yesperas. Ps. cix. — cxiii., Magni-
ficat 191—195
Feria Secunda ad Yesperas. Ps. cxiv. — cxvi., cxix., cxx.,
Magnificat 195—199
Feria Tertia ad Yesperas. Ps. cxxi. — cxxv., Magnificat . 199 — 202
Feria Quarta acl Yesperas. Ps. cxxvi. — cxxx., Magnificat 202 — 204
Feria Quinta ad Yesperas. Ps. cxxxi., cxxxii., cxxxiv. —
cxxxvi., Magnificat 204—209
Feria Sexta ad Yesperas. Ps. cxxxvii. — cxli., Magnificat 209 — 214
Sabbato ad Yesperas. Ps. cxliii. — cxlvii. . . . 215 — 221
Ad Yesperas. Ps. Magnificat. . . . . . 221
Ad Completorium. Ps. iv., xxx. 1 — 6, xc, cxxxiii., Xunc
dimittis 221—225
Completoria viginti duo, per annum .... 221 — 238
Ad Completorium, Preces, Ps. 1. .... 238 — 241
Pro Pace Ecclesia?, Ps. cxxii. ...... 241,242
Septem Psalmi Pcenitentiales (vi., xxxi., xxxvii., 1., ci.,
cxxix., cxlii.) 242—249
Litania? feriales per Quadragesimam .... 249 — 259
Finit Psalterium secundum usum Sarum . 260
Tabula Psalterii 261—268
C Officium Mortuorum. In Yigiliis,
Ad vesperas mortuorum. Ps. cxiv., cxix., cxx., cxxix.,
cxxxvii., Magnificat, cxlv. ..... 271 — 274
Ad matutinas mortuorum ..... 273 — 278
in i. Nocturno. Ps. v. — vii. .... 273 — 276
in ii. Nocturno. Ps. xxii., xxiv., xxvi. . . 275 — 278
in iii. Nocturno. Ps. xxxix. — xli. . . . 277 — 280
Ad Laudes in officio mortuorum. Ps. 1., lxiv., lxii.,
Ego dixi, cxlviii. — cl., Benedictus . . . 280—282
Commendatio Animarum. Ps. cxviii., cxxxviii. . 282, 283
Exjrficiunt Yigilice Mortuorum.
14
SERVITIUM B. MAM.E. COMMUNE SANCTORUM ATQUE
SANCTARUM PROPRIUM NON HABENTIUM.
Servitium B. Mari.e in Adventu, et per annum
Ad vesperas in Adventu. Ps. cxxi. — cxxv. (vel cix. — cxi.,
cxxix., cxxxi.) Magnificat ....
Memorise de S. Spiritu (de Sancto Ecclesise), de Reliquiis
de Omnibus Sanctis .....
Ad Completorium. Ps. xii., xlii., cxxviii., cxxx.
Nunc dimittis ......
Ad Matutinas. Ps. viii., xviii., xxiii., xliv., xlv.
lxxxvi.j xcv. — xcvii. .....
Ad Horas per annum (Don-plenum servitium). Ps
liii., cxvi., cxvii. ; cxix. — cxxi.; cxxii. — cxxiv.
cxxv. — cxxvii. ......
Per Adventum [Omcium Parvum, sive] servitium in Con
ventu quando non fit plenum ....
Per Adventum, Plenum Servitium ....
Post Nativitatem Domini, servitium in Conventu .
Post Oct. Epyphanise, Plenum Servitium
Post Purificationem, non plenum in Conventu
Post Purificationem, Plenum Servitium .
Lectiones plures de Commemorationibus B. Marise .
De lectionibus Commemorationis B. Marise in Tempore
Paschali .........
Finis Servitii beatce Marice.
COLUMN
283—314
283, 284
284, 285
285
284, 288
289, 290
283—290
291,292
292—296
296—301
302—304
304—314
305—314
314
In Commemoratione S. Thomse archiepiscopi
Translatio S. Ceddse non-Sarum . . .
In Commemoratione S. Ceddse
In Festo Yconise Salvatoris
Officium Prsesentationis B. Marise .
Gesta de Prsesentatione B.
Ad missam de Prsesentatione
M. Virginis
. 315—317
. 317—319
. 319—321
. 321—329
. 329—345
. 345—349
. 349—352
Benedictio Salis et Aquse
Benedictio Panis
. 352—354
354
Commune Sanctorum Paschalis Temporis . . . 355 — 363
Apostol. vel Evangelistse. Ps. xviii., xxxiii., xliv.;
(yel xlvi., lx., lxiii.; vellxxiv., xcvi., xcviii.) cix.,
cxii., cxv., cxxv., cxxxviii. ..... 355 — 359
Unius Martyris vel Confessoris .... 360 — 362
Plurimorum Martyrum vel Confessorum . . . 362, 363
Hicfinit Commune Sa?ictorum Tempore Paschali.
Yersus de Conclusione Collectarum . . 363
Commune Sanctorum reliqui Temporis .
#1 In Natali Apostolorum (Psalmi, ut supra)
Unius Martyris. Ps. i. — iii. ; iv., v., viii.; x.
non decollati
. 364—459
. 364—371
xiv., xx. 371—395
372, 380, 381, 383
COMMUXE RELIQUI TEMPORIS. BENEDICTIONES. TABUL^. 15
■390,
COLUMN
392—395
390—392
xiv. ,
. 395-
402,
409
397
403
409
Unius Martyris et Pontificis . . . 386
Martyris et Pontificis sive Confessoris Exulati
Tn ISTatali Plurimorum Martyrum. Ps. i., ii., x.
xv., xxiii. ; xxxii., xxxiii., lxxviii.
„ „ et Pontificum .
„ „ fratrum .
,, ,, proprium habentiuni
Unius Confessoris et Pontificis. Ps. i. — iii. ; iv.
viii.; xiv., xx., xxiii. .....
Unius Confessoris et Abbatis ....
Unius Confessoris cujuscunque
Plurimorum Confessorum. Ps. i., ii., iv. ; v., :
xv.; xxiii., xxxii., lxxxiii. ....
Unius Yirginis et Martyris. Ps. viii., xviii., xxiii. ;
xliv., xlv., lxxxvi. ; xcv. — xcvii. .... 440 — 450
De Yirgine non Martyre ..... 444, 450 — 456
Plurimarum Yirginum ...... 456 — 459
Explicit Commune Sanctorum et Sanctarum. Sequuntur
Bexedictioxes Matutixales .... 429 — 462
409—426
426—430
431
431—440
Tabula de Festorum Divisioxe (462-
( principale, .....
•475:
FESTUM
DUPLEX
FESTUM
SIMPLEX
majus,
minus,
inferius,
Invita-
torium
triplex
de Sanctis
cle Octavis
tt-J
Invita-
torium
duplex
Invita-
torium
simplex
regimine
Chori
sme
regimine
Chori
f cle Sancti
de Feriis
462
463
463
464
cum continuo regimine Chori, 465
cum regimine in Octava Die, 466
r de Sanctis (ii. vesperse), . 466
| de diebus infra Oct., . . 467
| de Commemorationibus, . 467
iprincipaliterprivileg., 469
majus privilegiata, . 470
minus privilegiata, . 470
inferius privilegiata . 471
(deProcessione,ii.Ji^e/z/,?/<:6,&c.), 472
~cleSancti4non.conJ.unctis> • *J2
(conjunctis, . . 4v3
de conjunctisDuplicibus. 473
(Inferioribus
de Octavis -jmajoribus et
( minoribus, . 474
sine nocturno, . . .474
cum nocturno, . . .474
principaliter privilegiatis, . 474
majus privilegiatis, . .474
minus privilegiatis, . .475
inferius privilegiatis, . .475
Tabula Picse. sive Ordinarii, vel Ordinationis de Tempore 475, 476
16
OFFICIA EX MISSALI.
Praeparatio ad Missam ......
Ordinarium Missse .......
Prsefationes de Trinitate, de S. Spiritu, de S. Cruce
Prsefationes de S. Maria, de Apostolis
Prsefatio communis ......
C Canon Miss,e .......
Preces post Missam ......
#T Missa de Trinitate1 ......
Missa de S. Spiritu2 ......
Missa de Cruce3 .......
Missa de Quinque Vulneribus4 ....
C Missa quotidiana de B. Maria ....
{[ Missa pro Defunctis pro corpore prsesenti .
ante diem sepulturse .
in die sepulturse
In Missa quotidiana pro Defunctis .
In Missa in die Animarum
Quando ferialiter dicitur pro Defunctis
In Amniversariis ....
COLUMN
479, 480
481—488
486
487
488
489—499
500
501—503
503—506
506—508
508—514
514—521
Infra trigintale
. 526,
522, 523, 526,
. 522,
In die trigintali .......
In Missa pro Episcopis defunctis . 522, 523, 524,
In Missa pro Fratribus et Sororibus
In Missa pro Benefactoribus .....
In Missa pro omnibus fidelibus defunctis .
f[ Missa de Apostolis ......
Missa de uno Martyre
Missa Plurimorum Martyrum
Missa de quocunque Confessore
Missa de S. Rocho .
Missa Unius Yirginis
Missa de Nomine Jesu .
Orationes pro sterilitate .
521—528
523, 528
529
524
523, 525, 528
527, 528, 529
527, 528, 530
526, 527, 528
529
525, 526, 530
531
531
532
533
. 535—538
. 538-540
. 541—543
. 543—545
. 546—548
. 548—553
. 553, 554
1 ' missa votiva die Dominiea.' (Missale Sarum.)
2 'missa votiva die Mercurii,' excepto quod in Missali sequentia est Veni
Sancte Spiritits, Et emitte &c.
3 'missa votiva die Veneris,' omissa sequentia.
4 ' missa sive officium de v vulneribus, a S. Bonifacio papa, nunciante S.
Raphaele arehangelo, conscriptum.'
In his non inveniuntur Missa De Angelis, et Missa Salunpopidi, quaein Missali
intitulantur Missse Votivae dierum Lunae et Martis.
17
SEQTJUNTTJR
CONTINENDA IN FASCICULO III.
(IV.) PROPRIUM SANCTORUM.
SIVE
SANCTORALE.
*Ih Yigilia sancti Andreas
In Natali S. Andreae apostoli .
DIES
MENSIS
. 29
. 30
Festa Mensis
Dece
MBRIS
Depositio S. Osmundi episcopi et confessoris
S. Nicolai episcopi et confessoris
In Octava S. Andrese .....
4
6
7
IN FESTO CoNCEPTIONIS BEAT.E MARLE VIEGINIS
8
Lucise virginis et martyris ....
13
In Yigilia Thonise apostoli ....
Thomse apostoli .......
(Sequuntur qucedam in Temporali, pp. clvi. — (
•cclxxvi.)
20
21
Festa Jaxuarii.
Wulstani episcopi et confessoris .....
19
Fabiani et Sebastiani martyrum
20
Agnetis virginis et martyris
21
Yincentii levitse et martyris
22
In Conversione sancti Pauli
25
De sancto Prsejecto memoria
Juliani episcopi et confessoris .
Agnetis (secundo)
Batildis reginse
25
27
28
30
* Litteris majusculis notavimus eos dies quos in Breviario Magno a.d. 1531,
per insertionem imaginis grandioris ligno incisa? ornavit Chevallonius, et in
Legendis Sarum a.d. 1518 Hopylius similiter.
S. E. i. b
18
PROPKIUM SANCTORUM.
Festa Februarii.
Brigidse virginis .....
In Purificatione beat.e Marije virginis
Blasii episcopi inartyris ....
Agatha? virginis et martyris
Vedasti et Amandi episcoporum et confessorum
Scholasticse virginis
Valentini martyris .
Juliana^ virginis et martyris
In Cathedra sancti Petri .
Matthise apostoli
Festa Martii.
Davidis episcopi confessoris
Ceddae episcopi confessoris
Perpetuae et Felicitatis martyrum
Gregorii papse et doctoris
Edwardi regis et martyris
Cuthberti episcopi confessoris .
Benedicti abbatis
In Annunciatione BEATJ3 Mari^e virginis
[Besurrectio Domini vacat.]
Festa Aprilis.
Richardi episcopi confessoris .
Ambrosii episcopi doctoris
Tiburtii et Valeriani [et Maximi] martyrum
Alphegi archiepiscopi martyris
Georgii martyris .....
Marci evangelistse .....
Yitalis martyris .....
(Erkenwaldi episcopi confessoris)
Festa Maii.
Philippi et Jacobi apostolorum ....
In Inventione sanctse Crucis .....
De Alexandro Eventio et Theodulio martyribus memoria
*JOHANNIS APOSTOLI ANTE PORTAM LATINAM .
Johannis de Beverlaco . . .
Translatio Nicolai episcopi
Gordiani et Epimachi martyrum ....
Nerei Achillei et Pancratii martyrum
Picturam in hoc loco non habet Lcgend. a.d. 1518.
PROPRIUM SAXCTOROI.
19
*Dunstani archiepiscopi confessoris .
De Potentiana virgine memoria
Aldelmi episcopi confessoris ....
De sancto Urbano papa martyre memoria .
Augustini episcopi confessoris Anglorum apostoli
Germani (parisiensis) episcopi ....
Petronillse virginis
DIES
MBN8IS
19
19
25
25
26
28
31
Festa Junii.
aschali memoria
Nicomedis martyris ....
Marcellini et Petri martyrum .
Bonifacii episcopi et sociorum ejus martyrum
Gildardi et Atedardi episcoporum confessorum
Translatio Edmundi arcliiepiscopi confessoris
Primi et Feliciani martyrum (In Tempore P
tantum) ......
Barnabse apostoli .....
Basilidis Cyrini Naboris et Nazarii martyrum
Basilii episcopi confessoris
Viti Modesti et Crescentise martyrum
Translatio Richardi episcopi confessoris
Cirici et Julittse martyrum
f Marci et Marcelliani martyrum
Gervasii et Protasii martyrum
Translatio Edwardi regis martyris .
Albani protomartyris Anglorum
Etheldredae virginis ....
In Yigilia sancti Johannis baptistse .
In Die Xativitatis sancti Johannis baptist?e
Per Octavas S. Johannis baptistse.
Johannis et Pauli martyrum .
Dominica infra Octavas S. Johannis bapt.
Leonis pap?e confessoris ....
In Vigilia apostolorum Petri et Pauli
In Die apostolorum Petri et Pauli .
In Commemoratione sancti Pauli apostoli .
Festa Julii.
In Octava sancti Johannis baptistse .....
% IX FESTO YlSITATIONia BEAT.E MaRLE VIRGIXIS .
Die quinta infra Octavas Visitationis. Octava Apostolorum
Translatio sancti Thomse (ut inferius patebit) ....
Die septimo infra Octavas Visitationis ....
Dominica infra Octavas Visitationis.
Octava Visitationis beatse Maripe .....
* Hic incipit Pars Estivalis in Portiforiis.
+ Hic explicit Pars Hyemalis in Portiforiis.
$ Imaginem in hoe loco non habet Legend. 1518.
1
2
5
8
9
9
11
12
14
15
1G
16
18
19
20
22
23
23
24
26
28
28
29
30
1)2
20
PROPRIUM SANCTORUM.
Processi et Martiniani rnartyrum* ....
De sancto Swithuno memoria .....
Dominica infra Octavas Apostolorum Petri et Pauli.
Lectiones per Octavas Apostolorum
Translatio et Ordinatio sancti Martini episcopi .
Octava Apostolorum .....
Translatio Thomse archiepiscopi martyris .
^I In Festo Keliquiarum (Dominica post vii. Jul.).
Septem Fratrum martyrum .....
Translatio Benedicti abbatis .....
Translatio Swithuni et sociorum episcoporum confessorum
In Translatione sancti Osmundi episcopi confessorisf .
In Commemoratione sancti Osmundi .
Secunda die infra Octavas sancti Osmundi .
Dominica infra Octavas sancti Osmundi.
Sexta die infra Octavas sancti Osmundi
Septima die infra Octavas sancti Osmundi
In Octava Translationis sancti Osmundi
Kenelmi regis martyris ......
Arnulphi episcopi martyris .....
Margaretse virginis martyris .....
Praxedis virginis .......
Marise Magdalense
De sancto Wandragesillo memoria ....
Apollinaris episcopi martyris .....
Christinse virginis martyris .....
Vigilia Sancti Jacobi .....
Jacobi apostoli .......
De Christophoro et Cucufato martyribus memoria
£ Ann.ae matris Mari^: ......
Septem Dormientium martyrum ....
Samsonis episcopi confessoris .....
De Panthaleone memoria .....
Felicis Simplicii Faustini et Beatricis martyrum
Abdon et Sennes martyrum . .
Germani (autissiodorensis) episcopi confessoris .
Festa Augusti.
Ad Vincula sancti Petri apostoli
De sanctis Machabeis memoria
Stephani papaB martyris ....
In Inventione sancti Stephani protomart)1
martyrum .....
Oswaldi regis martyris ....
In Festo beatse Mariae virginis ad Nives .
pies
MENSIS
. 2,9
. 9
ris sociorumque
10
11
15
16
17
21
22
23
17
18
20
21
22
22
23
24
24
25
25
26
27
28
28
29
30
31
* Nulla memoria de Sanctis in die Jul. 2. secundum Sarum.
f Osmundi Translatio, non Sarum sed Synodale tantum.
% Picturam non habet Brev. 1531. Habet Leg. 1518,
PROPRIUM SAXCTORUM.
21
In Festo Transfigurationis Domini nostri Jesu Christi
De Sixto Felicissimo et Agapito martjribus memoria
In Festo dulcissimi Nominis Jesu
Donati episcopi niartyris ....
Per Octavas Xominis Jesu.
Yigilia sancti Laurentii
Laurentii martyris .....
Sexta die infra Octavas Xoininis Jesu
Hippolyti sociorumque ejus martyrum
Dominica infra Octavas Nominis Jesu.
Cyriaci sociorumque ejus martyrum .
Bornani martyris .....
Tiburtii martyris .....
In Octava Nominis Jesu .
Eusebii presbyteri confessoris .
In Yigilia Assumptionis .
In Die Assumptioxis beat.e Marle
Per Octavas Assumptionis.
Dominica infra Octavas Assumptionis.
De Octava Laurentii memoria .
De Agapito martyre memoria ....
De Magno martyre memoria ....
Octava Assumptionis ....
De Timotheo et Syniphoriano martyribus memoria
Timothei et Apollinaris martyrum .
Yigilia sancti Bartholomei
Bartholomei apostoli .....
De Audoeno episcopo confessore memoria
Ruffi martyris ......
Augustini episcopi confessoris atque doctoris
De sancto Hermete memoria ....
In Decollatione beati Johannis baptistae .
De Sabina virgine memoria ....
Felicis et Adaucti martyrum ....
Cuthburgae virginis ......
Festa Septembris.
Egidii abbatis
Prisci martyris ......
Ordinatio sancti Gregorii papa? ....
Translatio Cuthberti episcopi confessoris .
Bertini abbatis et confessoris ....
In Yigilia Nativitatis beatas Mariae .
Xativitas beat.e Mari^ ....
Per Octavas Nativitatis beatae Mariae.
Dominica infra Octavas Nativitatis B. Mariae.
De Gorgonio martyre memoria
De Proto et Jacintho martvribus memoria
DIE3
MENSIS
6
6
7
7
9
10
12
13
8
9
11
14
14
14
15
17
18
19
22
22
23
23
24
24
27
28
28
29
29
30
31
9
11
•>7
PROPRIUM SANCTORUM.
* In Festo Exaltationis sanct^e Crucis
Cornelii et Symphoriani martyrum {inemoria et medicv lectiones)
In Octava Nativitatis beatse Marise
De Nicomede memoria
Edithas virginis ....
Eufemise Lucise et Geminiani martyrum
Lamberti episcopi martyris
Vigilia sancti Matthei
Matthei apostoli et evangelistre
De sancto Laudo memoria
Mauricii sociorumque ejus martyrum
Theclae virginis ....
Firmini episcopi martyris
Cypriani martyris, Justinse virginis martyris
Cosmse et Damiani fratrum martyrum
Michaelis archangeli
Hieronymi presbyteri confessoris atque doctoris
DIES
MENSIS
Festa Octobris.
Remigii, Germani, Yedasti et Bavonis, episcoporum confessor
De Meloro martyre memoria
f Tliomse herfordensis episcopi confessoris
Leodegarii episcopi martyris
Fidis virginis martyris
Marci, Marcelli, et Apulei martyrum
Dionysii, Rustici, et Eleutherii martyrum
Gereonis sociorumque ejus martyrum
Nicasii, Quirini, et Scuviculi martyrum
Translatio Edwardi regis confessoris
Callixti papse martyris
Vulframni episcopi confessoris .
Michaelis in monte tumba
Translatio Etheldredse virginis .
Lucse evangelistse ....
De sancto Justo memoria .
Depositio Frideswidse virginis .
Undecim milium virginum martyrum
Romani archiepiscopi confessoris
Crispini et Crispiniani martyrum
Johannis de Beverlaco episcopi confessoris
Vigilia apostolorum Symonis et Judas
Symonis et Judse apostolorum .
Quintini martyris ....
In Vigilia Omnium Sanctorum .
* Picturam hic non habet Leg. 1518.
t Thomre herfordensis, non Sarum scd Synodalc tanlum.
PROPRIUM SAXCTORUM.
23
Festa Novembris.
* Ix Festo Ohnium Saxctorum
*In Commemoratioxe Aximarum (Defunctorum)
[Eustacliii et sociorum ejus martyrum]
Winifridae virginis martyris
Leonardi abbatis et confessoris
Quatuor Coronatorum Martyrum
Theodori martyris .....
Martini archiepiscopi turonensis confessoris
De sancto Menna memoria
Per Octavas sancti Martini.
Bricii episcopi confessoris
fTranslatio Erkenwaldi episcopi confessoris
Depositio Erkenwaldi episcopi (in mense Aprili)
Machuti episcopi confessoris .
Depositio Edmundi cantuariensis archiepiscopi et confessor
Hugonis episcopi confessoris
Aniani episcopi confessoris
Octava sancti Martini
Edmundi regis martyris ....
Cecilise virginis martyris ....
Clementis papse martyris ....
De sancta Felicitate virgine et martyre memoria
Grisogoni martyris .....
Katherinse \irginis martyris
Lini papse martyris .....
Saturnini et Sisinnii martyrum
is
DIES
MEXSIS
1
2
2
3
6
8
9
11
11
13
U
15
16
17
17
18
20
22
23
23
24
25
26
29
* Picturam in his locis non habet. Legend. 1518.
f Erkenwaldi Translatio, non Saiiim sed Synodale london.
ACCENTUARIUM.
Prologus.
Breves et longse [syllabse vocabulorum penultimse].
FINIS.
2i
CORREOTIONS
FOB THE
KALENDAKIUM
CAMBEIDGE, 1882.
It is fair to the Printer and to ourselves to state that in a great number of
instances the words printed in our tezt which are noio to be supplanted by these
corrections, are not absolute blunders, but actual readings either of some edition
of the Sarum Breviary other than a.d. 1531, or of the works of the Fathers, which
was used in preparing the earlier half of our textfor the press.
They are noted here simply in order that the student may ascertain, as far as
possible, the exact text of Chevallon and BegnauWs edition.
* A star marks an error, or a questionable reading, in the text of
A.D. 1531.
Monitum de Kalendario, Une 1. As I find, too late for alteration,
that my friends are perplexed by the expression ' nomina cetera,' I may
explain here that I meant to imply ' nomina, et cetera.' (Cf. Munro on
Lucret. n. 859.)
Kalendarium. In the memorial hexameters which are placed at
the heading of the months the following readings should be noted :
Mart. * Prima mandentem : diripit : quarta bibentem.' Chevallon.
The edition of the Brev. Sarum a.d. 1516, has the same punctuation, but
reads 'madentem': the Portiforia (a.d. 1519, 1543 — 4, &c.) read 'madentem :
disrumpit.'
Decemb. 'et anguis' Chevallon ; 'ut anguis' Portiforia (a.d. 1519,
1543—4, &c).
And at the foot of the months :
Februar. 'neuma'...' Mercurii et Yeneris.' Chevallon.
Jun. ' ordea.' Chevallon. For the last line the Master of Clare pro-
poses with great probability to read ' Vellantur : caseus fit, et emplastratio
pomis.' June seems early for picking beans but the verses may have been
written originally, as Dr Atkinson suggests, for a more southerly climate
than England. ' Alvearia castrare, bienstocke schneiden. Pallad. mense
Junio tit. 7.' Basilii Fabri Sorani Thesaurus Eruditionis Scholastica.
' Emplastratio, insitionis est species, die impfung, die verbindung des
propfF=reises, de qua integro capite prsecipit Plinius 1. xvii. c 16 et
Pallad. 1. iii. c. 17.' ibid.
August. Place ' Si bona^ within brackets. Both this and ' doctorem '
are omitted by Chevallon. Read ' prohibet quae Julius.'
Septemb. Read probably ' Tunc viciae satio.'
Novemb. 'Querit' (i.e. quserit). Chevallon.
CORRECTIONS
FOR THE
TEMPOKALE
CAMBRLDGE, 1882.
COLUMN
LlXE
Eead
vi.
7
perire
xxii.
3, 5
maerens : a...sanitas. Vulnus
42
Incensum vestrum
xxiv.
38
igitur tetram
*xxv.
antepenult
. ligneam
xxxi.
ult.
facite
xxxii.
35
tunc vesperce
xxxiv.
32
Responsoriorum
xxx vii.
6
43.
xliii.
15
resuscitati
xliv.
39
Maria, si
41
tino tantum
xliv.
44
Maria, in
liii.
16
scelestos
lviii.
18
Verbum Domini
lxv.
18
et
lxvi.
26
grandes et pulchrae absque
lxix.
34
Ant. Te jure.
lxxiii.
21
angelus Gabriel
40
voluit Dominus
lxxiv.
24, 5
omit et cogitabat...salutatio.
32
Solam in (in Beclce editione) .
lxxv.
29
quia (juxta
lxxvi.
25
Sancti in quo
33
solet et a corpore
35
omit omnem
lxxvii.
5
omit anus
*lxxvii.
i
ordini
11
illa de filiabus
lxxvii.
20
quia non merito sibi (Chev. cum Leg. 1518}
lxxxiv.
13
pistrino
16
constet
lxxxvii.
39
quod modo
26
CORRECTIONS FOR THE TEMPORALE.
COLUMN
LlNE
Read
lxxxviii.
22
post
*xc.
33
Responsoria et versus
xci.
29
deferia agitur
xciii.
ult.
Quis ibit ex vobis ['Quis ibit nobis5 ed.
Vulg\.
ciii.
6,7
vocabulis, unus
civ.
29
tangit sed sola resonat
*cxi.
16
pythonibus
*cxvi.
14
parentibus primis,
*cxvi.
30
exalta, ' exulta ' Chev.
37
designentur
cxvii.
8
qui ad
cxviii.
6,7
reddit
"*cxxii.
30,31
indicium vitce revertentes
cxxiv.
19,20
veneratione
25
libenter quam devote
cxxviii.
27
In adventu igitur
31
omit omnis
38
Judea
47
aqua
cxxxvi.
14
terree vestrae,
23
Christo ?
29
Esaya testimonium Christo
cxxxvii.
37
cognovit Petrus
cxxxviii.
42
in prsesepe
cxxxix.
6
sibi conveniunt
cxl.
28
Qui
penult.
gratiam ut
cxli.
18
testes, tanta
24
respondebit
32,33
nos ad gentes
cxliii.
46
latinum transversis sive translatis
cxliv.
2
esse ipsa veritate : ut nichil
cxlv.
36
dicit
*cxlvi.
27
Philippenses
*cliii.
21
ascendet
*cliv.
24
ab
*clx.
33
super Canticum dicetur
clxiv.
30
et nichil
*clxvi.
31
interpolet
clxix.
13
Ne mentem
*clxxi.
37
concinimus
*clxxii.
7
omnibus Festis
clxxii.
28
procedens
clxxvii.
43
omnium cultibus
clxxix.
2
jocunditate
*cc.
27
repercutiens
CORRECTIOXS FOR THE TEMPORALE.
27
COLUMX
LlXE
Read
ccvii.
43
et Hieremiam
*ccxvi.
22
fuit
ccxvii.
v.lt.
bibentes
*ccxxv.
40
Dei
ccxl.
40
certamina
ccxlvi.
26
salutarem
ccl.
34
Judeis oret
ccliv.
29
consecuturam Checallon ciun Legend. 1518.
cclvi.
22
titulum perpetuo
*cclvii.
14
A clamore
cclxii.
1
oblitus est
cclxiii.
8
oriiit autem
13
Apostolus in se : Xos enim (inquit)
34
gitur. Tu autem.
cclxvi.
5
nativitas, et
31
a Patre
32
Patriarchis, et a
cclxvii.
2
tantam
cclxxiv.
16
omit Deus
21
temporis Yerbum omit stop
cclxxxvii.
14
resurrexit
36
habebuntur
cclxxxviii.
antcpenult. peccatiun nesciebain
*ccxci.
40
undam
ccciii.
31
dimisit
*cccxiv.
35
Emmanuel
cccxxx.
10
item
cccxxxiii.
23
Quantam
cccxxxvi.
25
ut cum Dei
cccxxxvii.
4
Judeorum ? Vidimus
12
detractas,
cccxlv.
38
misereretur
ccclii.
39
est et commutare
ccclvi.
14
humillimus
*ccclvii.
44
et ccclviii. 39. Ant. Te qui
*ccclix.
penult.
imitemivr et intercessione adjuvemur. Per
*ccclxiii.
29
sic iterv.m
ccclxix.
24
faciens
*ccclxxvi.
27
Quadro.gesimam Port. 1525-6, 1556 (sed Quinqua-
gesiinam Chevallon cum Port. 1543-4).
ccclxxxv.
30
Dominica Quinta
ccclxxxvii.
in initio (xel in fine ccclxxxvi.) addendum,
Feria ii. et iii. de commemoratione, et memoria
de sanctis [Sulpitio, et Prisca].
Dominica Secunda, tota cantetur historia. lii
Laudibus omnes antiphonse dicuntur.
28
CORRECTIONS FOR THE TEMPORALE.
COLUMN
LlNE
*ccccxxxiv.
33
*ccccxl.
22
*ccccxlv.
ult.
cccclix.
38
*cccclxxxvii.
20
dxix.
18
dlxxxv.
12
dxciv.
18
dxcvii.
20
dci. antepenult.
dxcvi.
4
dciii.
16
*dclxiii.
2l
*mxxvi.
1)
dcclxxxvii.
21
Read
ante Laudes
Ps. Magnificat (p. 221).
transire
obdormis
Creatorem suspiceret (Legend. 1518 ; Portif. 1556.
Sed cum Chev., Port. 1525-6, 1543-4).
diffinitionibus
> insert ' Lectio prima?
bene hinc exit.
opprobria, cui est
These Sermons in the title of the third nocturn
are more properly styled l0?nelia' in Legend.
1518, where however ten of the Expositiones
JEstivales from Bede or Augustine are headed
1 SermoS
(The word here may be intended for ' Lameth.\
which is the reading of Legend. 1518 both here
and at column dccxcvii. In the latter place,
however, Chevallon has lLamech.' unmistakeably.
a.d. 1518, tres mediae
venerabilis Bedm presby-
*dccxcvii.
36
Nota quod in Legend.
lectiones lde sermone
terV designentur.
dccccxlvii.
1
reserata* est
mxvi.
37
isto tunc
*mxxviii.
3
eos. Alleluya.
*mli.
penult.
mlii. 16 Kabbi
mlxi.
14
sacrificabo
*mlxi.
17
sunt
*mlxiii.
2
'sic ut nos visitas sicut
*mclxxxiii.
10
*mclxxxviii.
10
*mcxciv.
9
*mcxcv.
2
*mcxcix.
3
*mcxcix.
6
*mccvii.
11
mccxlviii.
26
Glaston
Rectory,
Le.nt,
1882.
te colimus' Portif. 1519.
'Sic tu nos visitas sicut te colimus' Portif 1556.
'Sic nos tu visita: sicut te colimus' Brev.
Roman. 1508.
venienti
Et ad Magnificat dicitur Antipho-
Alias tamen
et alia Festa
et super Ps.
singulis [diebics] Dominicis
Azotios
ferialia
29
CORRECTIOXS
PSALTERIUM & COMMUNE SANCTORUM
CAMBBIDGE, 1879.
Where no star is prefixed, the error is my own. *A star is prefixed in all in-
stances where the text as it vras printed in 1879 represents faithfully a
misprint or suspected reading in the original of 1531. (In the remainder
of the work we are attempting to note Chevallon's misprints on the page
whereon each occurs, and to secure a more accurate revision of our
sheets.)
Eead
x. xi. &c. usque ad cxii. = xi. xii. xiii usque ad cxiii.
= cxlviii. cxlix. cl.
Insert xxxvii. as the ihird of the Septem Psalmi.
Ego dixi, cxlviii. — cl., Benedictus.
Ps. cxviii., cxxxviii.
Ante Horas di[cenda].
In sempiterna secula
fac : ex
restitues he-
usque ad
Psalmv.s xviij.
ab hoste Redemptor
ceciderunt :
seculum
exaltavit
pradicto Capitulo
Capitulum : [j. ad\ Thessa. v.
Capitulum : Ad Bphesios iv.
mea et
est in
dicent : Domine
delictis
Pagb
Ll>"E
xviii.
11 (note)
xviii.
ult.
xix.
31
xix.
penv.lt .
xix.
ult.
1
(heading)
6
t
10
36
17
37
19
2
23
22
24
17
25
36
26
16
32
penult.
34
penult.
64
36
*68
16
73
9
M
44
78
45
93
C
AGE
LlNE
101
16
102
26
111
17
120
19
127
29
129
8
131
132
138
5
144
16
*145
27
149
36
156
35
171
13
183
4
184
30 CORRECTIONS FOR THE PSALTERIUM, &C.
Read
me est : et
tuis : in
Nos excitator
ornit the line.
A Domine ne in ira usque
exsolvebam
In some copies of our eclition (1879), the 7th verse
of Ps. Ixx. l In te confirmatus sum ex utero : de
ventre matris mese tu es protector meus.' was
omitted. A cancel page is supplied.
In the last verse of Ps. lxx. read tota die.
vestro : omnes
tui : posside
nos : et
Nullis ruamur actibus.
superbum : in
Dominus : in
(in some copies) mare in navibus
„ „ the 6th verse of Ps. cvii. 'Salvum
fac dextera tua et exaudi me : Deus locutus est
a sancto suo' was omitted. A cancel page is
supplied.
omnes fines terrse
antepenult. et arripuerint judicium manus meoe
clamavi
custodiat
Domine
constituisti me.
In sempiterna secula
et per Octavas
tim ut vix avdiatur
Wlfranne
In the Index of Psalms the several sets of psalms
under initial C. commencing respectively with the
same word, viz. Cantate, Confitebor, and Confi-
temini, should be distinguished (as those under
the initials D. and I. will be found to be) as i.
ii. &c, or 'primu?n' 'secundu?n'> &c, — in the order
in which they stand in the list, excepting that
Ps. cxlix. is called ' Cantate Domino UV because
it occurs near the end of the Book of Psalms,
though early in the liturgical course.
stilo
Ps. Exaltabo [te Domine] (xxix. p. 72).
v.t in pmbendatis
arguet in sequitate
187
40,
190
am
198
6
»
24
222
36
»>
37
225
34
228
25
239
18
257
11
262
281
27,28
*284
22
290
1
CORRECTIOXS FOR THE PSALTERIUM, &C. 31
Page
LlXE
Read
291
3
f[ Quando [a new section commences].
)>
4
Adventum, [omit the full stop.]
*306
10
redeinptoris
*307
5
in hominibus
>>
antepenu
It. genuisti puerperio
309
26
est ut quanta sit
313
2
ergo auctor
*321
21
Ant. Synagogani reprobans
*330
19
Ant. Tantilla puellula
333
28
generationi ob
*335
10
quendi parcior,
*
13
prece pauperis
336
38
velut purificationem
*338
18
(?) et tenuit pro-
340
21
23
R. 7. Archa Dei [in] qua)
Dei [sancta] reficitur )
*
>>
39
studiose refera-
*
)>
penult.
a Deo promissiones
*342
3
per Lucam vero innuitur, quia
*343
25
in laude Mariae
344
25
generationes seculorum
*S45
1
qua cuncta sunt fragrantia
*348
45
in lanificio, et
357
20,21
ebdomadis sequentibus.
358
9
Ps. Deus Deus {Ixii. et l.vvi. p. 30).
364
3
per totum aiuium, extra
?)
7
accipietis regnum
))
40
Xec lacerari
*368
4,11
Portantes facem
371
17
quando festum sancti Cle-
372
32
suffert, p. 383.
*375
3
habentur. A
*
))
30
Ant. Filii
379
35
cogatur alterum eligere
380
32
beatis spiritibus
381
22
diligamus et quos
*
25
Evangelium. Secundum Matheum xvi. [24 — 28].
*382
21
quia quiqui ad
386
31
proximos
387
10
Vos igitur
391
4
Dat illis decem
*393
9
et virtus vestra et
•
))
46
vel initiarent. Et
*395
22
non fugiant. Derident
)5
31
conservatio. Tu
Pagb
LlNE
404
12
>j
16
*
)5
43
412
18
*413
12
419
11
422
38, 39
423
13
»
25
*425
46
427
23
436
4
438
46
449
15
•452
48
32 CORRECTIONS FOR THE PSALTERIUM, &c.
Read
quoniam vestrum
verbum intenta
Mox ubi spei
suae tenens ubique
suo prseposuit Dominus
utrique sexui preedi-
in seterna illa patria
sui torporis
melioris
torpore
fideliter ingredi
nescientem rapit.
eum quem contempsisse
Ps. Defecit
nidoribus (' que nolunt audire : quod malum est ;
quarum talis ab illicitis sacrificiorum nitoribus1
Legend. 1518).
K454 1 'Sic intellecturi ' Legend. 1518. ' Succine intellec-
turi ' Chevallon.
De quo in alio loco
beatitudinis seternee
fiat cum Nocturno,
Littera F. The figure 7 belongs without question
to 2F., and not to 3F. where Chevallon placed it.]
496 25 Deus solus : et non est alius prseter te ('et praeter
te non est alius ' is the order of some editions).
supera, demus
altis perfrui mox palaciis
vulneraverunt me, et con-
ad Missam quotidianam
sabbato. fl[ Sequentia dicitur per
f quoniam affectum f, or some such alteration of Che-
vallorfs text, is demanded by the sense.
558 27 impetra quam non meruimus.
On pp. 100, 118 (bis), 135, 142, 143, 158, 263, 268, I have doubled the
p in repuli. This should by rights have been noted on p. xvi. cf. xiv.,
or let alone. In the remainder of our work we are adhering to the original
spelling, excepting diphthongs and abbreviations, and, in some cases,
j and u.
Chr. W.
Glaston Rectoey,
Advent, 1881.
455
5
}>
20
474
20
[*476
502
24
5?
28
513
34
516
30
)>
32
554
14
5ma permutat fctebis fjora summis.
c Brebtarfum geu fcorarfum liomtsti*
cums sfbe rfooro errlesfastfro liesttr--
bitns aii ttsttm fmtfgnfe ec*
tltiint Mvtibntitnite, nim fntegro or
irmarto suo, proprfte
£nfe lorte arrom-
motrate m
serto
C. Ckevallon.
1531
S.B. L A
KALENDAKIUM.
Kalendario Clievalloniano (a.d. 1531) nonnulla nomina cetera addidi:
quorum
Qusedam ex ejusdem Sanctorali [uncinis] includenda curavi : perpauca
ex aliis Breviariis tam uncinos circumiciendo quam annorum numeros
1519, 1526 (hoc est 1525-6), addendo notavi.
Plura insuper utteria minuscuiis mandavi : quse pleraque ex Enchiridio
Maskelliano 1530 deprompsi; cetera ex Kalendariis Missalium 1514,
1521, 1533, et Orarii 1546 (Hendersono partim, viro in hoc genere
peritissimo eidemque benevolentissimo, confisus), commemoravi.
Chr. W.
Sed ne hic quidem (Lector) virum mihi conjunctissimum Fra. P.,
mendorum meorum quamvis insontem, otium tamen (vel in hac minima
operis parte) egisse putes; en tibi in tempore opportuno nonnulla ex
kalendario Breviarii a.d. 1556 et ex margine cujusdam exemplaris nostri
a.d. 1531, quse illi reddas accepta.
JANUARIUS
Xlll
ii
xvui
vii
XV
iv
vi
g
9
XIV
b
iii
c
Januarii.
iv. No.
iii. No.
pridie Xo.
Nonis.
viii. Idus.
vii. Idus.
vi. Idus.
v. Idus.
iv. Idus.
iii. Idus.
pridie Idus.
Idibus.
xix. Kalend.
xviii. Kal.
xvii. Kal.
xvi. Kal.
xv. Kal.
xiv. Kal.
xiii. Kal.
xii. Kal.
xi. Kal.
x. Kal.
ix. Kal.
viii. Kal.
vii. Kal.
vi. Kal.
v. Kal.
iv. Kal.
iii. Kal.
pridie Kal. ,
Prima dies mensis et scptima truncat ut ensis.
Januarius habet dies xxxi. Luna xxx.
Circuncisio 'DoKmifestum minus duplex, ix lectianes. [D.]
Octa. S. Stephani. invitatorium duplex, iii lectiones cum
regimine chori.
Octa. S. Johannis. invitatorium duplex, iii lectiones cum
regimine chori.
Octa. Innocentium. invitatorium duplex, iii lectiones
cum regimine chori.
Yigilia. Oct. S. Thomae, memoria tantum. S. Edwardi
[regis et] confessoris memoria. [Vigilia.]
Epyphania Donrxi: duplex festum principale, ix lectiones.
Felicis et Januarii. Claves Scptuagesimce.
Luciaxi presbyteri Sociorumque ejus martyrum, memoria
tantum.
JodocL [Si dies dominicus infra Octavam evenerit, tunc hac
die legetur evangelium Yidit Johannes. , 1519, 1526,]
Pauli primi eremitae.
Ignatii presbyteri et martyris. Sol ill Aquario.
Arehadii rnartyris.
Octa. Epyph., ix lectiones. Medias lec' de S. Htlario.
Februarii. S.FelicisPr. et. M., iii lectiones. [vesp' S. Mauri.]
Mauri abbatis et confessoris, iii lectiones.
Marcelli papae et martyris, iii lectiones.
Sulpicii episcopi et confessoris, iii lectiones. [et s. Antonii.,
1514, 1521.]
Prisoe virginis et martyris, iii lectiones. [Prima lxx.
1519, 1526.]
Yulstani episcopi et confessoris, ix lectionum.
Fabiani et Sebastiaxi r.iartyrum, expositio nulla, ix lec-
tiones.
Agxetis virginis et martyris, expositio nulla, ix lectiones.
Yixcextii levitcB et martyris, expositio nulla, ix lectiones,
et AnastasiL
S. Emerentianae virginis. [Post i. lunam post Epyph. compnita
xdip.s* ,et Sab.sequenti claudetur Alleluya., 1519, '26.]
S. Timothei (1530, 1546).
Conversio Pauli, ix lectionum; invitatorium triplex. Me-
moria de S. Prcejecto. [!).]
Policarpi episcopi et martyris (1530, 1546).
Juliani episcopi et confessoris. Invitatorium duplex, iii
lectiones [cum nocturno].
Agnetis (secundo). Invitatorium duplex, iii lectiones. Cla-
Yalerii episcopi. [ves Quadragesimce.
Batildis reginse virginis non martvris, iii lectiones.
Saturnini et Victoris (1530). Ignaci (Douce ms. 275.)
10
11
12
13
11
15
16
17
18
19
20
21
22
23
21
25
26
27
28
29
30
31
Nox habet horas xvi : Dies vero viii.
[Omnia festa trium lectionum quce infra Septuagesimam contingunt habent invitatorium
simplex; et matutince cum nocturno dicuntur usque ad iv. Feriam in Capite Jejunii. In
Quadragesima vero neque servitium fiat de tali festo neque memoria nisiadvesperas et matutinas
de S. Maria ante memoriam de S. Spiritu., 1519, 1526, 1556.]
Pocula laeta pius amat et convivia Janus.
Mittatur sanguis : lactuca cicercla serenda.
Nasturci et semen vitis vetus ablaqueanda.
Lunaque decrescens : bona ligna fabrilia cedit.
* TIoc est Ipsum diem primum numerando : quando aureus numerus fuerit xix vel viii a craslino die computando.
A2
FEBRUARIUS.
Aureus
numerus.
m&
d
Februarii.
xi
e
iv. No.
xix
f
iii. No.
viii
g
pridie No.
9
Nonis
xvi
b
viii. Idus.
V
c
vii. Idus.
d
vi. Idus.
xiii
e
v. Idus.
ii
f
iv. Idus.
g
iii. Idus.
X
3
pridie Idus.
b
Idibus.
xviii
c
xvi. Kalend.
vii
d
xv. Kal.
e
xiv. Kal.
XV
f
xiii. Kal.
iv
&
xii. Kal.
®
xi. Kal.
xii
b
x. Kal.
i
c
ix. Kal.
d
viii. Kal.
ix
e
vii. Kal.
f
vi. Kal.
xvii
R
v. Kal.
vi
9
iv. Kal.
b
iii. Kal.
xiv
c
pridie Kal.
Quarta subit mortem : prosternit tertia fortem.
Februarius babet dies xxviii. Luna xxix.
Sed quando est bissextus : tunc babet dies xxix.
Luna xxix.
Brigidse virginis non martyris, iii lectiones.
Purificatio Beat;e Mari^e Virginis, Majus duplex, ix
lectiones [nulla memoria].
Blasii episcopi et martyris, Invitatorium duplex, iii lec-
tiones.
Gilberti confessoris.
Agath^; virginis et martyris, expositio nulla, ix lectiones.
Vedasti et Amandi episcoporum et confessorum, ix lec-
tiones ['iii lectiones.', 1519, 1526].
Anguli episcopi. [Ubicumque prima luna fuerit post festum
S.Agathce : proxima dominica sequens erit domiiiicaxl.,
1519 '26.]
Pauli ep., Luci.
Apolloniae.
Scolasticae virginis non martyris, iii lectiones.
S. Frideswidse Translatio, 1521 ; Euphrasiae V., 1530. Sol in Piscibus.
Eulaliae V.
Vulfrani Ep. et Conf.
Martii. Valentini martyris, iii lectiones.
Faustini et Jovitae.
JulianaB virginis et mart., Invita. duplex, iii lectiones.
Policronii Ep. et M. [Annos partiri per partes quattuor
cequas Cum poteris Domini : bissextus adesse docetur.,
1519 '26.]
Symeonis Ep. et M.
Sabini et Juliani MM.
Mildredae V.
i Sexaginta novem MM. [Ultima Septuagesima., 1519 '26.]
Cathedra S. Petri, Invitatorium triplex, ix lectiones.
Policarpi. Vigilia (1530, 1546).
Mathi^e apostoli, festum inferius duplex, ix lectiones.
Locus bissexti. Cum bissextus fuerit : festum Mathia
apostoli fiat quarto die a Cathedra S. Petri, et f
littera bis numeretur.
Inventio S. Pauli.
Alexandri Ep.
Augustini Ep. (1530, 1546).
Oswaldi Ep. et Conf.
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
Nox habet horas xiv : Dies vero x.
[1T Si festum Purificationis B. Marice infra Septuagesimam contigerit : semper dicitur
Sequentia ad missam : similiter fiat in Annunciatione ejusdem.
11 Quodcunque festum novem Lectionum a Capite Jejunii usque ad Passionem Dornini evenerit,
licet duplex festum fuerit, fiat semper solennis memoria de Jejunio ad utrasque vesperas : et
ad matutinas ; sed non ad missam. Nam post missam de Festo dicitur missa de Jejunio;
utraque ad principale altare. 1519, 1526, 1556.]
Post Cineres, Pneuma, post Crucem, postque Luciam
Mercurii [et] Veneris Sabbato jejunia rient.
Februus ad febres aptus stomacbo nocet aegro.
Cephalicam patefac : gaudentque propagine vites.
Fac sepes statuas oliveta rosaria sparge,
Consere tunc canabum : lentem : atque trimestria cuncta.
MARTIUS.
Aureus
numerics.
iii
d
e
xi
f
g
xix
a
viii
b
c
xvi
d
V
e
f
xiii
g
ii
n
b
X
c
d
xviii
e
vii
f
g
XV
a
iv
b
c
xii
d
i
e
f
ix
g
a
xvii
b
vi
c
d
xiv
e
iii
f
m.
Martii.
vi. No.
v. No.
iv. No.
iii. No.
pridie No.
Nonis.
viii. Idus.
vii. Idus.
vi. Idus.
v. Idus.
iv. Idus.
iii. Idus.
pridie Idus.
Idibus.
xvii. Kalen.
xvi. Kal.
xv. Kal.
xiv. Kal.
xiii. Kal.
xii. Kal.
xi. Kal.
x. Kal.
ix. Kal.
viii. Kal.
vii. Kal.
vi. Kal.
v. Kal.
iv. Kal.
iii. Kal.
pridie Kal.
fPrimusf mandentem : fdisrumpitf : quarta bibentem.
Martius liabet dies xxxi. Luua xxx.
Davidis episcopi et confessoris, ix lectiones. ) de Communi,
Cedd^e episcopi et confessoris, ix lectiones. ) Sarum.
Maurini et Asterii. [^f Quodcunque festum novem Lectionum
infra Pascha evenerit, nihil fiat de festo, nisi duplex
festum fuerit : tunc enim totum sei-vitium fiet de festo,
usque ad Cenam Domini, cum neuma Gloria Patri et
Jesu Christe., 1519 '26.]
Adriani M.
Phocae et Eusebii.
Victoris et Victorini.
Perpetu;e et Felicitatis martyrum, iii lectiones.
Depositio S. Felicis. [Post Martis nonas : ubi fit nova luna
requiras,
Quadraginta Martyrum. [Moxque dies Domini tertia Pascha
fiet., 1519 '26.]
Agapae V.
Quirini et Candidi. Claves Paschce. Sol in Ariete. Equi-
noctium.
Gregorii papce, expositio nulla. Inferius duplex, ix lec-
tiones.
Equinoctium vernale.
PetriM. [Ultima Quadragesimce, 1526.]
Longini M.
Aprilis.
S. Patricii 1514, 1521. Gertrudis 1530. Introitus Noe in archam.
Edwardi regis et martyris, expositio nulla, ix lectiones.
Joseph Sp. B. M. (1530, 1546).
Cuthberti episcopi et confessoris, expositio nulla, ix lec-
tiones.
Benedicti abbatis, expositio nulla, ix lectiones. [xvi]
Aphrodisii Ep. Primum Pascha. [v]
Theodori Ep. Hic Adam creatur.
Agapiti M. (Vigilia, 1546.) [xiii]
Annunciatio dominica, festumminus duplex,ix lectiones. [ii]
Castoris M.
Kesurrectio Domini, festum principale, iii lectiones. [x]
Dorothese V.
S. Victorini. [xviii]
Quirini M. [vii]
Adelmi Ep. et Sabinse.
10
11
12
13
14
15
16
17
18
1',)
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
80
31
Nox habet horas xii : Dies vero xii.
[H Respice numerum per quem currit prima ista rubrica in hac parte istius cartcs : et in
altera parte ejusdem cartce : et ubicunque ille numerus invenitur, in Dominica proxima se-
quente, sine dubio, Dies Paschce celebrabitur. 1519, 1526. In 1556 sic se habet ; —
Si vis invenire Pascha. Attende ad rubricam aureorum numerorum in dextera parte
collocatam. Et nota quod ubicunque in ea aureus numerus anni currentis invenitur : sine
dubio in Dominica proxima sequente dies Pascha celebratur.]
Martius humorum genitor : motorque dolorum.
Morbus apes vexat : culturam postulat hortus.
Putanda? vites : purgandaque prata; boves tunc
Compara ; equas maribus subdas ; cinerato novellas.
APRILIS.
[xvii]
[vi]
[xiv]
[iii]
Denus et undenus est mortis vulnere plenus.
Aprilis habet dies xxx. Luna vero xxix.
Theodorge V. [xvl
S. Mariae Egyptiacge. U^l
Eichardi ep. et conf., ix lect' [vesp' S. Ambrosii]. Pancratii.
Ambrosii : cum regimine chori, inferius duplex, ix lec-
tiones. [xii]
Martiani. [^f Nota quod si aliquod festum vel jejunium in
Ebdomada Paschce evenerit, nihil fiat de festo vel de
jejunio nec post nec ante, nisi duplex festum fuerit :
tunc enim festum differatur usque post Octavas Pas-
chce : de jejunio vero nihil fiat eo anno. [i]
Sixti papae et M. Augustin. Hieron. Dedit Do.
Euphemia V. Gregor. Ambros. Ecce Sacerdos. [ix]
Egesippi et sociorum. 1519, 1526.]
Perpetui Ep.
Passio SS. Septem Virginum.
Sol in Tauro. S. Guthlaci Conf.
Julii papae et Conf. Sol in Thaui'0.
Eupheniise V.
xviii. Kalen. Maii. Tiburtii et Valeriani [et Maximi, 1519 '26] martyrum,
iii lectiones. [Invitatorium duplex, 1519.]
Oswaldi archiep. Claves Rogationum. [xi]
IsidoriM. (1530, 1546).
Aniceti papae ct M. [xix]
Eleutherii et Anthiaa. [vin]
Alphegi archiepiscopi et martyris, iii lectiones, [Invita-
torium duplex., 1519 '26.]
Victoris papse et M.
Simonis Ep.
Sotheris.
Georgii martyris, festum duplex cum regimine chori, iii
lectiones.
Wilfridi Ep. et Conf.
Marci evangelistce, inferius duplex, iii lectiones cum re-
gimine chori.* Letania Major. Ultimum Pascha.
Cleti papas et M. (1530 et Donce ms. 275.)
Anastasii papae (1530, 1546).
Vitalis martyris, cum regimine chori, iii lectiones.
Petri Medioianensis. Egressio Noe de archa. [' Translatio
S. Edmundi regis et martyris sinodale cum regimine
chori, iii. lectiones et in villa de Bury majus duplex'
Eegula m.s. ex Brev. 1531, Coll. D. Joh. Cant.]
[lDepositio\ 1521,] Erkenwaldi episcopi et confessoris
[Synodale London.], inferius duplex, iii lectiones.
Quasre servitium hujus festi immediate post transla-
tionem ejusdem non Sarum. (In breviariis 1519, 1526
non commemoratur.)
Nox habet horas x: Dies vero xiv.
[Nota quod si dominica proxima ante Ascensionem Domini non vacaverit a duplici festo,
vel ab octavis cum regimine chori: tunc dicuntur omnes Antiphonce super Laudes. Quando
ultimo fit servitium de Dominica ante Ascensionem; etiam ad processionem ante missam dicilur
antiphona Sedit angelus, cum suo versu. 1519, 1526, 1556.]
Aprilis terras aperit : porosque relaxat :
Hinc scabies : ventrem solvas minuasque cruorem
Quserere opes poteris in apricis ponere olivam,
Nascuntur vituli : sere melohes apiumque.
* ['Jejunium.' 1519.]
Aureus
numerus.
g
xi
a
b
xix
c
viii
d
xvi
e
V
f
g
xiii
&
ii
b
c
x
d
e
xviii
f
vii
g
n
XV
b
iv
c
d
xii
e
i
f
g
ix
a
b
xvii
c
vi
d
e
xiv
f
iii
g
1
Aprilis.
iv. No.
iii. No.
pridie No.
Nonis.
viii. Idus.
vii. Idus.
vi. Idus.
v. Idus.
iv. Idus.
iii. Idus.
pridie Idus.
Idibus.
xvii. Kal.
xvi. Kal.
xv. Kal.
xiv. Kal.
xiii. Kal.
xii. Kal.
xi. Kal.
x. Kal.
ix. Kal.
viii. Kal.
vii. Kal.
vi. Kal.
v. Kal.
iv. Kal.
iii. Kal.
pridie Kal.
6
7
8
9
10
11
12
13
U
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
%\%
Maii.
vi. No.
v. No.
iv. No.
iii. No.
pridie No.
Nonis.
yiii. Idus.
vii. Idus.
VI.
Idus.
v. Idus.
iv. Idus.
iii. Idus.
pridie Idus.
Idibns.
xvii. Kalen.
xvi. Kal.
xv. Kal.
xiv. Kal.
xiii. Kal.
xii. Kal.
xi. Kal.
x. Kal.
ix. Kal.
viii. Kal.
MAYUS.
Tertius occidit : et septimus ora relidit.
Mayus habet dies xxxj. Luna xxx.
Philippi et Jacobi, inferius duplex cum regimine chori, iii
lectiones.
Athanasii Ep. et Conf. (1530, 1546).
Invextio Crucis, festum minus duplex cum regimine chori,
iii lectiones [Memoria de Alexandro Eventio et Theo-
dulio MM.]
Coronse Spinece Domini.
Godardi Archiep.
Johannis ante Portam Latinam, cum regimine chori, in-
vitatorium triplex, iii lectiones. [vesp. de Jo. Beverl.]
Johannis de Beverlaco : iii lectionum [de Communi
Sarum] cum regimine chori.
Apparitio S. Michaelis.
Translatio S. Nicholai episcopi : cum regimine chori non
Sarum [secundum quosdam, sed sinodale in dyocesi.
1519 '26]. Transl. S. Andreas (Douce ms. 275.)
Gordiani et Epimachi martyrum, iii lectiones [Invita-
torium duplex.] (' Primum Pentecoste? z. r. l.)
Anthonii M. Primum Penthecoste.
Nerei et Achilei et Pancratii martyrum, iii lectionesf.
Servatii Conf. Sol in Geminis.
Bonifach M. Nota quod festum Translationis S. Ceddae
episcopi semper debet celebrari Dominica i. ante
Ascensionem Domini : trium lectionum cum re-
gimine chori : non Sarum [sed synodale].
Isidori M.
Junii. Brandinii.
Translatio S. Bernardi. (Barnardi, 1546.)
Dioscori M.
Dunstani archiepiscopi et confessoris, iii lectiones cum
regimine chori, expositio nulla. Memoria de S. Poten-
tiana, V. et 31.*
Bernardini. Ethelberti.
[Obitus regis Henrici a.d. 1471. Littera dominicali F,
tunc iiri feria Bogationum, 1519 '26]. Helenae Reginse.
Julianae V.
Desiderii M.
Festum S. Salvatoris (1514). Translatio S. Francisci (1530).
Aldelrni episcopi et confessoris, ix lectiones. Medias
lectiones de S. Urbano. [expositio nulla.]
[Incipit JEstas et habet dies xci. 1519 '26.]
Augustini episcopi et confessoris, Anglorum apostoli, ix
lectiones, inferius duplex.
Bedae Pr. (1530, 1546.)
Germani [Parisiensis] episcopi et confessoris, iii lectiones.
Coronis M.
Felicis papaa. HubertL
Petronillffi virginis non martyris, iii lectiones cum noc-
turno [cum extra Octavas S. Trinitatis et Corporis
Christi contigerit.] J
Nox habet horas viii : Dies vero xvi.
[Nota quod dominica prima vacante post Octavas Corporis Christi, vel feria prima, inci-
piatur Liber Regum: quamvis hystoria inchoetur cum memoria in dominica infra Octavas; et
legantur lectiones per ordinem., 1519, 1526, 1556.]
Mayus amat medicos et balnea scindere venas.
Pinguis ager colitur : operitur vitis et arbor.
Tunc augentur apes : vituli castrantur, ovesque
Tondentur : caseus premitur : lateres faciendi.
* Quando festum S. Dunstani, aut S. Aldelmi, aut S. Augustini, aut S.
ante Penthecosten evenerit; fiant tres lectiones cum regimine chori :
thecosten ; fiant ix lectiones.
t ['Invitatorium duplex.' 1519]
vn.
Kal.
vi. Kal.
v. Kal.
iv. Kal.
iii. Kal.
pridie Kal.
Barnabre apostoli,
si vero post Pen-
JUNIUS.
Junii.
iv. No.
iii. No.
pridie No.
Nonis.
viii. IJus.
vii. Idus.
vi. Idus.
v. Idus.
iv. Idus.
iii. Idus.
pridie Idus.
Idibus.
xviii. Kalen
xvii. Kal.
xvi. Kal.
xv. Kal.
xiv. Kal.
xiii. Kal.
xii. Kal.
xi. Kal.
x. Kal.
ix. Kal.
viii. Kal.
vii. Kal.
vi. Kal.
v. Kal.
iv. Kal.
iii. Kal.
pridie Kal.
Denus pallescit : quindenus federa nescit.
Junius habet dies xxx. Luna xxix.
Nichomedis martyris, iii lectiones.
Marcellini et Petri martyrum, invitatorium duplex, iii
lectiones.
Erasmi M.
Petrocii Conf.
Bonifacii episcopi, sociorumque ejus, martyrum, invita-
torium duplex, iii lectiones.
Melonis Archiep.
Translatio S. Wulstanni.
Medardi et Gildardi episcoporum et confessorum, iii lec-
tiones. Wilhelmi Archiep.
Translatio Edmundi archiepiscopi et confessoris, Invita-
torium triplex, iii lectiones [ix lectiones : memoria et
medice lectiones de martyribus Primo et Feliciano.,
1519, 1526].
Translatio S. Yvonis. positio nulla.]
Barnab^ apostoli, Invitatorium triplex, ix lectiones. [Ex-
Basilidis, Cirini, Naboris, Nazarii martyrum, invitatorium
duplex, iii lectiones.
Sol in Cancro. [Ultima Penthecostes.] Solsticium Esti-
vale.
Julii. Basilii episcopi et confessoris, iii lectiones.
Viti Modesti et Crescentiae martyrum, invitatorium du-
plex, iii lectiones.
Translatio S. Richardi episcopi et confessoris, ix lectiones
[medice lectiones de S. Cirico et Julitta., 1519 '26.]
Botulphi Conf.
Marci et Marcelliani martyrum, invitatorium duplex, iii
lectiones.
Gervasii et Prothasii martyrum, invitatorium duplex, iii
lectiones.
Translatio S. Edwardi regis et martyris, ix lectiones [nisi
factce fuerint in Quadragesima., i519 '26.]
Walburgae V.
Albani [Angl. protho] martyris, expositio nulla, ix lectiones.
Etheldredae virginis, non martyris, iii lectiones cum
nocturno. Vigilia.
Nativitas S. Johannis Baptistce, festum minus duplex, ix
lectiones.
Translatio S. Eligii.
Johannis et Pauli martyrum, invitatorium duplex, iii lec-
tiones. [Si Dominica fuerit, expositio nulla.]
S. Crescentis.
Leonis papae et confessoris, iii lectiones, cum nocturno.
Vigilia.
Apostolorum Petri et Pauli, festum minus duplex, ix
lectiones. [Vesperae de Apostolis.]
Commemoratio S. Pauli, invitatorium triplcx, ix lectiones.
Nox habet horas vi : Dies vero xviii.
Post Personas tres : librum Eegum dare debes. Deus Omnium.
[Petrus cum Paulo : Jacobus cum BarthoJomeo, Thomas, Andreas, pariter cum Symone
Judas, Ut jejunemus nos admonet atque Matheus., 1519, 1526, 1556.]
Fena cadunt Junio : tunc messis ad /iordea prima.
Area trituras reparanda est plana futurae.
Fucos pelle : et apum castres alvearia fabae
Fellantur caseus sit et emplastratio pomis.
3tfL
Julii.
JULIUS.
Tredecimus mactat Julii : denus labefactat.
Julius habet dies xxxi. Luna xxx.
invitatorium duplex, iii
vi. No.
v. No.
iv. No.
iii. No.
pridie No.
Xonis.
viii. Idus.
vii. Idus.
vi. Idus.
v. Idus.
iv. Idus.
iii. Idus.
pridie Idus.
Idibm
xvii. Kalen.
xvi. Kal.
Octava S. Johannis Baptistse,
lectiones.
Festum Yisitationis B. Maria Virginis, majus duplex
[Sarum, nulla memoria], ix lectiones. [SS. Processi
et Martiniani., 1521, 1526. S. SwithinL 1521.]
Translatio S. Thomge apostolL
Traxslatio [et Ordinatio] S. Martixi episcopi, ixlectiones.
Zoe, v. et M. [Mem. et med. Vc. de Apostt. m. de Visit.].
Octava apostolorum Petri et Pauli, invitatorium triplex,
ix lectiones [de Visitatione memoria].
Translatio Thom-E archiepiscopi, festum minus duplex, ix
lectiones. Dominica i. post festum Thoma : celebratur
Festum Reliquiarum. ix lectiones.
Depositio S. GrimbaldL
Octava S. Mariae virginis, ix lectiones, invitatorium triplex
[mem. Processi et Martiniani,et Swythuni]. Cirilli, Ep. et M.
SS. Septem Fratrum Martyrum, invitatorium duplex, iii
lectiones.
Translatio S. Benedicti abbatis, ix lectiones, si non fuerint
in Quadragesima [et tunc fiunt iii lectiones et invita-
torium duplex., 1519 '20].
Xaboris et Felicis.
PrivatL M.
Divisio Apostolorum (Medeldridae V. M. Douce ms. 275.) Sol in
Leone. Dies caniculares.
Translatio Swithixi Sociorumque ejus episcoporum et
confessorum, ix lectiones.
Augusti. Translatio S. Osmundi episcopi et confessoris,
non Sarum [Synodale tantum], ix lectiones.
Kenelmi regis et martyris, invitatorium duplex, iii lec-
tiones.
Arnulphi episcopi et martyris, iii lectiones.
Rufinse et Justinae. MM.
Margaretje virginis et martyris, ix lectiones.
Praxedis virginis et [l. non] martyris, iii lectiones.
Marle MactDalex.e, invitatoruim triplex, ix lectiones*
[memoria de S. Wandragesillo].
ApoHinaris [episcopi et] martyris, iii lectiones.
Christinae virginis et martyris, iii lectiones, cum noc-
turno. Yigiiia.
Jacoei apostoli, festum inferius duplex, ix lectiones, [iii
lectiones, 1519, 1520.] [memoria de Christoforo et
Cucufato MM.]
Ann.e matris B. Jlarice Virginis, invitatorium triplex, ix
lectiones [Memoria de vii Dormientibus].
SS. Septem Dormientium martyrum, invitatorium duplex,
iii lectiunes.
Sansonis episcopi et confessoris, invitatorium duplex, iii
lectiones. [memoria de S. Panthaleone, Ep.]
Felicis, Simplicii, Faustini et Beatricis martyrum, invita-
torium duplex, iii lectiones.
Abdon et Sennes martyrum, invitatorium duplex, iii lec-
tiones.
Germani [autissiodorensis] episcopi et confessoris. invita- | 31
torium simplex, iii lectiones. \
Nox habet horas viii : Dies vero xvi.
Et post Sampsonem : Sapientem da Salomonem. In principio.
8i Octava Fisitationis in dominiea eonitnget, nihil fiat de Octava nisi golennU memoria ad utrasque vesperas et
matutincu; et missa de Octava Visitationu dicitur pro missa de 8. Maria in capella eum versiculis Spiritus et alme
ci Benedictus Marite Filius., 1519, 15-^. 1556.]
Julius et medicns vitat : retinetque cruorem.
Mnaque miscet aquis : falci resecatur avena.
Et proscissa prius iteratur terra : seraritur
Cepullae : vaccas juvat et suhinittere thauris.
* [Expositio uulla.]
c
d
e
f
g
xv. Kal.
xiv. Kal.
xiii. Kal
xii. Kal.
xi. Kal.
3
b
x. Kal.
ix. Kal.
Kal.
vii. Kal.
vi. Kal.
v. Kal.
iv. Kal.
iii. Kal.
pridie Kal.
AUGUSTUS.
Aureua
numerus.
viii
c
xvi
d
V
e
f
xiii
g
ii
3
b
X
c
a
xviii
e
vii
f
XV
g
3
IV
b
c
xii
d
i
e
f
ix
xvii
g
n
b
vi
c
d
xlv
e
iii
f
xi
xix
g
n
b
0
viii
d
e
Augusti.
iv. No.
iii. No.
pridie No.
Nonis.
viii. Idus.
vii. Idus.
vi. Idus.
v. Idus.
iv. Idus.
iii. Idus.
pridie Idus.
Idibus.
xix. Ealen.
xviii. Kal.
xvii. Kal.
xvi. Kal.
xv. Kal.
xiv. Kal.
xiii. Kal.
xii. Kal.
xi. Kal.
x. Kal.
ix. Kal.
viii. Kal.
vii. Kal.
vi. Kal.
v. Kal.
iv. Kal.
iii. Kal.
pridie Kal.
Prima necat fortem : perditque secunda cohortem.
Augustus habet dies xxxi. Luna xxx.
Ad Vincula S. Petbi, invitatorium triplex, ix lectiones.
[SS. Machabaeorum.]
Stephani papse et martyris, invitatorium duplex, iiilectiones
Inventio S. Stephani prothomartyris sociorumque ejus, ix
lectiones. [Expositio nulla.]
Justini, presbyteri.
Oswaldi regis et martyris, invitatorium duplex, iii lec-
tiones. Marice de Nivibus.
Traxsfiguratio Domini nostri Jesu Christi, ix lectionum,
minus duplex. [Memoria de Sixto, Felicissimo, et
Agapito MM.]
Festum dulcissimi Nominis Jesu, majus duplex, ix lectiones
[DonatiEp., 1519, 1526; 1521].
Ciriaci sociorumque ejus martyrum, invitatorium duplex,
iii lectiones.
Romani martyris, iii lectiones cum nocturno. Yigilia.
Laurentii martyris, invitatorium triplex, ix. lectiones.
Tiburtii martyris, invitatorium duplex, iii lectiones.
ciarae V. Sol in Virgine.
Ipoliti sociorumque ejus martyrum, invitatorium duplex, iii
lectiones. [Si Dominica fuerit, expositio nulla.]
Septembris. Octava Nominis Jesu, invitatorium triplex,
ix lectiones. Eusebii presbyteri. Vigilia.
Assumptio B. Marice virginis,festum [majus duplex et\prin-
cipale, ix lectiones.
Rochi (1530). Arnulphi Ep. et Conf. [Douce ms. 275.)
Octava S. Laurentii [memoria tantum., 1519, 1526].
[Eusebii (1546).
Agapiti martyris. Memoria.
Magni martyris. Memoria.
Ludovici Ep. et Conf. (1530). Philiberti Ab., et Bernardi (Douce ms. 275).
Bernardi Conf.
Octava Assumptionis B. Mariae, invitatorium triplex, ix
lectiones, [memoria de Timotheo et Symphoriano].
Thimotei et Apollmaris martyrum, iii lectiones cum noc-
turno. Vigilia.
Bartholomei apostoli, festum inferius duplex, ix lectiones,
[Expositio nulla.] memoria de S. Audoeno,
Ludovici regis Franciae (1530). Genesii (Douce ms. 275).
Severini.
Kufli martyris, invitatorium duplex, iii lectiones.
Augustini episcopi [et doctoris], inferius duplex, ixlectiones,
Hermetis memoria tantum.
Decollatio S. Johannis Baptistce, invitatorium triplex, ix
lectiones, memoria de S. Sabina.
Felicis et Adaucti martyrum, invitatorium duplex, iii
lectiones.
Cuthburgae virginis, non martyris, invitatorium duplex, iii
lectiones.
Nox habet horas x : Dies vero xiv.
Post Augustinum [doctorem] Job lege justum. Si bona.
Augustus prohibetque Julius : ac Venus absit
Et gula : tunc napi : rape radixque serantur.
Si tibi aquas desunt : quaere illas arte modoque.
Insere pira citrum tunc pascua flamma perurat.
SEPTEMBER.
Aureus
numerus
XV i
V
f
g
xiii
b
ii
c
d
X
e
f
xviii
vii
g
b
XV
iv
c
d
e
xii
f
i
g
ix
b
c
xvii
d
vi
e
f
xiv
iii
g
b
xi
c
xix
d
e
viii
f
g
Septembris.
iv. Na
iii. No.
pridie No.
Nonis.
vhi. Idus.
vii. Idus.
vi. Idus.
v. Idus.
iv. Idus.
iii. Idus.
pridie Idus.
Idibus.
xviii. Kalen*
xvii. Kal.
xvi. Kal,
xv. Kal.
xiv. Kal.
xiii. Kal.
xii. Kal.
xi. KaL
x. Kal.
ix. Kal.
viii. Kal.
vii. Kal.
vi. Kal.
v. Kal.
iv. Kal.
iii. Kal.
pridie KaL
Tertia Septembris et denus fert mala membris.
September habet dies xxx. Luna xxix.
Egidii abbatis, ix lectiones. Medias lectiones de S. Prisco.
Anthonini M. (Chrisostomi, 1516.)
Obdinatio S. Gbegoeii papEe, si de eo non fit in Quadra-
gesirna, ix lectiones, non Sarurn.
Translatio S. Cuthberti episcopi et confessoris, ixlectiones,
[nisi factfe fuerint in Quadragesima., 1519 '26].
Bertini abbatis et confessoris, iii lectiones cum nocturno.
S. Eugenti. [Dies caniculares Jiniuntur.]
Evurtii Ep. et Conf. [Yigilia., 1519.]
Nativitas B. Maei.i:, festum majus duplex, ix lectiones.
Gorgonii martyris, memoria tantum.
Silvii Ep.
SS. Prothi et Jacincti martyrum, memoria tantum.
Martiniani Ep. Sol in Libra. ^Equinoctium [autiannale],
Mauritii Ep.
Octobris. Exaltatio S. Crucis, festum minus duplex, ix
lectiones.* [Memoria de Cornelio et Cypriano MM.]
Octava Nativitatis Marite, invitatorium triplex. Memoria
de S. Nichomede.
Edithas virginis non martyris, ix lectiones. Mediae lec-
tiones de S. Eufemia [Lucirca et Geminiano].*
Lambeeti episcopi et martyris, iii lectiones.
Yictoris et Coronse. [Observa mensis noni Jejunia semper
Post Exaltatam feria auarta Crucem., 1519 '26.]
Januarii M.
EustaehiL Yigilia.
Mathei apostoli et evangelistcz, festum inferius dupltx, ix
lectiones. [Memoria de S. Laudo.]
Maurich sociorumque ejus martyrum, ix lectiones.*
Teclae virginis non martyris, ih lectiones cum nocturno.
Andochii, M.
Fhmini episcopi et martyris, hi lectiones.
Cipriani et Justina? martyrum, invitatorium duplex, ih
lectiones.
Cosmae et Damiani [fratrum] martyrum, invitatorium du-
plex, hi lectiones.
Exuperii Ep. Tigilia (1546).
Michaelis archangeli, festum inferius duplex, ix lectiones.
Hieeonymi presbyteri et doctoris, festum inferius duplex,
ix lectiones.
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
16
17
18
19
20
21
22
23
21
25
26
27
28
29
30
Nox habet horas xii : Dies vero xii.
Thobiam dictum post Prothum et Iacinctum. Peto Domine.
Subjungas Judith : post Yigiliamque Mathei. Adonay.
Post sanctum Cosmam : dabis hystoriam Machabei. Adaperiat.
September fructus maturos carpit : et uvas
Colligit : et mustum : morbos gravat : et pluvias fert.
Tunc viciee satior formandaque prata noveha.
Pisa seras : sisamum farrago lupina papaver.
* lExpositio ntdla.~}
Dominicaprima Octobris celebretur festum Dedicationis Ecclesice\ (regulam.s.
cir. 1536 in Brev. 1531 Coll. Exon.
OCTOBER.
3
m** nr Tertius et denus: est sicut mors alienus.
2^j*m/ October habet dies xxxi. Luna vero xxx.
Octobris. Eemigii sociorumque ejus [Germani, Vedasti, et Bavonis]
episcoporum et confessorum, ix lectiones [mediae lec-
tiones de S. Meloro martyrej.
vi. No. Leodegarii episcopi et rnartyris, iii lectiones. Thomce
herfordensis episcopi non Sarum [sed synodale], ix
lectiones. Mediae lectiones de S. Leodegario Ep.
V. No. Candidi, M.
iv. No. Francisci, Conf.
iii. No. Apollinaris, M.
pridie No. [Translatio S. Hugonis ubi celebratur] Fidis V. et M., iii. lec.
Nonis. Marci Marcelli et Apuleii niartyrum, invitatorium duplex,
iii lectiones.
viii. Idus. Pelagiae, V.
vii. Idus. Dionysii sociorumque ejus [Rustici etEleutherii] martyrum,
ix lectiones. [Expositio nulla.]
vi. Idus. Gereonis sociorumque ejus martyrum, iii lectiones.
v. Idus. Nichasii sociorumque ejus [Quirini et Scuviculi] mar-
tyrum, iii lectiones, invitatorium duplex.
iv. Idus. Wilfridi, Ep. [Depositio].
iii. Idus. Translatio S. Edwakdi regis et confessoris, inferius du-
plex, ix lectiones. [Expositio nulla.]
pridie Idus. Calixti papae et martyris, invitatorium duplex, iii lectiones.
Idibus. Vulfranni episcopi et confessoris ix lectiones. Sol in
Scorpione.
xvii. Kalen. Novembris. Michaelis in Montc Tumba, invitatorium tri-
plex, ix lectiones. [Expositio nulla.]
xvi. Kal. Translatio S. Etheldked^; virg. non martyris, ix lectiones.
xv. Kal. Luoe evangelistae, ix lectionum, inferius duplex. Memo-
ria de S. Justo martyre.
xiv. Kal. [Depositio] Fredeswidas virginis non martyris, ix lectiones.
xiii. Kal. Austrebertae, V.
xii. Kal. Undecim milium virginum, invitatorium duplex, iii lec-
tiones [' ix lectiones.', 1526].
XI. Kal. Mariae Salomse (1530, 1546).
x. Kal. Bomani arcbiepiscopi et confessoris, iii lectiones cum
nocturno.
ix. Kal. Maglorii Ep. et Conf.
viii. Kal. Ckispini et Crispiniani martyrum, ix lectiones. Mediaa
lectiones de S. Johanne Beverlaco.
vii. Kal. Evaristae et Amandi.
vi. Kal. Florentii, M. Vigilia.
v. Kal. AposTOLORini Symonis et Jvdm, festum inferius duplex,ix
lectiones.
iv. Kal. Narcissi Ep. et M.
iii. Kal. Germani Capuani.
pridie Kal. Quintini martyris, iii lectiones cum nocturno. Vigilia.
Nox habet horas xiv : Dies vero x.
Post Judam Symonem : subjungas Ezechielem.
Vidi Doi
Vina dat October : volucres fugat ; /jordea linum
Triticeam et palmam sere, et ablaqueauda novella.
Pomaque conserves : cole praedia : compara avenam.
Atque alimenta quibus tibi opus sit tempore brumae.
NOVEMBER.
Aurcus
numerus.
d
xiii
e
ii
f
B
X
a
b
xviii
c
vii
d
e
XV
f
iv
g
%
xii
b
i
c
d
ix
e
f
xvii
g
vi
a
b
xiv
c
iii
d
e
xi
f
xix
g
a
viii
b
c
xvi
d
V
1
Novembris.
iv. No.
iii. No.
pridie No.
Nonis.
viii. Idus.
vii. Idus.
vi. Idus.
v. Idus.
iv. Idus.
iii. Idus.
pridie Idus.
Idibus.
xviii. Kalend.
xvii. Kal.
xvi. Kal.
xv. Kal.
xiv. Kal.
xiii. Kal.
xii. Kal.
xi. Kal.
x. Kal.
ix. Kal.
viii. Kal.
vii. Kal.
vi. Kal.
v. Kal.
iv. Kal.
iii. Kal.
pridie Kal.
Scorpius est quintus : et tertius est nece cinctus.
November habet dies xxx ; Luna xxix.
Festivitas Omnium Sanctorum: festum majus duplex, ix 1
lectiones.
Commemoratio Animarum [' Defunctorum'], ix lectiones. 2
Wenefredae virgiuis et martyris, ix lectiones. [Eustacliii., 3
1521.]
Amantii et Yitalis. 4
Leti Presb. et Conf. [D.] 5
Leonardi abbatis et confessoris, ix lectiones. 6
Willibrordi Arcbiep. 7
Quatuor Coronatorum Martyrum, invitatorium duplex, 8
iii lectiones.
Theodori martyris, iii lectiones. 9
Martini papao. 10
Martini episcopi et confessoris, ix lectiones, invitatorium 11
triplex* Memoria de sancto Menna.
Paterni M. (Menna. , 1514.) Solin Sagitario. 12
Brictii episcopi et confessoris, invitatorium duplex, iii lec- 13
tiones.
Decembris. Translatio Erkenwaldi episcopi et confessoris, 14
ix lectionum, non Sarum [sed sinodale London.]
Machuti episcopi et confessoris, ix lectiones.* Medias 15
lectiones de S. Martino.
[Depositio] Edmundi Cantuariensis archiepiscopi['Ep. et 16
Conf.'], invitatorium triplex, ix lectiones*
Hugonis episcopi et confessoris, ix lectiones.* [Memoria 17
et mediae lectiones de S. Aniano.]
Octava S. Martini, invitatorium duplex, iii lectiones. 18
Elizabeth matris. 19
Edmundi regis et martyris, ix lectiones* 20
Praesentatio B. Mariae. 21
S. C^cili^: virginis et martyris, ix lectiones. * 22
Clementis papce et martyris, ix lectiones. [Memoria de 23
S. Felicitate.] [Incipit hyems : et habet dies xci., 1519.]
Grisogoni martyris, iii lectiones. 24
Katherin^ virginis et martyris, ix lectiones* 25
Lini papae et martyris, iii lectiones. 26
Agricolse et Vitalis. Abhinc ubi dominica ibi Adventus Domini. 27
Ruffi martyris. 28
Saturnini et Sisinnii martyrum, iii lectiones cum nocturno. 29
Vigilia.
Andre;e apostoli: festum inferius duplex, ix lectiones. 30
Nox habet horas xvi : Dies vero viii.
Post festum Lini, semper erit Adventus Domini. Aspiciens.
Quaeris habere focos ignesque nivose November
Prata nova instituis : seris allea ponis olivam.
Castaneam et triticum seris : est generatio ovina.
Glans legitur : faber et caedit durantia ligna
* [Expositio ntilla.']
DECEMBER,
Aureits
xumerus.
f
xiii
g
ii
<a
X
b
c
xviii
d
vii
e
f
XV
g
iv
a
b
xii
c
i
d
e
ix
f
g
xv ii
£
vi
b
e
xiv
d
iii
e
f
xi
g
xix
9
b
viii
c
d
xvi
e
V
f
g
xiii
9
Decembris.
iv. No.
iii. No.
pridie No.
Nonis.
viii. Idus.
vii. Idus.
vi. Idus.
v. Idus.
iv. Idus.
iii. Idus.
pridie Idus.
Idibus.
xix. Kalend,
xviii. Kal.
xvii. Kal.
xvi. Kal.
xv. Kal.
xiv. Kal.
xiii. Kal.
xii. Kal.
xi. Kal.
x. Kal.
ix. Kal.
viii. Kal.
vii. Kal.
vi. Kal.
v. Kal.
iv. Kal.
iii. Kal.
pridie Kal.
Septimus exanguis : virosus denus ut anguis.
December habet dies xxxi : Luna xxx.
Eligii Ep. et Conf.
Libani.
Barbarae V.
Depositio S. Osmundi episcopi et confessoris, ix lectiones.
Sabbse abbatis.
Nicolai episcopi et confessoris, invitatorium triplex, [ix
lectiones.% Prosa dicitur ad matutinas].
Octava S. Andrere, invitatorium duplex, iii lectiones.
Conceptio B. Marle virginis, minus duplex, ix lectiones.
Cypriani abbatis.
Eulaliae V.
Damasi papae et confessoris.
Pauii Ep. et Conf. Sol in Capricorno. Solstitium hyemale.
Luci^; virginis et martyris, ix lectiones.§
Januarii.
Valerii Ep. et Conf.
Lazarii Ep. et Conf.
Gratiani Ep.
Venesiae V.
Juiii M. Vigilia.
Thoivle apostoli : festum inferius duplex, ix lectiones. §
Triginta martyrum.
Victoriae V.
SS. Quadraginta Virginum. Vigilia.
Nativitas Domini nostri Jesu Christi : festum principale
[duplex], ix lectiones. [S. Anastasiae, 1521.]
Stephani prothomartyris : minus duplex, ix lectiones. *
Johannis apost. et evangelistce, minus duplex, ix lectiones*
SS. Innocentium martyrum, minus duplex, ix lectiones*
Thomce archiepiscopi et martyris, minus duplex, ix lectiones.
Translatio S. Jacobi.
Silvestri papae et eonfessoris, ix lectiones. [Vigilia.]
Hic incipit 0 Sapientia,
nullce deinceps Jiant preces ad vesperas.
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
Nox habet horas xviii : Dies vero vi.
Vultque focum assiduum genialis habere December,
Tum piper et pernas : sine cura Bachus amicat.
Frumenti satio est : lactuca serenda : ridicas.
Et palos facias : corbos quoque condi echinnos.
* [Prosa dicitur ad matutinas.]
§ lExpositio nulla.']
TABULA FESTORUM MOBILIUM.
[Annus habet duodecim menses ; hebdomadas quinquaginta duo, et diem
unum ; et habet dies tercentum sexaginta quinque, et horas sex. (1526.)]
Rota litterce dominicalis.
Rota numeri aurei.
61 Ad inveniendum litteram domi-
nicalem hanc nota regulam. Ultra
millenarios et ceutenarios recipe re-
siduos Domiui incarnationis annos
et incipe numerare 1, 2, 3, et cetera
immediate post crucem usque ad
annum currentem : vel alias quem-
cunque tibi placentem. Et quam
litteram sub isto anno invenies, ean-
dem dominicam non dubites*. Et
durabit ista crux centum annos sine
variatione [quam ad seculum 1801 —
1900 accommodavi. Et nota quod
annus ipse 1900 non est bissextilis.
Et mox rota erit ^f. c. t). c. a,]
€L Ad inveniendum aureum nume-
rum. Ultra millenarios et centena-
rios accipe residuos Domini incarna-
tionis annos : et incipe numerare
post crucem 1, 2, 3, et cetera, et fac
pariformiter sicut cum littera domi-
nicali : et liabebis immediate aureum
numerum illius anni. Et durabit
ista crux etiam centum annos sicut
illa in littera dominicali [videlicet
1801—1900. Ipsius anni 1900 au-
reus numerus erit 1, qui fuit etiam
annorum 1501 et 1805. Et seculi (si
quod erit) vicesimi rota sic decurret,
* 2. 3. 4.]
b
Nota istam collectam ad inveniendam Septuagesimam et per consequens
aliafesta mobilia perpetuis temporibus.
j m ij iij iv ^ v vj vij viij _ ix x
Domine Deus infunde nobis dona gratie beati apostoli Jacobi piis
xj xij xiij xiv xv xvj xvij xviij xix
meritis reple tuos famulos bonis qui subdis colla gentium.
Nota quod quailibet dictio istius collectce tenet unum annum, et quot sunt
litterai in qualibet dictione : tot sunt septimanaz a die Dominica sequente diem
Natalis Domini usque ad Septuagesimam. Et numerus desuper est aureus
numerus. Cum autem perfeceris, reincipe Domine Deus. Et hoc anno prce-
senti m.ccccc.xxxi. aureus numerus est xii, sequenti anno erit xiij, et sic
consequenter.
Et nota quod inter Septuagesimam et Diem Paschse sunt novem ebdo-
* Quas si mrica occurrit : annum communem esse intelliges. Si duplex : bis-
sextilem. Et tunc prior, id est superior, usque ad festum Matthiae apostoli utilis erit.
Inferior autem ad reliquam anni partem accommodabitur (ex Brev. a.d. 1525-6).
TABULA FESTORUM MOBILIUM.
mad?e ; a Pascha ad Ascensionem simt dies qnadraginta ; et nlterins nsque
ad Penthecosten dies decem. Et ita calculando omnia festa unicuique
patebunt inspicienti.
[Tabula clavium festorum mobilium, simulque aurei numeri subjuncti : revolutio
cujus est post annos xix, post quos cum annis tunc currentibus semper ad ejusdem
regreditur initiwn (ex editione a.d. 1525-6 desumpta) sequitur.
Claves festorum mobilium.
Claves 12 31 20 39 28 17 36 25 14 33 22 11
Aur. Nu. 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16
30 19 38 26 15 34 23 Claves Festorum.
17 18 19 1 2 3 4 Aureus numerus.
Simili computo ut dictum est de littera dominicali etiam deprehendere potes
clavem festorum mobilium. Nam clavium numero priino, qui videlicet est 12, da
annuml524; sequenti numero, qui est 31, da 1525 ; sicque deinceps semper singulos
numeros clavium accommoda : donec perduceris ad numerum anni propositi. Nam
ubi annus tuus propositus sedem invenit : illic numerum clavis deprebendes. Sub
quo continuo aureus numerus pro nova luna reperienda valens apparebit.
Festorum mobilium canon.
Festa igitur mobilia, habita clave anni currentis, hoc modo inveniuntur. Animad-
verte qnot unitates sunt in clave anni currentis: deinde tot dies numera deorsum
descendendo a loco cujuslibet clavis in Kalendario notati. Ubi autem numerus ille
terminatur, ibi dominica proxima tale festum peragetur. In anno tamen bissextili,
si Septuagesimam aut Quadragesimam quaeris, clavi adde unitatem; et si Quadrige-
sima juxta talem computationem in xxiv. die Februarii, vel post, inventa fuerit, ipsa
per unum diem retracta erit peragenda.]
Noviluniorum Canon.
Novilunium, sive luna nova, singulis mensibus anni sic reperitur. Ha-
bito aureo numero anni tui, ubicunque ille in ordine aurei numeri in Kalen-
dario positi tibi occurrerit, a loco illius diei juxta positi, sequentium
verborum syllabas sursum computa : ut puta In ccelis est hic, unicuique
diei accommodando syllabam unam ; diesque ille supra quem syllaba hic
ceciderit dies est novilunii propositi per singulos menses anni.
Carmina docentia per novilunia invenire pascha.
Post regum festa qusere novilunia trina.
Post dominica tertia, sacrum pascha celebra.
Alia carmina ad idem.
Post veris aequinoctium, qusere plenilunium.
Et dominica proxima, sacrum celebra pascha.
Non verius invenies, si mille legas codices.
[Alii versus.
Quique bis inde dias bis septem bis decas tetras
Si cadit in lucem domini numerabis eandem
(1525-6).]
BENEDICTIONES MATUTINALES.
[Hasce Benedictiones, in exernplari nostro a.d. 1531 impresso, a fronte Kalendarii posfc
frontispicium conlocatas, in hunc locum propter spatii exigentiam concinna-
vimus.]
De henedictionibus dicendis
ad matutinas per totum
annum.
Quotienscunque jiunt ix lectiones
per totum annum dicuntur istce sex
Benedictiones ad Matutinas prozter-
quam in festis Beatce Marice et om-
nium Sanctorum ; ei in festis iii lec-
tionum sine expositione Evangelii, sive
chorus regitur sive non, ei in Oct. et
infra Oct. et in feriis Faschalis tem-
poris, secundum ordinem Noctur-
norum.
In Primo Kocturno dicuntur istoe
Benedictiones, viz.
Benedictione perpetua : Benedi-
cat nos Pater seternus.
Deus Dei Filius : Nos benedicere
et adjuvare dignetur.
Spiritus Sancti gratia Illuminet
corda et corpora nostra.
In Secundo nocturno dicuntur hce
Benedictiones.
Omnipotens Dominus sua gratia
nos benedicat.
Christus perpetuse : Det nobis gau-
dia vitse.
Intus et exterius nos purget Spi-
ritus almus.
Quando dicitur, Evangelium se-
cundum Mathseuin : dicitur ista Bene-
dictio,
Evangelica lectio Sit nobis salus
et protectio.
Quando dicitur, Evangelium se-
cundum Marcum : dicitur ista Bene-
dictio,
Evangelicis arcnis muniat nos con-
ditor orbis.
S. B. I.
Quando dicitur, Evangelium se-
cundum Lucam : dicitur ista Beiie-
dictio,
Per evangelica dicta : Deleantur
nostra delicta.
Quando dicitur, Evangelium se-
cundumJohannem : dicitur istaBene-
dictic,
Fons evangelii : Repleat nos dog-
mate cseli.
Quando expositio evangelii non
habetur, tunc dicitur ad vii. lectionem
ista Benedictio, videlicet,
Creator omnium rerum : Benedicat
nos hic et in sevuni.
Ad octavam Lectionem semper di-
citur ista Benedictio, nisi in festis
Beatce Marice et omnium Sanctorum.
Divinum auxilium : Maneat sem-
per nobiscum.
Quando vero dicitur Expositio
Evangelii ad primam lectionem, ista
tunc sit secunda Benedictio.
Divinum auxilium : Maneat sem-
pur nobiscum.
In festis vero Sanctorum sit ista
nona Benedictio.
Ad societatem civium supernorum
Perducat nos Bex angelorurn.
Et semper dicitur Ilex angelorum
secundum usum ecclesice Sarisburien-
sis quandocunque dicitur nisi infes-
tis beatoz Marioe.
Similiter infestis iij lectionum cum
Expositione evangelii sit ista tertia
Benedictio. Ad societatem civium
supernorum.
Quando vero ix lectiones fiunt de
Temporali per totum annum, nisi a
festo Sancto2 Trinitatis usque ad Ad-
B
BEXEDICTIONES MATUTINALES.
ventum Domini^ sit ista nona Bene-
dictio,
In unitate Sancti Spiritus : Bene-
dicat nos Pater et Filius.
Dicatur etiam in festo Corporis
Christi et in Oct. ejusdem, in festo
Transfigurationis, et infesto Nominis
Jesu et in Dominica infra Octavas
et in Octava ejusdem, et in festo Ex-
altationis S. Crucis, et in festo De-
dicationis ecclesice et in Dominica
infra Octavas, et in Octava ejusdem.
Quando vero fiunt iij lectiones de
Temporali cum expositione Evangelii^
tunc sit ista iii. Benedictio,
In unitate Sancti Spiritus.
A festo Sanctce Trinitatis usque ad
Adventum Domini, in Dominicis die-
bus quando de Dominica agitur, sit
ista nona Benedictio,
In charitate perfecta : Confirmet
nos Trinitas Sancta.
In omnibus Feriis per annum extra
Tempus Paschce et quando expositio
non habetur, dicantur J103 tres Bene-
dictiones,
Deus misereatur nostri : Et det
nobis pacem
Virtus Christi : Habitet in cor-
dibus nostris
De cselo missus, Doceat nos Spi^-
ritus almus.
In festis et in commemorationibus
Beatm Marice per totum annum di-
cantur hoe Benedictiones.
In Primo Nocturno videlicet,
Alma virgo virginum : Inter-
cede pro nobis ad Dominum
Christus Mariae Filius : Sit no-
bis clemens et propitius.
Sancta Dei genitrix : Sit nobis
auxiliatrix.
In Secundo Nocturno dicuntur hce
tres Benedictiones.
Sanctse Marise merita : Nos per-
ducant ad regna caelestia.
Quse peperit Christum : Pro no
bis postulet ipsum.
Stella Maria maris Succurre
piissima nobis.
In Tertio Nocturno dicuntur hce
tres Benedictiones,
Per Marise merita : Prosit nobis
lectio evangelica.
Divina solatia : Nobis impetret
virgo Maria
Ad societatem civium superno-
rum : Perducat nos regina
C8elorum.
Item alice Benedictiones deS. Maria
cumfit servitium cle ea infra Octavas
tantum.
In Primo Noctumo dicuntur hce
tres Benedictiones,
Pura, pudica, pia : Miseris
miserere Maria
Yirgo parens natum : Fac nobis
propitiatum.
Nos precibus matris : Salvet sa-
pientia Patris.
In Secundo Nocturno dicuntur hce
tres Benedictiones,
Yirgo Deo digna : Precantibus
esto benigna.
Intercede pia : Pro nobis virgo
Maria
Quse peperit norem : Det nobis
noris odorem.
In Tertio nocturno dicuntur hte
tres Benedictiones*,
Conserva famulos : Yirgo Maria
tuos.
Sanctae Mariae precibus : Bene-
dicat nos Pater et Filius.
Filius virginis Marise : Det no-
bis gaudia vitae.
In festo Omnium Sanctomm di-
cantur benedictiones ut infesto ejus-
dem ante lectiones prcenotatce sunt.
Similiter in cotidianis Matutinis de B. Maria.
RUBEICLE GENERALES.
Hce sunt dominicce per annum in
quibus ultimum 7?.* acl matutinas a
duobus cantabitur in Suppelliciis ad
gradum chori, Scilicet omnibus domi-
nicis ab octava Paschce usque ad As-
censionem Domini quando de clomi-
nica agitur tantum : et dominica infra
Octavam Ascensionis Domini, et clo-
minica infra ebdomadam Nativitatis
Domini, et dominica infra Octavam
Epyphanice, Visitationis, Assump-
tionis, et Nativitatis Beatce Marice,
et Dedicationis Ecclesice, Corporis
Christi, et Nominis Jesu.
Hcec sunt festa simpticia cum regi-
mine chori : in quibus ultimum R.
ad matutinas a duobus cantetur in
suppelliciis ad gradum chori : scilicet,
Sancti Silvestri papce : et etiam in om-
nibus festis cum regimine chori quce
contingunt infra Octavam Ascensio-
nis Domini, Corporis Christi, Visita-
tionis Marice, Nominis Jesu, et infra
Octavam Dedicationis Ecclesice.
Hce sunt dominicce per annum in
quibus R. ad primas Vesperas a cluo-
bus de superiori gradu cantetur in
capis sericis ad gradum chori : Sci-
licet dominica prima Adventus Do-
uiini, et dominica in Passione Do-
mini, dominica ramis palmarum, et
infesto Sancti Vincentii, Sancti Dio-
?iisii, et Sancti Clementis. In omnibus
vero aliis festis simplicibus et domi-
nicisper annum dicitur Responsorium
acl primas Vesperas si Responsorium
habeatur, a duobus de secunda forma,
loco et habitu prcedictis.
Hcec sunt festa majora duplicia :
in quibus tres xdtimce lectiones in
capis sericis legantur in pulpito : et
fiat processio quacunque clie contige-
rint : festa Nativitatis, et Epyphanice
Domini. Primus dies Paschce. Dies
A scensionis. Primus clies Penthecostes.
Festum Sanctce Trinitatis. Festum
cle Corpore Christi. Festum Reliquiar
rum. Festum Purifcationis, Visita-
tionis, Assumptionis, et Naticiiaiis
B. Marice. Festum Nominis Jesu.
Festum Dedicationis Ecclesice, et Fes-
tum loci. Infesto vero Omnium Sctnc-
torum tres primce lectiones in capis
sericis a dignioribuspersonislegantur.
Hcec sunt festa ix lectionum quce
non habent Expositiones Evangelio-
rum ad matutinas secundum usum
Sarum: scilicet Sancti Nicholai, Lu-
cice Virginis, Thomce Apostoli,Fohiani
et Sebastiani, Agnetis Virginis, Sancti
Vincentii martyris, Agathce Yirginis,
Gregomi Papce, Cuthberti Episcopi,
henedicti Abbatis, AldeJmi, Barnabce
Apostoli, Albani Martyris, Johanms
et Pauli, licet dominica fuerit, Mar-
garetce Virginis^ Inventio S. Stephaui
sociorumque ejus, licet dominica fu-
erit, Ypoliti sociorumque ejus, licet do-
minica fuerit, Bartholomei Apostoli,
EgidiiAbbatis,nisi quando differtur a
dominica in secundam feriam propter
inchoationem Hystorice. Tunc enim
legatur Evangelium Kemo accendit
lucernam. Excdtatio Sanctce Crucis.
Edithce Virginis. Mauricii sociorum-
que ejus, Dionysii sociorumque ejus,
Translatio Sancti Edwardi Confes-
soris, Michaelis in Monte Tumba,
Martini Episcopi, Machuti Episcopi,
Edmundi Archiepiscopi, hujus Evan-
gelium secl non Omeliam, Hugonis
Episcopi, Edmundi Regis et Martyris}
Cecilice Virginis et Martyris, Sanctce
Katherince Virginis et Martyris.
R. id est Responsorium.
ORATTONES.
De Sancto Wolfado Martyre.
Oratio. Deus qui beatum Wolfa-
dum martyrem tuum ut exaltaretur
in cselis capite minui voluisti in
terris : concede nos qusesunius ejus
meritis et precibus sic in hac pere-
grinatione minui : ut magnificemur
in patria paradisi. Per Dominum
nostrum.
De Sancta Radegunde virgine.
Oratio. Omnipotens sempiterne
Deus largitor probitatis ac remune-
rator, da nobis sancte vivendi affec-
tum et concede : ut qui vitiorum labe
corrumpimur : beatissimse ftmulse
tuse Padegundis interventu salve-
mur. Per.
De Sancta Modwenna virgine.
Oratio. Deus qui nos beatse Mod-
wennse virginis tuse annua solennitate
lretificas : concede qusesumus ut ejus
adjuvemur meritis : cujus castitatis
irradiamur exemplis. Per.
De Sancta Editha virgine,
Oratio. Omnipotens sempiterne
Deus qui beatam virginem Editham
regali stemmate sublimasti : atque
Anglorum genti in solennitate ejus
gloriosa patrocinia contulisti : con-
cede familiaa tuse propitius ipsius
meritis a peccatorum nexibus absolvi,
et sanctorum coetibus felieiter ad-
jungi. Per Dominum.
Nota de his quo3 sequuntur quod invenies ea hoc eodem ordine quo hic
ordinantur : immediate post Psalterium : ante Commune. (Pp. 271 — 352.)
Servitium quotidianum pro Defunctis 271
Servitium quotidianum beatce Marios ^83
Commemoratio sancti Thomo3 martyris 315
Translatio sancti Ceddce Episcopi : et 317
C ommemoratio ejusdem 319
Servitium festi Yconice Salvatoris 321
Prcesentatio beatce Marice virginis 329
(i-ii)
In nomine Sanctce et Individuee Trinitatis. Amen.
INCIPIT ORDO BREYIARII
SECUNDUM MOREM ET CONSUETUDINEM
ECCLESLE SARUM ANGLICAKZE :
UNA CUM ORDINALI SUO
QUOD USITATO YOCABULO DICITUR
PICA, SIYE DIRECTORIUM SACERDOTUM:
ET PRIMO,
Dominica Prima Advextus.
A. Littera domixicalis A. Tertia die Decembris tota cantetur hystoria
Aspiciens. Secundse vesperae erunt de S. Osmundo, cum pleno servitio in
crastino; et solennis memoria de octavis [S. Andreae], et de dominica et
de S. Maria cum antiphona Ave Maria.
Feria ii. de S. Osmundo : ix. lectiones : omnia de Communi unius Con-
fessoris et Pontificis. ii." vesperse erunt de commemoratione et memoria de
Sancto, de octavis, de Adventu, et de S. Maria, cum antiphona A ve Jfaria.
Feria iii., v. et Sabbato, de commemorationibus, et responsoria ferialia
prsetermittantur ; et missa de octava S. Andrese dicitur in capitulo.
B. Littera domixicalis B. Quinto Calendas Decembris tota cantetur
hystoria Aspiciens et memoria de S. Maria.
Feria ii., vi., et Sabbato de Commemorationibus.
Feria iii. de feria et nihil de rnartyribus [Saturnino et Sisinnio] nisi
memoria ad vesperas et ad matutinas de S. Maria. Missa de vigilia.
Feria iv. de Apostolo [Andrea], et solennis memoria de Adventu et de
S. Maria.
Feria v. de feria cum responsoriis ferialibus, et memoria de octavis et
missa de iv. feria.
C. Littera domixicalis C. Quarto Calendas Decembris tota cantetur
hystoria.
Feria iv., v., et vi. de Commemorationibus.
Feria ii. de feria et nihil de sanctis [Saturnino et Sisinnio] nisi memoria
ad vesperas et ad matutinas de S. Maria. Missa de vigilia.
Sabbato de S. Osmundo ix. lectiones : omnia de communi unius Con-
fessoris et Pontificis, et memoria de octavis, et de Adventu et de S. Maria.
S. B. I. a
111 PICA DE DOMLNICA I. ADVENTUS. iv
D. Littera dominicalis D. Tertio Calendas Decembris tota cantetur
hystoria. Missa de vigilia dicitur in capitulo ; et nihil de sanctis nisi [me-
moria] ad vesperas et ad matutinas de S. Maria. Secundse vesperse erunt
de Apostolo [Andrea], et solennis memoria de dominica et de S. Maria
cum antiphona Ave Maria.
Feria iii., v., et Sabbato de Commemorationibus.
Feria iv. de feria cum responsoriis ferialibus.
Feria vi. de S. Osmundo : ix. lectiones : omnia de Communi unius Con-
fessoris et Pontificis : et memoria de octavis et de Adventu et de S. Maria.
E. Littera dominicalis E. Pridie Calendas Decembris tota cantetur
hystoria et solennis memoria de S. Maria ; et festum Apostoli differatur in
crastinum, licet festum loci fuerit. Secundse vesperse erunt de Apostolo
cum oratione Majestatem [ex Sanctorali], et memoria de dominica et de S.
Maria solenniter, cum antiphona Ave Maria.
Feria ii. de [S. Andrea] Apostolo.
Feria iii., iv., et vi. de Commemorationibus.
Feria v. de S. Osmundo : ix. lectiones : omnia de Communi.
F. Littera dominicalis F. Prima die Decembris tota cantetur hystoria et
ad primas vesperas quse erunt de dominica, licet festum Apostoli fuerit
festum loci,* et solennis niemoria de Apostolo [Andrea] et de S. Maria.
Secundse vesperse in dominica erunt de commemoratione et memoria de
octavis de dominica et de S. Maria, cum antiphona Ave Maria.
Feria ii., iii., et Sabbato de Commemorationibus ; nisi ubi festum Apo-
stoli est festum loci : quia ibi, licet infra octavas non fiat de eo nisi memoria
in Adventu, tamen in octava die fiant ix. lectiones cum invitatorio triplici
et Commemoratio beatse Marise fiat alia feria, viz. hac hebdomade feria v.
prsecedenti.
Feria iv. de S. Osmundo : omnia de Communi unius Confessoris et Pon-
tificis.
Feria v. de feria, cum responsoriis ferialibus et missa de iv. feria. Et
missa de octavis dicitur in capitulo in Sabbato.
['Feria vi. de S. Nicholao, invitatorium triplex, ix lectiones.' Direc-
torium a.d. 1495, 1501.]
G. Littera domixicalis G. Secunda die Decembris tota cantetur hystoria :
memoria de Apostolo et de S. Maria. Secundse vesperae in dominica erunt de
commemoratione et memoria de octavis et de dominica et de S. Maria cum
antiphona Ave Maria.
Feria ii., iv., et vi. de Commemorationibus.
Feria iii. de S. Osmundo, ix. lectiones : omnia de Commimi : et respon-
soria ferialia praetermittantur.
[' Feria v. de S. Nicholao : invitatorium triplex, ix lectiones sine
expositione ; memoria de Adventu et de S. Maria.
'Sabbato festum Conceptionis B. Mariae, minus duplex :.et fiat processio
ante missam sicut in Nativitate ejusdem. Ad ii. vesperas hymnus Ave
maris stella, et solennis memoria de Adventu.' Directorium 1495, 1501.]
* Cf. Crede Michi (1495) Cap. 'De Contingeutibus in Dominicis Adventus Domini.'
VI
In nomine Sanctce et Individum Trinitatis. Amen.
INCIPIT ORDO BREYIABII
SECUNDUM MOREM ET COXSUETUDINEM
ECCLESI^E SARUM ANGLICAN^E.
DOMINICA PRIMA AdVEXTUS.
Ad vesperas. Super psalmos fe-
riales
Ant. Benedictus.
Ps. Ipsum (cxliii. p. 215).
Ant. In Eeternuni (p. 218).
Ps. Exaltabo (cxliv. p. 21G).
Ant. Laudabo.
Ps. Lauda anima mea (cxlv. p.
218).
Ant. Deo nostro (p. 219).
Ps. Laudate Dominum, quoniam
bonus (cxlvi. p. 218).
Ant. Lauda Hierusalem.
Ps. Tpsum (cxlvii. p. 219).
Capitulum. Esaice ii. [2].
Erit in novissimis diebus praepara-
tus mons domus Domini in verti-
cem montium et elevabitur super
colles et nuent ad eum omnes gen-
tes. Deo gratias.
R. Ecce dies veniunt dicit Domi-
nus et suscitabo David germen jus-
tum, et regnabit rex et sapiens erit
et faciet judicium et justitiam in
terra. Et hoc est nomen quod voca-
bunt euin, Dominus justus noster.
V. In diebus illis salvabitur
Juda : et Israel habitabit confi-
denter.
Et hoc [<fcc.]. Gloria [Patri].
Dominus justus noster.
Hymnus.
Conditor alme siderum :
yEterna Lux credentium,
Christe Bedemptor omnium
Exaudi preces supplicum.
Qui, condolens interitu
Mortis periri seculum :
Salvasti mundum languidum :
Donans reis remedium.
Vergente mundi vespere
Uti sponsus de thalamo
Egressus honestissima
Yirginis Matris clausula.
Cujus forti potentise
Genu curvantur omnia
Cselestia, terrestria,
Fatentur nutu subdita.
Te deprecamur Agie,
Yenture Judex seculi,
Conserva nos in tempore
Hostis a telo perfidi.
Laus honor virtus gloria
Deo Patri et Filio
Sancto simul Paraclito
In sempiterna secula. Amen.
V. Rorate cseli desuper.
S. Et nubespluant justum : ape-
riatur terra et germinet salvatorem.
Eodem moclo respondeatur ad om-
nes versus j>ost hymnum tam ad ma-
tutinas quam ad vesperas, et com-
pletorium per totum annum, nisi in
tribus feriis ante Pascha, et in ser-
vitio mortuorum; ita tamen quod
in tempore paschali finiantur cum
Alleluya Et sub silentio.
Ant. Ecce nomen Domini venit de
longinquo, et claritas ejus replet or-
bem terrarum.
Ps. Magnincat (p. 221).
vu
DOMINICA I. ADVENTUS, AD VESPERAS.
Vlll
Oratio. Excita qusesunius Do-
mine potentiam tuam et veni : ut ab
itnminentibus peccatorum nostrorum
periculis te mereamur protegente
eripi : te liberante salvari terminomdo
sic, Qui vivis et regnas cum Deo
Patre, &c.
Cum Dominus vobiscum.
Et Benedicamus Domino.
Nulla jiat processio ante crucem
hoc sabbato acl vesperas, nec abhinc
usque acl Dominicam in Albis, et tunc
inchoetur.
Hac ipsa die nulla fia,t memoria
nisi de Sancta Maria. Verumtamen
si festum S. Andrece Apostoli hoc
Sabbato prcecesserit, vel in ipso con-
tigerit, de eo fiet memoria, quce prce-
cedet memoriam beatce Marice, et in
ipso die et quotidie infra Octavas et
in Octava : et tunc Oratio ejusdem sic
terminetur, Per Christum Dominum.
Et sciendum est quod quando fit
memoria vel processio ad vesperas vel
ad matutinas tunc ad omnes Orationes
post primum Benedicamus quce ter-
minantur Qui vivis et regnas cum
Deo Patre. , vel sic Qui cum Deo Patre
et Spiritu Sancto., vel sic Qui vivis
et regnas Deus per., vel sic Qui tecum
vivit et regnat., semper dicuntur
usque in finem. Tamen Orationes
quce finiuntur sic, Dominum nos-
trum Jesum Cbristum Filium tuum.
non dicuntur ulterius, sed statim di-
citur Amen a choro, et postea fiet
processio vel memoria. Cum vero
post primum Benedicamus sequatur
aliqua memoria, vel processio post
aliquam Orationem quce terminatur
sic, Per Dominum nostrum Jesum,
. vel sic, Per eundem Dominum., tunc
concluditur sic, Per Christum Domi-
num., vel sic, Per eundem Christum.
Similiter fiat per omnia post illas
orationes quce dicuntur post proces-
sionem ante missam.
Memoma de S. Maria.
Ant. Ave Maria gratia plena Do-
minus tecum : benedicta tu in muli-
eribus. Alleluya.
Et dicatur hcec prcedicta Anti-
phona ad Memoriam de S. Maria
usque ad vigiliam Nativitatis Do-
mini in primis vesperis Sanctorum
ix lectionum et in Sabbato.*
Finita Antiphona dicatur Versus
Egredietur virga de radice Jesse.
R. Et flos de radice ejus ascendet.
Oratio. Deus qui de beatse Marise
semper virginis utero verbum tuum
angelo nuntiante carnem suscipere
voluisti ; prresta supplicibus tuis, ut
qui vere eam Dei genitricem credi-
mus, ejus apud te intercessionibus
adjuvemur. Per eundem Dominum
nostrum Jesum.
Ilis dictis sine intervallo dicantur
Vesperce de sancta Maria sine nota ut
habetur post Commune (p. 283) in
Ojficio de beata Maria tempore Ad-
ventus, vel hoc modo.
Super psalmos Antiphona. Pro-
phetse prsedicaverunt nasci Salvato-
rem de virgine Maria.
Ps. Lsetatus sum (cxxi. p. 199).
Ad te levavi (cxxii.).
Nisi quia (cxxiii. p. 200).
Qui confidunt (cxxiv.).
In convertendo (cxxv. p. 201).
Feria autem iii. quando prcedicti
Psalmi ad Vesperas de die dicantur;
tunc ad Vesperas de S. Maria dicentur
hi Psalmi, scilicet.
Ps. Dixit Dominus (cix. p. 191).
Confitebor (cx. p. 192).
Beatus vir (cxi. p. 193).
De profundis (cxxix. p. 203).
Memento (cxxxi. p. 204).
\Quod observetur in omniferia iij.
per totum annum quanclo fit de
S. Maria commemoratio in Von-
ventuA
Michi.
Similiter ad i. Vesperas Festi Loci et quando cantatur primum O.' Crede
IX
DOMINICA PPJMA ADVEXTUS.
Capitulum. Esaice v. [vii. 14, 15].
Ecce virgo concipiet et pariet fi-
liuni et vocabitur nomen eius Em-
manuel : butyrum et mel comedet,
ut sciat reprobare malum et eligere
bonum. Deo gratias.
Hymnus. Ave maris stella.*
V. Diffusa est gratia in labiis [tuis.
R. Propterea benedixit te Deus
in seternum.]
Ant. Ne timeas Maria, invenisti
gratiam apud Dominum : ecce con-
cipies et paries filium. Alleluya.
Ps. Magnificat (p. 221).
Oratio. Concede nos famulos tuos,
qusesumus Domine Deus perpetua
mentis et corporis salute gaudere,
et gloriosa beatse Marise semper vir-
ginis intercessione, a prsesenti libe-
rari tristitia : et seterna perfrui lseti-
tia. Quce terminatur sic, Per Chris-
tum Dominum nostrum. Chorus re-
spondeat, Amen.
Non dicatur Dominus vobiscum.
nec Benedicamus Domino.
Sed statim dicitur
Memoria de Sancto Spiritu.
Ant. Yeni Sancte Spiritus reple
tuorum corda fidelium et tui amoris
in eis ignem accende.
V. Emitte Spiritum tuum et
creabuntur.
R. Et renovabis faciem fcerrae.
Oratio. Deus qui corda fidelium
Sancti Spiritus illustratione docuisti
da nobis in eodem spiritu recta
sapere et de ejus semper consola-
tione gaudere. Per Christum Domi-
num nostrum.
Beinde fiat Memoria de Sancto
in cujus honorem dedicata est ecclesia
ut iti prasbendis vel aliis ecclesiis
parochialibus. Et postea de Reli-
quiis secundum antiquum Ordinale.
Ant. Corpora Sanctorum in pace
sepulta sunt, et vivent nomina eorum
in eternum.
V. Beati qui habitaut in domo
tua Domine.
R. In secula seculorum lauda-
bunt te.
Oratio. Propitiare qusesunius Do-
mine nobis famulis tuis per Sancto-
rum tuorum quorum reliquise in pi-se-
senti continentur ecclesia merita glo-
riosa, ut eorum pia intercessione ab
omnibussemperprotegamuradversis.
Per Christum Dominum nostrum.
Alia oratio ad Matutinas tantum.
Oratio. Prsesta, quaesumus omni-
potens Deus, ut Sanctorum tuorum
quorum reliquiae in hac continentur
ecclesia nos protegant merita, qua-
tenus eorum precibus tranquilla pace
in tua jugiter laude lsetemur. Per
Christum Dominum nostrum.
Memoria fiat de Omxibus Sanc-
tis semper ad vesperas et ad ma-
tutinas de S. Maria : quandocunque
cJwrus regitur. In aliis vero diebus
fiat memoria de eis ad vesperas et ad
matutinas de die. Quod per totum
annum observetur, nisi a Capite Je-
junii usque ad Cenam Domini :
tunc enim nulla fit memoria de festo
loci, nec de Omnibus Sanctis ad ves-
peras nec ad matutinas de die.f
Ant. Ecce Dominus veniet, et
omnes Sancti ejus cum eo : et erit
in die illa lux magna : Alleluya.
V. Ecce apparebit Dominus super
nubem candidam.
R. Et cum eo sanctorum milia,
Oratio. Conscientias nostras, quse-
sumus Domine, visitando purifica, ut
veniens Dominus noster Jesus Chris-
tus Filius tuus cum omnibus sanc-
tis paratam sibi in nobis inveniat
mansionem. Qui tecum.
* Quceras hymnum in Sanctorali in servitio Annunciationis B. Maritz virginis.
t ' Et per totara hebdomadam Pentecostes non dicitur Memoria de S. Spiritu ad
Yesperas seu Matutmas de S. Maria.' Crede Michi (1495).
DOMINICA I. ADVENTUS, AD COMPLETORIUM.
Xll
Memoria de Pace.
Ant. Da pacem Domine in diebus
nostris, quia non est alius qui pugnet
pro nobis nisi tu Deus noster.
V. Domine fiat pax in virtute tua.
R. Et abundantia in turribus tuis.
Hcec oratio sequens dicatur acl ves-
peras tantum.
Oratio. Deus a quo sancta de-
sideria, recta consilia, et justa sunt
opera, da servis tuis illam quam
mundus dare non potest pacem, ut
et corda nostra mandatis tuis cledita,
et hostium sublata formidine tem-
pora sint tua protectione tranquilla.
Quce terminetur sic Per Dominum
nostrum Jesum [Christum Filiuni
tuum : Qui tecum vivit et regnat in
unitate Spiritus Sancti Deus, per
omnia secula seculorum. Amen.]
Cum Dominus vobiscum. [Et cum
spiritu tuo.]
et Benedicamus Domino. [Deo
gratias.]
Alia subsequens dicatur ad Ma-
tutinas tantum.
Oratio. Deus auctor pacis et
amator, quem nosse vivere, cui ser-
vire regnare est, protege ab omnibus
impugnationibus supplices tuos : ut
qui in defensione tua confidimus,
nullius hostilitatis arma timeamus.
Per Dominum.
Dominus vobiscum.
Benedicamus Domino.
Ad Completorium de Adventu,
* Hebclomadarius incipiathoc moclo.
Converte nos Deus salutaris
noster.
Chorus. Et averte iram tuam a
nobis.
Sacerdos. Deus in adjutorium.
[p. 222] ut supra ad Vesperas.
fUnus clericus deii.forma incipiat,
Ant. Miserere mihi Domine, et
exaudi orationem meam.
Ps. Cum invocarem (iv. p. 222).
etf intonetur p>salmus ab aliquo de
superiori gradu.
Ps. In te Domine speravi. i. (xxx.)
et clicatur usque adversum Odisti ob-
servantes tantum (p. 73, cf. 223).
Ps. Qui habitat (xc).
Ps. Ecce nunc (cxxxiii. p. 224).
Hi prcedicti Pscdmi dicantur quo-
tidie acl Completorium per totum
annum, cle quocunque fat servitium,
prceterquam a Cena Domini usque
ad octavam Paschce; et dicuntur sub
una voce nullum psalmum exaltando
in choro, ut supra.
Capitidum. (Hieremice xiv.) Tu in
nobis es Domine, et nomen sanctum
tuum invocatum est super nos, ne
derelinquas nos Domine Deus noster.
Chorus respondeat. Deo gratias.
Hymnus. Te lucis ante (p. 224).
Hic hymnus dicatur ad Comple-
torium per totum annum, nisi in
duplicibus festis, et in octavis cum
regimine chori, et a xl. usque in
crastinum S. Trinitatis.
V. Custodi nos Domine.
R. Ut pupillam oculi, sub umbra
alarum tuarum protege nos.
Ant. Veni Domine visitare nos in
pace : ut lsetemur corain te corde
perfecto.
Ps. Nunc dimittis (p. 225).
Sequuntur Preces.
Kyri eleyson ter. Christe eleyson
ter. Kyri eleyson ter.
Pater noster. Et ne nos. Sed
libera.
In pace in idipsum : Dormiam et
requiescam.
Credo in Deum.
* ' Post Pater noster et Ave Maria' (1525—6).
t Excerpta (ut videtur) haec sunt ex tractatu S. Osmundi De Officiis Ecclesiasticis
Sarum, cap. xxvii. (Rock's Church of our Fathers, iv. append. p. 20). Legit tarnen
' Primus clcricus.^
xni
DOMIXICA PRIMA ADVENTU3, PRECES.
XIV
Carnis resuiTectionem. Et vitam
a)ternarn. Amen.
Benedicamus Patrem et Filium
cum Sancto Spiritu.
Laudemus et superexaltemus eum
in secula.
Benedictus es Domine in firma-
mento caeli.
Et laudabilis, et gloriosus, et super-
exaltatus in secula.
Benedicat et custodiat nos om-
nipotens et misericors Domi-
nus.
Chorus respondeat. Amen.
Excellentior persona, scilicet Sacer-
dos dicat.
Confiteor Deo, beatte Marise, om-
nibus sanctis,
vertens se ad chorum, et vobis :
peccavi nimis,
Cogitatione, locutione, et opere : mea
culpa.
Respiciens ad altare, Precor sanctam
Mariam et omnes sanctos Dei,
respiciens ad chorum, et vos orare
pro me.
Chorus respondeat ad eum,
Misereatur vestri omnipotens
Deus : et dimittat vobis omnia
peccata vestra : liberet vos ab omni
malo : conservet et confirmet in
bono : et ad vitam perducat aeternam.
Postea ad altare concerso, Confiteor
ut supra.
Deinde dicat sacerdos ad chorum
conversus hoc modo.
Misereatur vestri, &c.
Deinde dicat sacerdos.
Absolutionem et remissionem om-
nium peccatorum nostrorum, spatium
veraepcenitentiae, emendationem vitse,
gratiani et consolationem Sancti
Spiritus : tribuat nobis omnipotens
et misericors Dominus. Amen.
Tam ad primam quam ad com-
pletorium per totum annum quando
Confiteor dicitur,
Deinde dicat sacerdos executor
qfficii.
Deus tu conversus vivificabis nos.
Et plebs tua lsetabitur in te.
Ostende nobis Domine miscricor-
diam tuam.
' Et salntare tuum da nobis.
Dignare Domine nocte ista
Sine peccato nos custodire.
Miserere nostri Doiuine.
Miserere nostri.
Eiat misericordia tua Domine
super nos.
Quemadmodum speravimus in te.
Domine Deus virtutum converte
nos
Et ostende faciem tuam, et salvi
erimus.
Domine exaudi [orationem meam].
Et clamor [meus ad te veniat].
Dominusvobiscum. Et cum spiritu
tuo.
Oratio. Illumina quresumus Do-
mine Deus tenebras nostras : et
totius noctis insidias tu a nobis re-
pelle propicius. Per Dominum nos-
trum.
Hce preces prcedictce dicantur su-
pradicto modo per totum annum ad
C ompletorium, tam in festis dvplici-
bus quam simj)Iicibus. Et in feriis,
nisi a Cena Domini usque octavam
Paschce : ita tamen quod in omnibus
feriis per Adventum; et a Domine
ne in ira, usque ad Cenam Domini;
et a Deus omnium, usque ad Adven-
tum Domini; quando deferiaagitur,
j)ost Versum Eiat misericordia, sta-
tim sequitar,
V. Exaudi Domine vocem meam
qua clamavi ad te. Miserere mei et
exaudi me.
Ps. Miserere (l. p. 245), totus
Psalmus dicitur cum Gloria, et Sicut
erat. sine nota. Et tunc omnia fiant
in prostratione ab inceptione primi
Kyrieleyson usque post orationem,
et Confiteor, Misereatur, et Absolu-
tionem; ita tamen quod immediate
post Pscdmum erigat se sacerdos sic
dicendo cum nota Versum,
Exurge Domine, adjuva nos.
Et Chorus respondeat,
XV
DOMINICA PRIMA ADVENTUS.
XVI
Et libera nos propter nomen tuum.
Domine Deus virtutum converte
nos.
Et ostende faciem tuam et salvi
erimus.
Domine exaudi. Et clamor.
Dominus vobiscum. Oremus.
Illumina, qusesumus, [Domine
Deus, tenebras nostras : et totius
noctis insidias tu a nobis repelle
propicius. Per Dominum.]
Dominus vobiscum.
Benedicamus Domino. Deo gra-
tias.
Sub eodem tono dicantur etfinian-
tur orationes ad omnes horas, scilicet
ad primam, tertiam, sextam, et
nonam, et ad Completorium per
totum annum, nisi a Cena Domini
usque ad Completorium in Vigilia
Pascliaz, et nisi in die Animarum.
Hcec oratio prcedicta cum capitulo
prcedicto et V. Custodi nos, dicatur
per totum annum ad Completorium
nisi a Cena Domini usque ad Octa-
vam Paschce: Antiphona vero super
Psalmos, scilicet Miserere per totum
Adventum dicatur : et a crastino
Octavce Epiphanice usque ad xl., et
a dominica Passionis Domini usque
ad Cenam Domini : et a crastino
festi Sanctce Trinitatis usque ad Ad-
ventum Domini dicatur : nisi in
festis et per octavas B. Marice : et
nisi infesto Reliquiarum et Omniuin
Sanctorum.
Hoc prcedictum completorium non
mutatur in toto Adventu: nisi infes-
tis duplicibus quce infra Adventum
eveniant. Tunc enim mutetur Hym-
nus solummodo, et dicatur Hymnus
Salvator mundi (p. 256).
Omni die per annum post Comple-
torium de die, etpost matutinas de die,
et matutinas de Sancta Maria, prai-
terquam in festis duplicibus, et per
Octavas Assumptionis et Nativitatis
B. Marice, et dedicationis Ecclesice,
et in die Animarum, et in vigilia Na-
tcdis Domini, et abhinc usque ad in-
ceptionem Hystorice Domine ne in ira,
et a Cena Domini usque ad incep-
tionem Hystorice Deus omnium, dica-
tur pro Pace Ecclesi^e cum genu-
flectione : scilicet, Ps. Ad te levavi
(cxxii. p. 36) cum Gloria, sed sine
nota. Finito Pscdmo sequitur
Kyri eleyson. Christe eleyson.
Kyri eleyson. Pater noster.
Et ne nos.
Sed libera.
Exsurge Domine adjuva nos.
Et libera nos propter nomen tuum.
Domine Deus virtutum converte
nos.
Et ostende faciem tuam et salvi
erimus.
Domine exaudi. Et clamor.
Dominus vobiscum. Et cum.
Deinde dicat sacerdos executor of-
ficii in audientia, sed sine nota,
Oremus.
Ecclesiaa tuse qusesumus Domine
preces placatus admitte : ut de-
structis adversitatibus et erroribus
universis, secura tibi serviat liber-
tate : et pacem tuam nostris concede
temporibus. Per Christum Domi-
num.
His dictis surgat sacerdos et omnes
clerici a prostratione osculantes for-
mulas.
Ad Completorium de Sancta Mcc-
ria, quod extra chorum dicitur. Su-
per Psalmos,
Ant. Beata es Maria, quse cre-
didisti : perficientur in te quae dicta
sunt tibi a Domino : Alleluya.
Ps. Usque quo (xii. p. 15).
Judica me Deus (xlii. p. 109).
Ssepe expugnaverunt (cxxviii.
p. 203).
Domine non est (cxxx. p. 204).
Capitulum. (Ecclesiastici xxiv.
15.) Sicut cynamomum et balsa-
mum aromatizans odorem dedi : quasi
myrrha electa dedi suavitatem odoris.
Hymnus. Virgo singularis. )
"Vitam prsesta. > \\
Sit laus. )
XVII
DOMIXICA PRIMA ADVEXTUS.
xvm
V. Elegit eam Deus, [et praeelegit
eam.
R. Et habitare eam facit in ta-
bernaculo suo.]
Ant. Ecce ancilla Domini : fiat
mihi secundum verbum tuum.
Ps. Nunc dimittis (p. 225).
Oratio. Gratiani tuam, qusesumus
Domine, mentibus nostris infunde;
ut qui angelo nunciante Christi Filii
toii incarnationem cognovimus, per
passionem ejus et crucem ad resur-
rectionis gloriam perducamur. Quce
finitur sic. Per eundem Dominum
nostrum Jesuni Christum Filium
tuum, Qui tecum.
Dominus vobiscum.
Benedicamus Domino.
Hcec Oratio dicitur ad simplex
Completorium cl-e jS. Maria per Ad-
ventum tantum. Sciendum est quod
per totum Adventum ad simplex Com-
pletorium dicantur de S. Jlaria An-
tiphonce et Psalmi prcedicti, curn prce-
dictis {Japitidis, Hymno, et Versibus
ut supra.
Ad Matutinas de Adventu.
Dicat Sacerdos Pater noster. Avc
Maria,
Postea sacerdos incipiat servitium
hoc modo.
Domine labia mea aperies.
Chorus respondeat. Et os meum
annuntiabit laudem tuam.
Sacerdos statim. Deus in adju-
torium meum intende.
Domine ad adjuvandum me festina.
Gloria.
*Officium principalis Rectoris est in
primis Invitatorium qucerere a Can-
tore, et canturn Psalmi Yenite.
*Deinde cum Socio suo Rectore chori
in cappis sericis acl gradum chori
simul incipiant Invitatorium Ecce,
Chorus prosequatur sic, venit rex.
Occurramus obviam Salvatori nos-
tro.
Rectores dicant simul totum Pscd-
mum Yenite [xciv. p. 2], nullum
versum exaltando.
Post primum, t tertium, + et quin-
tum versum Psalmi, re*petatur totum
Invitatorium a Choro.
Et post iii. versum a Cantore vel
Succentore reincipiatur Invitatorium
vocem exaltando, et percantetur a
Choro. Post secundum vero et quar-
tum et sextum versum Psalmi repetat
chorus Occurramus, &c.
Deinde reincipiatur Invitatorium
a Rectore et percantetur a Choro.
Hic ordo observetur per totum an-
num de Invitatoriis cum suis Psalmis
dicendis, nisi a Passione Domini us-
que ad diem Paschce : ita tamen quod
infestis duplicibus primo percantetur
Invitatorium a Rectoribus chori qui
dicturi sunt pscdmum Yenite, et pos-
tea repetatur a Choro,
Hymnus.
Yerbum supernum prodicns,
A Patre olim exiens :
Qui natus orbi subvenis
Cursu declivi temporis.
Illumina nunc pectora
Tuoque amore concrema :
Audito et prseconio
Sint pulsa tandem lubrica ;
Judexque cum post aderis
Rimari facta pectoris
Peddens vicem pro abditis
Justisque regnum pro bonis,
Non demum artemur malis
Pro qualitate criminis :
Sed cum beatis compotes
Simus perennes cselibes.
Laus honor virtus gloria
Deo Patri et Filio,
Sancto simul Paraclito
In sempiterna secula. Amen.
Istce tres antiphonce sequentes inci-
piantur in secundaforma.
Excerpta ex Osmundi De Officiis Sarum, c.ap. sxiii.
XIX
DOMINICA I. ADVENTUS. 'ASPICIENS.'
XX
. In primo Nocturno.
Ant. Non auferetur sceptrum de
Juda, et dux de femore ejus, donec
veniat qui mittendus est.
Ps. Beatus vir (i. p. 5).
Quare fremuerunt (ii. p. 7).
Domine quid multiplicati.
Domine ne in furore. i. (vi.
p. 9).
Et dicantur sub una voce et sub
uno Gloria Patri, nullum psalmum
exaltando. Et notandum, quod per
totum annum quandocunque plures
psalmi habentur sub uno Gloria ad
noctumum vel ad horas, nidlus eorum
debet exaltari antequam perveniatur
ad illum versum Gloria Patri.
Ant. Erit ipse expectatio gentium,
lavabitque vino stolam suam, et san-
guine uvse pallium suum.
Ps. Domine Deus meus (vii. p. 1 0).
Domine Deus noster (viii.
P. ii).
Confitebor (ix. p. 1 2).
In Domino confido (x. p. 1 4).
sub una voce sub uno Gloria Patri,
nullum psalmum exaltando.
Ant. Pulchriores sunt oculi ejus
vino, et dentes ejus lacte candidiores.
Ps. Salvum me fac. i. (xi. p. 15).
Usquequo (xii. p. 15).
Dixit insipiens, i. (xiii. p. 16).
Domine quis habitabit (xiv.
sub una voce, sicut prmdicti psalmi
dicebantur.
V. Ex Sion species decoris ejus,
R. Deus noster manifeste veniet.
Deinde dicitur Pater noster et
Ave Maria a toto choro privatim.
Et notandum est, quod nunquam
in ecclesia Sarisburiensi incipitur
Pater noster nec Credo a sacerdote
executore ojficii in audientia ad ali-
quod servitium, nisi ad Missam tan-
tum, ubi totaliter in audientia di-
cantur vel cantentur. Et postea dicat
Sacerdos in audientia. Et ne nos
inducas in tentationem. Chorus re-
spondeat, Sed libera nos a malo.
Glericus lector dicat. Jube Domine
benedicere.
Sacerdos. Benedictione perpetua
benedicat nos Pater seternus. Chorus
respondeat, Amen.
Et sciendum est quod omnes Bene-
dictiones ad matutinas p>er totum an-
num modesta voce dicantur a sacer-
dote, interim sedente, nisi tantum ad
primam, quartam, et septimam lec-
tiones. Tamen in clie Natalis Domini
tres ultimm benedictiones stando di-
cantur.
Hac die incipiatur Esaias, et legar-
tur per totum Adventum, quando de
temporali agitur, nisi in secundo et
tertio nocturnis dominicis diebus : et
nisi in iv. et vi. feria et Sabbato Qua-
tuor Temporum.
Clericus primam lectionem legat
hoc modo.
Lectio prima. Esaiae i. 1 — 4.
Yisio Esaire filii Amos quam vi-
dit super Judam et Hierusalem, in
diebus Oziae, Joatham, Achaz et
Ezechiae regum Juda. Audite cseli,
et auribus percipe terra, quoniam
Dominus locutus est, Filios euutrivi
et exaltavi : ipsi autem spreverunt
me. Cognovit bos possessorem suum,
et asinus prsesepe domini sui. Israel
autem me non cognovit, et populus
meus non intellexit. Vse genti pec-
catrici, populo gravi iniquitate, se-
mini nequam, filiis sceleratis : dereli-
querunt Dominum, blasphemaverunt
sanctumlsrael,abalienati sunt retror-
sum.
Hsec dicit Dominus Deus, con-
vertimini ad me, et salvi eritis.
Sic finiantur omnes lectiones de
Prophetia per totum annum ad Matu-
tinas : nisi in vigilia Mortuorum, et
in tribus noctibus ante Pascha. Ee-
liquai vero lectiones finiantur cum
Tu autem Domine miserere nostri,
quotidie per annum : nisi solummodo
XXI
DOMINICA PRIMA ADVENTUS.
XXll
in vigilia Mortuorum, et in die Ani-
marum, et etiam in tribus noctibus
ante Pascha : quce terminentur ut
patet in lectionibus.
Finita lectione non respondeat cho-
rus Deo gratias. Sed statim absque
intervallo Responsorium incipiatur :
quod per totum annum observetur.
*IIac die primum R. incipiatur a
tribus pueris in suppelliciis ad gra-
dum chori conversis ad altare, et per-
cantetur a choro; videlicet duo pueri
ex parte chori, cum tertio puero ex op~
posito, in medio eorum stante simul
incipiant.
R. 1. Aspiciens a longe ecce vi-
deo Dei potentiam venientem, et
nebulani totarn terram tegentem. Ite
obviam ei, et dicite, Nuntia nobis,
si tu es ipse. Qui regnaturus es,
In populo Israel.
*Solus puer ebdomadarius ex parte
Chori stans dicat primum Versum.
V. Quique terrigense et filii homi-
num, simul in unum dives et pauper.
Chorus. Ite obviam.
Omnes repetitiones dicantur usque
adjinem Responsorii,
Secundus puer ex parte Cantoris
in medio stans solus dicat secundum
Versum. Qui regis Israel intende ;
qui deducis velut ovem Joseph.
Chorus. Nuntia.
Tertius puer ex parte Chori solus
dicat tertium
V. Excita Domine potentiam
tuam et veni : ut salvos facias nos.
Chorus. Qui regnaturus es.
Deinde hi tres pueri simul dicant
Gloria Patri.
Chorus. In populo.
Chorus vero ab inceptione Gloria
Patri stare tenetur usque ad incep-
tionem secundce lectionis.
Item omnes tres pueri reinzipiant
Responsorium Aspiciens. Et per-
cantetur a choro.
Lectio ii. \Isai. i. 5 — 9.] Super
quo percutiam vos ultra, addentes
pra^varicationem ? Omne caput lan-
guidum et omne cor mcerens. A
planta pedis usque ad verticem non
est in eo sanitas, vulnus et livor et
plaga tumens, non est circumligata
nec curata medicamine neque fota
oleo. Terra vestra deserta,civitates ves-
trre succensse igni : regionem vestram
coram vobis alieni devorant et deso-
labitur sicut in vastitate hostili. Et
derelinquetur filia Syon ut umbracu-
lum in vinea, et sicut tugurium in
cucumerario, sicut civitas quse vasta-
tur. Nisi Dominus exercituum reli-
quisset nobis semen, quasi Sodoma
fuissemus et quasi Gomorra similes
essemus.
Hsec dicit Dominus Deus ; con-
vertimini ad me : et salvi eritis.
Responsorium 2. Aspiciebam in
visu noctis, et ecce in nubibus ceeli
filius hominis venit. Et datum est
ei regnum et honor : et omnis popu-
lus, tribus et linguse servient ei.
V. Potestas ejus potestas seterna
quae non auferetur, et regnum ejus
quod non corrumpetur. Et datum.
Lectio iii. \Isai. i. 10 — 15.] Au-
dite verbum Domini principes So-
domorum, percipite auribus legem
Dei vestri populus Gomorrae. Quo
mihi multitudinem victimarum ves-
trarum dicit Dominus ? Plenus sum.
Holocausta arietum et adipem pin-
guium, et sanguinem vitulorum et
agnorum et hircorum nolui. Cum
veniretis ante conspectum meum
quis qusesivit hsec de manibus ves-
tris, ut ambularetis in atriis meis?
Ne offeratis ultra sacrificium frus-
tra. Incensum abominatio est mihi.
Neomeniam et sabbatum et festivi-
tates alias non feram, iniqui sunt
ccetus vestri : calendas vestras et
solennitates vestras odivit anima
mea : facta sunt Mihi molesta. Labo-
ravi sustinens. Et cum extenderitis
Excerpta ex tractatu Osmuncii De Officiis, cap. xxviii.
XXlll
DOMINICA PRIMA ADVENTUS.
XXIV
rnanus vestras avertam oculos meos
a vobis : et cum multiplicaveritis
orationem non exaudiam : manus
enim vestrse sanguine plense simt.
Hsec dicit Dominus [Deus, converti-
mini ad Me : et salvi eritis].
R. 3. Missus est Gabriel angelus
ad Mariam virginem desponsatam
Joseph, nuntians ei verbum, et ex-
pavescit virgo de lumine : ne timeas
Maria, invenisti gratiam apud Do-
minum, ecce concipies et paries : Et
vocabitur Altissimi filius.
V. Dabit ei Dominus Deus se-
dem David patris eius, et regnabit
in domo Jacob in seternum. Et vo-
cabitur. Gloria Patri. Et voca-
bitur.
In secundo Nocturno.
Ant. Bethleem, non es minima
in principibus Juda, ex te enim exiet
dux qui regat populum meum Israel :
ipse enim salvum faciet populum
suum a peccatis eorum.
Ps. Conserva me (xv. p. 17).
Ant. Ecce virgo concipiet et pa-
riet filium : et vocabitur nomen ejus
Emmanuel.
Ps. Exaudi Domine (xvi. p. 19).
Ant. Orietur in diebus ejus jus-
titia et abundantia pacis : et adora-
bunt eum omnes reges, omnes gentes
servient ei.
Ps. Diligam te (xvii. p. 20).
V. Egredietur virga de radice
Jesse.
R. Et flos de radice ejus ascendet.
Tres medice lectiones de sermone
beati Maximi episcopi : et legantur
sine titulo, sed cum Jube Domine in-
cipiantur, et cum Tu autem finiantur.
Lectio quarta.
Igitur quoniam post tempus spi-
ritualibus epulis reficere nos debe-
mus, videamus quid evangelica lec-
tio prosequatur. Ait enim Domi-
nus, (sicut audivimus) de adventus
sui tempore : Sicut fulgur corus-
cans de sub caelo, ita erit adventus
filii hominis. Et Uddidit in conse-
quentibus : In illa nocte erunt duo
in lecto uno : .unus assumetur, et
unus relinquetur : duse molentes in
pistrino : una assumetur, et una
relinquetur. Movet fortasse vos,
fratres, cur Dominus adventum suum
indicans, noctis se tempore ostend-
erit adventurum, cum utique ad-
ventus ejus magna cum claritate diei
magno cum tremore et timore sus-
cipi deberet a cunctis.
Tu autem.
Responsorium 4. Ave Maria, gra-
tia plena : Dominus tecum. Spiritus
sanctus superveniet in te, et virtus
Altissimi obumbrabit tibi. Quod
enim ex te nascetur Sanctum : voca-
bitur filius Dei.
V. Quomodo fiet istud, quoniam
virum non cognosco? Et respon-
dens angelus dixit ei : Spiritus sanu-
tus. Quando dicitur Gloria Patri,
repetatur Quod enim.
Lectio quinta.
Erequenter audivimus sacris lite-
ris prsedicatum prius quam Domi-
nus Jesus Christus adveniat anti-
christum regnaturum. Qui ita te-
nebras humano generi suse pravita-
tis infundet, ut lucem veritatis nenio
pame perspiciat, et caligine propria
operiens mentes hominum csecita-
tem quandam spiritualibus oculis
exhibebit. Nec mirum si diabolus
emittat iniquitatis tenebras, cum
ipse sit nox omnium peccatorum.
Ad hujus igitur noctis tetram cali-
ginem depellendam velut fulgor
quoddam Christus adveniet. Et si-
cut lucente die nox subvertitur,
ita coruscante Salvatore anti-chris-
tus effugabitur. Nec ulterius pote-
rit disseminare iniquitatis suae tene-
bras, cum lumen veritatis efFulserit.
Quod autem ait, In illa nocte erunt
duo in lecto uno, unus assumetur,
et unus relinquetur : hic jam resur-
rectionis meritum demonstratur,
quod pro qualitate vivendi sit gra-
XXV
DOMIXICA PRIMA ADVEXTUS.
XXVl
tia resurgendi. Ac tantam in sin-
gulis quibusque resurrectionis esse
distantiam, ut duobus etiam pariter
dormientibus et una sede quiescenti-
bus, sequalis non possit esse assump-
tio. Quamvis enim eodem consortii
lectulo teneantur, pro meritis tamen
alter eorum rapietur iu cselum,
alter relinquetur in terris. Lectus
enim quidam noster communis est
terra3 hujus araplissimum solum : in
quo corpora nostra deposita tutis-
sima sede requiescunt. In hoc au-
tem lectulo ille mollius dormit, quis-
quis durius in hac vita sese gesserit.
Tu autem.
R. 5. Suscipe verbum virgo Maria
quod tibi a Domino per angelum
transmissum est : concipies per au-
rem, Deum paries et hominem : con-
cipies et paries Deum pariter et Ho-
minem. Ut benedicta dicaris inter
omnes mulieres.
V. Paries quidem filium ; sed vir-
ginitatis non patieris detrimentum :
efficieris gravida, et eris mater, sem-
per intacta. Ut benedicta.
Lectio sexta.
Possumus etiam ipsa membra nos-
tra lectulos nostros proprios nun-
cupare, in quibus animaa nostrae ve-
luti in quodam stratu suavissime
demorantur. Quod quidem sanctum
prophetam sensisse arbitror, cum di-
cit : Universum stratum ejus versasti
in infirmitate ejus. Beatus est enim
ille, cujus stratum Dominus in ip-
sius intirmitate convertit : ut qui
fuerat paulo ante iracundus et adulter
et petulans, et cunctorum scelerum
infirmitatibus plenus, assuetum cor-
pus ejus malo versans Dominus, tiat
castus humilis et modestus. De quo
stratu spiritualiter ad paraliticum
dictum est a Domino : Surge : tolle
grabatum tuum, et ambula. Xon enim
tam in eo admirationis aliquod erat,
ut confracti lectuli ligneum cratem
portaret paraliticus, quam ut reso-
luti corporis membra et debilitate
confracti velut animse suse necessa-
rium lectulum paraliticus ipse gesta-
ret : et coram positis Judseis pro-
priis abiret pedibus, qui manibus
allatus fuerat alienis. In hoc plane
(sicut dixi), completa est Prophetica
illa sententia : Yersasti stratum ejus
in infirniitate ejus, ut versa vice
portaret lectum in quo fuerat paulo
ante portatus. Et anima illius quae
prius vasculo corporis ferebatur, pos-
tea corpus suum ipsa utilius circuni-
ferret. Potest etiam accipi quod
ait : Erunt.duo in lecto uno : Unus
assumetur, scilicet Christianorum
plebs ; et unus relinquetur, populus
Judseorum. Qui velut uno lectulo,
hoc est una mandatorum lege tenen-
tur, et velut simili resurrectionis
spe gloriantur. Tunc igitur Chris-
tianorum beatus populus assumetur
in gloriam. Judaeorum autem exe-
crabilis Conventus relinquetur in
terra. Tu autem.
R. 6. Salvatorem expectamus Do-
minum Jesum Christum : Qui refor-
mabit corpus humilitatis nostrae.
Configuratum corpori claritatis suse.
V. Sobrie et juste et pie vivamus
in hoc seculo; expectantes beatam
spem et Adventum gloria? magni Dei.
Qui reformabit. Gloria Patri. Con-
figuratum.
In tertio Nocturno.
Ant. Xox prsecessit, dies autem
f appropinquabit f : abjiciamus ergo
opera tenebrarura, et induamur ar-
ma lucis.
Ps. Caeli enarrant (xviii. p. 23).
Aat. Hora est jam nos de somno
surgere, et aperti sunt oculi nostii
surgere ad Christum ; quia lux vera
est f f ul^ens in caelo f .
Ps. Exaudiat te Dominus (xix.
p. 25).
Ant. Gaudete in Domino semper:
modestia vestra nota sit omnibus
hominibus : Dominus prope est :
nihil solliciti sitis; sed in omni
XXVll
DOMINICA PRIMA ADVENTUS.
XXVlll
oratione petitiones vestrse innotes-
cant apud Deum.
Ps. Domine in virtute (xx. p. 26).
V. Egredietur Dominus de loco
sancto suo.
R. Veniet, ut salvet populum
suum fa peccatis eorumf.
Non dicatur ulterius.
Ilce prcedictce Antiphonce in noctur-
nis hujus Dominicce cum suis Pscdmis
dicantur omnibus Dominicis per totum
Adventum.
Lectio septimade Exposiiione Evan-
gelii hoc modo incipiatur : post ccc-
ceptam benedictionem cum
Jube Domine benedicere.
Et sequatur sic.
Lectio sancti evangelii secundum
Matthseum xxi.
Non dicatur Gloria tibi Domine.
Lectio septima (Matt. xxi. 1).
In illo tempore. Cum appropin-
quasset Jesus Hierosolymis, et ve-
nisset Betphage ad montem Oliveti,
tunc misit duos discipulos, dicens
eis : Ite in castellum quod con-
tra vos est; et statim invenietis
asinam alligatam et pullum cum ea.
Solvite, et adducite mihi. Et reliqua.
Finitis verbis Evangelii : dicat
lector titulum cle omelia sub eodem
tono quo et lectio dicebatur : ita quod
non dicatur, de eadem lectione, per
totum annum quando de temporali
agitur, scilicet in fine, sed hoc modo
hac die:
Omelia ex diversis tractatibus.
quod per totum annum observetur
secundum Sarum : ut post Evangelia
suis locis intitidantur.
Betphage, domus buccse sive do-
mus maxillarum interpretatur ; qui
sacerdotum viculus erat, et confes-
sionis portabat typum. Et erat situs
in monte Oliveti, ubi lumen scientise,
ubi laborum et dolorum requies est.
Tunc misit duos discipulos suos.
Non immerito possunt duo discipuli
ad exhibenda Domino animalia des-
tinati duo prsedicatorum ordines
unus videlicet in gentes, alter in cir-
cumcisionem directus intelligi. Qui
recte duo mittuntur, sive propter
scientiam veritatis et operationis
munditiam, sive propter geniinse
dilectionis, Dei videlicet et proximi,
sacramentum toto orbe praedicandum.
R. 7. Audite verbum Domini
gentes, et annuntiate illud in finibus
teme, et in insulis quse procul sunt
dicite, Salvator noster adveniet.
V. Annuntiate et auditum facite,
loquimini et clamate. Salvator nos-
ter adveniet.
Lectio octava.
Ite in castellum quod contra vos
est. Contra enim apostolos erat, nec
j ugum doctrinarum volebat accipere.
Missi igitur isti discipuli doctores
significant, quos ut indocta ac bar-
bara totius orbis loca quasi contra
positi castelli mcenia evangelizando
penetrarent destinavit. Et statim in-
venietis asinam alligatam et pullum
cum ea. Solvite : et adducite mihi.
Introeuntes mundum prsedicatores
sancti invenerunt populum nationum
perfidiae vinculis irretitum. Funi-
culis enim peccatorum suoram unus-
quisque constrictus erat. Nec solum
nationum, verum etiam Judseorum.
Omnes enim peccaverunt, et egent
gloria Dei. Asina quippe quae sub-
jugalis fuit et edomita synagogam
quse jugum legis traxerat, pullus
asinse lascivus et liber populum
nationum significat. Super quem
nullus adhuc hominum sedit ; quia
nemo rationabilium doctorum fre-
num correctionis, quod vel linguam
cohiberet a malo vel in artam vitae
viam ire cogeret; nemo indumenta
salutis, quibus spiritualiter calefieret,
populo gentilium utilia suadendo con-
tulerat. Sederet namque super illum
homo, si aliquis ratione utens ejus
stultitiam deprimendo corrigeret. Tu
autem Domine.
XXIX
DOMIXICA PMMA ADVENTUS. R. FEPJALIA.
XXX
R. 8. Ecce virgo concipiet et
pariet filium, dicit Dominus : Et
vocabitur nomen ejus Adinirabilis
Deus fortis.
V. Super solium David et super
regnum ejus sedebit in aeternum. Et
vocabitur.
Lectio ix.
Et si quis vobis aliquid dixerit,
dicite quia Dominus his opus habet,
et confestim dimittet eos. In Luca
scriptum est, quia dixerunt domini
ejus ad illos : Quid solvitis pullum1?
Et aperte satis : Multos quippe
habebat dominos : qui non uni dog-
mati et superstitioni deditus, sed
pro libito immundorum spirituum,
ad varios diversosque miser aptaba-
tur errores ; ad simulacra muta
prout ducebatur incedens. Hoc au-
tem totum factum est, ut impleretur
quod dictum est per prophetam di-
centem : Dicite filise Syon : Ecce
rex tuus venit tibi mansuetus, se-
dens super asinam et pullum filium
subjugalis. Hoc in Zacharia scrip-
tum est. Filiam Syon hystorialiter
Hierusalem totam, vel Syon quse in
arcem posita erat dicit. Spiritua-
liter vero sanctam ecclesiam signi-
ficat ad quam Christus venire dig-
natus est. Quod dixit, Rex tuus, ac
si dicat; non extraneus, non alie-
nigena, sed proprius. Mansuetus,
id est, non ferox et immitis, ut
ceteri. Ipse enim de se ait, Discite a
me : quia mitis sum et humilis corde.
R. 9. Laetentur cseli et exultet
terra : jubilate montes laudem :
quia Dominus noster veniet, Et
pauperum suorum miserebitur.
V. Orietur in diebus ejus justitia
et abundantia pacis. Et pauperum.
Gloria. Et pauperum.
Xon dicatur Te Deum per totum
Adventum, de quocunque jit servi-
tium ; secl nonum Responsorium re-
incipiatur ; et hoc fiat in Dominicis
et in fiestis ix lectionum tantum.
Kon dicatur etiam per totum annum
Te Deum laudamus in vigiliis, nec
in Quatuor temporibus, nisi in Vigilia
Epiphanice quando in Dominica con-
tigerit, et prceterquam in quatuor tem-
poribus ebdomadce Penthecostes.
Hcec Responsoria quce sequuntur
dicuntur Ferialia quia in fieriis per
ebdomadam dicantur, ut postea doce-
bitur.
R. Obsecro Domine. V. A solis
ortu.
R. Alieni. V. Ego veniam. Nam.
Gloria. Et colles.
Finito ultimo Responsorio dicat
JSacerdos, loco nec Imbitu mutato, hunc
versum.
Ante Laudes.
V. Emitte agnum, Domine, domi-
natorem teme.
R. De petra deserti ad montem
filise Syon.
Sacerdos dicat, Deus in adjutorium
meum intende. ut supra (p. xvii.).
In Laudibus.
Ant. 1. In illa die stillabunt
montes dulcedinem et colles fluent
lac et mel. Alleluya.
Ps. Dominus regnavit (xcii. p.
29).
Ant. 2. Jocundare, filia Syon ;
exulta satis, filia Hierusalem. Allc-
luya.
Ps. Jubilate Deo, omnis terra.
Ant. 3. Ecce, Dominus veniet, et
omnes Sancti ejus cum eo ; et erit
in die illa lux magna. Alleluya.
Ps. Deus Deus meus (Ixii. p. 30),
et Ps. Deus misereatur. sub uno
Gloria Patri dicantur : quod etiam
per totum annum observetur, quando
Gloria Patri clicitur.
■ Ant. 4. Onmes sitientes, venite
ad aquas : quserite Dominum dum
inveniri potest. Alleluya.
Ps. Benedicite omnia.
Et dicatur sine Gloria Patri per
totum annum, quandocunque dicitur.
XXXI
DOMINICA I. ADVENTUS. DE S. MAKIA.
XXXll
Ant. 5. Ecce veniet proplieta
magnus ; et ipse renovabit Hieru-
salem. Alleluya.
Ps. Laudate Dominum de cselis.
Ps. Cantate.
et Ps. Laudate Dominum in Sanc-
tis (cxlviii — cl. pp. 32, 33),
sub uno Gloria Patri dicantur in
Laudibus per totum annum quando
Gloria Patri dicitur.
Hi Psalmi prcedicti dicantur in
Laudibus omnibus Dominicis per
annum, prceterquam a lxx. usque ad
passionem tantum. Dicantur etiam
in omnibus festis Sanctorum tam iii
quam ix lectionum per totum an-
num, et non inferiis, nisi in tempore
paschali.
Gapitulum. (Rom. xiii.)
Hora est jam nos de somno sur-
gere : nunc enim propior est nostra
salus quam cum credidimus.
Chorus respondeat. Deo gratias.
Hymnus.
Vox clara ecce intonat.
Obscura quseque increpat :
Pellantur eminus somnia,
Ab sethere Christus promicat,
Mens jam resurgat torpida,
Quae sorde extat saucia :
Sydus refulget jam novum,
Ut tollat omne noxium.
Et sursum Agnus mittitur
Laxare gratis debitum :
Omnes j;>ro indulgentia
Vocem demus cum lacrimis.
Secundo ut cum fulserit
Mundumque horror cinxerit :
Non pro reatu puniat
Sed pius nos tunc protegat.
Laus honor virtus gloria
Deo Patri et Filio :
Sancto simul Paraclito,
In sempiterna secula. Amen.
V. Vox clamantis in deserto.
R. Parate viam Domini : rectas
facit semitas Dei nostri.
Iste Versus et ceteri versiculi prce-
dicti, scilicet de nocturnis, dicantur
per totum Adventum suis locis,
quando de temporali agitur.
Ant. Spiritus Sanctus in te de-
scendet, Maria : ne timeas, habens in
utero Filium Dei. Alleluya.
Ps. Benedictus (p. 35).
Oratio. Excita qusesumus Domine
potentiam. ut supra (p. vii.).
Memoria de Sancta Maria.
Ant. Missus est Gabriel angelus
ad Mariam virginem desponsatam
Joseph.
V. Egredietur virga de radice
Jesse.
R. Et flos de radice ejus ascendet.
Oratio. Deus, qui de beatse Marise.
Hcec Antiphona dicatur ad me-
moriam de S. Maria ad Matutinas
in festo ix lectionum per Adventum
et in Commemoratione.
Deinde dicantur Matutince de S.
Marid, sine nota statim post ves-
peras et Matutinas de die, quando in
choro dicuntur.
In Adventu, quando aliquod fes-
tum ix lectionum inSabbato contigerit,
ibi celebretur, et secundce vesperce
erunt de Dominica, et solennis rne-
moria de festo, nisi duplex festum
fuerit; tunc enim erunt vesperce de
festo, et solennis memoria de Do-
ininica sequenti : nisi in primo Sab-
bato Adventus Domini; tunc enim
vesperce erunt de Dominica} quod-
cunque festum fuerit.
Si vero aliquod festum ix lectionum
in aliqua Dominica per Adventum
contigerit, semper differatur in crasti-
num, licet duplex festum fuerit. Et
quando differtur in crastinum, vel in
eadem feria festum contigerit, tunc
enim in Dominica erunt vesperce
de festo, et solennis memoria de
Dominica, quce prcecedet memoriam
beatce Marice.
XXXlll
AD MATUTIXAS DE S. MARIA.
XXXIV
Et sciendum est quod de quocun-
que festo fit servitiurn infra Adven-
tum, semper fit solennis memoria de
Adventu et de S. Maria. De festis
autem iij lectionum in Adventu
niliil fiat nisi de Octavis S. An-
dreo3, nec etiam memoria fiat se-
cundum usum Sarum.
Notandum est ; si festum S. An-
dreo3 in Dominica prima Adventus
Domhii contigerit, semper differatur
in crastinum, licet ecclesia dedicata
ftcerit in honore sancti Andrece. Re-
siduum istius rubricw scilicet sancti
Andreoz require infesto ejusdem.
Ad matutixas de S. Mabia per
totum Adventum, quando non rit
plenum sercitiu.m de ea, hoc modo
fiat servitium. Invitatorium. Ave
Maria, gratia plena, Dorainus tecum.
Ps. Yenite (p. 2).
Et dicetur in secunda forma ab
aliquo clerico ex parte chori : quod
per totum annum observetur, quando
non fit plenum servitium de ea.
Hymnus. Quem terra (p. 286).
Dominica et ij.feria.
Ant. Benedicta tu in mulieribus,
et benedictus fructus ventris tui.
Ps. Domine Deus noster.
Ps. Cseli enarrant (xviii. p. 23).
Ps. Domini est terra.
V. Specie tua et pulchritudine tua.
R. Intende, prospere procede, et
regna.
Feria iij.
Ant. Specie tua et pulchritudine
tua : intende, prospere procede, et
regna.
Ps. Eructavit cor meum (xliv.
p. 101).
Ps. Deus noster refugium (xlv.
p. 103).
Ps. Fundamenta ejus (Ixxxvi.
j, 154).
V. Diffusa est gratia in labiis tuis.
R. Propterea benedixit te Deus
in seternum.
Feria, iiij.
Ant. Gaude Maria virgo : cunc-
tas hsereses sola interemisti in uni-
verso mundo.
Ps. Cantate Domino. i. (xcv.
p. 161).
Ps. Dominus regnavit ; exultet.
Ps. Cantate. ii. (xcvii. p. 169).
V. Specie tua et pulchritudine
tua.
Feria v. vj. et Sabbato, quando
nonfit plenum servitium de S. Maria,
idem ordo Antiphonarum et pscdmo-
rum et versicalorum servetur qui in
proscedentibus feriis.
Sciendum est autem quod quando
servitium de Sancta Maria propter
aliquod festum prcetermittitur de
choro, nihihminus ordo ferialis in
Antiphonis, Psalmis, et Versibus ser-
vabitur in sequenti feria in conventu,
quod per totum annum generaliter
observetur. Nam quotidie per totum
annum sive in choro sive extra chorum
vesperce et matutincE de S. Maria di-
cantur*. Quod per totum annum ge-
neraliter observetur. Omnes lectiones
in secunda farma legantur, versus
quoque Responsorumab eisdern lectori-
bus dicantur : ita tamen qv.od prima
et tertia lectiones ex una p>arte chori
legantur, et secunda ex altera parte
chori : quocl per totum annum ob-
servetur in quotidianis matutinis de
S. Maria.
Lectio i. Isai. xi. (4).
Egredietur virga de radice Jesse
et nos de radice eius ascendet. Et
requiescet super eum Spiritus Do-
mini, spiritus sapientiae et intellec-
tus, spiritus consilii et fortitudinis,
Alulti libri tenent contrarium, et false. ' Credc Michi [149
05).
S. B. I.
XXXV
IN ADVENTU AD HORAS DE B. MARIA.
XXXVI
spiritus scientise et pietatis. Et re-
plebit eum spiritus timoris Domini.
Quce terminetur sic, Hsec dicit.
Similiter ij. et iij. lectiones.
Resp. Missus est Gabriel. ut
supra tertium (p. xxiii.).
Lectio ii. Isai. xi. (3 — 5).
Non secundum visionem oculorum
jndicabit neque secundum auditum
anrium arguet sed judicabit in justi-
tia pauperes, et arguet in sequitate
pro niansuetis terrae : et percutiet
terram virga oris sui et spiritu labi-
orum suorum interficiet impium. Et
erit justitia cingulum lumborum ejus
et fides cinctorium renum ejus. Haec
dicit Dominus Deus, Convertimini
ad me : et salvi eritis.
R. AveMaria. Ctsupra (p. xxiv.).
Lectio iii. Isai vii. (10 — 15).
Locutns est Dominus ad Achaz,
dicens : Pete tibi signum a Doinino
Deo tuo in profundum inferni sive
in excelsum supra. Et dixit Achaz :
Non petam, et non tentabo Domi-
num. Et dixit : Audite ergo domus
David : Numquid parum vobis est
molestos esse hominibus quia mo-
lesti estis et Deo meo? hoc dabit
Dominus ipse vobis signum : Ecce
virgo concipiet et pariet Filium efc
vocabitur nomen ejus Emmanuel.
Butyrum et mel comedet ufc sciat
reprobare malum et eligere bonum.
Hsec dicit.
R. Suscipe verbum. Vt supra
quintum (p. xxv.).
Et dicantur istce lectiones cum
prcedictis Responsoriis cle S. Maria
quotidie per Adventum, nisi quanclo
dicitur plenum servitium de ea.
Non dicatur Te Deum per totum
Adventum.
Ante Laudes, V. Sancta Dei geni-
trix.
Iste versus dicatur ante Laudes
per totum annum, quando non fit
plenum servitium de S. Maria.
In Laudibus hcec sola antiphona.
Prophetae prsedicaverunt nasci sal-
vatorem de virgine Maria.
Rs. Dominus regnavit.
Et ceteri Rsalmi consueti (p. 29).
Capitulum. Ecce virgo.
Hymnus. 0 gioriosa femina. \ex
Sanetorali.]
V. Elegifc eam Deus.
Ant. Spiritus Sanctus in te de-
scendet Maria, ne timeas habens in
utero Filium Dei, alleluya.
Ps. Benedictus (p. 35).
Oratio. Concede nos (p. 284).
Quce terminetur sic. Per Christum
Dominum nostrum.
sicut ad Vesperas supra dictum est.
Etfiat memoria de Sancto Spiritu,
et de Sancto Ecclesim, et de Reliquiis,
et de omnibus Sanctis, et de Race itt
supra ad vesperas.
Quotidieper totum annum dicuntur
Vesperce et Matutince de S. Maria in
choro : nisi infestis duplicibus, et nisi
in Vigilia natalis Domini: et abhinc
usque ad Octavam S. Stephani, et
nisi in vigilia Epiphanice; et a Cena
Domini usque in crastinum octavce
Raschce, et per ebdomadam Renthe-
costes, et per octavam Dedicationis
Ecclesice. Et nisi quando fit memoria
de S. Maria ad Vesperas de die cum
Antiphona Sub tuam.
Ceterce Horce, scilicet prima, tertia,
sexta, et nona, et etiam Completorium
non dicuntur in choro.
Quandocumque dicuntur matutince
cle S. Maria ferialiter in choro, tunc
dicuntur horce ejusdem, viz. Rrima,
iii. vi. et ix. ante inchoationem Missce
B. Marice, in capella ejusdem ab
executore illius Missce cum aliis vi-
cariis qui ibi tenentur interesse.
Acl Primam et acl omnes alias
Horas per totum annum, quando non
fit plenum servitium de S. Maria,
dicatur hic Hymnus: Memento salu-
tis. Maria plena. Gloria tibi Do-
mine (p. 559).
xxxvn
AD HORAS DE BEATA MARIA.
XXXVlll
Ant. Prophetse prasdicaverunt.
Psalmi. Deus in nomine (liii. p.
42).
Laudate Dominum om-
nes (cxvi. p. 197).
Contiteruini (cxvii. p. 42).
Capitidum. [Isa. xi. 1, 2.]
Egredietur virga de radice Jesse,
et flos de radice ejus ascendet; et
requiescet super eum Spiritus Do-
niini.
R. Ave Maria, gratia plena,
Dominus tecum.
Iterum. Ave Maria, gratia plena,
Dominus tecum.
V. Benedicta tu, in mulieribus,
et benedictus fructus ventris tui.
Dominus tecum.
Gloria Patri, et Filio et Spiritui
Sancto.
Ave Maria, gratia plena, Dominus
tecum.
Hic ordo servetur in Iiesponsoriis
dicendis od omnes horas.
V. Diffusa est gratia in labiis tuis.
Oratio. Deus qui de beatse Marise
(p. viii. vel p. 289). quce terminetur
sic ad omnes horas, prceterquam ad
nonam,
Per eundem Christum Dominum
nostrum. Amen.
Sine Dominus vobiscum.
Et finietur cum Benedicamus
Domino.
Jtt. Deo gratias.
Ad Nonam sic concluditur infine.
Per eundem Dominum nostrum Je-
sum Christum filium tuum, &c.
Dominus vobiscum cum Benedi-
camus Domino.
Capitulum. [Isa. xi. 3, 4.]
Non secundum visionem oculorum
judicabit, neque secundum auditum
aurium arguet; sed judicabit iu jus-
titia pauperes, et arguet in sequitate
pro mansuetis terrse.
R. Diffusa est gratia in labiis
tuis.
V. Propterea benedixit te Deus
in seternum. ln labiis tuis. Gloria.
Diffusa.
V. Specie tua.
Oratio ut supra.
Ad Sextam.
Ant. Angelus Domini nuntiavit
Marise, et coucepit de Spiritu Sancto.
Alleluya.
Psalmi. Ad te levavi (cxxii. p.
199).
ISTisi quia (cxxiii. p. 200).
Qui confidunt (cxxic).
Capitulum. [Isa. xi. 4, 5.]
Et percutiet terram virga oris sui,
et spiritu labiorurn suorum interfi-
ciet impium; et erit justitia cingulum
lumborum ejus, et fides ciuctorium
reuum ejus.
R. Specie tua, et pulchritudine
tua.
V. Intende, prospere procede, et
regna.
Et pulchritudine tua. Gloria Pa-
tri. Specie tua.
V. Adjuvabit [eam Deus vultu
suo.
R. Deus in medio ejus : non com-
movebitur.
Oratio. Deus qui. p. viii.]
Ad Tertiam.
Ant. Missus est Gabriel angelus
ad Mariam virginein desponsatam
Josepb.
Psalmi. Ad Dominum cum tri-
bularer (cxix. p. 197).
Levavi (cxx. p. 198).
Lretatus (cxxi. p. 199).
Ad Nonam.
Ant. Ave Maria, gratia plena,
Dominus tecum : benedicta tu in
mulieribus : Alleluya.
Ps. In convertendo (cxxv. p.
201).
Ps. Nisi Dominus (cxxvi. p.
202;.
XXXIX
DOMINICA I. ADVENTUS. AD HORAS.
xl
Ps. Beati omnes (cxxvii.).
Hi psalmi prcedicti dicantur super
horas B. Marice per totum annum,
quando non jit plenum servitium
de ea.
Capitulum. \Isa. vii. 10 — 12.]
Locutus est Dominus ad Achaz,
dicens: Pete tibi signum a Domino
Deo tuo in profundum inferni, sive
in excelsum supra. Et dixit Achaz :
non petam, et non tentabo Dominum.
P. Adjuvabit eam Deus vultu
suo.
V. Deus in medio ejus : non com-
movebitur.
Deus vultu suo. Gloria. Adju-
vabit.
V. Elegit eam.
Istce Horce dicantur supradicto
modo quotidie per totum Adventum,
quando non fit plenum servitium de
sancta Maria.
Ad Primam de Adventu Domini.
Hymnus. Jam lucis orto (p. 37).
Ant. In illa die (p. xxx.).
Ps. Deus, Deus meus (xxi. p.
37).
Ps. Dominus regit. Gloria.
Ps. Domini est terra (xxiii. p.
40).
Ps. Ad te Domine levavi. Gloria.
Ps. Judica me (xxv. p. 41).
Ps. Deus in nomine tuo. Gloria.
Ps. Confitemini iiii (cxvii. p.
43).
Ps. Beati immaculati. Gloria.
Ps. Retribue. Gloria.
Hi prcedicti Psalmi ad Primam
dicantur supradicto modo omnibus
Dominicis diebus per totum Adven-
tum, et a Doniine ne in ira usque ad
Pascha, et a Deus omnium usque ad
Adventum, quando de Dominica agi-
tur: ita tamen quod a LXX. usque ad
Pascha dicatur,
Ps. Dominus regnavit, decorem.
loco Psalmi Confitemini Domino.
Quandocumque dicitur Ps. Deus,
Deus meus respice cum reliquis Psal-
inis ad Primam, dicitur super hunc
Ps. Quicunque vult hcec Antiphona,
Te Deum Patrem.
In ceteris autem dominicis diebus
simplicibus totius anni, et in omnibus
festis semiduplicibus, tam ix lectionum
quam iii cum regimine chori, et in
Octavis, et infra Octavas, quando
chorus regitur, et in Commemoratione
beatce Marice et festi loci: nisi in his
festis quce contingunt infra Octavam
S. Trinitatis dicatur hcec Antiphona
Te jure laudant, super psalmum Qui-
cunque.
In omnibus festis duplicibus per
annum extra ebdomadam Paschce, et
extra ebdomadam S. Trinitatis, dici-
tur hcec Antiphona Gratias tibi Deus,
gratias tibi, vera una Trinitas, una
et summa Deitas, sancta et una
Unitas. super Ps. Quicunque.
In omnibus feriis quando deferia
agitur per totum annum, et infestis
iii lectionum sine regimine chori, et
in Octavis et infra Octavas in quibus
chorus non regitur, et in vigiliis, et
in Quatuor Temporibus extra ebdo-
madam Penthecostes et ebdomadam
S. Trinitatis dicitur hcec Antiphona,
Gloria tibi Trinitas, sequalis una Dei-
tas, et ante omnia secula et nunc et
in perpetuum. super Ps. Quicunque.
Capitulum. Pegi secnlorum.
Require Capitidum, "fPegulasf ei
Preces post Ps. Quicunque. in Psal-
terio, ut ibi notatum est (p. 49).
Ad Tertiam.
Hymnus. Nunc sancte nobis ut
in Psalterio (p. 57).
Ant. Jocuudare, filia Sion; exulta
satis, filia Hierusalem. Alleluya.
Ps. Legem pone (cxviii. p. 57).
Ps. Memor esto.
Ps. Bonitatem fecisti.
Capitulum. Horaestjam.
Clericus dicat Responsorium. "Veni
ad liberandum nos, Domine Deus
virtutum. Chorus idem repetat.
Clericus dicat Versum}
xli
AD NONAM. IN AGENDIS MORTUORUM.
xlii
Et ostende facieni tuam, et salvi
erimus.
Chorus. Domine Deus virtutum.
Clericus. Gloria Patri.
Chorus. Yeni ad liberandum nos,
Domine Deus virtutum.
Clericus dicat Versum,
Timebunt gentes nomen tuum,
Domine.
Chorus respondeat sub eodem tono,
Et omnesreges temegloriam tuam.
Hic ordo servetur in omnibus Re-
sponsoriis cum suis Versibus super
Horis dicendis per totum annum
extra xl., prceterquam in Dominicis
lxx. et lx. et l.
Deinde dicat sacerdos Orationem
cum Dominus vobiscum. Oremus.
Excita, qusesumus, Domine (p.
vii.).
Hcec Oratio dicatur ad omnes
Horas hujus diei, et etiam totius
ebdomadoz, quando de temporali
agitur. Hoc autem per totum
annum generaliter observetur, sive de
temporali, sive de aliquo Sancto fiat
servitium, quod semper Oratio quce
dicitur ad Matutinas dicitur ad iii.
vi. et ix., et ad secundas Vesperas,
prosterquam in iiij. et vi. feriis, et in
sabbato Quatuor temporum Adventus
Domini, et in vi. die a Nativitate
Domini, et in ii. feria in Rogationi-
bus, et nisi in iiij. feria in Capite
jejunii usque ad Octavam Paschos :
nam tunc ad Vesperas semper vari-
antur Orationes, nisi in Dominicis
xl. Similiter fiat in festo Dedica-
tionis Ecclesiw, et in octava die ejus-
dem, ad secundas Vesperas.
Ad Sextam.
Hymnus. Rector potens. ut in
Psalterio notatur (p. 61).
Ant. Ecce Dominus.
Ps. Defecit (cxviii. p. 61).
Ps. Quomodo.
Ps. Iniquos.
Capitulum. [Rom. xiii. 12.]
Nox prsecessit, dies autew appro-
pinquabit : abjiciamus ergo opera
tenebrarum, et induamur arma lucis.
R. Ostende nobis, Domine, Mi-
sericordiam tuam.
V. Et salutare tuum da nobis.
Misericordiam. Gloria Patri. Os-
tende.
V. Memento nostri, Domine, in
beneplacito populi tui.
R. Yisita nos in salutari tuo.
Ad Nonam.
Hymnus. Rerum Deus. ut in
Psalterio notatur (p. 65).
[Ant. Ecce veniet.]
Ps. Mirabilia testimonia (cxviii.
p. 65).
Ps. Clamavi.
Ps. Principes.
Capitulum. [Rom. xiii. 13, 14.]
Sicut in die honeste ambulemus:
non in comessationibus et ebrietati-
bus, non in cubilibus et impudicitiis,
non in contentione et semulatione:
sed induimini Dominum Jesum
Christum.
R. Super te Hierusalem, Orietur
Dominus. Super.
V. Et gloria ejus in te videbitur.
Orietur Dominus. [Gloria Patri.]
V. Domine Deus virtutum, con-
verte nos.
R. Et ostende faciem tuam, et
salvi erimus.
Omni die per annum, excepta die
Parasceves, post missam, in ultimo
recessu ante prandium, in statione
puerorum, dicitur Ps. De profundis
pro omnibus fidelibus defunctis, sine
nota et sine Gloria Patri, cum Kyrie
eleyson. Christe eleyson. Kyrie eley-
son. Pater noster. Et ne nos indu-
cas in tentationem. R. Sed libera
nos a malo.
Requiem seternaru dona eis Do-
mine.
R. Et lux perpetua luceat eis.
A porta inferi.
R. Erue Domine animas eorum.
Credo videre bona Domini.
xliii
DOMINICA I. ADVENTUS. VIGILLffl MORTUORUM.
xliv
E. In terra viventinm.
JVon dicitur Requiescanfc in pace
clnte Orationem pro mortuis secundum
usum Sarum, sed post Orationemy
loco Benedicamus Domino, dicitur.
Dominus vobiscum. Et cum spi-
ritu tuo. Oremus.
Absolve, qucesumus, Domine, ani-
mas famulorum tuorum pontificuin,
sacerdotum, parentum, benefactorum
nostrorum, et omnium fidelium de-
functorum, ab omni vinculo delic-
torum ; ut in resurrectionis gloria
inter sanctos et electos tuos resusci-
tatae respirent. Per Christum Do-
minum nostrum. Amen.
Itequiescant in pace. Amen.
Ad ii. Vesperas.
Ant. Sede a dextris meis, dixit
Dominus Domino meo.
Ps. Dixit Dominus (cix. p. 191).
Ant. Fidelia omnia mandata ejus,
confirmata in seculum seculi.
Ps. Confitebor (cx. p. 192).
Ant. In mandatis ejus volet ni-
mis.
Ps. Beatus vir (cxi. p. 193).
Ant. Sit nomen Domiui benedic-
tum in secula.
Ps. Laudate pueri (cxii. p. 193).
Ant. Nos qui vivimus benedici-
mus Domino.
Ps. In exitu (cxiii. p. 194).
Hce prcedictce Antiphonce cum suis
Pscdmis dicantur omnibus Dominicis
per Adventum, et a Domine ne in
ira, usque ad Dominicam in Rcimis
Palmarum, et in ipsa Dominica, et a
Deus omnium, usque ad Adventum
Domini, quaudo de Dominica agitur.
Capitulum. Hora est (p. xxxi.).
Clericus de secunda forma inci-
jjiat hoc Responsorium Tu exurgens,
Domine, et percantetur a Choro,
Misereberis Syon.
Clericus, V. Quia tempus miser-
endi ejus, qaia venit tempus.
Chorus. Misereberis Syon.
Clericus. Gloria Patri.
Chorus. Tu exurgens, Domine,
misereberis Syon.
Hoc R. dicatur quotidie ad Ves-
peras per totum Adventum supra-
dicto modo usque ad O Sapientia
quando de temporali agitur, prczter-
quam in sabbatis : ita quod in feriis
dicitur ab uno solo puero in prima
formi,, loco nec habitu mutato, sicut
in Dominicis ab uno clerico de se-
cunda forma.
Hymnus. Conditor alme.
V. Rorate.
Ant. Ne timeas, Maria, invenisti
gratiam apud Dominum ; ecce con-
cipies et paries filium. Alleluya.
Ps. Magnificat (p. 221).
Oratio. Excita, quaesumus, Do-
mine (p. vii.).
Memoria cle S. Maria.
Ant. Beata es, Maria, quse cre-
didisti ; quoniam perficientur in te
qu?e dicta sunt tibi a Domino. Al-
leluya.
V. Egredietur virga de radice.
Oratio. Deus, qui de beatse Ma-
rise (p. viii.).
Hic ordo Memoriarum de S. Maria
ad i. Vesperas et ad Matutinas et ad
ii. Vesperas hujus Dominicce servetur
per totum Adventum in Dominicis et
in festis ix lectionum. Etiarn in
Commemoratione festi loci ad Matu-
tinas et ad primas Vesperas tantum
ubi Ecclesia non est de Sancta Maria :
nisi quando Antiphona. Beata es,
Maria. super Ps. Magnificat dicitur :
tunc ad Memoriam de S. Maria dice-
tur Ant. Ne timeas, Maria. Si afesto
cum regimine chori vacaverit in cras-
tinum tantum : vel nisi quando Ant.
O Sapientia in clie Dominica incipi-
enda sit : tunc enim dicetur Ant.
Ave Maria. In utrisque Vesperis
ipsius Dominicae ad Memoriam de
S. Maria.
Deinde dicuntur Vesperce de S.
Maria supradicto modo : et postea
dicuntur Vigilioe mortuorwm, scilicet
xlv
RUBRICA DE OFFICIO MORTUORUM.
xlvi
Placebo, Ant. Dirige, usque ad Lau-
des tantum, et cetera [pp. 271 — 282].
Dicantur autem Vigilice mortuo-
ru.m quotidie cum missa in crastino
in capitulo, nisi in primis Vesperis
festorum ix lectionum usque ad Vigil.
Nativ. Domini : et a crastino Octa-
varum Epyphanice usque ad iii.
feriam ante Pascha : et in ipsa
tertiaferia fiant Vigilice mortuorum
cum ix lectionibus in conventu, et
cum missa in crastino nisi aliquod
festum duplex impedierit, vel in
ipsa iiij.feria contigerit ; et tunc fiat
prcedictum servitium in aliqua die
prcecedenti ipsius ebdomadce quce ad
hoc vacaverit, videlicet in Dominica
vel in ii. feria, et sic compleatur ser-
vitium mortuorum usque ad Octavam
Paschce, nisi corpus prcesens fore con-
tigerit. Post Octavas vero Paschce
non fit servitium mortuorum in con-
ventu, nisi corpus prcesens affuerit,
vel dies anniversarius vel tricenncdis
contigerit, usque in crastinum S. Tri-
nitatis. In crastino autem S. Trini-
tatis, et ab hinc, fiant quoticlie Vi-
gilice Mortuorum usque ad Adventum
Domini : nisi per Octavas, et in Oc-
tavis Corporis Christi, Visitationis,
Assumptionis, Nativitatis B. Jlarice,
Dedicationis Ecclesice et Nominis
Jesu.
*Canonico enim defuncto statutum
est triginta dierum in conventu obse-
quium fieri, et triginta nscdteria se-
paratim unumquemque [celebrare]
presbyterorum — reliquos vero cujus-
cunque ordinis sint separatim — vi-
ginti pscdteria cantare : et ab uno
quoque in ebdomada sua privatim
ejus anniversaria celebrari*.
Impediuntur autem debitce Vigilice
mortuorum per totum annum per
festa duplicia inprimis et ii. Vesperis,
et in Octava die Epyphanice et cdia-
rum Octavarum quando dicitur Hym-
nus Salvator mimdi Domine (p. 226),
nisi corpus prcesens affuerit : in om-
nibus etiam aliis festis ix lectionum
et infestis iii lectionum et in Octavis
in quibus chorus regitur, et in diebus
Dominicis in primis Vesperis tan-
tum: similiter fiat in Commemora-
tione B. Jlarice etfesti loci.
Fiant autem Vigilice Jlortuorum
cum ix Psalmis et ix Antiphonis et ix
lectionibusquandocuaque corpusadest
prcesens, vel quando dies anniver-
sarius vel dies tricenncdis contigerit,
nisi in tempore paschcdi. In paschali
vero tempore dicuntur iii Pscdmi et
tres lectiones cum tribus Antiphonis
super Pscdmos ante lectiones, qucdis-
cunque nocturnus dicitur, et omnes
A idiphonce cum suis Pscdmis ad
Vesperas scilicet Placebo, et Anti-
phonce super Pscdmos in Laudibus
dicantur.
Et sciendum est quocl quando-
cunque Antiphona sequitur imrnedi-
ate Ps. Dilexi. tunc non dicetur
ultimus versus ejusdem Pscdmi, quia
idem est cum Antipjhona Placebo.
Post Octavas vero Paschce in qua-
cunque feria inchoetur Ojficium mor-
tuorum, incipiatur aprimo nocturno,
et compleantur duo sequentesNocturni
in eadem ebdomada, si fieri potest:
sive autem fieri pjossit, sivenon, dein-
ceps non servetur ordo nocturnorum,
sed feriarum in hoc tempore sicut in
cdiis temporibus observetur : ita tamen
quod quandocunque fit servitium pro
corpore prcesenti cujuscunque fuerit
et in anniversariis, et tricenncdibus
episcoporum in prcedicto tempore,
semper dicuntur Antiphorwe, Psalmi,
Versus, Lectiones, et duo Responsoria
cle primo Noctumo.
Sciendum est autem quocl in tem-
pore Paschcdi semper erit tertium
liesponsorium Libera me Domine cle
morte. cum h is trib us Versibus, scilicett
Dies illa V. Quid ergo miserrimus.
V. ISTuuc, Christe, te petimus. Et
Excerptum ex Osmuudi tractatu De OJiciis Sarum, cap. x.
xlvii DE OFFICIO MORTUORUM. COMMENDATIO ANIMARUM. xlviii
quandocunque dicitur hoc prcedictum
Respo?isorium Libera me [p. 279]
semper reincipiatur ab illis Clericis
qui versum Responsorii cantaverint.
Quandocunque corpus adest pro3-
sens, et in anniversariis ; et tricenna-
libus episcoporum et quatuor persona-
rum principalium, scilicet, decani,
cantoris, cancellarii, et thesaurarii, et
in die Animarum, post ultimam rein-
ceptionem Dum veneris ; in anniver-
sariis episcoporum, et quandocunque
corpus adest prcesens, et in die ani-
marum, iii. vi. et ix. Responsoria de-
bent repeti ab illis clericis qui Versum
Responsorii cantaverint.
In quotidianis Obsequiis Mortuo-
rum, videlicet quando corpus non est
prcesens, vel dies anniversarius vel
tricennalis non habentur, tunc jiunt
Vigilice mortuorum cum iii lectionibus
tantum et ix Psalmis, et una sola Ant.
super omnes Pscdmos, ad Vesperas,
quce erit Placebo. et cum hac Ant.
Dirige. super omnes Psalmos ante
lectiones: et tunc semper ante lectiones
dicitur iste Versus, Complaceat tibi,
Domine, ut eruas me. R. Domine,
ad aclj uvandum me respice. Omnes
lectiones in secunda forma legantur,
Versus quoque Respo?isoriorum ab
eisdem lectoribus dicantur : ita quod
p?'ima et iii. lectio?ies ex parte chori
legantur, et ii. lectio ex altera parte
chori. Ad Laudes ve?°o hcec sola Ant.
super Psalmos dicitur, scilicet Exul-
tabunt Domino ossa humiliata. Et
hcec omnia sine nota dica?itur statim
post Vesperas de die et de /S. Maria,
ante Completorium de die.
I?i lectionibus vero lege?idis et Re-
sponsoriis dicendis ordo feria?*um
servetur, viz. die Dominica et feria,
iiij. lectiones et Responsoria de i.
Nocturno : et ii. et v. feria lectiones et
Responso?*ia de ii. Noct. : et iii. et
vi.feria lectiones et Responsoria de iii.
Nocturno : ita ta?nen quod semper in
iii. et vi. feria sit iii. R. Libera me
Domine de viis inferni (p. 280).
In quotidianis Obsequiis Mortuo-
rum cum ix Psalmis et iii lectionibus
Responsorium nunquam repetatur.
Nota?idum vero quod quandocun-
que corpus adest prcesens, vel dies
anniversarius vel dies tricennalis con-
tigerit, per totum a?mum, dicitur
Comme?idatio animarum cum nota
statim post Prima?n a?ite Missam Ca-
pituli pro defmctis. Super Psalmos
Antipho?ia a quodam clerico de su-
2)erio?'i gradu i?icipiatur hoc modo.
Itequiem seteruam dona eis Do-
mine : et lux perpetua luceat eis.
Ps. Beati immaculati (cxviii. p.
44). usque ad Ps. Ad Dominuui
cum tribularer.
Finitis Psahnis sine Gloria Patii.
tota A?it. repetatur: qua dicta se-
quatur
Kyrie eleyson. Christe eleyson.
Kyrie eleyson.
Deinde dicitur Pater noster si?ie
pronuntiatio?ie Et ne nos.
Et postea dicitur Ps. Domine pro-
basti (cxxviii. p. 210). si?ie ?wta.
Finito Psahno sine Gloria Patri.
statim incipiatur Missa in Capitulo.
Officium Pequiem seternarn.
Quandocunque enim dicitur Com-
?nendatio, se?nper dicitur sede?ido su-
pradicto moclo usque ad Ant. dicen-
dam super Psalmos. Quando vero
sigillatim extra conventum dicitur
commendatio, tunc immediate post
Ps. Domine probasti. dicitur V. Ke-
quiem seternam. V. A porta inferi.
V. Credo videre bona Domini.
Dominus vobiscum. Et cum spi-
ritu tuo. Oremus.
Tibi Domine commendamus ani-
mas famulorum famularumque tua-
rum, et omnium iidelium defuncto-
rum, ut defuncti seculo tibi vivant :
et quse per fragilitatem mundanae
conversatiouis peccata admiserunt,
tu venia misericordissimse pietatis
absterge. Per Christum Dominum
nostrum. Amen. Kequiescant in
pace. Amen.
xlix
DE OFFICIO MORTUORUM.
1
Nunquam enim dicitur alia Com-
mendatio in ecclesiaSarum sive corpus
sit prossens sive non, quam ista prce-
dictaCommendatio : etsemper dicatur
sedendo usque ad Antiphonam.
A die Animarum usque ad iii. fe-
riam ante Pascha dicitur Placebo. et
Dirige. usque ad Laudes tantum post
Vesperas diei et de S. Maria. Post
Matutinas vero de die et de S. Maria
dicuntur Laudes mortuorum. Quan-
docunque enim dicitur servitium mor-
tuorum in conventu nisi eorpus prce-
sens fuerit : vel quando dicitur pro
episcopis : et nisi in die Animarum :
semper dicatur Placebo sedendo usque
ad Antiphonam super Psalmum. Si-
militer in Laudibus. Ad Dirige vero
per totum tempus sedet chorus : nisi
dum Antiphona super Psalmos ante
Lectiones dicatur quousque incipiatur
Lectio : ita tamen quod Lectiones, Ver-
sus et Responsoria stando dicantur
vel legantur ab illis clericis scilicet qui
dicturi sunt tantum. Chorus vero in-
terim sedet. In repetitione autem noni
R. post ultimum versum stet chorus
usque ad primam Antiphonam super
Laudes incipiendam. Prostratus de-
bet esse chorus in omniferia, quando
deferia agitur, extra tempus Paschoz:
et in vigiliis mortuorum iii lectionum;
Ad Placebo, ex quo dicitur Kyrie
eleyson, donec tdtima oratio dicatur;
et ad Dirige similiter, dum Pater
noster dicitur ante Lectiones, Post
Psalmum Benedictus eodem modo
quo post Ps. Magnificat ad Placebo.
Quandocunque corpus adest prce-
sens, et quando fit servitium pro epis-
copis, omnes clerici stare tenentur ad
Placabo, per totum tempus : Ad Di-
rige vero, ut in alio tempore. Ad
Laudes similiter, per totum tempus;
nisi ab inceptione Psalmi Te decet,
usque ad Versum ante Ps. Benedictus.
In Vigiliis quoque Mortuorum iii lec-
tionum extra tempus Paschce, omnes
Versus dicantur a sacerdote executore
officii, loco nec habitu mutato*. In
anniversariis et tricennalibus episco-
porum ecclesioz Sarum, totum ser-
vitium discurrat more duplicis festi
scilicet S. Johannis Baptistce : habitus
tamen hic non mutatur legendo nec
cantando/ Nidlum etiam Pesponso-
rium a tribus cantatur, nisi nonum.
Tertium quoque vi. et ix. Responsoria
repetantur a Glericis qui Versum Re-
sponsorii secundi cantaverunt.
Lectiones vero non in pidpito, sed
ad gradum chori super lectrinum le-
gantur. Executor tamen ojficii in
orationibus dicendis locum non mutet
nec habitum. Omnes etiam Versus di-
cantur et respondeantur sub eodemtono
quo in tribus noctibus ante Pascha.
In omnibus aliis anniversariis et
tricennalibus prima Antiphona super
primum Psalmum ad Placebo, in su-
periori gradu inchoetur. Ceteroz An-
tiphono3 in secundaforma discurrant
per ordinem, excepta Antiphona super
Ps. Magnificat, et i. Antiphona super
primum Ps. ad Dirige, et prima Anti-
phona super Laudes, et Antiphona su-
per Ps. Benedictus, quce in superiori
gradu discurrant.
Sex primo3 Lectiones in secunda
forma legantur, loco nec habitu mu-
tato suorum quoque Versus Resp>onso-
riorum ab eisdem lectoribus cantentur.
Septima Lectio cum suo Versu
Responsorii et sic deinceps, in su-
periori gradu supra dicto modo dis-
currant; ita tamen quod nonum Re-
sponsorium a duobus de superiori
gradu cantetur ad gradum chori, ha-
bitu non mutato, cum suis tribus Ver-
sibus. Omnes vero Versus ab aliquo
sacerdote in superiori gradu dicantur
sub eodem tono quo in tribus noctibus
ante Pascha : loco nec habitu mutato :
vel ab executore ojficii. Et respondeat
chorus supradicto modo.
Excerptum ex Osuiundi De Officiis, cap. cv.
]i
HEBDOMADA PIUMA ADVENTUS.
lii
Quando vero fit servitium pro cor-
pore prcesenti, non pro uno canonico,
omnes Antiphonoz in superiori gradu
secundaforma discurrant. Tres pri-
mce Lectiones cum suis Responsoriis
in secunda forma, quarta et deinceps
in superiori gradu. Singula Respon-
soria a duobus cantentur : et Versus
eorundem ad caput corporis defuncti
ad orientem conversis, habitu non mu-
tato. Ultimum vero Responsorium a
tribus cantalur, loco et habitu prce-
clictis. Singidi Versus a duobus pueris
ibidem dicuntur: habitu non mutato,
sub eodem tono quo in tribus noctibus
ante Pascha : sicut jam scepe ante
dictum est.
Et sciendum est quod in obsequiis
pro corpore prcesenti non incensatur
corpus ad Ps. Magnificat, vel ad Ps.
Benedictus, nisi fuerit corpus regis,
episcopi, ducis, comitis, vel baronis,
sed quando ad ecclesiam deportatur
corpus : tunc ad portam introitus
cimiterii aqua benedicta aspergatur ;
ei postea incensetur*. Si vero corpus
cano?iici cujuscunque fuerit, eoclem
modo fit servitium, quo in anniver-
sariis episcoporum ejusdem loci vel
ejusdem ecclesios.
Feria ii. primce hebdoma-
dce Adventns Domini.
Ad Matutinas.
Invitatorium. Regem venturum.
Dominum : Venite adoremus.
Ps. Venite.
Hoc hwitatorium dicitur quotidie
in feriis, usque ad Vigiliam JSfativi-
tatis Domini, nisi in iv. et vi. feriis
et Sabbato Quatuor temporum
llymnus. Verbum supernum p.
xviii.
Super Nocturnum Antiphona Do-
minus defensor.
Ps. Dominus illuminatio (p. 69).
ct cetene Antiplwnce et Pscdmi sicut
in Psalterio per ordinem notaniur.
* Excerptum ex tractatu S. Osmundi de
Sciendum est quod omni die Do-
minica per annum, quando de Do-
minica agitur, et in qualibet fevia,
sive de feria agitur, sive de festo iii
lectionum sine Ps. Te Deum. ad
Matutinas semper dicitur Nocturnus
excepto Paschali tempore et excepta
octava die S. Andreaz Apostoli; et ex-
ceptis siyigidis C ommemorationibus
B. Marice, et festi loci per totum
annum; et excepta die Dominica
infra Natale Domini.
V. Ex Syon species decoris ejus.
R. Deus noster manifeste veniet.
Legenda ii. quce si hac die non le-
gatur, legatur quandocunque proximo
dicatur de feria vel de dominica, et
sic deinceps per ordinem sine saltu.
Lectio i. (Isai. i. 16 — 20.)
Lavamini mundi estote, auferte
malum cogitationum vestrarum ab
oculis meis : quiescite agere perverse.
Discite benefacere : quaerite judi-
cium, subvenite oppresso. Judicate
pupillo, defendite viduam. Et ve-
nite et arguite Me, dicit Dominus :
si fuerint peccata vestra ut coccinum,
quasi nix dealbabuntur ; et si fuerint
rubra quasi vermiculus : velut lana
alba erunt. Si volueritis et audieritis
me bona teme comedetis. Quod si
nolueritis et Me ad iracundiam pro-
vocaveritis : gladius devorabit vos
quia os Domini locutum est. Hsec
dicit [Dominus Deus, Convertimini
ad Me : et salvi eritis.]
R. Aspiciebam. ii. (p. xxii.).
Lectio ii. (Isai. i. 21 — 26.)
Quomodo facta est meretrix civitas
fidelis plena judicii? Justitia ha-
bitavit in ea, nunc autem liomi-
cidae : argentum tuum versum est
in scoriam : vinum tuum mixtum est
aqua. Principes tui infideles socii
furum : omnes diligunt munera, se-
quuntur retributiones. Pupillo non
judicant : et causa viduse non in-
Officils Ecclesiasticis Sarum, cap. cv.
liii
FERIA II. IIEBDOMAD.E I. ADVEXTUS. PRECES.
liv
greditur ad eos. Propter lioc ait
Dominus Deus exercituum fortis Is-
rael : heu consolabor super hostibus
meis et vindicabor de inimicis meis.
Et convertam manum meam a te et
excoquam ad purum scoriam tuam et
auferam omne stannum tuum. Et
restituam judices tuos ut fuerunt
prius : et consiliarios tuos sicut anti-
quitus. Post haec vocaberis civitas
Justicia?, urbs fidelis. Ha?c dicit.
M. Missus est. iii. (p. xxiii.).
Lectio iii. [Isai. i. 27 — 31.]
Sion in judicio redimetur, et re-
ducent eam in justitia. Et conteret
sceleratos et peccatores simul : et qui
dereliquerunt Dominurn consumen-
tur. Confundentur enim ab idolis
quibus sacrificaverunt; et erubescetis
super hortis quos elegeratis. Cum
fueritis quasi quercus defiuentibus
foliis, et velut hortus absque aqua.
Et erit fortitudo vestra ut favilla
stuppse; et opus vestrum quasi scin-
tilla. Et succendetur utrumque si-
mul, et non erit qui extinguat. Hsec
dicit Dominus. [p. xxiv.
Pesponsorium. Ave Maria. iiii.
Siveroin secunda feria, vel in iii.,
festum ix lectionum contigerit, etforte
in tertia feria vel quarta servitium sit
agendum, semper Besponsoria primi
Nocturniprimo loco cantentur fleinde
secundi et tertii, nisi specialiter distin-
guantur : quod etiam generaliter ob-
sercetur per toturn annum.
Ante Laudes Versus. Emitte ag-
num Domine (p. xxx.).
et dicitur iste Versus ante Lcmdes
qvotidie usque ad vigiliam Xaticitatis
qaando de Temporali agitur.
Ix Laudibus.
Ant. Miserere mei Deus.
Ps. Mi&erere. ut in Psalterio suo
loco notantur (p. 85).
Capitidum. [Hieremice xxiii. 5.]
Ecce dies veniunt, dicit Dominus
et suscitabo David germen justutn;
et regnabit rex; et sapiens erit; et
faciet judicium et justitiam in terra.
llgmnus. Yox clara (p. xxxi.).
V. Vox clamantis [in deserto.
R. Parate viam Domini : rectas
facite semitas Dei nostri.]
Ant. Angelus Domini nuntiavit
Marise : et concepit de Spiritu Sancto.
Alleluya.
Ps. Benedictus (p. 35).
Finita Antiphona ]?ost Psahnum
Benedictus. statim dicuntur Pkecks
cum prostratione hoc modo :
Kyrie eleyson. ter. Christe eley-
son ter. Kyrie eleyson ter.
Pater noster.
Et dicantur sub eodem tono quo ad
Completorium : similiter et cetera
quce sequuntur usque a.d Dominus vo-
biscum ante Orationem hoc modo.
Pater noster. Etnenos. Sed libera.
Ego dixi, Domine miserere mei.
Sana animam meam, quiapeccavi tibi.
Convertere Domine usquequo.
Et deprecabilis esto super servos
tuos.
Fiat misercordia tua Domine super
nos.
Quemadmodum speravimus in te.
Sacerdotes tui induantur justitiam.
Et sancti tui exultent.
Domine, salvum fac regem.
Et exaudi nos in die quo invocaveri-
mus te.
Salvos fac servos tuos et ancillas
tuas.
Deus meus, sperantes in te.
Salvum fac populum tuum, Do-
mine : etbenedichereditati tuse.
Et rege eos et extolle illos usque in
reternum.
Domine fiat pax in virtnte tua.
Et abundantia in turribus tuis.
Oremus pro fidelibus defuuctis.
Requiem seternam dona eis Dominc :
et lux perpetua luceat eis.
Exaudi Domine vocem meam qua
clamavi ad te.
Miserere mei et exaudi me.
Ps. Miserere mei Deus.
Iv
FERIA II. HEBDOMAD.E I. ADVENTUS.
lvi
Totus Psalmus dicatur sine nota
cum Gloria Patri et Sicut erat.
Finito Psalmo solus Sacerdos se
erigat, et ad gradum chori accedat, ad
Matutinas et ad Vesperas tantum,
sic dicendo Versum,
Exurge Domine, adjuva nos.
Et libera nos propter nomen tuum.
Domine Deus virtutum, converte
nos.
Et ostende faciem tuam, et salvi
erimus.
Domine exaudi orationem meam.
Et clamor meus ad te veniat.
Dominus vobiscum.
Et cum spiritu tuo.
Oremus. Excita qusesumus (p.
vii.).
Hce Preces prcedictce dicantur su-
pradicto modo ad Matutinas et ad iii.
vi. et ix. et ad Vesperas in omnibus
feriis per Adventum, et a Domine ne
in ira, usque ad Cenam Domini, et a
Deus omnium, usque ad Adventum
Domini, quando deferia agitur ; nisi
ad Matutinas in iiii. et vi. feria et
sabbato iiii. temporum Adventus
Domini nisi ad primum O. et sic
cleinceps ad Vesperas ad omnem O.
ita tamen quod ad omnes horas scili-
cet ad I. iii. vi. et ix. dicantur etfini-
antur per omnia sub eodem tono quo
ad Gompletorium supradictum est.
Oratio. Excita qusesumus (p. vii.).
Ad Priniam vero dicitur Versus
Exurge Domine, adjuva. et ceteri
Versus sequentes ut supra ad Comple-
torium, usque ad Orationem Excita
qusesumus. Sacerdote vero sic di-
cente, Qui vivis et regnas. tunc
surgant omnes clerici a prostratione
osculando formulas.
Memoria de S. Maria.
Ant. Spiritus Sanctus in te de-
scendit, Maria : ne timeas habens in
utero Filium Dei. Alleluya.
V. Egredietur virga (p. viii.).
Oratio. Deus qui de Beatse.
Memoria de Omnibus Sanctis.
Ant. Ecce Dominus veniet, et
omnes Sancti ejus cum eo : et erit in
die illa lux magna. Alleluya.
V. Ecce apparebit Dominus (p.
x.).
Oratio. Conscientias nostras.
Ad Primam.
Antiphona. Yeni et libera nos,
Deus noster.
Ps. Deus in nomine (p. 42).
Ps. Beati immaculati.
Ps. Retribue.
Ant. Gioria tibi Trinitas.
Ps. Quicunque (p. 46).
Cetera omnia quce ad Primam
pertinent, ut Dominica prcecedente
supra dictum est, sunt exequenda,
cum Psalmo Miserere. et Versu se-
quente ut supra dictum est.
Ad Tertiam.
Ant. Tuam Domine excita poten-
tiam : et veni ad salvandum nos. Ps.
Legem pone.
Capitulum. (Hebrceorumx. 37.) Qui
venturus est veniet, et non tarda-
bit : jam non erit timor in finibus
nostris, quoniam ipse est salvator
noster.
R. et V. ad omnes horas dicuntur
sicut in Dominica prcecedenti. Oratio
ut supra in Dominica.
Ad Sextam. Ant. In tuo adventu
erue nos Domine.
Ps. Defecit (p. 61).
Capitulum. (Esaice xiv.) Prope est
ut veniat tempus ejus, et dies ejus
non elongabuntur : miserebitur Do-
miuus Jacob, et Israel salvabitur.
Ad Nonam.
Ant. Yeni Domine et noli tar-
dare, relaxa facinora plebi tuse Israel.
Ps. Mirabilia.
Capitulum. (Esaice ii. 3.) Yenite
ascendamus ad montem Domini, et
ad domum Dei Jacob, et docebit nos
lvii
FERIA III. HEBDOMHXffl I. ADVENTUS.
lvfii
vias suas, et ambulabimus in seuiitis
ejus : quia de Syon exibit lex et
verbum Domini de Hierusalem.
Istce Horce dicantur supradicto mo-
do quotidie usque ad Vigiliam Nati-
vitatis Domini : quando deferiaagi-
tur : cum orationibus dominicalibus.
Ad Yesperas.
Ant. Inclinavit (p. 197).
Ps. Dilexi (cxiv. p. 196).
Alice Antiphonce ut in Psalterio
notantur.
Capitulum, [Hierem. xxiii. 6]
In diebus illis salvabitur Juda, et
Israel habitabit confidenter : et hoc
est nomen quod vocabunt eum Do-
minus justus noster. [Deo gratias.]
Hoc Capitulum dicitur quotidie ad
Vesperas per Adventum, nisi in sab-
batis et in Dominicis etfestis et Com-
memorationibus.
R. Tu exurgens.
Hyranus. Conditor (p. v.).
V. Rorate cseli.
Ant. Hierusalem respice ad orien-
tem : et vide. Alleluya.
Ps. Magnificat.
Preces et Orationes ut supra ad
Jlatutinas.
Jlemoria Beatje Mabls.
Ant. Ne timeas Maria : invenisti
gratiam apud Dominum : ecce con-
cipies et paries filium. Alleluya.
V. Egredietur virga.
Oratio. Deus qui de (p. viii.).
Memoria Omnium Sanctorum.
Ant. Ecce Dominus veniet (p. x.).
V. Ecce apparebit.
Oratio. Conscientias.
Hic ordo Jlemoriarum, scilicet de
S. Afaria et de omnibus Sanctis ob-
servetur quotidie ad Vesperas et ad
Jlatutinas usque ad Vigiliarn Xatcdis
Domini, quando de feria agitur; et
etiam in Octavis S. Andrece, nisi
quando Antiphona Ave Maria dici-
tur ad primum 0 : et tunc nullajit
memoria de omnibus Sanctis.
Supradictus ordo Capitulorum,
Hymnorum, Pesponsoriorum et Versi-
cidorum ad Vesperas et ad Jlatutinas
et ad alias Horas hujus ferice servetur
quotidie usque ad Vigiliam Natalis
Domini, quando deferia agitur.
Feria iii.
Super nocturnum Ant. Ut non de-
linquam (p. 98).
Ps. Dixi custodiam.
Ceterce Antiphonce ut in Psalterio
notantur.
V. Egredietur virga de radice
[Jesse.
B. Et flos de radice ej us ascendet. ]
Lectio i. [Fsai. ii. 1 — 4.J
Yerbum quod vidit Esayas filius
Amos super Judam et Hierusalem.
Et erit in novissimis diebus prsepa-
ratus mons domus Domini in vertice
montium; et elevabitur super illos.
Et fluent ad eum omnes gentes ; et
ibunt ad eum populi multi, et dicent :
Yenite ascendamus ad montem Do-
mini, et ad domum Dei Jacob; et
docebit nos vias suas, et ambulabimus
in semitis ejus. Quia de Syon exibit
lex, et verbum Domini de Hieru-
salem. Et judicabit gentes, et arguet
populos multos. Ec connabunt gla-
dios suos in vomeres, et lanceas suas
in falces. ISon levabit gens contra
gentem gladium : nec exercebuntur
ultra ad praelium. Hasc dicit Do-
minus Deus; Convertimini ad me :
et salvi eritis. [p. xxv.
Eesponsorium. Suscipe verbum. v.
Lectio ii. [Isai. ii. 5 — 9.]
Domus Jacob venite, et ambn-
lemus in lumine Dei nostri. Proje-
cisti enim populum tuum, domum
Jacob ; quia repleti sunt ut olim, et
augures habuerunt ut Philistiim, et
pueris alienis adhoeserunt. Repleta
est terra argento et auro; et non est
finis thesaurorum ejus. Et repleta
est terra ejus equis, et innumerabilcs
lix
HEBDOMADA PRIMA ADVENTUS.
lx
quadrigae ejus. Et repleta est terra
ejus idolis : opus manuum suarum
adoraverunt, quod fecerunt digiti
eorura : et ineurvavit se homo, et
humiliatus est vir : ne ergo dimittas
eis. Ha3c dicit.
R. Salvatorem. vi. (p. xxvi.).
Zectio iii. \Isa. ii. 10 — 16.]
Ingredere in petram, et abscondere
in fossa humo a facie timoris Do-
mini : et a gloria majestatis ejus.
Oculi sublimis hominis humiliati
sunt, et incurvabitur altitudo vi-
rorum. Exaltabitur autem Dominus
solus in die illa ; quia dies Domini
exercituum super omnem superbum
et excelsum, et super omnera arro-
gantem, et humiliabitur, et super
omnes cedros Libani sublimes et
erectas ; et super omnes quercus
Basam, et super omnes montes ex-
celsos, et super omnes colles elevatos,
et super onmeni turrim excelsam, et
super onmem murum munitum, et
super omnes naves Tharsis, et super
omne quod visu pulchrum est. Hsec
dicit Dominus.
E. Audite. vii. (p. xxviii.)
In Laudibus. (Cf. p. xxx.)
A nt. Secundum magnam miseri-
cordiam tuam (p. 109).
Ps. Miserere.
et ceterce Antiphonce cum suis
Psalmis ut in Psalterio notantur.
Capitulum. Ecce dies.
Ilymnus. Vox clara (p. xxxi.).
V. Vox clamantis.
Ant. Leva Hierusalem oculos, et
vide potentiam regis : ecce Salvator
venit solvere te a vinculo.
Ps. Benedictus.
Ant.
Ad Vespeeas.
In domum Domini.
Ceterce Antiphonce cum suis Psal-
mis sicut in Psalt&rio notantur (p.
199).
Capitulum. In diebus illis.
R. Tu exurgens.
llymnus. Conditor (p. v.).
V. Borate cseli desuper.
Ant. Quserite Dominum dum in-
veuiri potest : invocate eum dum
prope est. Alleluya.
Ps. Magnificat (p. 221).
Oratio ut supra.
Feria iiii.
Ant. Avertet (p. 114).
Ps. Dixit insipiens.
Et ceterce Antiphonce ut in Psalterio
notantur.
V. Egredietur Dominus de loco
Sancto suo.
Lec.tio i. [Isai. ii. 17 — 22.]
Et incurvabitur sublimitas homi-
num : et humiliabitur altitudo viro-
rum. Et elevabitur Dominus solus
in die illa : et idola penitus con-
terentur. Et introibunt in spelun-
cas petrarum, et in voragines terrse ;
a facie formidinis Domini, et gloria
majestatis ejus, cum surrexerit per-
cutere terram. In die illa proiciet
homo idola argenti sui, et simulacra
auri sui quse fecerat sibi : ut adora-
ret talpas et vespertiliones. Et in-
gredietur petraruni fissuras. Et in
cavernas saxorum, a facie formidinis
Domini et a gloria majestatis ejus :
cum surrexerit percutere terram.
Quiescite ergo ab honiine, cuj us Spiri-
tus in naribus ejus est, quia excelsus
reputatus est ipse. Hsec [dicit].
R. [1.] Ecce virgo. ut siwra, viii.
Lectio ii. [Esai. iii. 1 — 5.]
Ecce enim dominator Dominus
exercituum auferet ab Hierusalem et
a Juda validum et fortem, omne ro-
bur panis et omne robur aquse; for-
tem, et virum bellatorem, judicem, et
prophetam, et ariolum, et senem ;
principem super quinquaginta, et
honorabilem vultu, et consiliarium,
et sapientem de architectis, et pru-
lxi
FERIA IV. HEBD. I. ADVEXTUS.
lxii
Gloria [Patri, et Filio, et Spiritui
Sancto.] Et colles [iluent lac et mel :
dicit Doniinus.]
Et si aliquod festum Sanctorum
in aliqua prccdictarumferiarum con-
tigerit und.e fieri deheat servitium, seu
aliqua Commemoratio* fiacta fiuerit in
eisdem, deinceps non servetur ordofieri-
a.rurn in lectionihus legendis et in Ver-
sibus et responsoriis cantandis infieriis
subsequentibus ; sed servetur ordo Ver-
suum et responsoriorum et lectionum,
ita tamen quod Responsoria ferialia
non oiiiittantur : et sempersi totfierice
vacaverint per ebdornadam quod Re-
sponsoria de iii. Noct. historice Do-
minicalis per ebdomadam cantentur,
tu.nc ibi clicanturResponsoriaferialia.
Si vero tres fierice per unam ehdoma-
dam non vacaverint, tu.nc in ii. Xoc-
turno quando deferia agitur, vel in i.
Xocturno cum ibi nisi una solaferia
per ebdomadam acl hoc vacaverit, di-
cantur, Responsoria ferialia : quod
per totum annum observetur, quando
Responsoria de hystoria Dominicali
per ebdomadam cantantur tantum.
Tamen per uEstatemnon dicitur nisi
unum solum Responsorium feriale
per ebdomadam quand.o historia du-
ratura fiaerit : si vero duratura non
fiuerit, ornnia Responsoria ferialia, si
necessefuerit, in una fieria ad Jfatu-
tinas dicantur.
Et notandum est quod Responsoria
fieria.lia non dicuntur donec omnia
Responsoria hystorice dorniniccdis d.i-
cantur : quod per totum annum ob-
servetur.
In Laudibus. (Cf. p. xxx.)
Ant. Amplius lava me (p. 12G).
Ps. Miserere.
et ceterce Antiphonce ut in Psalterio
notantur.
Capitulum. Ecce dies.
Hymnus. Yox clara (p. xxxi.).
* ' memoria ' Ordinale Sarum apud Defensorium Directorii (148^, 1495) in Cap. 'Quod
Lectiones de Temporali debent legi secundum ordinem, et non secundum titulationem
feriarum.'
dentem eloquii mystici. Et dabo
pueros principes eorum, et effeminati
dominabuntur eis. Et corruet po-
pulus, vir ad virum, et unusquisque
ad proximum suum : tumultuabitur
puer contra senem, et ignobilis con-
tra nobilem. Haec dicit Dominus.
R. 2. Obsecro mitte Dominum
quem missums es : vide afflictionem
populi tui. Sicut locutus es, veni et
libera nos.
V. A solis ortu et occasu, ab
aquilone et mari. Sicut.
Lectio iii. [Isa. iii. G — 12.]
Apprehendet enim vir fratrem
suum domesticum patris sui : et dicet,
Yestimentum tibi est, princeps esto
noster, ruina autem hsec sub manu
tua. Respondebit in die illa, dicens :
K" on sum medicus, et in domo mea
non est panis, neque vestimentum :
nolite constituere me principem po-
puli. Kuit enim Hierusalem et Juda
concidit : quia lingua eorum et adin-
ventiones eorum contra Dominum,
ut provocarent oculos majestatis
ejus. Agnitio vultus eorum respon-
debit eis : et peccatum suum quasi
Sodoma praedicaverunt, nec abs-
conderunt. Vae animae eorum : quo-
niam reddita sunt eis mala. Dicite
justo quoniam bene : quoniam fruc-
tum adinventionum suarum comedet.
Vse impio in malum : retributio enim
manuum ejus fiet ei. Populum meum
exactores sui spoliaverunt : et muli-
eres dominatse sunt eis. Haec [dicit.]
R. 3. Alieni non transibunt per
Hierusalem amplius. Xam in illa die
stillabunt montes dulcedinem. Etcol-
les fluent lac et mel : dicit Dominus.
Y. Ego veniam, dicit Dominus,
et sanabo contritiones populi mei,
dicit Dominus. Xam [in illa die stilla-
bunt montes dulcedinem. Et colles
nuent lac et mel : dicit Doniinus.]
lxiii
FERIA V. HEBD. I. ADVENTUS.
Ixiv
V. Vox clamantis.
Ant. De Syon exibit lex, et ver-
bum Donrini de Hierusalem. Alle-
luya.
Ps. Benedictus.
Ad Vesperas.
Antiphona. Beatus vir.
Ps. Nisi Dominus sedificaverit.
ut in Psalterio notantur (p. 202).
Capitidum. In diebus illis.
R. Tu exurgens.
Hymnus. Conditor (p. v.).
V. Borate.
Ant. Veniet fortior me post me,
cujus non sum dignus solvere corri-
giamcalceamentorum ejus. [Alleluia.J
Ps. Magnificat.
Feria v.
Super Nocturnum Antiphona. Do-
mine Deus.
Ps. Salvum me fac (p. 128).
Et ceterce Antiphonoe ut in Psal-
terio notantur.
Versus et Responsoria quw iit
ij. feria per ordinem dicuntur, rti
supra clictum est.
Lectio i. [Esa. iii. 12 — 17.]
Popule meus, qui beatum te dicunt,
ipsi te decipiunt, et viam gressuum
tuorum dissipant. Stat ad judican-
dum Dominus; et stat ad judicandos
populos. Dominus ad judicium ve-
niet cum senibus populi sui, et prin-
cipibus ejus. Vos enim depasti estis
vineam meam: et rapina pauperis
in domo vestra. Quare atteritis
populum meum, et facies pauperum
commolitis, et confunditis dicit Do-
minus Deus exercituum 1 Et dixit
Dominus, Pro eo quod elevatse sunt
filise Syon, et ambulaverunt extento
collo et nutibus oculorum ibant, et
plaudebant, et ambulabant, et pedi-
bus suis compositogradu incedebant,
decalvabitDominusverticem filiarum
Syon; et crinem earum nudabit.
Hsec dicit Dominus [Deus; Conver-
timini ad me : et salvi eritisj.
Lectio ij. [Isai. iii. 18 — 26.]
In die illa auferet Dominus orna-
mentum calceamentorum, et lunulas,
et torques, et monilia, et armillas, et
mitras, et discriminalia, et perisce-
lides, et murenulas, et olfactoriola, et
inaures, et annulos, et gemmas in
fronte pendentes, et mutatoria, et pal-
liola, et linteamina, et acus, et specula,
et sindones, et vittas, et tAeristra. Et
erit pro suavi odore foetor, et pro
zona funiculus, et pro crispanti crine
calvitium, et pro fascia pectorali cili-
cium. Pulcherrimi quoque viri tui
gladio cadent, et fortes tui in prselio.
Et mcerebunt atque lugebunt portae
ejus, et desolata in terra sedebit.
Hsec dicit.
Lectio iij. [Esaios iv. 1 — 3.]
Apprehendent septem mulieres vi-
rum unum in illa die, dicentes : Pa-
nem nostrum comedemus et vesti-
mentis nostris operiemur : tantum-
modo invocetur nomen tuum super
nos; aufer opprobrium nostrum. In
die illa erit germen Domini in nia£-
nificentia et gloria : et fructus terrae
sublimis, et exultatio his qui salvati
fuerint de Israel. Et erit, Omnis qui
relictus fuerit in Syon et residuus in
Hierusalem, sanctus vocabitur, omnis
qui scriptus est in vita in Hierusalem.
Hsec dicit Dominus.
In Laudibus.
Ant. Tibi soli peccavi (p. 145).
Ps. Miserere.
Et ceterce Antiphonce ut in Psal-
terio notantur.
Gapitulum Hymnus Versus ut su-
pra in ii. feria.
Ant. Benedicta tu in mulieribus,
et beuedictus fructus ventris tui.
Alleluia.
Ps. Benedictus (p. 35).
lxv
FERIA VI. HEBD. I. ADVENTUS.
lxvi
Ad Yesperas.
Ant. Et omnis niansuetudinis.
Ps. Memento (cxxxi. p. 204-).
et alice Antiphonce ut in Pscdterio
notantur.
Capitulum R. Hymnus, et V. ut
supra in ii. feria.
Ant. Expectabo Dominum Salva-
torem meum, et prsestolabor eum
dum prope est. Alleluya.
Ps.
Magnificat.
Fevia vi.
Super Nocturxum Ant. Exultate
Deo.
Ps. Ipsum (lxxx. p. 149).
et ceterce Antiphonce ut in Psal-
terio notantur.
Yersus ut Pesponsoria per ordinem
dicantur, ut supra dictum est.
Lectio i. [Esai. iv. 4 — 6.]
Si abluerit Dominus sordem filia-
rum Syon, et sanguinem Hierusalem
laverit de medio ejus, in spiritu
judicii et spiritu ardoris. Et creabit
Dominus super omnem locum montis
Syon et ubi invocatus est, nubem per
diem, et fiimum et splendorem ignis
flammantis in nocte : super omnem
enim gloriam protectio, et.taberna-
culum erit in umbraculum diei ab
sestu; et in securitatem et abscon-
sionem a turbine et a pluvia. Hsec
dicit [Dominus Deus : Convertimini
ad me, et salvi eritis].
Lectio ii. [Tsai. v. 1 — 6.]
Cantabo dilecto meo canticum pa-
truelis mei vinese suse. Vinea facta
est dilecto meo in cornu filio olei.
Et sepivit eam, et lapides elegit ex
illa : et plantavit vineam electam, et
sedificavit turrim in medio ejus, et
torcular extruxit in ea. Et ex-
pectavit ut faceret uvas : et fecit la-
bruscas. JSunc ergo habitatores
Hierusalem et viri Juda, judicate
iuter me et vineam meam. Quid
S. B. I.
est quod ultra debui facere vinese
nieae, et non feci ei? An quod ex-
pectavi, ut faceret uvas, et fecit la-
bruscas? Et nunc ostendam vobis
quid ego faciam vinese mese. Aufe-
ram sepem ejus, et erit in direp-
tionem. Diruam maceriam ejus, et
erit in conculcationem ; et ponam
eam desertam. Non putabitur, neque
fodietur. Et ascendent super eam
vepres et spinse : et nubibus man-
dabo ne pluant super eam imbrem.
Hsec dicit.
Lectio iii. \_Iscd. v. 7 — 10.]
Yinea enim Domini exercituum
Domus Israel est et viri Juda germeu
ejus delectabile. Et expectavi ut
faceret judicium, et ecce iniquitas ; et
justitiam, et ecce clamor. Yse qui
conjungitis domum ad domum: et
agrum agro copulatis, usque ad ter-
minum loci. Xunquid habitabitis
soli vos in medio terrse ? In auribus
meis sunt hsec, dicit Dominus exer-
cituum : nisi domus multse desertse
fuerint, grandes, pulchrse, et absque
habitatore. Decem enim jugera vi-
nearum facient lagunculam unam,
et triginta modii sementis facient
modios tres. Hasc dicit.
In Laudibus.
Ant. Spiritu principali (p. 165).
Ps. Miserere.
Et alice Antiphonce ut in Psalterio
notantur.
Capitulum, Hymnus et Versus ut
supra.
Ant. Ecce veniet Deus et Homo
de domo David : sedere in throno.
Alleluya. Ps. Benedictus.
Ad Vesperas quando nonjitPlenum
servitium de S. Maria nec de aliquo
Sancto, ut in Vigiliis et iiii tempo-
ribus, et etiam per totam xl., super
Psalmos Antijjhona. In conspectu
(P. 210).
Ps. Confitebor. Et ceterce Anti-
phonoe ut in Psalterio notantur.
c
lxvii
SABBATO : DE COMMEMORATIONE.
Ixviii
Capitulum. R. Hymnus et V. ut
decet \ut supra feria w.].
Ad Vesperas quce erunt de S. Maria,
vel festo ix lectionum, jiat Meinoria
de Adventu cum hac Antiphona. Ex
iEgypto vocaviFilium meum : veniet
ut salvet populum suum. Ps. Mag-
nificat. Oratio ut supra.
SabbatO, quando non fit plenum
servitium de S. Maria nec de aliquo
festo ix lectionum, ut in vigiliis et in
iiii temporibus, et etiamper totam xl.,
super Nocturnum Ant. Quia mira-
bilia. Ps. Cantate. ii.
Et alio3 Antiphonce ut in Psalterio
notantur.
In Laudibus.
Ant. Benigne fac (p. 186).
Ps. Miserere.
Et ceterce Antiphonce quce sequun-
tur ut in Psalterio.
Capitulum, Hymnus, V., ut decet.
Ant. Syon noli timere : ecce Deus
veniet. Alleluya.
fPs. Benedictus (p. 35).t
V. Yox clamantis (p. xxxi.).
Oratio. Excita quaesunius Do-
mine (p. vii.).
Supradictus ordo Antiphonarum
et Psalmorum in Nocturno ad Matu-
tinas et ad Vesperas servetur per
totum annum in feriis, sive de feria
agitur, sive de festo iii lectionum sine
Psalmo Te Deum, excepto Paschali
tempore et excepta octava die S. An-
drece, et singulis Commemorationibus
beatce Marice et Sancti loci. Servetur
et prcedictus ordo in Laudibus tantum
in omnibus feriis per annum quando
de feria agitur in Laudibus, nisi in
tertia ebdomada Adventus Domini,
et in prima ebdomada ante Pascha,
et nisi in Vigilia Nativitatis Domini,
et in tempore Paschali.
Sciendum est quodpertotumannum
soletfieri Plenum servitium in Choro
de festo loci semel , in qualibet ebdo-
mada, ubi convenientius possit cele-
brari, ut in collegiis prcebendatis, et
in ecclesiis parrochialibus, ubicunque
etiam sit ecclesia dedicata in honore
alicujus alterius Sancti quam de
S. Maria. Quod minus plene con-
tinetur in Ordinalibus Sarum, cum
ecclesia cathedralis Sarum in honore
B. Marice sit dedicata.
Impeditur autem ista prcedicta
Commemoratio illis de causis quibus
commemoratio B. Marice impeditur
(ut inferius patebit) cum sit ejusdem
dignitatis, scilicet cum regimine chori ;
etfiat prcedictum servitium de propria
hystoria si habeatur : sin autem de
Communi ut sic.
Ad Vesperas, super Psalmosferiahs
illa sola Antiphona quce intitidatur
in festo ejusdem super Psalmos ad i.
Vesperas. Ita tamen quodsifestum v
habeat Antiphonas inpropria hystoria
super Psalmos ad primas Vesperas
tunc habeat hic i. Antiphonam super
Psalmos feriales. Et cetera sicut in
festo ejusdem prceter P. quod non
dicetur.
Tamen si illud festum habeat Vi-
giliam, non dicitur Oratio de Vigilia,
sed Oratio de die dicitur. Excepto quod
ubi fit Commemoratio de S. Johanne
Bapt. dicitur Oratio de vigilia, quia
Oratio de die non convenit commemo-
rationi : et sic de consimilibus.
Ubi etiamfit Commemoratio deApo-
stolis Petro et Paulo, Oratio quce est in
Octava die eorundem dicatur ;etquan-
do fit Commemoratio omnium Sanc-
torum, tunc ad i. Vesperas super Psal-
mos feriales dicitur ista Antiphona
Sancti Dei omnes*. et cetera omnia
ut supra, cum ista Oratione, Concede,
qusesumus, omnipotens Deus.
Nulla fit memoria nisi quando in
aliquo festo iii lectionum vel infra
octavas sine regimine chori celebretur :
tunc fiet Memoria de festo sive de
Hoc est, Anliphona de primis Vesperis fest.i Omnium Sanctorum. Vel p. 94.
lxx;x
DE COMMEMORATIONIBUS.
XX
tctava. Tamen infra Adventumfiat
memoria de Adventu et de S. Maria.
r(Similiter a CircuncisioneDominifiat
Memoria de S. Maria usque ad Puri-
ficationem B. Marice, nisi in die
Epyphanice. Et ab Octavis Paschce
usque ad Ascensionem Domini fiat
Memoria de Resurrectione, de quo-
cunque fit servitium, nisi in ln-
ventione sanctce crucis, ut inferius
patebit.)
' Ad Matutinas omnia fiant sicut in
festo ejusdem cum ix Antiphonis et
ix Psalmis et primo Versu cumprimis
iii lectionibus et iii primis Responso-
riis, et Versu de die ante Laudes.
In Laudibus una sola Antiphona
super omnes Psalmos, etc.
Ita tamen quod in toto tempore
Paschali dicatur sola prima Anti-
phona cum tribus primis Pscdmis, et
tribus primis lectionibus et tribus pri-
mis Responsoriis, quce terminentur
cum Alleluya.
Ante Laudes vero Versus sicut in
prima die. In Laudibus ea sola An-
tiphona, quce dicitur primo in Lau-
dibus in festo ejusdem, dicitur hic
super omnes Psalmos.
Cetera omnia ad Matutinas et ad
omnes Horas, sicut in festo ejusdem
annotatum est expleantur cum hac
Antiphona semper extra Octavas S.
Trinitatis. Te jure super Ps. Qui-
cunque.
Si vero festum liabeat Octavam,
omnia fiant sicut infra Octavas an-
notatum est, cumprcedicta Antiphona
super Psalmos feriales ad Vesperas,
et cum prcedicta Antiphona super
Ps. Quicunque.
Sciendum est etiam quod in singulis
ebdomadis per Adventum, nisi in
tertia ebdomada, fiat Plenum servi-
tium de B. Maria semel in Conventu.
In quarta etiam ebdomada si dies
natalis Domini iii.feriam excesserit ;
tunc in aliquaferia prcecedenti ipsius
ebdomad<e fiat prcedictum servitium ;
similiter ab Octavis Epyphanice usqne
ad quinquagesimam, et ab Octavis
Paschce usque ad Ascensionem Do-
mini ; et a festo S. Trinitatis usqve
ad Adventum Domini. Et hoc in
Sahbato, nisi tale festum intercurrat
vel impedierit unde ix lectiones, vel
iii lectiones cum regimine chori, fieri
t debeant, vel unde Responsoria i^ro-
pria vel proprice Laudes habeantur,
vel jejunium iiii temporum, vel Vi-
gilice Sanctorum sive de temporcdi
impedierint. Vel si festa sanctorum
Johannis et Pauli, Ypoliti socio-
rumque ejus, vel Bricii in sabbato
contigerit, servitium de eis dicatur.
Cum autem in ipsis sabbatis propter
hcec prcedicta impedimenta servilium
de S. Mariafieri non poterit, tunc in
aliquaferia ipsius ebdomadce ubi con-
venientius possit celebrari celebretur
semper sine aliqua memoria, nisi cum
fueritfestum vel octava alicujus sancti
iii lectionum sine regimine chori,
quod in ipsa die contigerit, tunc enim
fiat Memoria de octava vel de festo
tantum. Nulla enimfiat memoria de
cruce neque de sancto loci, nec de om-
nibus sanctis : tamen per Adventum
fiat Memoria de Adventu, sed non de
omnibus sanctis. Et etiam in tem-
pore Paschalifiat Memoria de Resur-
rectione, sed non de cruce nec cle om-
nibus sanctis. Fiat autem prcedictum
servitium in iii. feria in Quinqua-
gesima si a festo vacaverit. Sin
autem, fiat tunc in ii. feria prcece-
denti. Fiat autem prcedictum servi-
tium de S. Maria in iii. feria in Ro-
gationibus, et in vi. feria, scilicct in
crastino Octavce Ascensionis Domini,
nisi aliquod festwm cum regimine
chori ibidem contigerit. Tamen quan-
docunque festum iii lectionum in iii.
feria in Quinquagesima contigerit,
et in ii. feria a festo vacaverit : tunc
fiat plenum servitium de S. Maria in
ipsa ii, feria. Tamen sciendum est
quod si aliquod festum cicm regimine
chori in aliqua ebdomada celebrotur,
C 2
lxxi
SERVITIUM PLENUM B. MARI^E.
hviii
et in crastinum plenum servitium de
S. Maria jieri debeat, tunc in ipso
festo, sive Dominica fuerit sive non,
erint Vesperce de S. Maria, et solen-
nis memoria de festo, vel de Domi-
nica, nisi duplex festum fuerit, vel
festum unde suas primas Vesper-
as habere non poterit ; et nisi in
Octavis Epiphanice, Ascensionis Do-
mini, Corporis Christi et Dedicationis
Ecclesice ; tunc enimfiat tantum Me-
moria soleunis de S. Maria cum hac
Antiphona : Sub tuam protectionem
confugimus, ubi infirmi acceperunt
virtutem : et propterhoc tibi psalli-
mus, Dei genitrix Virgo. fPs. Mag-
nificat (p. 221).t
Per Adventum vero cum hoc
Versu, Esredietur virga. .
Oratio. Deus qui de Beatse (p.
viii.).
Ab Octava Epiphanioa usque ad
Purificationem, cum hoc Versu, Sanc-
ta Dei genitrix.
Oratio. Deus qui salutis.
In alio vero tempore anni cum hoc
Versu Sancta Dei genitrix.
Oratio. Concede nos [famulos tuos,
qusesumus, Domine Deus, perpetua
mentis et corporis salute gaudere ; et
gloriosa B. Marise semper virginis
intercessione a prsesenti liberari tris-
titia et seterna perfrui laetitia. Per
Christum Dominum nostrum.]
Quotienscunque enim fit memoria
de S. Maria cum hac Antiphona,
scilicet Sub tuam. non dicantur
Vesperoz de ea in choro licet duplex
festum nonfuerit. A lioz vero Vesperce
non erunt de commemoratione B.
Marice.
Nulla enim C ommemoratio totius
anni suas habeat secundas Vesperas,
nec etiam Memoriam loco secundarum
Vesperarum.
In Festis vero B. Marice Virginis
nullafit Memoria de C ommemoratione
ejusdem quando fit in crastino.
Quando vero fit plenum servitium
cle S. Maria, per totum Adventum, ad
Vesperas super Psalmos hcec sola Aio-
tiphona, Prophetse prsedicaverunt:-
Psalmi feriales. Capitidum, Ecce'
virgo (p. ix.).
Servitium Plenum beat^e MARIjE.
Non dicitur Responsorium in Com-
memoratione B. Marice.
Ilymnus. Ave maris stella (p. ix.).
V. Egredietur virga [de radice
Jesse.
R. Et flos de radice ejus ascendet.]
Ant. Ne timeas.
Ps. Magnificat.
Oratio. Deus qui de beatae (p. viii.).
RequireAntiphonam, et Capitulum,
et Orationem, ut supra in Dominica
i. Adventus Domini ad Vesperas de
S. Maria.
Memoria de aliquo Sancto fiat si
habeatur, et postea de Adventu.
Completorium de Adventu non mu-
tatur, nisi quod infine Hymni dicitur:
Gloria tibi, Domine,
Qui natus es de Virgine;
Cum Patre et sancto Spiritu.
In sempiterna secula. Amen.
Ad Matutinas.
Invitatorium. In honore beatissimge
Marise virginis : Jubilemus Domino.
Ps. Venite.
Hymnus. Quem terra, pontus
(p. 286).
Ant. Benedicta tu in mulieribus,
et benedictus fructus ventris tui.
Ps. Domine Dominus noster.
Ant. Sicut mirra electa odorem
dedistisuavitatis, sancta Dei genitrix.
Ps. Cseli enarrant (xviii. p. 23).
Ant. Speciosa facta es, et suavis
in deliciis tuis, sancta Dei genitrix.
Ps. Domini est terra.
Ant. Specie tua et pulchritudine
tua : intende, prospere procede et
regna.
Ps. Eructavit (xliv. p. 101).
Ant. Adjuvabit eara Deus vultu
suo : Deus in medio ejus; non com-
movebitur.
lxxiii
SERVITIUM PLENUM B. MARIiE.
;XX1V
Ps. Deus noster refugium.
Ant. Sicut lsetantium omnium
nostrum habitatio est in te, sancta
Dei genitrix.
Ps. Fundamenta (Ixxxvi. p. 154).
Ant. Gaude Maria virgo : cunctas
hsereses sola interemisti in universo
mundo.
Ps. Cantate. * (xcv. p. 164).
Ant. Dignare me laudare te. Vir-
go sacrata : da mihi virtutem contra
hostes tuos.
Ps. Donrinus regnavit ; exultet.
Ant. Rorate.
Ps. Cantate. ii (xcvii. p. 169).
Versus. Egredietur virga de radice
Jesse.
Lectio prima. Beda super Lucam
libro i. capite 3. [= Op. Tom. 5, col.
221.]
Missus est Gabriel angelus a Deo
in civitatem Galilseae cui nomen Na-
zareth, ad virginem desponsatam viro
cui nomen erat Joseph, de domo Da-
vid ; et nomen virginis Maria. Ad
Mariam ergo virginem Gabriel mit-
titur; qui Dei fortitudo nominatur.
Illum quippe nuntiare veniebat qui
ad debellandas aerias potestates hu-
milis apparere dignatus est. De quo
per Psalmistam dicitur : Dominus
fortis et potens : Dominus potens in
prselio. Et rursus : Dominus virtu-
tum, ipse est Rex glorise. Per Dei
ergo fortitudinem nuntiandus erat
qui, virtutum Dominus, fortis et po-
tens in prselio contra aerias potestates
ad bella veniebat. Multas ob causas
non de simplici virgine, sed de
desponsata Dominus voluit nasci.
Primo videlicet, ut per generationem
Joseph, cujus cognata Maria erat,
Marise quoque nosceretur origo. Ne-
que enim mos est Sacrse Scripturae
genealogiam feminarum texere. Nam
et de utroque intelligi potest quod
dicitur : de domo David. Deinde ne
velut adultera lapidaretur a Judseis,
malens aliquos de ortu suo quam de
pudore dubitare parentis; simul et
virginibus impudicis occasionem tol-
lens, ne matrem quoque Salvatoris
dicerent falsis suspicionibus infama-
tam. Tertio, ut in ^Egyptum iens
et inde rediens haberet viri solatium,
trui integerrimoe virginitatis custos
pariter ac testis existeret. Quarto,
ne partus ejus diabolo pateret, et ne
quasi eum de virgine natum cog-
nosceret, et forsitan quasi ceteris ho-
minibus eminentiorem morti tradere
timeret. Maria autem hebraice Stella
maris; Syriace, vero, Domina voca-
tur, et merito, quia totius mundi Do-
minum, et lucern seculis meruit gene-
rare perennem. Et ingressus angelus
ad eam dixit : Ave gratia plena, Do-
minus tecum : benedicta tu in mulie-
ribus. Bene gratia plena vocatur,
qii3e nimirum gratiam quam nulla
alia meruerat assequitur, ut ipsum
vklelicet gratise concipiat et generet
auctorem. Quoe cum audisset, tur-
bata est in sermone ejus, et cogitabat
qualis esset ista salutatio. Disce
virginem moribus, disce virginem
verecundia, disce virginem oraculo,
disce mysterio. Trepidare virginum
est, et ad omnes viri ingressus pavere,
[omnes viri affatus vereri. Discant
mulieres propositum pudoris imitari.
Sola in penetralibus, quam nemo
virorum videret, solus angelus re-
perit, sola sine comite, sola sine teste,
ne quo degeneri depravaretur affectu,
ab angelo salutatur.] Disce, verbo-
rum virgo vitare lasciviam. Et Maria
etiam salutationem angeli verebatur.
Erat tamen cogitans, inquit, qualis
esset hsec salutatio. Et ideo cum
verecundia illud faciebat, quia pave-
bat : cum prudentia, quia benedic-
tionis novam formulam mirabatur,
quse nusquam lecta est, nunquam
ante comperta.
R. Missus est. iii. de Dominica
prima Adventus (p. xxiii.).
Lectio Secunda. [Beda, ut sup.
col. 224.]
Ne timeas Maria. Quia saluta-
Lx:
SERVITIUM PLENUM B. MARI^E.
lxxvi
tione insolita, utpote quae ei ser-
vabatur, viderat turbatain, quasi
familiarius notam vocans ex nomine,
ne timere debeat jubet. Et quia
gratia plenam vocaverat, eandem
gratiam et astruit plenius, et uberius
explicat, dicens : Ecce concipies in
utero, et paries filium, et vocabis
nomen ejus Jesum. Jesus Salvator,
interpretatur siVe Salutaris. Cujus
sacramentum nominis alloquens Jo-
seph Angelus exposuit. Ipse enim
(inquieus), salvum faciet populum
suum a peccatis eorum. Non ait,
populum Israel, sed populum suum,
lioc est, in unitatem fidei ex praeputio
et circumcisione vocatum, quibus ex
diversa parte congregatis fieret unum
ovile et unus pastor. Hic erit
magnus et filius Altissimi vocabitur^
Et dabit illi Dominus Deus sedem
David patris ejus; et regnabit in
domo Jacob in seternum, et regni
ejus non erit finis. Non autem ideo
futuri temporis verbis Jesus magnus
extiturus Filius Altissirni vocandus,
sceptrum David accepturus, et in
donio Jacob regnaturus asseritur
(quia juxta quod hseretici sapiunt
atque a veritate desipiunt), Christus
ante Mariam non iiierit, sed quia
honio assumptus in Domino, clarifi-
catus est ea claritate quam verbum
Dei habuit prius quam mundus esset
apud Patrem, hoc est, ut idem filii
nomen eandem Christi personam,
homo cum Deo pleuus gratia et veri-
tate sortiretur. Quod eundem ipsum
patrem habere David, quem filium
Altissimi vocari pronuntiat, in dua-
bus utique naturis unam Christi per-
sonam demonstrat. Accepit autem
sedem David, ut nimirum geutem,
cui David quondam et filii ejus tem-
poralis gubernacula regni praebue-
runt, ipse perpetuum vocaret ad
regnum, quod eis paratum est ab
origine mundi. Domum autem
Jacob totam Ecclesiam dicit, quse
vel de bona radice nata, vel cum
oleaster esset, merito tamen fidei in
bonam inserta est olivam. Quo-
modo fiet istud quoniam virum non
cognosco 1 Propositum suse mentis
reverenter exponit, vitam videlicet
virginalem se ducere decrevisse. Quse
quia prima feminarum tantse se vir-
tuti mancipare curavit, jure singulari
prse ceteris feminis beatitudine me-
ruit excellere.
R. Ave Maria. iiii. (p. xxiv.).
Lectio tertia.. [Beda, col. 225.]
Quomodo, inquit, fiet istud; quo-
niam virum non cognosco 1 Non ait,
uude hoc sciam? sed, quomodo fiet, in-
quit, [quoniam virum non cognosco?]
Ordinem videlicet obsequii cui sub-
datur inquirens, non autem signum
cui credat flagitans. Spiritus sanctus
superveniet in te, et virtus Altissimi
obumbrabit tibi. Non virili, inquit,
a Domino cognosceris semine, sed
Spiritus Sancti, quo impleberis, opere
concipies. Eritin te quidemconceptio.
Libido non erit. Concupiscentise non
erit sestus, [ubi] umbram faciet Spiri-
tus sanctus. Verum in eo quod ait,
Et virtus Altissimi obumbrabit tibi,
potest etiam incarnati Salvatoris
utraque natura designari. Umbra
quippe a lumine solet a corpore
formari. Beata itaque virgo*, quia
quasi purus homo omnem plenitudi-
nem divinitatis capere corporaliter
nequibat, virtus eiAltissimi obum-
brabat, id est incorporea lux divini-
tatis corpus in ea suscepit humani-
tatis. Ideoque quod nascetur ex te
sanctum vocabitur Filius Dei. Ad
distinctionem nostrse sanctitatis, sin-
gulariter sanctus nasciturus asse-
ritur. Nos quippe et si sancti efii-
cimur, non tamen nascimur, quia
ipsa naturse corruptibilis conditione
constringimur. Et ecce Elizabeth
cognata tua et ipsa concepit filium in
* Beatae itaque virgiui. Beda, col. 225.
Ixxvn
SERVITIUM PLEXUM B. MARUE.
lxxviii
senectute sua. Et hic mensis sextus
est ilii qua? vocatur sterilis, quia non
es.t inipossibile apud Deum omne ver-
bum. Ke se parere virgo [posse] diffi-
dat, accipit exemplnm sterilis anuspa-
riturae,ut discat Deoomnia possibilia,
etiamquseordinenatursevidenturesse
contraria. Si quem vero scire juvat
quomodo B. Marise cognatam dicant
Elizabeth, cum hsec de domo David,
iila filiabus Aaron originem duxerit,
animadvertat proavorum liberis invi-
cem nuptui traditis utramque tri-
bum potuisse contingere. Ecce ancilla
Domini, tiat mihi secundum verbum
tuum. Quanta cum devotione humi-
litas, quEe et angeli promissum qptat
impleri, et se ipsam quse mater eligi-
tur nuncupat ancillam ; apertissime
insinuans quam nil sibi meriti ven-
dicet [in eo quod Domini jussis ob-
secundet.] Fiat (inquit) sine viri
semine conceptio in virgine, nascatur
de Spiritu Sancto integra carne sanc-
tum, quod nascetur de homine matre
sine homine patre, vocetur Filius
Dei. Tu autem Domine miserere.
R. Suscipe verbum. v. (p. xxv.).
Xon repetatur tertium Respon-
sorium in C ommemoratione Beatce
Afarice, nec de festo loci ; quoal per
totum Annum et a Septuagesima
usque ad Pascha observetur.
V. Ora pro nobis, sancta Dei
genitrix.
[R. Ut digni efficiamur promis-
sionibus Christi.]
Iste Versus dicitur ante Laudes,
quando fit plenum servitium de S.
Mariaper totum annum.
Ix Laudibus.
Ha?c sola Antipliona Prophetse
praedicaverunt (p. 288).
Ps. Dominus regnavit (xcii. p.
164).
Capitulum. Ecce virgo.
Hymnus. O gloriosa*.
V. Elegit.
Ant. Spiritus sanctus (p. xxxi.).
Ps. Benedictus.
Oratio. Deus qui de B. Marise.
Memoriafiat sicut supradictum est
ad Yespjeras.
Ad Primam.
Ant. Prophetse prsedicaverunt
(p. xxxvi.).
Ps. Deus in nomine (p. 42).
Ps. Beati immaculati.
Ps. Ptetribue.
Ant. Te jure [laudant, Te adoran t,
Te glorificant omnes creaturse tuse, 0
beata Trinitas.]
Ps. Quicunque.
Capitulum. Regi seculorum.
E. Jesu Christe (p. 50).
et dicitur cum cantu dominicali.
V. Qui de virgine.
• Ad Tertiam.
Ant. Missus est (p. 290).
Ps. Legem pone mihi (p. 57).
[et ceteri.~\
Capitulum. Ecce virgo concipiet.
R. Diftusa.
V. Specie tua.
Oratio. Deus qui de Beatse Marise.
Ad Sextam.
Ant. Angelus Domini(p. xxxviii.).
Ps. Defecit (p. 61).
[et ceteri.]
Capitulum. Egredietur virga (p.
289).
R. Specie tua.
V. Adjuvabit.
[Oratio ut supra.]
Ad Nonam.
Ant. Ave Maria (p. xxxviii.).
Ps. Mirabilia (p. 65).
[et ceteri.]
' 0 gloriosa femina' hymnus est in Laudibus in f.esto Annunciationis B. Mariae.
lxxix DOMINICA SECUNDA ADVENTUS. lxxx
Capitulum. Non secundum vi- Require omnia hcec ad Matutinas.
sionem (p. xxxviii.). Ceterce Antiphonce et Capitulum
R. Adjuvabit eam. ad Commemorationem beatos Marice
V. Elegit. in prima Dominica Adventus Do-
Oratio ut supra. mini.
PlCA DE DOMINICA SECUNDA ADVENTUS.
A. Littera dominicalis A. Tota cantetur hystoria. Secundse vespene
erunt de commemoratione et memoria de dominica et de S. Maria cum
hac antipliona Ave Maria (p. viii.).
Feria ii., iii., et Sabbato de commemorationibus.
Feria v. de feria, Responsoria de primo nocturno, et missa de iv. feria.
Feria vi. dicuntur responsoria de [ii.] nocturno cum responsorio feriali;
et epistola et evangelium ejusdem feriae.
B. Littera dominicalis B. Tota cantetur hystoria et memoria de octava
et de S. Maria. Festum S. Osmundi differatur in crastinum. Vesperae in
dominica erunt de festo.
Feria ii. de S. Osmundo : omnia de Communi unius Confessoris et
Pontificis.
Feria iv., vi., et Sabbato de commemorationibus et missa de octava
[S.. Andrese] dicitur in capitulo. Besponsorium feriale praetermittatur.
C. Littera dominicalis C. Tota cantetur hystoria. Ad primas vesperas,
quse erunt de dominica, fiat memoria de S. Osmundo, de octava, et de
S. Maria. Ad secundas vesperas, quse erunt de S. Nicolao, memoria de
dominica, de octava, et de S. Maria cum antiphona Ave Maria.
Feria v., vi., et Sabbato de commemorationibus et responsorium feriale
praetermittatur.
D. Littera dominica'lis D. Totum de dominica, et festum S. Nicolai
differatur in crastintim nisi fuerit festum loci.
Feria ii. de S. Nicolao, et memoria de octava [S. Andrese] et de S. Maria
cum missa de octava in capitulo.
Feria v., vi. et Sabbato de commemorationibus.
Feria iv. dicitur responsorium feriale cum missa ejusdem ferise.
Ubi festum Apostoli [Andrea?] est festum loci, differatur festum S. Nicolai
ad iv. feriam.
E. Littera dominicalis E. De servitio dominicali. Ad primas vesperas,
qua3 erunt de dominica, fit solennis memoria de S. Nicolao, de octava, et de
S. Maria, et missa de octava dicitur in capitulo. Secundse vesperse erunt
de Conceptione B. Mariae, et solennis memoria de dominica tantum.
Feria ii. de Conceptione. Ad secundas vesperas memoria de Com-
memoratione et de Adventu Domini solenniter.
Feria iii., iv., et v. de commemorationibus.
Feria vi.dicitur responsorium feriale. Epistola et evangeliumejusdem feriae.
lxxxi
DOMINICA SECUNDA ADVENTUS.
lxxxii
G.
Littera dominicalis F. Totum de dominica. Festum Conceptionis
differatur in crastinum*. Secunda3 vesperse erunt de Conceptione et solennis
memoria de dominica tantum.
Feria ii. de Conceptione et Solennis memoria de Adventu tantum. Ad
secundas vesperas de Conceptione fiat solennis memoria de commemoratione
et de Adventu.
Feria iii., v., et Sabbato de commemorationibus.
Feria iv. dicitur responsorium feriale et missa ejusdem ferise.
Littera dominicalis G. De servitio dominicali. Ad primas vesperas,
quse erunt de festo, fiat solennis memoria de dominica tantum. Secundse
vesperse erunt de dominica et memoria de Commemoratione et-de S. Maria
cum antiphona. Ne timeas (p. lvii.).
Feria ii, iii., et Sabbato de Commemorationibus.
Feria iv. -de feria : responsorium de i. nocturno.
Feria vi. de feria cum responsorio feriali. Epistola et evangelium ejusdem
feriae.
DOMINICA SECUNDA ADVENTUS DOMLNI.
Ad Vesperas.
Ant. .Benedictus [p. 216].
Ps. Ipsum ut supra in prcecedenti
sabbato notatum est.
Capitulum. [Isa. iv. 2.]
In die illa erit germen Domini in
magnificentia et gloria ; et fructus
terrae sublimis : et exultatio his qui
salvati fuerint de Israel.
i?» Docebit nos. viii. p. lxxxviii.
Hymnus. Conditor (p. v.).
V. Korate cseli.
Ant. Orietur sicut sol Salvator
mundi : et descendet in uterum vir-
ginis sicut imber super gramen.
Alleluia. Ps. Magnificat (p. 221).
Oratio. Excita, Domine, corda
nostra ad prseparandas unigeniti tui
vias : ut per ejus adventum purifi-
catis tibi mentibus servire mereamur.
Qui tecum.
Memoria beatce Marice ut supra.
Ad Matutinas.
Invitatorium. Kex noster adve-
niet Christus : Quem Johannes prse-
dicavit Agnum esse venturum.
Ps. Venite.
Hymnus,Antiphonce, Psalmi, et Ver-
sus ut in prima Dominica Adventus.
Lectio i. Legenda 7. Lect. legatur
per Adventum Esaice v. [11 — 14.]
Vse qui consurgitis mane ad ebrie-
tatem sectandam, et potandum usque
ad vesperam, ut vino sestuetis. Ci-
thara, et lyra, et tympanum, et tibia,
et vinum, in conviviis vestris : et
opus Domini non respicitis, nec opera
manuum ejus consideratis. Prop-
terea captivus ductus est populus
meus, quia non habuit scientiam : et
nobiles ejus interierunt fame : et mul-
titudo ejus siti exaruit. Propterea
dilatavit infernus animam suam, et
aperuit os suum absque ullo termino :
et descendent fortes ejus, et populus
ejus, et sublimes gloriosique ejus ad
eum. Hsec dicit Dominus.
R. 1. Hierusalem cito veniet salus
tua, quare mcerore consumeris 1 nun-
* 'Quodcunque festum in ii. Dominica, iii. vel iv. Adventus Domini contigerit,
differatur in crastinum. Nisi sit festum Dedicationis vel Festum Loci. Ista duo festa
non debent differri nisi quando contingunt in prima Dominica Adventus, vel in Domi-
nica in Passione Domini et Palmarum, etDominica in Albis, vel in Dominica S. Trini-
tatis, vel in Dominica Reliquiarum.' Crede Michi, 1495.
lxxxiii
DOMINICA SECUNDA ADVENTUS.
lxxxiv.
quid consiliarius non est tibi, quia
innovavit«te dolor? Salvabo te et
liberabo te; noli timere.
V. Israel si me audieris, non erit
in te Deus recens : neque adorabis
Deum alienum : ego sum Dominus.
Salvabo te.
Lectio secunda. \Isa. v. 15—17.]
Et incurvabitur homo, et humilia-
bitur vir : et oculi sublimium depri-
mentur. Et exaltabitur Dominus
exercituum in judicio : et Deus
Sanctus sanctificabitur in justitia.
Et pascentur agni juxta ordinem
suum ; et deserta in ubertatem versa
advense comedent. Hsec dicit D.
7?. 2. Ecce Dominus veniet, et
oranes sancti ejus cum eo, et erit in
die illa lux magna, et exibunt de
Hierusalem sicut aqua munda. Et
regnabit Dominus in seternum super
omnes gentes.
V. Ecce Dominus in virtute ve-
niet, et regnum in manu ejus, et po-
testas et imperium. [Et regnabit.]
Leciio iii. [Isa. v. 18 — 20.]
Vse qui trahitis iniquitatem in
funiculis vanitatis : et quasi vinculum
plaustri peccatum. Qui dicitis, Fes-
tinet et cito veniat opus ejus ut vi-
deamus : et appropiet et veniat con-
silium Sancti Israel : et sciemus illud.
Vse qui dicitis bonum malum, et
malum bonum; ponentes tenebras
lucem, et lucem tenebras ; ponentes
amariim in dulce, et dulce in amarum.
Hsec dicit Dominus.
B. 3. CivitasHierusalem,noliflere,
quoniam doluit Dominus super te.
Et auferet a te omnem tribulationem.
V. Ecce in fortitudine veniet : et
brachium ejus dominabitur. Et
auferet. Gloria Patri. Et auferet.
In secundo Noclumo fiant medias
Lecliones de sermone B. Maximi epis-
copi.
Lectio quarta. [Maximi Homilia
secunda de eodem Adventu pp. 193,
194]. (Amb. Sermone 29.)
Superiore Dominica capitulum e-
vangelicum disserentes, partemquan-
dam ex illo perstrinximus : superest
ut sequentia decurramus. Descrip-
simus enim quid esset quod ait Do-
minus. Iu illa nocte erunt duo in
lecto uno : et reliqua. Nunc ergo
videamus quod reliquum est. Dicit
enim eadem divina sententia : Erunt
duse molentes in pristino, una assu-
metur et una relinquetur. Primum
igitur considerandum est quomodo
constat molentis ofBcium. Deinde
quoe sunt duse quae molere dicuntur.
Tertio quid pistrinum sit ; quisve
molitionis effectus. Nulli dubium
est quod molere non aliter constat,
nisi duobus lapidibus apparatis et
convenientibus sibi, ut alteri ex his
magnitudo alterius imponatur : et
illum quidem lapidem, qui prior
solo sternitur, essepigrum et tardum,
et pene (ut ita dixerim) otiosum, ac
nisi superioris participatione lapidis
oneraretur, forsitan necessarius non
videretur. Ita dum iJle operatur,
etiam iste utilis invenitur. Ille
autem, id est, superior lapis tanta
velocitate operis circumfertur, ut
fallens oculos in ipsa celeritate stare
credatur, et putetur immobilis esse,
dum currat. Qui quanto violentius
actus fuerit, tanto opus perfectius
consummatur. Ita ergo prior lapis
stat, jacet, et pene nihil prodest :
ille vero alter quae inferuntur cuncta
suscipit, quoe veniunt universa com-
plectitur : et per cavernulas quas-
dam uterque quod operetur acquirit.
Qui molit autem hoc habere videtur
omcii, ut pervigili cura granorum
asperitateconfracta,ex intimis eorum
occultisque visceribus similaginem
medullamque producat : et sordium
levitate discussa, in apertum profert
omne quod purum est, ex quo mun-
Ixxxv
DOMINICA SECUNDA ADVENTUS.
lxxxvi
dissimum panem confieiens gratiam
Domini consequatur. Tu autem Do-
mine [miserere nostri].
R. 4. Ecce Dominus veniet- : pro-
tector noster sanctus Israel : Coro-
nam regni habens in capite ejus.
V. Et dominabitur a mari usque
ad mare : et a flumine usque ad ter-
minos orbis terrarum. Coronam.
Lectio quinta.
IIos igitur duos molares lapides
duo esse arbitror testamenta : hoc
est, legem Moysi et Evangelium Do-
mini. Quae ita sunt disposita, vel
parata, ut sibi testamentum utrum-
que conveniat : sicut ait Salvator,
Non veni legem solvere, sed adim-
plere. Et ad vicem molarum aliud
prius solo positum, aliud insuper
collocatum, hoc est, legem primum
hominibus constitutam, deinde ad
perfectum Evangelium. Quae lex
velut inferioris molse saxum ita erat
pigra et tarda et penitus otiosa, ut
quicquid operando acceperat, id omne
perdiderit : dicente de Judseis pro-
pheta : Omnes declinaverunt, simul
inutiles facti sunt, non est qui faciat
bonum, non est usque ad unum.
Ergo nisi Evangelium superpositum
fuisset, adhuc lex veluti tarda et
gravis jaceret in terra Judaica, et
unius provincise cooperiretur an-
gustiis. Nisi Evangelium, inquam,
datum esset, lex necessaria omnino
non esset. Hoc autem lex opera-
batur sine Evangelio, quod uno saxo
fieri potest. Confringere poterat,
non prodesse : sicut ait beatus Apo-
stolus : Lex autem iram operatur,
gratiam vero non praestat. Tu au-
tem Domine miserere nostri.
R. 5. Sicut mater consolatur filios
suos, ita consolabor vos, dicit Do-
minus, et de Hierusalem civitate
quam elegi veniet vobis auxilium.
Et videbitis, et gaudebit cor vestrum.
V. Dabo in Sion salutem, et in
Hierusalem gloriam meam. Et vide-
bitis.
Lectio sexta. [Maximi Homil. ut
supra p. 194.]
Stante ergo lege, Evangelium da-
tum est, quod Veteri superpositum
Testamento utrumque condecorat :
ac tanta velocitate operis circum-
fertur, .ut volubilitate sui seculum
omne circumeat, hoc est, inferna
visitet, cselestia penetret, terrena col-
lustret. Quod Evangelium tanquam
superior mola cunctos credentes sus-
cipit, omnes advenientes accipit, et
veluti per quasdam cavernulas prse-
ceptorum ad interiora transmittit :
ut ibi hinc inde duorum Testamen-
torum salutaribus mandatis gentili-
tatis asperitate molita, producat
omne quod purum est. Quam simi-
litudinem Testamentorum Ezechie-
lem prophetam arbitror perstrinxisse,
cum dicit rotam in medio rotae esse
connexam. Harum igitur molarum
operatione, id est, Novi ac Yeteris
Testamenti hoc agit saucta Ecclesia
cura pervigili, ut peccatorum asperi-
tate discussa, ex occultis cogita-
tionibus medullam mundi cordis eli-
ciat, et cselestibus mandatis mundata
ex intimis spiritalia alimenta pro-
ducat. De quibus alimentis Paulus
Apostolus ait : Lac vobis potum dedi,
n on escam. Et iterum : Perfecto-
rum autem est solida esca, qui propter
habitum sensus exercitatos habent :
et reliqua. Ac spiritum nostrum
omni humanitate purificans velut
similaginem Deo ofterre contendit,
sicut David sanctus ait : Sacrificium
Deo spiritus contribulatus. Tanta
autem velocitate circumfertur Evan-
gelium, ut non nisi sapientes cursum
ejus intelligant, quem beatus Paulus
intelligens ait : Ut sermo Dei currat
et clarificetur in nobis. Tu autem
Domine.
R. 6. Hierusalemplantabisvineam
in montibus tuis et exultabis, quia
lxxxvii
DOMINICA SECUNDA ADVENTUS.
lxxxviii
dies Domini veniet. Surge Syon,
convertere ad Deum tuum : gaude
et lsetare Jacob. Quia de medio
gentiura Salvator tuus veniet.
V. Exulta satis filia Syon : jubila
filia Hierusalem. Quia de. Gloria
Patri et Filio. Salvator.
In tertio Noctuvno EvangeUum
secundum Lucam xxi. 25.
In illo tempore, Dixit Jesus dis-
cipulis suis. Erunt signa in sole, et
luna, et stellis; et in terris pressura
gentium; prse confusione sonitus
maris et fluctuum, arescentibus ho-
minibus prse timore et expecfcatione
quse supervenient universo orbi. Et
reliqua.
Omelia beati Gregorii papce
Lectio vii. [In Evangelia, Lib. 1.
Homil. 1. Greg. Op. Tom. i. col.
1436.] § 1.
Dominus ac Redemptor noster
paratos nos invenire desiderans se-
nescentem mundum quae mala se-
quantur denuntiat, ut nos ab ejus
amore compescat. Appropinquante
ejus terminum quantse fpercussionesf
proeveniant innotescit : ut si Deum
metuere in tranquillitate nolumus,
saltem vicinum ejus judicium vel per-
cussionibus attriti timeamus. Huic
etenim lectioni sancti Evangelii,
quam modo vestra fraternitas audi-
vit, paulo 'superius Dominus prse-
misit, dicens : Exurget gens contra
gentem, et regnum adversus regnumj
et erunt terrsemotus magni per loca,
et pestilentiae, et fames. Et qui-
busdam interpositis, hoc modo quod
audistis adjunxit : Erunfc signa in
sole, et luna, et stellis, et in terris
pressura gentium, prse confusione
sonitus maris et fluctuum. Tu autem.
R. 7. Egredietur Dominus de Sa-
maria ad portam quse respicit ad
orientem : et veniet in Bethleem am-
bulans super aquas redemptionis
Judae. Tunc salvus erit omnis homo,
quia ecce veniet.
V. Et prseparabitur in miseri-
cordia solium ejus : et sedebit super
illud judicans in aaquitate. Tunc.
Lectio octava. [Gregor. ubi s. § 1.]
Ex his profecto omnibus alia jam
facta cernimus, alia in proximo ven-
tura formidamus. Nam gentem super
gentem exurgere, earumque pressu-
ram terris insistere, plus jam in nos-
trisftribulationibusf cernimus,quara
in codicibus legimus. Quod terrae-
motus urbes innumeras subruat, ex
aliis mundi partibus scitis quam fre-
quenter inde audivimus. Pestilen-
tias : sine cessatione patimur. Signa
vero in sole, et luna, et stellis, adhuc
aperte minime videmus : sed quia et
hsec non longe sint, ex ipsa jam aeris
immutatione colligimus. Quamvis
priusquam Italia gentili gladio fe-
rienda traderetur, igneas in cselo
acies vidimus, ipsumque qui postque
ea fusus est humani generis sangui-
nem coruscantem. Confusio autem
maris et fluctuum necdum nova esfc
exorta. Sed cum multa jam prse-
nuntiata completa sint, dubium non
est, quin sequantur etiam pauca quse
restant : quia sequentium rerum cer-
titudo est prseteritarum exhibitio.
R. 8. Docebit nos Dominus vias
suas : et ambulabimus in semitis
ejus. Quia de Syon exibit lex : et
verbum Domini de Hierusalem.
V. Venite, ascendamus ad mon-
tem Domini : et ad ddmum Dei
Jacob. Quia de.
Lectio nona. [Gregor. 1. 1. ut sup.
§2.]'
Hsec nos,fratres [carissimi], idcirco
diximus, ut ad cautelse studium ves-
trse mentes evigilent : ne securitate
torpeant, ne ignorantia languescant,
sed semper eas et timor sollicitet, et
in bono opere sollicitudo confirmet,
pensantes hoc quod Redemptoris nos-
tri voce subjungitur : Arescentibus
hominibus prse timore et expecta-
lxxxix
DOMINICA SECUNDA ADYENTUS.
XO
tione, quse supervenient universo
orbi. Nam virtutes cselorum move-
buntur. Quid enim Doniinus virtutes
caelorum, nisi Angelos, Archangelos,
Thronos, Dominationes, Principatus,
et Potestates appellat 1 quae in adven-
tu districti judicis nostris tunc oculis
visibiliter apparebunt, ut districte
tunc a nobis exigant, hoc quod nos
modo invisibilis conditor sequanimi-
ter portat. Ubi et subditur : Et tunc
videbunt filium hominis venientem
in nubibus in potestate magna et ma-
jestate. Ac si aperte diceretur : In
potestate et majestate visuri sunt,
quem in humilitate positum audire
noluerunt : ut virtutem ejus tanto
tunc districtius sentiant, quanto
nunc cervicem cordis ad ejus patien-
tiam non inclinant. Tu autem.
R. 9. Rex noster adveniet Chris-
tus. Quem Johannes prsedicavit
Agnum esse venturum.
Y. Ecce agnus Dei \ ecce qui tollit
peccata mundi. Quem Johannes.
Gloria. Quem.
Responsorium Feriale. Leva Hie-
rusalem oculos et vide potentiam
Begis, Ecce Salvator venit solvere
te a vinculo.
Versus. De Syon exibit lex : et
verbum Domini de Hierusalem.
Ecce. Gloria. Ecce.
Yersus. Emitte Agnum.
In Laudibus.
Ant. Ecce in nubibus caeli Do-
minus veniet cum potestate magna.
Alleluya.
Ps. Dominus regnavit (p. 29).
Ant. Urbs fortitudinis nostrae
Syon; Salvator ponetur in ea murus
et antemurale, aperite portas; quia
nobiscum Deus. Alleluya.
Ps. Jubilate.
Ant. Ecce apparebit Dominus, et
non mentietur : si moram fecerit,
expecta eum : quia veniet et non
tardabit. Alleluya.
Ps. Deus, Deus meus.
Ant. Montes et colles cantabunt
coram Deo laudem, et omnia ligna
silvarum plaudent manibus ; quo-
niam veniet Dominus dominator in
regnum seternum. Alleluya. Alleluya.
Ps. Benedicite (p. 31).
Ant. Ecce Dominus noster cum
virtute veniet, ut illuminet oculos
servorum suorum. Alleluya.
Ps. Laudate Dominum (p. 32).
Capitulum. [Rom. xv. 4.]
Qusecunque enim scripta sunt, ad
nostram doctrinam scripta sunt : ut
per patientiamet consolationemscrip-
turarum spem habeamus.
Htjmnus. Yox clara (p. xxxi.).
Y. Vox clamantis.
Ant. Super solium David, et super
regnum ejus sedebit in aeternum.
Alleluia.
Ps. Benedictus (p. 35).
Oratio. Excita, Domine.
Memoria de S. Maria ut supra.
Ad Primam.
Ant. Ecce in nubibus.
Ps. Deus, Deus meus, respice
(P. 37).
Ad Tertiam.
Ant. Urbs fortitudinis.
Ps. Legem pone (p. 57).
Capitulum. Qusecunque enim
scripta. ut supra.
Resjjonsoria versus sicut in prima
Dominica Adventus Domini ad
onines Horas dicuntur.
Ad Sextam.
Ant. Ecce apparebit.
Ps. Defecit (p. 61).
Capitulum. [Rom. xv. 5, 6.]
Deus autem patientiae et solatii
det vobis id ipsum sapere in alteru-
trum secundum Jesum Christum ; ut
unanimes uno ore honorificetis Deum
etPatrem Domini nostri JesuChristi.
XCl
FERIA SECUNDA HEBDOMAD^ II. ADVENTUS.
XCll
Ad Nonam.
Ant. Ecce Dominus.
Ps. Mirabilia (p. 65).
Capitulum. [Rom. xv. 13.]
Deus autem spei repleat vos onnii
gaudio et pace in credendo : ut abun-
detis in spe et virtute Spiritus sancti.
Ad Vesperas.
Ant. Sede a dextris.
Ps. Dixit Dominus (p. 191).
Capitulum. Qusecuiique enim
scripta. [ut supra.~\
R. Tu exurgens.
Hymnus. Conditor (p. v.).
V. Rorate.
Ant. Beata es Maria quse credi-
disti; quoniam perficientur in te
quse dicta sunt tibi a Domino. Al-
leluia.
Ps. Magnificat (p. 221).
Oratio. Excita Domine corda.
Memoria de S. Maria.
Ant. Ne timeas.
Cum vero fuerint Vesperce de all-
quo sancto vel Commemoratio kac die,
tunc ad Memoriam de S.Mariadicatur
Antiphona Ave Maria.
Quotidie per hebdomadam, quan-
do deferia hcec agitur, dicanturversus
et Responsoria per ordinem Noctur-
norum Dominicalis Historice, ita
tamen quod Responsoria ferialia non
omittantur.
Feria ii.
Ad Matutinas.
Lectioi. Legenda8. Isa.v. [21 — 23.]
Vae qui sapientes estis in oculis
vestris, et coram vobismetipsis pru-
dentes. Vse qui potentes estis ad
bibendum vinum, et viri fortes ad
miscendam ebrietatem. Qui justi-
ficatis impium pro muneribus, et
justitiam justi aufertis ab eo. Haec
dicit.
Lectio ii. [Isa. v. 24, 25.]
Propter hoc sicut devorat stipulam
lingua ignis, et calor flammge exurit,
sic radix eorum quasi favilla erit, et
germen eonrm ut pulvis ascendet.
Abjecerunt enim legem Domini exer-
cituum : et eloquium Sancti Israel
blasphemaverunt. Ideo iratus est
furor Domini in populo suo, et
extendit manum suam super eum,
et percussit eum. Et conturbati
sunt moutes, et facta sunt morticina
eorum quasi stercus in medio platea-
rum. In omnibus his non est aversus
furor ejus; sed adhuc manus ejus
extenta. Haac dicit Dominus.
Lectio iii. [Isa. v. 26—30.]
Et elevabit Dominus signum in
nationibus procul et sibilabit ad euui
de finibus terrse : et ecce festinus
velociter veniet. Non est deficiens
neque laborans in eo : non dormi-
tabit neque dormiet, neque solvetur
cingulum renum ejus, nec rumpetur
corrigia calceamenti ejus. Sagittse
ejus acuta} et omnes arcus ejus ex-
tenti. Ungulse equorum ejus ut
silex, et rotse ejus quasi impetus
tempestatis. Rugitus ejus ut leonis,
rugiet ut catuli leonum : et frendet,
et tenebit praedani : et amplexabitur,
et non erit qui eruat. Et sonabit
super eum in die illa sicut sonitus
maris : aspiciemus in terram, et ecce
tenebrse tribulationis, et lux obtene-
brata est in caligine ejus. Haec dicit.
Ant. De caelo veniet dominator
Dominus; et in manu ejus honor et
imperium.
Ps. Benedictus (p. 35).
Ad Vesperas.
Ant. Ecceveniet dominator terrae :
et ipse auferet jugum captivitatis
nostrse.
Ps. Magnificat (p. 221).
XClll
FERIIS III.. IV. ET V. HEBDOMAD.E II. ADVENTUS.
XCIV
Feria iii
Lectio prima. Legenda 9. Isa.
vi. [1—3.]
In anno, quo mortuus est rex
Ozias, vidi Dominuni sedentem super
solium excelsuni et elevatum : et ea
quae sub ipso erant, replebant tem-
plum. Seraphin stabant super illud :
sex alse uni, et sex alse alteri : dua-
bus velabant faciem ejus, et dua-
bus velabant pedes ejus, et duabus
volabant. Et clamabant alter ad
alterum, et dicebant : Sanctus, sanc-
tus, sanctus, Dominus Deus exerci-
tuum, plena est omnis terra gloria
ejus. Hasc.
Lectio ii. [Isa. vi. 4, 5.]
Et commota sunt superliminaria
cardinum a voce clamantis, et domus
impleta est fumo. Et dixi : Yse niihi,
quia tacui, quia vir pollutus labiis
ego sum, et in medio populi polluta
labia habentis ego habito, et regem
Dominum exercituum vidi oculis
meis. Hsec.
Lectio iii. [Isa. vi. 6, 7].
Et volavit ad me unus de seraphin,
et in manu ejus calculus, quem for-
cipe tulerat de altari. Et tetigit os
meum, et dixit : Ecce tetigit hoc
labia tua, et auferetur iniquitas tua,
et peccatum tuum mundabitur. Hsec.
Ant. Super te, Hierusalem, orie-
tur Dominus : et gloria ejus in te
videbitur.
Ps. Benedictus (p. 35).
Ad Yesperas.
Ant. Yox clamantis in deserto :
Parate viam Domini : rectas facite
semitas Dei nostri.
Ps. Magnificat (p. 221).
Feria iiii.
Lectio i. Isa. vi. [8, 9.] Legenda 10.
Et audivi vocem Domini dicentis :
Quem mittam % et quis ibit ex nobis ]
Et dixi : Ecce ego, mitte me. Et
dixit : Yade, et dices populo huic :
Audite audientes, et nolite intelli-
gere : et videte visionem, et nolite
cognoscere. Haec dicit.
Lectio ii. \_Isa. vi. 10 — 13.]
Excoeca cor populi hujus, et aures
ejus aggrava : et oculos ejus claude :
neforte videat oculis suis, et auribus
suis audiat, et corde suo intelligat
et convertatur, et sanem eum. Et
dixi : Usquequo Domine ? et dixit :
Donec desolentur civitates ab^que
habitatore, et domus sine homine, et
terra relinquetur deserta. Et longe
faciet Dominus homines, et multipli-
cabitur quse derelicta fuerat in medio
teme. Et adhuc in ea decimatio, et
convertetur, et erit in ostensionem
sicut therebintus, et sicut quercus,
quse expandit ramos suos : semen
sanctum erit id, quod steterit in ea.
Lectio iii. [Isa. vii. 1, 2.]
Et factum est in diebus Achaz
filii Joathan, filii Oziae regis Juda,
ascendit Kasin rex Syrise, et Phacee
filius Rornelise rex Israel, in Hieru-
salem, ad praeliandum contra eam :
et non potuerunt debellare eam. Et
nuntiaverunt domui David, dicentes :
Pequievit Syria super Effraim, et
commotum est cor ejus, et cor populi
ejus, sicut moventur ligna silvarum
a facie venti. Haec dicit.
Ant. Ecce mitto angelum meum
qui prseparabitviam tuam antefaciem
tuam.
Ps. Benedictus (p. 35).
Ad Yesperas.
Ant. Syon renovaberis et videbis
justum tuum qui venturus est in te.
Ps. Magnificat (p. 221).
Feria quinta.
Lectio prima. Esa. vii. [3 — 6.] Le-
. genda 11.
Et dixitDominusad Esaiam :Egre-
dere in occursum Achaz tu, et qui
xcv
FERIIS V. ET VI. HEBDOMADiE II. ADVENTUS.
XCVl
derelictus est Jasub filius tuus, ad
extremum aquseductus piscinse supe-
rioris in via Agri fullonis. Et dices
ad eum : Yide ut sileas : noli timere,
et cor tuum ne formidet a duabus
caudis titionum fumigantium isto-
rum in ira furoris Rasin regis Syrise,
et filii Romelise : eo quod consilium
inierit contra te Syria in malum et
Effraim, et iilius Romeliaa, dicentes :
Ascendamus ad Judam/et suscitemus
eum, et avellamus eum ad nos, et po-
namus regem in medio ejus filium
Thabeel. Hsec dicit.
Lectio ii. [Isa. vii. 7 — 9.]
Haec dicit Dominus Deus : Noh
stabit, et non erit istud : sed caput
Syrise Damascus, et caput Damasci
Kasin : et adhuc sexaginta et quin-
que anni, et desinet Effraim esse
populus : et caput Effraim Samaria,
et caput Samarise filius Romelise.
Si non credideritis, non permanebitis.
Hsec dicit Dominus Deus.
Lectio tertia. [Isa. vii. 10 — 16.]
Et adjecitDominus loqui ad Achaz
dicens : Pete tibi signum Domino,
Deo- tuo in profuudum inferni, sive
in excelsum supra. Et dixit Achaz :
Non petam, et non tentabo Domi-
num. Et dixit : Audite ergo domus
David, Numquid parum vobis est,
molestos esse hominibus, quia mo-
lesti estis et Deo meo ? Propter hoc
dabit Dominus ipse vobis signum.
Ecce virgo concipiet, et pariet filium,
et vocabitur nomen ejus Emmanuel.
Butyrum et mel comedet, ut sciat re-
probare malum, et eligere bonum.
Quia antequam sciat puer reprobare .
malum, et eligere bonum, derelin-
quetur terra, quam tu detestaris a
facie duorum regum suorum. Ha3c.
Ant. Tu es qui venturus es Do-
mine, quem expectamus ut salvum
facias populum tuum.
Fs. Benedictus (p. 35).
Ad Yesperas.
Ant. Qui post me venit ante me
factus est : cujus non sum dignus
calceamenta solvere.
Ps. Magnificat (p. 221).
Feria
VI.
Lectio prima. Isa. vii. [17 — 19.]
Legenda 12.
Adducet Dominus super te, et su-
per populum tuum, et super domum
patris tui, dies qui non venerunt a
diebus separationis Effraim a Juda
cum rege Assyriorum. Et erit in
die illa sibilabit Dominus muscaB
quse est in extremofluminum ^gy pti,
et api qua3 est in terra Assur. Et
venient, et requiescent omnes in tor-
rentibus vallium, et in cavernis pe-
trarum, et in omnibus frutectis, et in
universis foraminibus. Hsec dicit.
Lectio secunda. [Isa. vii. 20 — 22.]
In die illa radet Dominus in nova-
cula conducta, in his qui trans flumen
sunt, in rege Assiriorum caput et
pilos pedum, et barbam universam.
Et erit in die illa nutriet homo
vaccam boum, et duas oves, et-prsB
ubertate lactis comedet butyrum :
butyrum enim et mel manducabit
omnis qui relictus fuerit in medio
terrae.
Lectio iii. [Isa. vii. 23 — 25.]
Et erit in die illa; Omnis locus
ubi fuerint mille vites, mille argen-
teis, fct in spinas et in vepres erunt.
Cum sagittis et arcu ingredientur
illuc, vepres enim et spinse erunt in
universa terra. Et omnes montes
qui in sarculo sarrientur. Non veniet
illuc terror spinarum et veprium : et
erit in pascua bovis, et in conculca-
tionem pecoris. Haec dicit.
Ant. Dicite, pusillanimes conforta-
mini : ecce Dominus Deus vester
veniet.
Ps. Benedictus (p. 35).
XCVli DOMINICA TERTIA ADVENTUS. XCVIU
Ad Vesperas. Sahbato.
Ant. Cantate Domino canticum Ant. Levabit Dominus signum in
novum : laus ejus in extremis teriae. nationibus : et congregabit dispersos
Ps. Magnificat (p. 221). Israel. Ps. Benedictus (p. 215).
V. Vox clamantis (p. xxxi.).
Oratio ut supra.
[PlCA DE DOMINICA TERTIA ADVENTUS.]
Littera domixicalis A. De servitio dominicali. Ad primas vos-
peras. R. Qui venturus : super psalmum Magnificat antiphona 0 sapientia :
et in hac hebdomada nullae fiant commemorationes.
Feria ii. et. iii. dicuntur responsoria de dominica per ordinem.
Feria iv. nichil de vigilia nisi tantum memoria ad missam dejejunio; —
et in iii. feria dicitur missa Salus populi.
Littera domixicalis B. Tota cantetur hystoria et in hac hebdomada
nullse fiant commemorationes.
Feria ii. et v. responsoria de hystoria dominicali per ordinem dicuntur;
et missa Salus populi dicitur in ii. feria : missa dominicalis in v. feria.
Littera dominicalis C. Totum servitium de dominica. Secund?e
vesperse erunt de S. Lucia : et solennis memoria de dominica et S. Maria.
Feria iii. et v. dicuntur responsoria de hystoria dominicali et in hao
hebdomada nullae fiant commemorationes. Missa Salus populi dicitur in
iii. feria. Feria v. ad vesperas E. Festina : Antiphona super psalmum
Magnincat 0 sapientia.
Littera domintcalis D. Totum servitium de dominica et festum
S. Lucise difleratur in crastinum. Secunda^ vesperae in dominica erunt
de S. Lucia, et solennis memoria de dominica et de S. Maria. In hac
hebdomada nulla3 fiant commemorationes.
Feria iii. et iv. dicuntur versus et responsoria de hystoria dominicali
per ordinem. Missa Salus populi dicitur in iii. feria.
Feria iv. dicuntur versus de ii. nocturno et responsoria propria. Ad
secundas vesperas R. Festina : super psalmum Magnificat, 0 sapientia : —
et in v. feria dicitur missa dominicalis. .
Littera domixicalis E. De servitio dominicali : et in hac hebdomacla
nullae fiant commemorationes.
Feria ii. missa dominicalis.
Feria iii. missa Salus populi. Feria iii. ad vesperas R. Festina : Anti-
phona super psalmum Magnificat 0 sapientia : et in Sabbato nichil de
vigiJia [S. Thonise] nisimemoria ad missam de jejunio [QuattuorTemporum].
Littera dominicalis F. De servitio dominicali et in hac hebdomada
nullas fiunt commemorationes.
Feria ii. dicitur missa dominicalis. Ad secundas vesperas R. Festina :
Antiphona super psalmum Magnificat 0 sapientia. £t in iii. feria dicitur
missa Salus populi.
In v. feria dicitur missa dominicalis,
. Et in vi. fcria nichil fiet de vigilia nisi tantum memoria ad missam de
jejunio.
S. B. I. d
XCIX
DOMINICA TERTIA ADVENTUS.
G.
Sabbato de S. Thoma. Ad altam missam memoria de S. Maria et de
omnibus sanctis. Missa de jejunio dicitur post missam de festo, utraque
ad principale altare. Vesperse in Sabbato erunt de Apostolo, et solennis
memoria de S. Maria. Antiphona Beata es (p. xliv.).
Littera dominicalis G. Totum servitium de dominica. Ad secundas
vesperas R. Festina : Antiphona super psalmum Magnificat 0 sapientia :
et memoria de S. Maria : Antiphona Ave Maria (p. xxxviii.). In hac
hebdomada nullse fiant commemorationes.
Eeria ii. missa dominicalis.
Eeria iii. missa Salus populi.
Feria iv. propria responsoria. Missa quatuor temporum.
Feria v. de feria. R. Ex Syon. Besponsoria de iii. nocturno. Missa
de vigilia S. Thomae.
Feria vi. de S. Thoma. Ad matutinas memoria de Adventu. Anti-
phona Nolite (p. clvi.). Oratio Excita qucesumus. Post tertiam dicitur
Missa de S. Thoma [Oratio dominicalis, scilicet
Aurem tuam.],
Post sextam
memoria de S. Maria et- de omnibus Sanctis.
missa de jejunio. Utraque ad summum altare.
Sabbato de feria V. Egredietur, cum propriis responsoriis.
et fiat
dicitur
DOMINICA TERTIA [ADVENTUS DOMINI].
Ad Vesperas.
Ant. Benedictus. Ps. Ipsum
(p. 215).
Capitulum. Genes. xlix. [10].
Non auferetur sceptrum de Juda,
et dux de femore ejus, donec veniat
qui mittendus est; et ipse erit ex-
pectatio gentium.
R. Qui venturus. iii. p. ciL
Hymnus. Conditor (p. v.).
V. Rorate.
Ant. Ante me non est formatus
Deus, et post me non erit ; quia
mihi curvabitur omne genu et con-
fitebitur omnis lingua.
Fs. Magnificat (p. 221).
Ante primas vesperas hujus Domi-
nico3 non potest incipi 0 sapientia.
Oratio. Aurem tuam, qusesumus
Domine, precibus nostris accommo-
da : et mentis nostrse tenebras gratia
tuaa visitationis illustra. Qui vivis
et regnas cum Deo.
Memoria beato3 Mariai, ut supra.
Ad Matutinas.
Tnvitatorium. Ecce jam venit
plenitudo temporis, in quo misit
Deus Filium suum : factum de vir-
gine, factum sub lege : Venite adure-
mus.
Fs. Venite.
In omnibus Invitatoriis habentibus
istam clausulam Venite adoremus, ibi
semper erit repetitio Invitatorii.
Hymnus, Antiphonce, Psalmi, Ver-
sus, per ordinem, sicut in prima Do-
minica Adventus Domini.
Lectio prima. Esa. viii. [1 — 4.]
Legenda 13. Lectiones legantur
per ordinem, ut supra feria ii., Do-
minica 1. Adventus.
Et dixit Dominus ad me : sume
tibi librum grandem, et scribe in eo
stilo hominis : Velociter spolia de-
trahe ; cito pra^dare. Et adhibui
mihi testes fideles, Uriam sacerdo-
tem, et Zachariam, filium Barachise.
01
DOMIXICA TERTIA ADVENTUS.
Cll
Et accessi ad proplietissam, et con-
cepit, et peperit filium. Et dixit Do-
minus ad me : voca nomen ejus : acce-
lera, spolia detrahe; festina prsedari;
quia antequam sciat puer vocare pa-
trem suum et matrem suam, auferetur
fortitudo Damasci, et spolia Samarise,
coram rege Assyriorum. Hsec dicit.
R. 1. Ecce apparebit Dominus
super nubem candidam, et cum eo
sanctorum milia : habens in vesti-
mento et in femore suo scriptum :
Rex regum et dominus dominantium.
V. Apparebit in finem, et non men-
tietur : simoram fecerit, expecta eum ;
quia veniens veniet. Rex Regum.
Lectic
[*>
sa. vin. d
■10.
Et adjecit Dominus loqui ad me
adhuc, dicens : Pro eo quod abjecit
populus iste aquas Syloe, quse vadunt
cum silentio, et assumpsit magis
Rasin, et filium Romelise ; Propter
hoc ecce Dominus adducet super eos
aquas fluminis fortes et multas, regem
Assyriorum, et omnem gloriam ejus ;
et ascendet super omnes rivos ejus,
et fiuet super universas ripas ejus ;
et ibit per Judam, inundans, et
transiens usque ad collum veniet.
Et erit extensio alarum ejus, implens
latitudinem terrse tuse, o Emmanuel.
Congregamini, populi, et vincimini ;
et audite, universae procul terrae :
Confortarniiii, et vincimini; accingite
vos, et vincimini. Inite consilium,
et dissipabitur. Loquimini verbum,
et non fiet, quia nobiscum Deus.
Haec.
R. 2. Bethleem civitasDeisummi,
ex te exiet dominator Israel : et
egressus ejus sicut a principio dierum
seternitatis : et magniticabitur in
medio universas terrse. Et pax erit
in terra nostra dum venerit.
V. Loquetur pacem gentibus : et
potestas ejus a mari usque ad mare.
Et pax erit.
Lectio tertia. [Isa. viii. 11 — 17.]
Haec enim ait Dominus ad me,
Sicut in forti manu erudivit me, ne
iretn in via populi hujus, dicens :
Non dicatis Conjuratio; omnia enim
quae loquitur populus iste, conjuratio
est. Et timorem ejus ne timeatis,
neque paveatis ; Dominum exerci-
tuuni ipsum sanctificate ; ipse pavor
ve.ster, et ipse terror vester ; et erit
vobis in sanctificationem; in lapidem
autem offensionis, et in petrani scan-
dali, duabus domibus Israel ; in la-
queumet in ruinam habitantibusHie-
rusalem. Et offendent ex eis plurimi,
et cadent, et conterentur, et irretien-
tur, et capientur. Liga testimonium,
signa legem in discipulis meis. Et
exspectabo Dominum qui abscondit
faciem suam a domo Jacob, et prse-
stolabor eum. Haec.
R. 3. Qui venturus est veniet, et
non tardabit ; jam non erit timor in
finibus nostris. Quoniam ipse est
Salvator noster.
V. Deponet omnes iniquitates nos-
tras, et projiciet a nobis omnia pec-
cata nostra. Quoniam. Gloria. Quo-
niam.
In ii. Nocturno fiant medice lec-
tiones de sermone beati Augustini
episcopi de Unitate Trinitatis et de
Iucarnatione Domini.
Lectio iiii. De Sermone B. A ugus-
tini 30 de Tempore : [Sermo 245, in
Appendice Op. Tom. v. col. 2982, ed.
yost. Benedict., Paris.~\
Legimus sanctum Moysen populo
Dei praeeepta dantem, ubi dixit,
Audi, Israel ; Dominus Deus tuus,
Deus unus est. Xon potest esse
major : non potest esse minor. Xon
potest numerari, dicente propheta
David, Magnus Dominus, et magna
virtus ejus; et sapientiae ejus non
est numerus. Optime nostis ista,
fratres carissimi, qui corde fortiter
tenetis Catholicam veritatem.
d2
Clll
DOMINICA TERTIA ADVENTUS.
CIV
Audite tamen breviter quod adju-
vante Domino proposui explanan-
dum. Deus unus est Pater: Deus
unus est Filius: Deus unus est Spi-
ritus Sanctus. Non tres Dii, sed
unus' est Deus. Tres in vocabulis,
sed unus in deitate substantioe. Sed
dicit mihi haereticus, Ergo si unum
sunt, omnes sunt incarnati. Non.
Ad solum Christum pertinet caro.
Nempe aliud est anjma, aliud est
ratio : et tamen in anima est ratio,
et una est anima : sed aliud anima
agit, aliud ratio.
Anima vivit, ratio sapit; et ad
animam pertinet vita, et ad rationem
pertinet sapientia. Et cum unum
sint, anima sola suscipit vitam, ratio
sola suscipit sapientiam : et tamen
nec anima sine ratione, nec ratio
sine anima. Sic Pater et Filius
licet unum sint, et unus Deus sit,
ad Christum solum pertinet caro;
sicut ad solam rationem pertinet sa-
pientia, licet non recedat ab anima.
Ecce aliud. In sole calor et
splendor in uno radio sunt : sed
calor exsiccat, splendor illuminat;
aliud suscipit calor, aliud splendor.
Et licet calor et splendor ab invicem
non queant separari, suscipit splen-
dor illuminationem, non fervorem;
suscipit calor fervorem, non illumi-
nationem. Aliud simul, aliud sin-
gulariter agunt; et tamen ab invicem
non separantur. Sic et Filius sus-
cepit carnem; et non deseruit Pa-
trem, nec se divisit a Patre. Sus-
cepit, inquam, Filius carnem in pro-
prietate : sed tamen et Pater et
Spiritussanctus non defuit majestate.
In divinitate sequalitas, in carne
sola Filii proprietas : non autem Pa-
tris ab eo aut Spiritus sancti recessit
aliquando divinitas. Cum ergo una
sit deitas, una divinitas, implevit
quidem carnem Christi Pater et
Spiritus Sanctus; sed majestate, non
susceptione. Vis scire quia cum eo
erat [et Paterl non sum, inquit Do-
minus Christus, solus; sed Pater
mecum est. Audi et de Spiritu
Sancto, quia cum eo erat :] Evange-
lista refert quia Jesus plenus Spiritu
Sancto regressus est ab Jordane.
Ecce quomodo solus Jesus Christus
suscepit carnem; et tamen et Pater
et Spiritus Sanctus non defuit nia-
jestate. Si caelum et terram implet
Pater, implet [et] Spiritiis Sanctus :
carnem Christi deserere non potue-
runt, quando in divinitatis unitate
manserunt. Tu autem.
E. 4. ^Egypte noli nere, quia do-
minator tuus veniet tibi : ante cujus
conspectttm . movebuntur abyssi :
Liberare populum suum de nianu
potentiae.
V. Ecce veniet Dominus Deus
exercituum : Deus tuus in potestate
magna. Liberare.
Lectio quinta.
[Augustin. § 2, 3. col. 2983, 2984.]
Adhuc citharam respice. Ut
musicum melos tonis dulcibus red-
dat, tria pariter adesse videntur,
ars, manus, et chorda : et tamen
[unus sonus auditnr :] ars dictat,
mantts tangit, resonat chorda[. Tria
pariter operantur : sed sola chorda
personat] quod auditttr : nec ars, nec
manus sonum reddunt, sed ea cum
chorda pariter operantur. Sic nec
Pater nec Spiritus Sanctus suscepe-
runt carnem ; et tamen cum Filio
pariter operautur. Sonttm sola chor-
da excutit ; carnem solus Christus
accepit. Operatio in tribus con-
stat : sed qttomodo pertinet ad solam
chordam soni redditio, sic ad Chris-
tum solttm pertinet carnis humanae
susceptio.
E contra Judsens, Contra naturam,
(inqttit,) parere virgo Maria non po-
tuit : et detestandus Manichaeus, Si
caro erat, virgo esse non potuit ; si vir-
go peperit, fantasma fuit. [Utrisque
respondendtts est.] Proferam de his-
toria VeterisTestamenti necessarium
cv
DOMIXICA TERTIA ADYENTUS.
CVl
exemplum contra Judaeum,quod modo
sonuit in auribus vestris [manifestis-
simam veritatem.] Doniinus Moysi
Sancto praecepit, de singulis tribubus
virgas afferri. Allatse sunt cluodecim
virgae, inter quas etiam una erat quse
Aaronfueratsacerdotis:etpo.-ita3sunt
a Sancto Moyse in taberuaculo testi-
monii. Yirga autein Aaron post alte-
rum diem invenitur subito produxis&e
rlores, et frondes, et peperisse nuces.
Delectat lioc mysterium cum chari-
tate vestra contra perfidiam Judai-
cam commiscere, ubi maxime figura
intervenit sacramenti. Yirga enim
prottdit quod ante non habuit, non
radicata plantatione, non defossa
sarculo, non animata succo, non
fecundata seminario : et tamen cum
illi deessent universa jura nattme,
protulit virga quod nec semine f sur-
gere potuit, nec radice. Virga ergo
potuit contra naturam nuces edu-
cere : virgo non potuit contra naturae
jura Dei Filium generare? Dicat
igitur mihi Judseus incredulus, quem-
admodum arida virga fioruit et
fronduit et nuces protulit; et ego
dicam illi quemadmodum virgo con-
ceperit et pepererit. Sed profecto
Judaeus non cdnceptum poterit vir-
gse explicare, nec virginis partum.
Yeniat ad ecclesiam, exponatur illi;
ut cognoscat verum ordinem officii
naturalis. Yirgo peregit tempora
pariendi; virga autem non habuit
tempora germinandi. [Yirgo habuit
tempora pariendi; virga autem alio
die quod natura non habuitprotulit.]
Illa enim decursis novem mensibus
peperit; virga autem alio die quod
natura non habuit germinavit. Tu
autem.
R. 5. Prepe est ut veniat tempus
ejus; et dies ejus non elongabuntur.
AHserebitur Dominus Jacob, et Is-
rael salvabitur.
V. Qui venturus est veniet et
non tardabit : jam non erit timor in
finibusnostris. Miserebitur Dominus.
Lectlo sexta.
[Augustin. § 3, 4, 5 col. 2984, 2985.]
Contra naturam (inquit Judseus)
virgo parere non potuit. Deus
enim qui in Numeris mirabile con-
tra naturam signum ostendit, ut
asina loqueretur, ipse mirabilius
facere voLuit, ut Christus de virgine
nasceretur. Audiat et versutus ille
Alanichaeus aliud sacramentum. Solis
radius specular penetrat, et solidita-
tem ejus insensibili subtilitate per-
transit : et talis videtur intrinsecus,
qualis [extat] extrinsecus. Itaque,
fratres, nec cum ingreclitur violat,
nec cum egreditur dissipat; quia ad
ingressum et egressum ejus specular
integrum perseverat. Specular ergo
non rumpit radius solis : integritatem
virginis ingressus aut egressus num-
quid vitiare poterat deitatis? Sedquid
ulterius immoramur? Audiat Chris-
tianus quod non vult audire Judasus
aut Manichseus; ut iste proficiat
in fide redemptus, et ille deficiat
induratus. Yirga illa, unde agelia-
nms, Aaron virgo Maria, fuit, qua3
nobis Christum verum sacerdotem
concepit et peperit; de quo David
cecinit dicens, Tu es sacerdos in
seternum secundum ordinem Melchi-
sedech; Superiori namque versu jam
dixerat, Yirgam virtutis tuse emittet
Dominus ex Syon. Et Esaias pro-
pheta apertius Sanctam Mariam
designat, dicens : Exiet virga • de
radice Jesse, et flos de radice ejus
ascendet, et requiescet super eum
spiritus Domini, spiritus sapientiae et
intellectus. Quod ergo hsec virga
nuces produxit, imago Dominici
corporis fuit. iSTux enim trinam
habet in suo corpore unionem sub-
stantioe, corium, testam et nucleum.
In corio caro, in testa ossa, in nucleo
interior anima comparatur. In corio
nucis carnem significat Salva-
toris, quae habuit in se asperitatem
vel amaritudinem passionis. In nu-
CVll
DOMINICA TERTIA ADVENTUS.
CVlll
cleo interiorem declarat dulcedinem
deitatis, quse tribuit pastum, et
luminis subministrat officium. In
testa, lignumt inserens crucis, quse
non discrevit id quod foris et intus
fuit, sed quse terrena et cielestia
fuerant mediatoris ligni interposi-
tione sociavit, dicente Apostolo,
Quoniam ipse per sanguinem crucis
suae pacificavit omnia, quae in caelis
sunt et quse in terris.
R. 6. Descendet Dominus sicut
pluvia in vellus. Orietur in diebus
ejus justitia, Et abundantia pacis.
V. Et adorabunt eum omnes
reges : omnes gentes servient ei.
Orietur. Gloria. Et abundantia.
In iii. Nocturno, Secundum
Mattheum xi.
In illo tempore, Cum audisset Jo-
annes in vinculis opera Christi,
mittens duos de discipulis suis ait
illi. Tu es qui venturus es, an
alium expectamus 1 Et reliqua.
Ilomelia beati Gregorii papcz
\In Evangelia, Lib. 1. Hom. vi.
Op. Tom. I. col. 1452.] Sexta.
Quaerendum nobis est, fratres cha-
rissimi, Johannes propheta et plus
quam propheta, qui venientem ad
Jordanis baptisma Dominum osten-
dit, dicens, Ecce agnus Dei : ecce qui
tollit peccata mundi ; qui et humi-
litatem suam et divinitatis ejus poten-
tiam considerans, dicit Qui est de
terra de terra loquitur : qui autem de
cselo venit super omnes est : cur in
carcere positus mittens discipulos
requirit, Tu es qui venturus es, an
alium expectamus? Tamquam si
ignoret quem ostenderat; et an ipse
sit nesciat, quem ipsum esse prophe-
tando, baptizando, ostendendo cla-
maverat. Sed hsec quaestio citius
solvitur, si rei gestse tempus et ordo
pensetur. Tu autem Domine.
R. 7. Veni, Domine, et noli tar-
dare : relaxa f acinora plebi tuse. Et
revoca dispersos in terram suam.
V. Excita Domine potentiam
tuam et veni, ut salvos facias nos.
Et revoca.
Lectio octava.
Ad Jordanis enim fluenta positus
[Johannes], quia ipse Redemptor
mundi esset asseruit : missus vero
in carcerem, an ipse veniat requirit.
Non quia ipsum esse mundi Re-
demptorem dubitet : sed quserit ut
sciat si is qui per se in mundum
venerat, per se etiam ad inferni
claustra descendat. Quem enim
prsecurrens mundo nuntiaverat, hunc
moriendo ad inferos praecurrebat.
Ait ergo, Tu es qui venturus es, an
alium expectamus? Ac si aperte
dicat, Si pro hominibus nasci dig-
natus es, an etiam pro hominibus
mori digneris insinua : ut qui nati-
vitatis tuse prsecursor extiti, mortis
etiam prsecursor fiara, et venturum
inferno te nuntiem,quem jam venisse
mundo enuntiavi. Tu autem. Do-
mine miserere nostri.
R. 8. Erumpant montes jocundi-
tatem : et colles justitiam. Quia lux
mundi Dominus cum potentia venit.
V. Leva Hierusalem oculos, et
vide potentiam regis. Quia lux.
Lectio nona.
Unde et inquisitus Dominus enu-
meratis potentise suae miraculis : de
mortis suae protinus humilitate re-
spondit dicens. Caeci vident, claudi
ambulant, leprosi mundantur. Sur-
di audiunt, mortui resurgunt, pau-
peres evangelizantur. Et beatus qui
non f uerit scandalizatus in me. • Visis
tot signis tantisque miraculis non
scandalizari quisque potuit, sed ad-
mirari. Quid est ergo dicere, Beatus
qui non fuerit scandalizatus in me,
nisi aperta voce abjectionem mortis
suse humilitatemque signare? Ac
si patenter dicat, Mira quidem
cix
HEBDOMADA TERTIA ADVENTUS.
CX
facio : sed abjecta perpeti non de-
digno. Tu autem Domine miserere.
P. 9. Ecce raclix Jesse ascendet
in salutem populorum : ipsum gentes
deprecabuntur. Et erit nomen ejus
gloriosum.
V. Et erit justitia cingulum lum-
borum ejus .: et fides cinctorium
renum ejus. Et erit. Gloria. Et erit.
Versus. Emitte agnum.
In Laudibus.
Ant. Veniet Dominus et non
tardabit, et illuminabit abscondita
tenebrarum : et manifestabit se ad
omnes gentes. Alleluia.
Ps. Dominus regnavit (p. 29).
Ant. Hierusalem, gaude gaudio
magno, quia veniet tibi Salvator.
Alleluia.
Ps. Jubilate Deo.
Ant. Dabo in Syon salutem, et
in Hierusalem gloriam meam. Al-
leluya.
Ps. Deus Deus meus (p. 30).
Ant. Montes et omnes colles
humiliabuntur; et erunt prava in
directa, et aspera in vias planas :
veni Domine, et noli tardare. Al-
leluya.
Ps. Benedicite omnia.
Ant. Juste et pie vivamus, ex-
pectantes beatam spem et adventum
Domini.
Ps. Laudate Dominum.
Capitulum. 1 Cor. iv. [1, 2.]
Sic nos existimet homo ut minis-
tros Christi, et dispensatores ministe-
riorum Dei : hic jam quaeritur inter
dispensatores ut fidelis quis invenia-
tur.
Hymnus. Yox clara (p. xxxi.).
V. Yox clamantis.
Ant. Johannes autem cum au-
disset in vinculis opera Christi, mit-
tens duos de discipulis suis ait illi :
Tu es qui venturus es, an alium
expectamus?
Ps. Benedictus (p. 35).
Oratio. Aurem tuam.
Memoria de S. Ifaria, ut supra.
Ad Primam.
Ant. Yeniet Dominus.
Ps. Deus Deus nieus respice.
Ad Tertiam.
Ant. Hierusalem.
Ps. Legem pone (p. 57).
Capitulum. Sic nos existimet.
Pesponsoria et Yersus slcut in
prima Dominica Adventus Domini
ad omnes Horas dicuntur.
Ad Sextam.
Ant. Dabo in Syon.
Ps. Lefecit.
Capitulum. 1 Cor. iv. [3.]
Mihi autem pro minimo est ut a
vobis judicer, aut ab humano die :
sed neque me ipsum judico.
Ad Nonam.
Ant. Juste et pie.
Ps. Mirabilia (p. 65).
Capitulum. [1 Cor. iv. 5.]
Nolite ante tempus judicare, quo-
adusque veniat Dominus ; qui et
illuminabit abscondita tenebrarum,
et manifestabit consilia cordium :
et tunc laus erit uuicuique a Deo.
Ad Yesperas.
Ant. Sede a dextris meis.
Ps. Dixit Dominus (p. 191).
Capitulum. Sic nos existimet.
P. Tu exurgens.
Post inceptionem O sapientia dici-
tur R. Festina, ne tardaveris. quod
reperies ante dictam Antiphonam.
Hymnus. Conditor (p. v).
V. Rorate cseli.
Ant. Ite, dicite Johanni, Caeci
vident, surdi audiunt : claudi ambu-
lant, leprosi mundantur.
CXl
IIEBDOMADA TERTIA ADVENTUS.
CXll
Ps. Magnificat (p. 221).
Vel Ant. O sapientia. Ps. Mag-
nificat.
Oratio. Aurem tuam.
Memoria de S. Maria.
Feria ii. iii. et v. dicantur Versus
et Responsoria secundum ordinem-
nocturnorum Historiai Dominicalis.
Feria ii.
Lectio prima. Esaiai viii. (18 — 22.)
Leyenda 14.
Ecce ego et pueri mei quos dedit
mihi Dominus in signum, et in por-
tentum Israel a Domino exercituum
qui habitat in monte Syon. Et cum
dixerintad vos : Quseritea phitonibus
et a divinis qui stridunt in incanta-
tionibus suis : Numquid non populus
a Deo suo requiret visionem pro vivis
ac mortuis? Ad legem magis et ad
testimonium. Quod si non dixerint
juxta verbum hoc, non erit eis ma-
tutina lux. Et transibit per eam,
corruet, et esuriet. Et cum esurierit,
irascetur, et maledicet regi suo, et
Deo suo. Et suspiciet sursum, et [ad]
terram intuebitur; et ecce tribulatio
et tenebrse, et dissolutio et angustia,
et caligo persequens, et non poterit
avolare de angustia sua. Ha^c dicit.
Lectio secunda. Esaiai ix. (1 — 5.)
Primo tempore alleviata est terra
Zabulon, et terra Nepthali : et no-
vissimo aggravata est via maris trans
Jordanem Gralilsese gentium. Popu-
lus, qui ambulabat in tenebris, vidit
lucem magnam. Habitantibus in re-
gione umbrse mortis, lux orta est eis.
Multiplicasti gentem, et non mag-
nificasti lsetitiam. Lcetabuntur co-
ram te, sicut qui lsetantur in messe,
sicut exsultant victores capta prseda,
quando dividunt spolia. Jugum
enim oneris ejus, et virgam hu-
meri ejus, et sceptrum exactoris ejus
superasti, sicut in die Madian. Quia
omnis violenta prcedatio cu.m tu-
multu : et vestimentum mistum san-
guine, erit in combustionem, et cibus
ignis. Hsec.
Lectio iii. [Esaio? ix. 6, 7.]
Parvulus enim natus est nobis,
et filius datus est nobis, et factus est
principatus super humerum ejus : et
vocabitur nomen ejus, Admirabilis,
Consiliarius, Deus Eortis, Pater fu-
turi seculi, Princeps pacis. Multi-
plicabitur ejus imperium, et pacis
non erit finis. Super solium David,
et super regnum ejus sedebit : ut
confirmet illud, et corroboret in ju-
dicio et justitia, amodo et usque in
sempiternum : zelus Domini exer-
cituum faciet hoc. Hsec dicit Do-
minus.
In Laudibus.
Ant. Ecce veniet Dominus prin-
ceps regum terrre : beati qui parajbi
sunt occurrere illi.
Ps. Miserere mei, p. 85.
Ant. Dum venerit filius hominis,
putas inveniet fidem super terram.
Ps. Yerba mea auribus, p. 86.
Ant. Ecce jam veniet plenitudo
temporis, in quo misit Deus Eilium
suum in terris.
Ps. Deus Deus meus.
Ant. Haurietis aquas in gaudio
de fontibus Salvatoris.
Ps. Oonfitebor, iiii. p. 87.
A nt. Egredietur Dominus de loco
sancto suo : veniet ut salvet populum
suum.
Ps. Laudate.
Capitulum. Ecce dies (p. liii.).
Hymnus. Vox clara (p. xxxi.).
V. Yox clamantis (p. xxxi.).
Ant. Egredietur virga de radice
Jesse : et replebitur omnis terragloria
Domini : et videbit omnis caro salu-
tare Dei.
Ps. Benedictus, p. 35.
Oratio dominicalis dicitur.
CXlll
FERIA IV. QCATUOR TEMPORUM.
CXIV
Ad Yesperas.
Ant. Elevare, elevare : consurge
Hierusalem : solve vincla colli tui,
captiva filia Syon.
Ps. Magnificat (p. 221).
vel Antiphona O.
Oratio dominicalis.
Feria iii.
Lectio prima. Esaice ix. (8 — 11.)
Legenda 15.
Yerbum misit Doininus in Jacob,
et cecidit in Israel. Et sciet omnis
populus Effrairu, et habitantes Sa-
mariam, in superbia et magnitudine
cordis dicentes, Lateres ceciderunt,
sed quadris lapidibus sedificabimus.
Sycomoros succiderunt, sed cedros
immutabimus. Et elevabit Dominus
liostes Rasin super eum, et inimicos
ejus in tumultum vertet. Hrec dicit
Doniinus.
Lectio ii. [Isat ix. 12, 13.]
Siriam ab oriente, et Pliilistliiim
ab occidente : et devorabunt Israel
toto ore. In omnibus liis non est
aversus furor ejus, sed adliuc manus
ejus extenta. Et populus non est re-
versus ad percutientem se, et Domi-
num exercituum non exquisierunt.
Hsec dicit Dominus, convertimini ad
Me, et salvi eritis.
Lectio tertia. [Isa. ix. 14 — 17.]
Et disperdet Dominus ab Israel
caput : et caudam, incurvantem et
refrenantem, die. uria. Longsevus et
honorabilis, ipse est caput : et pro-
pheta docens mendacium, ipse est
cauda. Et erunt, qui beatificant po-
pulum istum, seducentes : et qui bea-
tificantur, praecipitati ; propter hoc
super adolescentulis ejus non lseta-
bitur Dominus : et pupillorum ejus
et viduarum non miserebitur : quia
omnis ipocrita est et nequam, et
universum os locutum est stultitiam.
In omnibus his non est aversus furor
ejus, sed adhuc manus ejus extenta.
Hsec dicit Dominus.
Ix Laudibus.
Ant. Ecce Dominus nnster cum
virtute veniet : etipse conteret jugum
captivitatis nostrse.
Ps. Miserere, p. 107.
A nt. Emitte agnum, Domine, do-
minatorem terrae : de petra deserti ad
montem filise Syon.
Ps. Judica me Deus, p. 109.
Ant. Ut cognoscamus, Domine,
in terra viam tuam, in omnibus
gentibus salu are tuum.
Ps. Deus Deus meus, p. 30.
A nt. Da mercedem, Domine, sus-
tinentibus te : ut prophetse tui fideles
inveniantur.
Ps. Ego dixi, p. 110.
A nt. Lex per Moysen data est :
gratia et veritas per Jesum Christum
facta est.
Ps. Laudate Dominum.
Capitulum. Ecce dies (p. liii.).
Hymnus. Yox clara (p. xxxi.).
V. Yox clamantis (p. xxxi.).
Ant. Tu Bethleem terra Juda
non eris minima : ex te enim exiet
dux qui regat populum meum Israel.
Ps. Benedictus [p. 35].
Ad Yesperas.
Ant. Erumpant montes jocundi-
tatem et colles justitiam : quia lux
mundi Dominus cum potentia venit.
Ps. Magnificat.
vel Antiphona O. Ps. Magnificat.
EERTA IV. QUATUOR TEMPORUM.
InvitatoriuTru. Prope est jam Do-
minus : Yenite adoremus.
Ps. Yenite [p. 2].
IIoc Invitatorium didtur hac die,
et in vi.feria et in sabbato sequenti.
llymnus. Yerbum supernum pro-
diens (p. xviii.).
•Super Xocturnum Ardiphona. A-
vertet Dominus. Ps. Dixit insipiens
(p. 112).
cxv
FERIA IV. QUATUOR TEMPORUM.
CXVl
Versus dicuntur per ordinem de
Dominica.
Deinde procedat Dyaconus cum
subdiacono, cdbis vestiti, spimdam id
est palmam de terra sanctafactam in
manu portans cum thuribulariis et
ceroferariis in simili habitu, sine
cruce, [et\ incenset cdtare : et sic jwo-
cedat per medium chori in pulpitum
ad pronuntiandum Expositionem E-
vangelii : et legatur super lectrinum,
ubi lectiones leguntur : ceroferariis
diacono assistentibus, uno a dextris
et alio a sinistris. Habebit autem
diaconus amictum album et tenebit
palmam prcedictam in manu sua dwm
Lectionem legat. Subdiaconus autem
textum teneat retro ipsum dyaconum
stans juxta thuribidarios. In illa
hora non prosternant se clerici in
choro, videlicet post versum dum dica-
tur Pater noster, propter pronuncia- '
tionem Evangelii ; nec etiam in Sexta
feria, nec in Sabbato.
Evangelium secundum Lucam i.
(26, 27).
In illo tempore, missus est angelus
Gabriel a Deo in civitatein Galilaeae
cui nomen Nazareth: ad virginem
desponsatam viro cui nomen erat
Joseph, de domo David; et nomen
virginis Maria. Et reliqua.
Omelia venerabilis Bedae presbiteri.
\Homilio3 Hyemales de Sanctis.
In Festo Annuntiationis. Op. Tom.
vii. col. 335.] 23. lib. 2.
Exordium nostrse redemptionis,
fratres charissimi, hodierna nobis
Sancti Evangelii lectio commendat ;
quse angelum de cselis a Deo missum
narrat ad virginem, ut novam in
carne nativitatem Filii Dei prsedi-
caret; per quam nos abjecta vetus-
tate noxia renovari, atque inter
filios Dei computari possimus. Ut
ergo ad proinissse salutis mereamur
dona pertingere, primordium ejus in-
tenta curemus cordis aure percipere.
Missus est, inquit, angelus Gabriel
a Deo in civitatem Galilsese cui no-
men Nazareth, ad virginem despon-
satam viro cui homen erat Joseph.
Aptum profecto humanse restaura-
tionis principium fuit,.ut angelus a
Deo mitteretur ad virginem partu
" consecrandam divino ; quia prima
perditionis humanse fuit causa : cum
serpens a dyabolo mittebatur ad mu-
lierem spiritu superbise decipiendam.
Immo ipse in serpente dyabolus veni-
ebat ; qui genus humanum deceptis
primis parentibus immortalitatis
gioria nudaret. Quia ergo mors
intravit per feminam, apte redit et
vita per feminam. Illa a dyabolo
seducta per serpentem viro gustum
necis obtulit ; hsec edocta a Deo per
angelum mundo auctorem salutis
edidit. Tu autem. Domine mise-
rere nostri.
B. 1. Clama in fortitudine, qui an-
nuntias pacem in Hierusalem. Dic
civitatibus Judse et habitatoribus
Sion, Ecce Deus noster quem ex-
pectabamus adveniet.
V. Super montem excelsum as-
cende, tu qui evangelizas Syon :
exwlta in fortitudine vocem tuam.
Dic civitatibus.
Lectio secunda. \_Beda, ut supra,
col. 335.]
Missus est ergo angelus Gabriel
a Deo. Raro autem legimus, quia
apparentes hominibus angeli desig-
nantur ex nomine. Verum quotiens-
cunque fit, ideo utique fit, ut etiam
nomine ipso quod ministraturi ve-
niant insinuent. Gabriel namque
Eortitudo Dei dicitur. Et merito tali
nomine prsefulget, qui nascituro in
carne Deo testimonium perhibet. De
quo propheta in Psalmo, Dominus, in-
quit, fortis et potens, Dominus potens
in prselio. ' Illo nimirum prselio, quo
potestates aereas debellare, et ab
earum tyrannide mundum veniebat
eripere. Ad virginem desponsatam
CXVll
FERIA IV. QUATUOR TEMPORUM.
CXVlll
viro, cui nomen erat Joseph ; de domo
David et nomen virginis Maria. Quod
dicitur de domo David: non tantum
ad Joseph, sed etiam pertinet ad
Mariam. Legis namque erat prsecep-
tum, ut de sua quisque tribu ac
familia duceret uxorem ; Apostolo
quoque attestante, quia ad Thimo-
theum scribens ait : Menior esto
igitur Jesum Christum resurrex-
isse a mortuis, ex semine David se-
cundum Evangelium meum. Ideo
enim veraciter ex semine David
ortus est Dominus, quia incorrupta
ejus genitrix veram de stirpe Da-
vid originem duxit. Tu autem Do-
mine.
R. 2. Orietur stella ex Jacob : et
exurget homo de Israel, et confrin-
get oinnes duces alienigenarum. "Et
erit omnis terra possessio ejus.
V. Et adorabunt eum omnes
ges terrae;
ei. Et erit.
Lectio tertia. \_Beda, ut supra,
col. 335, 336.]
Cur autem ipse Dominus non de
simplici virgine, sed de desponsata
' viroconcipi et nascivoluerit, plurimse
a patribus rationabiles causse profe-
runtur. Equibus permaxima fprimaf
est, ne velut stupri rea damnaretur,
si virum non habens filium procrea-
ret. Deinde ut in his etiam, quae
domestica cura naturaliter exigebat,
puerpera solatio sustentaretur virili.
Oportebat ergo beatam Mariam ha-
bere virum, qui et testis integritatis
ejus certissimus, et nati ex ea Domi-
ni ac Salvatoris nostri esset nutricius
fidelissimus; quique et pro parvulo
secundum legem hostias ad templum
deferret, et eum instante persecu-
tionis articulo in yEgyptum cum
matre ferret ac referret, aliaque illi
perplura, quse assumptse humanitatis
fragilitas poscebat, necessaria minis-
traret. iSec multum obfuit, si quis
illum ad teinpus ejus filium credidit,
cum prsedicantibus apostolis post
ascensionem ejus cunctis palam cre-
dentibus quod de virgine natus esset,
patuerit. JS"ec praBtereundum quod
beata Dei genitrix meritis prsecipuis
etiam nomine tenus testimonium red-
didit. Interpretatur enim Stella ma-
ris. Et ipsa quasi sidus eximium
inter fluctus seculi labentis gratia
privilegii specialis refulsit.
Ingressus autem angelus ad eam
dixit : Ave gratia plena, Dominus
tecum, benedicta tu in mulieribus.
Qua3 salutatio quantum humanse con-
suetudini inaudita, tantum est beatse
Marise dignitati congrua. Yere et-
enim gratia plena erat, cui divino
munere collocatum est, ut prima inter
feminas gloriosissinium Deo virgini-
tatis munus offerret. Unde [de] jure
angelico aspectu simul et affatu
meruit perfrui, quae angelicam studu-
it vitam imitari. Vere gratia erat
plena, cui ipsum, per quem gratia et
veritas facta est, Jesum Christum
generare donatum est. Tu autem
Domine miserere nostri.
R. 3. Egredietur Dominus, et prae-
liabitur contra gentes. Et stabunt
pedes ejus super montes olivarum.
Ad orientem.
V. Et elevabitur super omnes
colles : et fluent ad eum omnes
gentes. Et stabunt. Gloria. Ad
orientem.
V. Emitte agnum, p. xxx.
Ix Laudibus.
Ant. Rorate cseli desuper; et
nubes pluant justum : aperiatur ter-
ra, et germinet Salvatorem.
Ps. Miserere, p. 85.
Ant. Prophetse prsedicaverunt
nasci Salvatorem de virgine Maria.
Ps. Te decet, p. 121.
Ant. Spiritus Domini super me ;
evangelizare pauperibus misit me.
Ps. Deus Deus, p. 30.
Ant. Ecce veniet Dominus, ut
CXIX
FERIA V. HEBDOM. III. ADVENTUS.
CXX
sedeat cum principibus et soliuru
glorise teneat.
Ps. Exultavit, p. 126.
Ant. Annuntiate populis et di-
cite : Ecce Deus salvator noster ve-
niet.
Ps. Laudate, p. 31.
Capitulum. Ecce dies veniunt.
Ilymnus. Vox clara (p. xxxi.).
V. Vox clamantis (p. xxxi.).
Ant. Missus est angelus Gabriel
ad Mariam virginem desponsatam
Joseph.
Ps. Benedictus [p. 35].
Non dicantur preces ad has Matu-
tinas, nec in Sextaferia, nec in Sab-
bato: tamen ad omnes alias Horas
dicantur preces cum prostratione more
solito.
Oratio. Prsesta, quresumus, omni-
potens Deus, ut redemptionis nostrae
ventura solennitas et prsesentis vitce
nobis subsidia conferat, et aetemre
beatitudinis prsemia largiatur. Per
eundem Dominum.
Ha?c oratio dicitur ad has Matuti-
nas tantum.
Ad omnes alias Horas dicatur ora-
tio Dominicalis.
Memoria de S. Maria.
Ant. Spiritus sanctus (p. xxxvi.).
et de omnibus Sanctis ut in aliis
feriis.
Matutinaz de S. Maria dicantur in
Conventu, ut supra dictum est.
Ad Vesperas.
Ant. Quomodo fiet istud, angele
Dei? quia virum in concipiendo
non pertuli : Audi Maria virgo
Christi, Spiritus sanctus superve-
niet in te, et virtus Altissimi obum-
brabit tibi.
Ps. Magnificat (p. 221).
Vel Antiphona O. Ps. Magni-
iicat.
Feria v.
Ad Matutinas Invitatorium. Pe-
Ps. Venite (p. 2).
Hymnus. Verbum supernum, p.
xviii. • •
Antiphonce et Psalmi de nocturno
illius feriai : versus, lectiones et Re-
sponsoria per ordinem dicuntur.
Lectio prima. Esa. ix. [18 — 21.]
Legenda 1G.
Succensa est enim quasi ignis im-
pietas, veprem in spinam vorabit. Et
siicceiidetur in densitate saltus,- et
couvolvetur in superbia f umi. In ira
Domini exercituum conturbata est
terra, et erit populus quasi esca ignis.
Vir fratri suo non parcet : et declin-
abit ad dexteram, et esuriet : et come-
det ad sinistram, et non saturabitur :
unusquisque.carnembrachii sui vora-
bifc : Manasses EfTraim, et EfTraim
Manassem ; simul ipsi contra Judafn.
In omnibus his non est aversus
furorejus, sed adhuc manus ejus ex-
tenta. Hsec dicit Dominus.
Lectio secunda. [Isa. x. 1 — 4.]
Vse qui condunt leges iniquas : et
scribentes injustitiam scripserunt :
ut opprimerent in judicio pauperes
et vim facerent causse humilium
populi mei : ut essent viduse prseda
eorum, et pupillos diriperent. Quid
facietis in die visitationis, et calami-
tatis de longe venientis 1 Ad cujus
confugietis auxilium 1 et ubi dere-
liuquetis gloriam vestram,*ne incur-
vemini sub vinculo, et cum interfec-
tiscadatis? Super omnibus his non
est aversus furor ejus : sed adhuc
manus ejus extenta. Haec dicit
Dominus. Oonvertimini ad me, et.
Lectio iii. [Isai. x. 5 — 9.]
Vae Assur. Virga furoris mei et
baculus ipse est, in manu fejusf in-
dignatio mea. Ad gentem fallacem
mittam eum, et contra populum fu-
roris mei mandabo illi, ut auferat
spolia, et diripiat prasdam, et ponat
illum in conculcationem quasi lutum
platearum. Ipse autem non sic arbi-
CXXl
FERIA VI. HEBDOM. III. ADVENTUS.
cxxn
trabitur, et cor ejus non ita ?esti-
mabit : sed ad conterendum erit cor
ejus, et ad internecionem gentium
non paucarum. Dicit enim, Num-
quid non principes mei simul reges
sunt ? Numquid non ut Carcamis, sic
Calanno : et ut Arphat, sic Emath ?
Numquid non [ut] Damascus, sic
Samaria? Haac dicit Dominus.
Ix Laudibus.
Ant. De Syon veniet omnipo-
tens Dominus, ut salvum faciat popu-
lum suum.
Ps. Miserere, p. 107.
Ant. Convertere, Domine, ali-
quantulum : et ne tardes venire ad
servos tuos.
Ps. Domine refugium, p. 145.
Ant. De Syon veniet qui regua-
turus est Domitms : Erunianuel mag-
num nomen ejus.
Ps. Deus Deus, p. 30.
Ant. Ecce Deus noster, et hono-
rabo eum ; Deus patris mei, et exal-
tabo eum.
Ps. Cantemus, p. 147.
Ant. Dominus legifer noster,
Dominus rex noster : ipse veniet et
salvabit nos.
Ps. Laudate, p. 32.
Capitulum. Ecce dies (p. liii.).
Hymnus. Yox clara, p. xxxi.
V. Vox clamantis (p. xxxi.).
Ant. Yigilate animo : in proximo
est Dominus Deus noster.
Ps. Benedictus.
Oratio cloniinicalis.
Ad Yesperas.
Ant. Lsetamini cum Hierusalem,
et exultate in-ea, omnes qui diligitis
eam in seternum.
Ps. Magnificat.
Vel AntiphonaO. Ps. Magnificat.
Feria vi.
Invit. Prope est jam Dominus :
Yenite adoremus.
Ps. Yenite (p. 2).
Ilymnus. Yerbum supernum (p.
xviii.).
Antiphonce et Pscdmi cle Nocturno
illius ferice. Versus per ordinem di~
cantur.
Evangelium secundum Lucam i.
(39, 40).
In illo tempore, Exurgens Maria
abiit in montana cum festinatione in
civitatem Juda, et intravit in domum
Zachariae, et salutavit Helizabeth. Et
reliqua.
Omelia venerabilis Beclce presbiteri.
[Homilice cestivales de Sanctis, uIn
solennitate Deiparce V. Jlarice, quan-
do salutavit Elizabetli." Op. Torn.
vn. col. 101.] 24 tib. 2.
Lectio quam audivimus sancti
evangelii et redemptionis nostrse no-
bis semper veceranda primordia pne-
dicat, et salutaria [nobis] semper imi-
tandse humilitatis remedia commen-
dat. Nam quia peste superbise at-
tactum genus humanuni perierat,
decebat ut medicamentum humilita-
tis quo sanaretur, prima mox in-
cipientis sulutis tempora prsetende-
reiit. Et quia per temeritatem
seductaB mulieris mors in mundum
introierat : congruum fuit ut ad ini-
cium vitae revertentis mulieres de-
votse humilitatis invicem ac pietatis
sese pnevenirent obsequiis. Prior
ergo nobis beata Dei genitrix ad
sublimitatem patrue ca^lestis iter os-
tendit humilitatis ; uon minus reli-
gionis quam castitatis exemplo vene-
kibilis. Siquidem gloria virginei et
intemerati corporis, qualis sit vita
superna3 civitatis ad quam suspiramus
insinuat; ubi neque nubent nequc
nubentur; sed sunt sicut augeli Dei
in ca?lo. Ac virtute mentis eximia,
qua ad hanc pertingere debeamus
indicat. Tu.
P. 1. Praecursor pro nobis ingredi-
tur agnus sine raacula : secuiidum
ordinem Melchisedech, Pontifex fac-
CXXlll
FERIA VI. HEBDOM. III. ADVE^TUS.
CXXIV
tus est in seternum et in seculum
seculi.
V. Ipse est rex justitise, cujus
generatio non habet finem. Pon-
tifex factus.
Lectio secunda. [Becla, ut supra,
col. 101].
Nam sicutpraecedente sanctiEvan-
gelii lectione cognovimus, postquam
angelicavisitatione et allocutione me-
ruit sublimari, postquam se cselesti
onustandam partu didicit, nequa-
quam se de donis cselestibus quasi a
se haec essent extulit : sed ut magis
magisque donis esset apta divinis, in
custodia humilitatis gressum mentis
fixit, ita evangelizanti sibi Arch-
angelo respondens : Ecce ancilla
Domini, fiat mihi secundum verbum
tuum. Ut vero ex hodierna lectione
audivimus : eandem quam angelo
exhibuerat humilitatem, hominibus
quoque curavit exhibere, et quod
majoris est virtutis, hoc etiam mino-
ribus. Quis enim nesciat virginem
Deo consecratam muliere viro dedita
gradum habere potiorem 1 Quis du-
bitet matrem regis aetemi jure matri
militis esse praeferendam ? Attamen
ipsa memor scrijDturse prsecipientis :
Quanto magnus es, humilia te in om-
nibus : mox ut angelus qui loqueba-
tur ei ad cselestia rediit, surgit, ac
montana conscendit, gestansque in
utero Deum servorum Dei habita-
cula petit, ac requirit alloquia. Efc
apte post visiouem angeli in montana
subiit, quse gustata suavitate super-
norum civium humilitatis se gressi-
bus ad virtutum alta transtulit.
R. 2. ModovenietdominatorDo-
minus. Et nomen ejus Emmanuel
vocabitur.
V. Orietur in diebus ejus justitia
et abundantia pacis. Et nomen.
Lectio iii. [Beda, ut supra col.
101, 102.]
Intrat ergo domum Zachariae, at-
queHelizabeth, quam servuni ac pne-
cursorem Domini parituram noverat,
salutat. Non quasi dubia de oraculo
quod acceperat, sed ut congratula-
tura de dono, quod conservam acce-
pisse didicerat : non ut verbum
angeli mulieris attestatione probaret,
sed ut mulieri provectse aetatis virgo
juvencula ministerium sedula impen-
deret. Ut audivit autem salutationem
Mariae Helizabeth, exultavit infans
in utero ejus, et repleta est Spiritu
Sancto Helizabeth. Aperiente os ad
salutandum beata Maria, repleta est
mox Spiritu Sancto Elizabeth, re-
pletus est et Joannes; atque uno
eodemque Spiritu ambo edocti, illa
salutantem quse esset agnovit, et ut
matrem Domini sui debita cum be-
nedictione venerata est, ille ipsum
Dominum f quif utero virginis por-
taretur intellexit; et quia lingua
necdum valuit, animo exultante
salutavit, omciumque suse prsecur-
sionis, quam devote, quam libenter
juvenis esset impleturus, et antequam
nasceretur, adveniente Domino, qui-
bus valebat indiciis intimavit. Ade-
rat namque tempus quo impleretur
angeli sermo quem dixerat, quia-
Spiritu Sancto replebitur adhuc ex
utero matris suse. Eepleta est ergo
Spiritu Sancto Helizabeth, et excla-
mavit voce magna. Recte voce mag-
na, quia magna Dei dona cognovit :
recte voce magna, quia illum quem
ubique prsesentern noverat etiam
corporaliter adesse sentiebat. Magna
etenim voce : non tam clamosa, quam
devota intelligendum est.
R. 3. Videbunt gentes justum
tuum, et cuncti reges inclitum
tuum. Et vocabitur tibi nomen
novum quod os Domini nominavit.
V. Et eris corona gloriae in
manu Domini, et dyadema regni in
manu Dei tui. Et vocabitur. Gloria.
Et vocabitur.
V. Emitte agnum, p. xxx.
cxxv
SABBATO QUATUOR TEMPORUM.
CXXVl
In Laudibus.
Ant. Constantes estote : videbi-
tis auxilium Domini super vos.
Ps. Miserere, p. 85.
Ant. Ad te, Domine, levavi
animam meam : veni et eripe me,
Domine : ad te confugi.
Ps. Domine, exaudi. ii. p. 165.
Ant. Yeni, Domine, et noli tar-
dare : relaxa facinora plebi tuse
Israel.
Ps. Deus Deus meus, p. 30.
Ant. Deus a Libano veniet; et
splendor ejus sicut lumen erit.
Ps. Domine, audivi, p. 166.
Ant. Ego autem ad Dominum
aspiciam, et expectabo Deum salva-
torem meum.
Ps. Laudate Dominum, p. 32.
Capitulum. Ecce dies, p. liii.
Hymnus. Yox clara (p. xxxi).
V. Yox clamantis (p. xxxi.).
Ant. Ex quo facta est vox salu-
tationis tuse in auribus meis : exulta-
vit in gaudio infans in utero meo.
Alleluya.
Ps. Benedictus, p. 35.
Oratio. Excita, quaesumus, Do-
mine, potentiam tuam et veni; ut
hi qui in tua pietate confidunt ab
omni citius adversitate liberentur.
Qui vivis et regnas.
Hcec oratio dicatur ad has matu-
tinas tantum : ad alias Horas dicatuf
oratio dominicalis.
Ad Yesperas.
Antiphona 0. Ps. Magnificat.
Oratio dominicalis. Post has Ves-
peras hujus ferice non potest incipi
Anliphoua O sapientia.
Sabhato.
Invitatorium. Prope est (p. cxxi.).
Ps. Yenite, p. 2.
Hymnus. Yerbum supernum, p.
xviii.
Antiphonce Psalmiferiales et Ver-
siculi per ordinem dicantur.
Secundum Lucam iii. (1, 2.)
Anno quintodecimo imperii Tybe-
rii Csesaris, procurante Poncio Py-
lato Judseam, tetrarcha autem Ga-
lilaeoe Herode, Philippo autem fratre
ejus tetrarcha Iturasse et Trachoni-
tidis regionis, et Lisania Abilinse
tetrarcha, sub principibus sacerdo-
tum Anna et Caypha; factum est
verbum Domini super Johannein
Zacharise filium in deserto. Et
reliqua.
Omelia beati Gregorii Papce.
[In Evangelia, Lib. i. Homilia xx.
Op. Tom. i. col. 15, 16.] 20. 4.
Redemptoris praecursor quo tem-
pore verbum prsedicationis acceperit,
memorato Romanse reipublicse prin-
cipe et Judaeae regibus designatur,
cum dicitur : Anno quintodecimo
imperii Tyberii Csesaris, procurante
Poncio Pylato Judseam, tetrarcha au-
tem Galilseee Herode, Philippo autem
fratre ejus tetrarcha Itursese et Tra-
chonitidis regionis, et Lysania Abili-
nse tetrarcha, sub principibus sacer-
dotum Anna et Caypha; factum est
verbum Domini super Johannem
Zacbariae filium in deserto. Quia
enim illum prsedicare veniebat, qui
et ex Judsea quosdam, et multos ex
gentibus redempturus erat, per regem
gentium et principes Judaeorum pra3-
dicationis ejus tempora designantur.
Quia autem gentilitas colligenda
erat, et Judsea pro culpa periidise
dispergenda, ipsa quoque descriptio
terreni principatus ostendit ; quo-
niam et in Romana republica unus
[princeps] praefuisse describitur, et
in Judaese regno per quartam partem
plurimi principabantur. Yoce ete-
nim Redemptoris nostri dicitur :
Omne regnum in seipsum divisum
desolabitur. Tu autem.
R. \. Emitte agnum, Domine, do-
minatorem terrae. De petra deserti
ad montem filiae Syou.
CXXVll
SABBATO QUATUOR TEMPORUM.
CXXVlll
V. Rorate cseli desuper : et nubes
pluant justuni : aperiatur terra, et
gerrninet Salvatorem. De petra.
Lectio secunda. [S. Gregori ut
supra col. 1516, 1517.]
Liquet ergo quod ad finem regni
Judsea pervenerat, quse tot regibus
divisa subjacebat. Apte quoque non
solum quibus sub regibus, sed etiam
quibus sacerdotibus actum sit de-
monstratur; ut quia illum Johannes
Baptista praedicaret, qui simul rex
et sacerdos existeret, Lucas Evange-
lista praedicationis ejus tempora per
regnum et sacerdotium designavit.
Et venit in omnem regionem Jor-
danis, prsedicans baptismum pceni-
tentise in remissionem peccatorum.
Cunctis legentibus liquet, quiaJo-
liannes baptismum pcenitentise non
solum prsedicavit, verum etiam qui-
busdam dedit : sed tamen baptisinum
suum in remissionem peccatorum
dare non potuit. Remissio etenim
peccatorum in solo nobis Christi bap-
tismate tribuitur. Notandum itaque
quod dicitur : Prsedicans baptismum
pcenitentiae in remissionem peccato-
rum : Quoniam baptismum quod pec-
cata -soiveret, quia dare non pote-
rat, prsedicabat; ut sicut incarnatum
Verbum Patris prsecurrebat verbo
praedicationis, ita baptismum pceni-
tentise, quo peccata solvuntur, prse-
curreret suo baptismate quo peccata
solvi non possunt : Et quia ejus
sermo prsecurrebat prsesentiam Re-
demptoris, ipsum quoque ejus bap-
tisma prsecedendo fieret unibra verij
tatis. Sequitur : Sicut scriptum est
in libro sermonum Esaise prophetae :
Vox clamantis in deserto, Parate
viam Domini, rectas facite semitas
ejus. Tu autem.
R. 2. Germinaverunt campi here-
mi germen odoris Israel. Quia ecce
Deus noster cum virtute veniet. Et
splendor cjus cum eo.
V. Ex Syon species decoris ejus;
Deus noster mauifeste veniet. Et
splendor.
Lectio iii. [S. Gregorius ubi supra
§ 3. col. 1517, 1518.]
Iclem vero Johannes Baptista re-
quisitus qujs esset, respondit : Ego
vox clamantis- in deserto. Qui
sicut ante per nos dictum est, ideo
vox a propheta vocatus est, quia
Verbum prseibat. Quid autem cla-
maret, aperitur cum subditur : Pa-
rate viam Domini, rectas facite semi-
tas ejus. Omnisqui fidem rectam et
bona opera praeclicat, quid aliud
quam venienti Domino ad corda
audientium viam paraf? ut haec vis
gratiae penetret, ut lumen veritatis
illustret, ut rectas Deo semitas fa-
ciat, dum mundas in animo cogita-
tiones per sermonem bonae praedica-
tionis format. Omnis vallis imple-
bitur, et omnis mons et collis humi-
liabitur. Quid hoc loco valUum
nomine nisi huinilesl quid montium
et collium nisi superbi homines de-
signantur'? In adventu ergo Re-
demptoris valles. impletse, montes
vero et colles humiliati sunt; quia
juxta ejus vocem, Omnis qui se
exaltat humiliabitur; et omnis qui
se humiliat exaltabitur. Vallis ete-
nini impleta crescit, mons autem et
collis humiliatus decrescit. Quia ni-
mirum in fide mediatoris Dei et
hominum, hominis Christi Jesu, et
gentilitas plenitudinem gratise acce-
pit, et Judsese per errorem perfidise
hoc unde tumebat, perdidit. Omnis
enim vallis implebitur; quia corda
humilium sacrae doctrinse eloquio
virtutum gratia replebuntur, juxta
hoc quod scriptum est: Qui emittit
fontes in convallibus. Et incle
rursum dicitur: Et convalles abun-
dabunt frumento. A montibus
namque aquse dilabitur; quia super-
bas mentes veritatis doctrina deserit.
Sed fontes in convallibus surgunt;
CXXIX
DOMINICA QUARTA ADVENTUS.
CXXX
quia mentes humilium verbum prre-
dicationis accipiunt. Jam videmus,
jam convalles frumento abundare
conspicimus: quia illorum ora pabulo
veritatis impleta sunt, qui mites ac
simplices huic mundo despicabiles
esse videbantur. Tu autem Domine.
R. 3. Radix Jesse qui exurget ju-
dicare gentes : in eum gentes spera-
bunt. Et erit nomen ejus benedic-
tum In secula.
V. Super quem continebunt re-
ges os suum : ipsum gentes depreca-
buntur. Et erit. Gloria. In secula.
Versus. Emitte, p. xxx.
In Laudibus.
Ant. Yeniet Dominus in potes-
tate magna : et videbit eum oninis
caro, et salvabit nos.
Ps. Miserere, p. 107.
Ant. Intuemini quantus sit glo-
riosus iste, qui ingreditur ad salvan-
dos populos.
Ps. Bonum est confiteri, p. 186.
Ant. Yeniet iterum angelus tuus,
et docebit nos vias tuas, Domine.
Ps. Deus Deus meus, p. 30.
Ant. Expectetur sicut pluvia e-
loquium Domini : et descendet sicut
ros super nos Deus noster.
P
Ps. Audite cseli, p. 187.
Ant. Paratus "esto Israel in oc-
cursum Doniini ; quoniam venit.
Ps. Laudate Dominum de cselis,
32.
Capitulum. Ecce dies (p. liii.).
Hijmnus. Yox clara (p. xxxi).
V. Yox clamantis (p. xxxi.).
Ant. Omnis vallis implebitur, et
omnis mons et collis humiliabitur ;
et videbit omnis caro salutare Dei.
Ps. Benedictus (p. 35).
Oratio. Deus, qui conspicis quia
ex nostra pravitate affligimur : con-
cede propitius, ut ex tua visitatione
consolemur. Qui vivis et regnas
cum Deo Patre in unitate.
Hcec oratio dicitur ad has Matu-
tinas tantum. Ad omnes alias Horas
dicatur oratio dominicalis.
Sed si aliquod festum ix lectionum
in aliqua prcedictarum feriarum
istius hebdomadce contigerit, nihilo-
minus ordo feriarum de Laudibus,
et Antiphonarum super Benedictus
et Magnificat servabitur in sequenti
feria : et tunc Antiphonce super
Laudes, et propria Responsoria illius
feria3, scilicet quando festum con-
tigerit, in illo anno non dicuntur.
Versus tamen ante lectiones per or-
dinem dicantur.
PlCA DE DOMINICA QUARTA ADVENTUS.
Littera domixicalis A. Totum servitium de dominica usque ad
versum iertii noctumi [exclusive] : deinde totum servitium de vigilia.
Invitatorium [de Yigilia Nativitatis Domini] Hoclie scietis (p. clvi.). Ad
matutinas memoria de Dominica cum missa dominicali in capitulo, cum
Prima et Horis sicut notatum est in Yigilia absque psalmo Deus, Deus
meus respice [et iv. proxime sequentibus].
Dominica infra octavas, de S. Silvestro ; et merHpe lectiones de Nativi-
tate cum Yersibus et responsoriis de secundo nocturno.
Dominica infra octavas Epvphaniae, de servitio octavarum et memoria
de martyribus [Luciano et sociis].
S.B. I. e
CXXXl DOMINICA QUARTA ADVENTUS. CXXxii
B. Littera dominicalis B. Totum servitium de doniinica.
Feria ii., v. et vi. de Commemorationibus.
Feria iii. de feria : missa de Vigilia S. Thomse.
Dominica sequente de Nativitate Christi.
Sabbato de S. Silvestro : mediae lectiones de Nativitate Christi cum
Versibus et Responsoriis de secundo nocturno.
C. Littera dominicalis C. Totum servitium de Dominica. Ad primas
Yesperas R. Non auferetur (p. cxxxv.).
Eeria ii. de feria usque ad missam, quae erit de Vigilia [S. Thomae
Apostoli], Responsoria hystorise dominicalis.
Feria iii. de [S. Thoma] Apostolo. Ad secundas Vesperas solennis memo-
ria festi loci, de Adventu et de S. Maria cum antiphona Beata es (p. xvi.).
Feria iv. et v. de Commemoratione.
Feria vi. totum servitium de Vigilia Nativitatis.
D. Littera dominicalis D. Totum servitium de Dominica : nihil de
Vigilia nisi memoria tantum ad altam missam. Secundse Vesperae erunt
de S. Thoma [apostolo], et solennis memoria de dominica et S. Maria.
Feria iii. et iv. de commemoratione.
Feria v. de Vigilia [ISTativitatis Domini].
Dominica infra octavas de S. Johanne.
E. Littera dominicalis E. Totum servitium de dominica; et festum
[S. Thomse] differatur in crastinum, nisi fuerit festum loci : et secundse
Vesperse erunt de Apostolo, et solennis memoria de dominica et de S. Maria.
Ad secundas Vesperas de Apostolo- fiat solennis memoria de S. Maria cum
antiphona Sub tuam (p. lxxi.). Deinde solennis memoria de Adventu.
Eeria iii. de S. Maria.
E. Littera dominicalis F. De servitio dominicali. Ad primas Vesperas
quse erunt de Apostolo fiat memoria de Dominica et de S. Maria solenniter
cum antiphona Beata es. Vesperse in dominica erunt de Dominica et
memoria de S. Maria cum antiphona Sub tuam (p. lxxi.).
Feria ii. de S. Maria.
Dominica infra octavas Nativitatis Domini, de S. Thoma [martyre].
Dominica in Vigilia Epyphanise totum servitium de Vigilia et mediaB
lectiones de S. Thoma. [In Laudibus una Antiphona.]
G. Littera dominicalis G. De servitio dominicali.
Dominica infra octavas Nativitatis Domini, de Nativitate Domini.
Vesperse erunt de S. Silvestro cum memoriis ordine suo.
Feria ii. de S. Silvestro : mediae lectiones de Nativitate. Versus et
Besponsoria de primo nocturno. [Vesperse erunt de Circuncisione Domini,
sine ulla memoria.J
Dominica prima post Circumcisionem dicitur de Epyphania Domini.
Feria iv. [ad Matutinas] legatur Expositio Evangelii, scilicet de dominica
infra octavas.
CXXXlll
DOMINICA QUARTA ADVENTUS.
cxxxiv
DOMINICA QUARTA ADVENTUS DOMINI.
Ad Vesperas.
Ant. Benedictus.
Psalmus. Ipsum, p. 215.
Capitulum. Esa. xxviii. [16].
Ecce ego mittam in fundamentis
Syon [lapidem :] lapidem probatum,
angularein, pretiosum.in fundamento
fundatum : qui crediderit in eum
non confundetur.
R. Kon auferetur (p. cxxxv.).
Hymnus. Conditor (p. v.).
V. Rorate (p. vi.).
Ant. O.
Ps. Magnificat.
Gratio. Excita, qusesumus, Do-
mine, potentiam tuam, et veni, et
magna nobis virtute succurre ; ut
per auxilium gratiae tuae quod pec-
cata nostra prsepediunt, indulgentia
tuse propitiationis acceleret. Qui
vivis.
Memoria de S. Maria.
Ad Matutixas.
Invit. Prsestolantes Redempto-
rem, levate capita vestra : quoniam
prope est redemptio vestra.
Ps. Venite, p. 2.
Hymnus, Antiphonoz, Psalmi et
Versus per ordinem, ut in i. Domi-
nica Adventus Domini.
Lectioi. Esaicex. (10 — 15). Legan-
tur hos lectiones per ordinem, ut supra
patet feria 2. dominica 1. Adventus.
Quomodo invenit manus mea
regna ydoli, sic et simulachra eorum
de Hierusalem, et de Samaria. Kum-
quid non sicut feci Samarise et ydolis
ejus, sic faciam Hierusalem, et simu-
lachris ejus? Et erit : Cum im-
pleverit Dominus cuncta opera sua
in monte Syon et in Hierusalem, visi-
tabo super fructum magnitici cordis
regis Assur, et super gloriam altitu-
dinis oculorum ejus. Dixit enim :
In fortitudine manus meae feci, et in
sapientia mea intellexi : et abstuli
terminos populorum, et principes
eorum deprsedatus sum : et detraxi
quasi potens in sublimi residentes.
Et invenit quasi nidum manus mea
foititudinem populorum. Et sicut
colliguntur ova, quoe derelicta sunt,
sic universam terram e^o conoresavi ;
et non fuit qui moveret pennam, et
aperiret os, et ganniret. Numquid
gloriabitur securis contra eum, qui
secat in ea? Aut exaltabitur serra
contra eum, a quo trahitur1? Quo-
modo si elevetur virga contra le-
vantem se, et exaltetur baculus, qui
utique lignum est. Hsec dicit.
P. 1. Canite tuba in Syon : vocate
gentes : annuntiate populis, et dicite,
Ecce Deus Salvator noster adveniet.
V. Annuntiate in finibus terrse
et in f omnibus f quse procul sunt di-
cite. Ecce.
Lectio secunda. [Esa. x. 16 — 21.]
Propter hoc mittet dominator Do-
minus exercituum in pinguibus ejus
tenuitatem : et subtus gloria ejus
succensa ardebit quasi combustio
ignis : et erit lumen Israel in ignem :
et Sanctus ejus in flamma. Et suc-
cendetur, et devorabitur spina ejus,
et vepres in die una: et gloria sal-
tus ejus, et carmeli ejus, ab anima
usque ad carnem consumetur. Et erit
terrore profugus : et reliquioe ligni
saltus ejus prae paucitate numera-
buntur, et puer scribet eos. Et erit
In illa die : non adjiciet residuum
Israel, et hi qui fugerint de domo
Jacob, inniti super eo qui percutit
eos : sed innitetur super Dominum
sanctum Israel. In veritate reli-
quise convertentur : reliquia?, in-
quam, Jacob ad Deum fortem.
R. 2. Octavadecima die decimi
mensis jejunabitis, dicit Dominus,
et mittam vobis Salvatorem et pro-
pugnatorem pro vobis ; qui vos prse-
cxxxv
DOMINICA QUARTA ADVENTUS.
CXXXVl
cedat, et introducat In terram quam
juravi patribus vestris.
V. Ego enim sum Dominus Deus
vester, qui eduxi vos de terra Egypti.
In terram.
Lectio iii. [Isa. x. 22 — 29.]
Si enim fuerit populus tuus Israel
quasi arena maris : reliquise con-
vertentur ex eo. Consummatio ab-
breviata inundabit justitiam. Con-
summationem enim et abbrevia-
tionem Dominus Deus exercituum
faciet in medio omnis terrse. Propter
hoc, hsec dicit Dominus Deus exer-
cituum : Noli timere populus meus
habitator Syon, ab Assur. In virga
percutiet te, et baculum suum levabit
super te in via zEgypti. Adhuc enim
paululum modicumque, et consumma-
bitur indignatio mea : et f uror meus
supra scelus eorum. Et suscitabit
super eum Dominus exercituum fla-
gellum juxta plagam Madian in petra
Oreb, et virgam suam super mare,
et levabit eam in via iEgypti. Et
erit, In die illa : auferetur onus ejus
de humero tuo, et jugum ejus de
collo tuo, et computrescet jugum a
facie olei. Yeniet in Aioth, transibit
in Magron : apud Magmas com-
mendabit vasa sua. Transierunt
cursim Gabaa : sedes nostra. Hrec
dicit Dominus.
R. 3. Non auferetur sceptrum de
Juda et dux de femore ejus ; donec
veniat qui mittendus est. Et ipse
erit expectatio gentium.
V. Pulchriores sunt oculi ejus
vino, et dentes ejus lacte candidiores.
Et Ipse. Gloria. Et ipse.
In Secundo Noctumo fiant medice,
lectiones de sermone beati Augustini
episcopi. [Sermo de Si/mbolo, in Ap-
pend. Op. Tom. viii. Capp. xi. xn.
col. 1558, 1559 ed. post. Benedict.
Paris. 1837.J iv. de Tempore,Cap. n.
Lectio iiii.
Vos, inquam convenio, O Judau,
qui usque in hodiernum diem ne-
gastis Filium Dei. Nonne vox ves-
tra illa est, quando eum videbatis
miracula facientem, atque tentantes
dicebatis, Quousque animas nostras
suspendis ? Si tu es Christus : dic
nobis palam % Ille autem ad con-
siderationem miraculorum vos mitte-
bat dicens, Opera qiue ego facio : ipsa
testimonium perhibent de me : ut
Christo testimonium dicerent non
verba sed facta. Yos autem non ag-
noscentes Salvatorem, qui opera-
batur salutem in medio terrse, adji-
cientes in malo aistis, Tu de teipso
testimoniumdicis : testimoniumtuum
non est verum. Sed ad hsec ille quid
vobis responderit advertere noluis-
tis. Nonne scriptum est in lege
vestra, quod duorum hominum testi-
monium verum sit 1 Prrevaricatores
leois, intenclite leQ-em. Testimonium
o ' o
quaeritis de Christo. In lege vestra
scriptum est, quod duorum hominum
testimonium verum sit. Procedant
ex lege non tantum duo, sed etiam
plures testes Christi, ut convincant
auditores legis nec factores. Dic,
Esaya, testimonium de Christo. Ecce,
inquit, virgo in utero concipiet, et
pariet filium, et vocabitur nomen ejus
Emmanuel, quod est interpretatum,
Nobiscum Deus. Accedat et alius
testis. Dic et tu, Hieremia, testi-
monium Christo. Hic est, inquit,
Deus noster, et non «stimabitur alius
absque illo, qui invenit omnem viam
scienti», et dedit eam Jacob puero
suo, et Israel dilecto sibi. Post haec in
terris visus est : et cum hominibus
conversatus est. Ecce duo testes
idonei ex lege vestra, ex quorum
testimonio non sunt compuncta
corda vestra. Sed alii atque alii ex
lege Christi testes introducantur, ut
frontes durissimse inimicorum con-
terantur. Yeniat et ille Daniel
sanctus, juvenis quidem setate, senior
vero scientia ac mansuetudine, et
convincat omnes falsos testes. Sicut
CXXXVll
DOMINICA QUARTA ADYEXTUS.
CX XX VI 11
convicit seniores impudicos, ita suo
testimonio Cliristi conterat inimicos.
Dic, sancte Daniel, dic de Christo
quod nosti. Cum venerit, inquit,
Sanctus sanctorum, cessabit unctio
vestra. Quare illo praesente cui in-
sultantes dicebatis, Tu de te testi-
monium dicis, testimonium tuum non
est verum, cessavit unctio vestra, nisi
quia ipse est qui venerat Sanctus sanc-
torum ? Sed si (sicut vos dicitis) non-
dum venit, sed expectatur ut veniat
Sanctus sanctorum, demonstrate unc-
tionem : si autem (quod est verum)
cessavit unctio vestra, agnoscite
venisse Sanctum sanctorum. Ipse
est enim et lapis ille abscissus de
monte sine manibus concidentium,
id est, Christus natus de virgine sine
manibus complectentium : qui tan-
tum crevit, ut mons magnus fieret,
et impleret universam faciem terra?.
De quo monte dicit propheta, Yenite,
ascendamus in montem Domini. Et
de quo David dicit, AEons Dei mons
uber : ut quid suspicamini montes in-
caseatos, montem in quo placuit Deo
habitare in ipso 1 Cum enim ipse
Dominus Christus discipulos suos
interrogaret, quem eum dicerent esse
homines Filium hominis, responde-
runt : Alii Heliam, alii Hieremiam,
[alii Johannem Baptistam,] aut u-
num ex prophetis. Et ille : Ut quid
suspicamini montes incaseatos, mon-
tem in quo placuit Deo habitare in
eo? Hunc agnovit Petrus dicens,
Tu es Christus Filius Dei. Agnovit
montem, et ascendit in montem :
testimonium dixit Yeritati, et di-
lectus est a Yeritate. Supra petram
fundatus est Petrus, ut mortem sus-
ciperet ilkim amando : quem ter ne-
gaverat timendo. Tu autem.
B. 4. Me oportet minui, illum
autem crescere. Qui post me venit,
ante me factus est : cujus non sum
dignus corrigiam calceamenti solvere.
V. Hoc est testimonium quod
perhibuit Johannes. Qui post me.
Lectio v.
Dic et tu, Moyses legislator, dux
populi Tsrael, testimonium Christo.
Prophetam vobis suscitabit Deus de
fratribus vestris. Omnis anima quse
non audierit prophetam illum: ex-
terminabitur de populo suo. Pro-
phetam autem dictum esse Christum,
ipsum audi in Evangelio. Xon
est, inquit, propheta sine honore, nisi
in patria sua, Accedat autem David
sanctus, testis fidelis, ex cujus se-
mine processit ipse, cui lex et pro-
phetas testimonium dicunt ; dicat et
ipse de Christo. Adorabunt (inquit)
eum omnes reges terrae : omnes gentes
servient illi. Cui servient ? Dic, cui
serviunt 1 Yis audire cui ] Dixit
Dominus Domino meo, Sede ad dex-
teram meam, donec ponam inimi-
cos tuos : scabellum pedum tuorum.
Et expressius atque nominatim :
Quare (inquit) tumultuataB sunt gen-
tes, et populi meditati sunt inania 1
Astiterunt reges terrse, et principes
convenerunt in unum : adversus Do-
minum etadversusChristumejus. Ac-
cedat et alius testis. Dic et tu, Aba-
cuch propheta, testimonium Christo.
Domine (inquit) audivi auditum tu-
um. et timui : consideravi opera tua,
et expavi. Quaa opera Dei iste mi-
ratus expavit? Numquid fabricam
mundi iste miratus expavit 1 Absit :
Sed audi ad quid expavit. In medio,
(inquit) duum animalium cognosceris.
Qpera tua Deus Yerbum caro fac-
tum est, In medio duum animalium
cognosceris. Qui, quousque descen-
disti 1 Expavescere me fecisti ; quia
Yerbum per quod facta sunt omnia,
in pra?sepio jacuisti. Agnovit bos
possessoreru suuni, et asinus praesepe
domini sui. In medio duum anima-
lium cognosceris. Quid est, In me-
dio duum animalium cognosceris ;
nisi aut in medio duorum Testamen-
torum, aut in medio duorum latro-
num, aut in medio Moysi et Helia3
cum eo in monte sermocinantium i
CXXXIX
DOMINICA QUARTA ADVENTUS.
cxl
Ambulavit, inquit, verbum, et exivit
in campis. Yerbum caro factum est,
et habitavit in nobis. Hoc et Hiere-
mias ait : Post hsec in terris visus est,
et cum hominibus conversatus est.
Ecce quemadmodum conveniunt sibi
testes veritatis : ecce quemadmodum
convincunt filios falsitatis. Tuautem.
R. 5. Ecce jam venit plenitudo
temporis, in quo misit Deus Filium
suum in terris : factum de virgine,
factum sub lege. Ut eos qui sub lege
erant redimeret.
V. Propter nimiam charitatem
suam qua dilexit nos Deus, Filium
suum misit in terris, in similitudinem
carnis peccati. Ut eos.
Lectio sexta. [S. Augustin. ut
supra §§ xiii., xiv., xv., xvi. col.
1560—1563.]
Sufficiunt vobis ista, O Jud?ei, an
adhuc ad vestram confusionem, ex
lege et ex gente vestra, alios intro-
ducemus testes : ut illi testimonium
perhibeant, cui perdita mente insul-
tantes dicebatis, Tu de teipso testi-
monium perhibes, testimonium tuum
non est verum 1 Quod si velim ex
lege et ex prophetis omnia quse de
Christo sunt dicta colligere, facilius
me tempus quam copia deserit.
Verumtamen senem illum ex gente
vestra natum, sed in errore vestro
non relictum, Symeonem sanctum in
medium introducam : qui meruit te-
neri decrepitus in hac luce quousque
videret veram lucem. Quem quidem
jam setas compellebat ire : sed ex-
pectabat suscipere, quem sciebat ve-
nire. Cum iste senex admonitus
esset a Spiritu sancto, quod non ante
moreretur quam videret Christum
Dei natum : quem cognoscensperrexit
ad templum. Ubi eum vero portari
matris manibus vidit, et divinam
infantiam pia senectus agnovit: tulit
infantem in manibus suis. Ille qui-
dem Christum [infantem] ferebat,
sed Christus sencm regebat. Regcbat
qui portabatur : ne ille ante promis-
sum a corpore solveretur. Quid ta-
men dixerit, quem confessus fuerit,
advertite inimici, non Christi, sed
vestri. Benedicens Deum exclama-
vit senex ille, et dixit : Nunc dimittis,
Domine, servum tuum secundum ver-
bum tuum in pace; Quia viderunt
oculi mei salutare tuum. Illi etiam
parentes Johannis, Zacharias et He-
lizabeth, juvenes steriles, in senecta
fecundi, dicant etiam ipsi testimo-
nium Christo. Dicant de Christo
quid sentiant, et testem idoneum
Christo nutriant. Aiunt enim suo
parvulo nato : Tu, puer, propheta
Altissimi vocaberis : prseibis enim
ante faciem Domini parare vias ejus.
Ipsique matri et virgini Helizabeth
ait : Unde mihi hoc, ut veniat mater
Domini mei ad me 1 Ecce enim ut
f acta est vox salutationis tuse in auri-
bus meis, exsultavit in gaudio infans
in utero meo. Intelligens enim Jo-
hannes matrem Domini sui venisse
ad matrem suam, inter ipsas angus-
tias uteri adhuc positus, motu salu-
tavit, quem voce non poterat. Quid
postea ipse Johannes prsecursor et
amicus humilis et fidelissimus ser-
vus, testis idoneus effectus, tanto
major in natis mulierum, quanto
aestimabatur esse quod non erat1?
Christum enim eum esse Juclsei cre-
debant : sed ille non se esse clama-
bat, dicens : Quem me suspicamini
esse, non sum ego. Sed ecce venit post
me, [de] cujus pedibus non sum [ego]
dignus solvere corrisnani calceamenti
ejus. O fidelis testis, et amice veri
Sponsi, quantum te humiliasses si
ad corrigiam calceamenti ejus solven-
dam dignum te esse dixisses? Sed
dum ad hoc non te dignum dicis,
Judaeis falsis testibus contradicis.
Et hrec a te dicta sunt antequam
Christum videres. Qui cum ad te ipse
venit excelsus et humilis implendae
dispensationis suye gratia ut a te bap-
tizaretur qui nullum habebat omni-
cxli
DOMINICA QUARTA ADVENTUS.
cxlii
no peccatum : quid responderis, quem
cognoveris, quale testimonium pro-
tuleris, audiant inimici qui audire vo-
lunt : Ecce (inquit) Agnus Dei, qui
tollit peccata inundi. Et adjecit :
Tu ad me venis baptizari : et ego a
te debeo baptizari. Agnovit servus
Doniinurn : agnovit vinculis originalis
peccati obligatus ab omni nexu pec-
cati liberum: agnovit praeco judicem,
agnovit creatura Creatorem, agnovit
paranimphus Sponsum. Xam et h?ec
vox Johannis est : Qui habet spon-
sam sponsus est. Amicus autem
sponsi stat et audit eum, et gaudio
gaudet propter vocem sponsi.
Sufficiunt vobis ista, O Judsei;
sufficiunt vobis tanti testes, testimo-
nia ex lege vestra, et ex gente vestra ?
An adhuc f impudentia nimiaf aude-
bitis dicere, quod alterius gentis vel
nationis homines Christo deberent
testimonium perhibere ? Sed si hoc
dicitis, respondet quidem ille vobis,
Kon sum missus, nisi ad oves quse
perierunt domus Israel. Sed sicut
vos in Actibus Apostolorum increpat
Paulus, Yobis primum oportuerat an-
nuntiare verbum Dei, sed quia repu-
listisillud,necvos dignosvitse aeternse
judicastis, ecce (inquit) convertimur
ad gentes. Demonstremus etiam nos,
ex gentibus testimonium Christo
fuisse prolatum ; quoniam veritas
non tacuit clamando etiam per lin-
guas inimicorum suorum, Nonne
quando poeta ille facundissimus in-
ter sua carmina,
Jam nova progenies caelo demittitur alto,
dicebat, Christo testimonium perhi-
bebaf? In dubium hoc veniat, nisi
alios ex gentibus idoneos testes plu-
raque dicentes in medium introdu-
cam. Illum regem, qui vestram su-
perbiam captivando perdomuit, Ka-
buchodonosor, regem scilicet Babi-
lonis non prastermittam. Dic, Xa-
buchodonosor, quid in fornace, quo
tres viros justos injuste miseris,
[vidisti] dic, dic quid tibi fuerit reve-
latum ? Xonne tres viros (inquit)
misimus in fornacem ligatos ? Et
aiunt ei : Vere rex. Ecce, inquit, ego
video quattuor viros solutos deam-
bulantes in medio ignis, et corruptio
nulla est in eis, et aspectus quarti
similis est Filio Dei. O alienigena,
unde tibi hoc ? Quis tibi annuntia-
vit Filium Dei ? quse lex, quis pro-
pheta annuntiavit tibi Filium Dei ?
Xondum quidem nascitur mundo, et
similitudo nascentis a te cognoscitur.
Unde tibi hoc ? Quis tibi istud an-
nuntiavit, nisi quia sic te divinus
ignis intus illuminavit, ut cum illic
apud te captivi tenerentur inimici
Judsei, sic diceres testimonium Filio
Dei? Sedquia in ore duorumveltrium
testium stat omne verbum, sicut ipse
Dominus vestram contumaciam con-
futans, In lege (inquit) vestra scrip-
tum est, quod duorum hominum tes-
timonium verum sit : etiam ex genti-
bus tertius testis introducatur, ut
testimonium veritatis ex omni parte
roboretur. Quid Sibilia vaticinando
etiam de Christo clamaverit, in me-
dium proferamus, ut ex uno lapide
utrorumque frontes percutiantur, Ju-
daeorum scilicet ac Paganorum, atque
suo gladio, sicut G-olias, Christi omnes
percutiantur inimici : Audite quid
dixerit :
[1] Judicii signum : tellus sudore
madescet.
[H] E caelo rex adveniet per secla
futurus.
[2] Scilicet in carne prsesens : ut
judicet orbem.
[0] Unde Deuin cernent, incre-
dulus atque fidelis,
[Y] Celsum cum sanctis sevi jam
termino in ipso.
[5] Sic animse cum carne ade-
runt, quas judicet ipse.
[X] Cum jacet incultus densis in
vepribus orbis.
[P] Rejicient simulacra viri, cunc-
tam quoque gasam.
cxliii
DOMINICA QUAHTA ADVENTUS.
cxliv
[E] Exuret terram : ignis pon-
tuinque, polumque
[1] Inquirens tetri portas effrin-
get Averni.
[2] Sanctorum sed enim cunc-
tae lux libera carni ['etenim' Chev.]
[T] Tradetur : sontes seterna^e
flamma cremabit. ['fontes' Chev.]
[O] Occultos actus retegens : tunc
quisque loquetur
[2] Secreta, atque Deus reserabit
pectora luci.
[0] Tunc erit et luctus, stride-
bunt dentibus omnes.
[E] Eripitur solis jubar : et cho-
rus interit astris.
[O] Yolvetur caelum : lunaris
splendor obibit.
[Y] Dejiciet colles, valles extollet
ab imo.
[Y] Non erit in rebus hominum,
sublime, vel altum.
[1] Jam sequantur campis mon-
tes et cserula ponti.
[0] Omnia cessabunt : tellus con-
fracta peribit.
[2] Sic pariter fontes torrentur,
fluminaque igni.
[2] Sed tuba tunc sonitum tris-
tem demittet ab alto
['Et tubarum' Chev.]
[O] Orbe gemens facinus mise-
rum variosque labores,
[T] Tartareumque chaos monstra-
bit terra dehiscens,
[H] Et coram hic Domino reges
sistentur ad unum.
[P] Recidet e cselo ignisque et
sulphuris amnis. ['Decidet' Chev.]
Hsec de Christi nativitate, pas-
sione, et resurrectione, atque secundo
ejus adventu ita dicta sunt, ut si
quis in grseco capita horum versuum
discernere voluerit, inveniet iesvs •
CHRISTVS • YOS • THAV • S0THER. Quod
et in latinum translatis eisdem versi-
bus apparet, prreter quod grsecarum
litterarum proprietas non adeo po-
tuit observari . . .
Credo jam vos, 0 inimici Judsei,
tantis testibus ita obrutos confuta-
tosque, ut nihil ultra repugnare, nihil
quserere debeatis.
R. 6. Virgo Israel, revertere in ci-
vitates tuas : usquequo dolens aver-
teris? generabis Dominum Salvato-
rem oblationem novam in terra. Am-
bulabunt homines in salvationem.
V. In charitate perpetua dilexi
te : ideo attraxi te miserans. Ambu-
labunt. Gloria. Ambulabunt. ['In
salvationem.' Chev.~\
In iii. Nocturno.
Secundum Johannem i.
In illo tempore, miserunt Judsei
ab Hierosolymis sacerdotes et Levi-
tas ad Johannem, ut interrogarent
eum, Tu quis es 1 Et confessus est,
et non negavit. Et confessus est quia
non sum ego Christus. Et reliqua.
Omelia beati Gregorii Papos.
Leclio vii.
Ex hujus nobis lectionis verbis,
f ratres carissimi, Johannis humilitas
commendatur : qui dum tantse vir-
tutis esset ut Christus credi potuis-
set: elegit solide subsistere in se, ne
humana opinione raperetur inaniter
super se. Nam confessus est, et non
negavit : et confessus est, quia non
sum ego Christus. Sed quia dixit,
Non sum, negavit plane quod non
erat ; secl non negavit quod erat : ut
veritatem loquens ejus membrum
fieret, cujus sibi nomen fallaciter non
usurparet.
Responsorium 7. Juravi, dicit
Dominus, ut ultra jam non irascar
super terram : montes enim et colles
suscipient j ustitiam meam. Et testa-
mentum pacis erit in Hierusalem.
V. Juxta est salus mea ut veniat,
et justitia mea ut reveletur. Et
testamentum.
Lectio Octava.
Dum ergo non vult appetere no-
cxlv
DOIONICA QUARTA ADVENTUS.
cxlvi
men Christi, factus est membrum
Christi. Quia dum iiifirmitateni
suam studuit humiliter agnoscere,
illius celsitudinem meruit veraciter
obtinere. Sed cum ex lectione alia
Redemptoris nostri sententia ad
mentem reducitur, ex hujus nobis
lectionis verbis qu&stio valde im-
plexa generatur. Alio quippe in
loco inquisitus a discipulis Dominus
de adventu Heliae, respondit : Helias
jam venit, et non cognoverunt eum
sed fecerunt in eo qusecumque volue-
runt. Et si vultis scire, Johannes
ipse est Helias.
P. 8. Intuemini quantus sit iste
qui ingreditur ad salvandas gentes !
ipse est rex justitise. Cujus gene-
ratio non habet finem.
V. Et dominabitur a mari usque
ad mare. Cujus.
Lectio ix.
Requisitus autem Johannes dicit :
Kon sum Helias. Quid est hoc,
fratres carissimi ; quia quod veritas
afiirmat, hoc propheta veritatis ne-
gat? Yalde namque inter se diversa
sunt Ipse est, et Non sum. Quo-
modo ergo propheta veritatis est, si
ejusdem veritatis sermonibus con-
cors non est 1 Sed si subtiliter ve-
ritas ista requiratur, hoc quod inter
se contrarium sonuit, quomodo con-
trarium non sit invenietur. Ad Za-
chariam namque de Johannis pro-
missione angelus dixit : Ipse prae-
cedet ante illum in spiritu et virtute
Heliee. Qui idcirco venturus in
spiritu et virtute Heliae dicitur, quia
sicut Helias secundura Domini ad-
ventum prseveniet, ita Johannes
prsevenit primum. Sicut ille pra>
cursor venturus est judicis, ita iste
prsecursor factus est redemptoris.
R. 9. Montes Israel, ramos vestros
expandite, et florete, et fructus facite.
Prope est ut veniat dies Domini.
V. Rorate ceeli desuper, et nubes
pluant justum : aperiatur terra, et
germinet Salvatorem. Prope. Gloria.
Prope.
V. Emitte agnum (p. xxx.).
Ix Laudibus.
Ant. Canite tuba in Syon : quia
prope est dies Domini : ecce veniet ad
salvandum nos. Alleluia. Alleluia.
Ps. Dominus regnavit, p. 29.
Ant. Ecce veniet desideratus
cunctis gentibus : et replebitur gloria
domus Domini. Alleluya.
Ps. Jubilate, p. 29.
Ant. Erunt prava in directa, et
aspera in vias planas : veni Domine
et noli tardare. Alleluya.
Ps. Deus Deus meus, p. 30.
Ant. Dominus veniet, occurrite
illi dicentes, Magnum principium,
et regni ejus non erit finis : Deus
fortis, dominator, princeps pacis.
Alleluya. Alleluya.
Ps. Benedicite, p. 31.
Ant. Omnipotens sermo tuus,
Domine, a regalibus sedibus veniet.
Alleluya.
Ps. Laudate Dominum de cselis.
Capitulum. PhUippensis iv. [4, 5.]
Gaudete in Domino semper :
iterum dico, gaudete : modestia ves-
tra nota sit omnibus hominibus : Do-
minus prope est.
ILjmrtus. Yox clara (p. xxxi.).
V. Vox clamantis.
Aat. Ego vox clamantis in de-
serto : dirigite viam Domini : sicut
dixit Esaias propheta.
Ps. Benedictus (p. 35).
Oratio. Excita (p. cxxxiii.).
Memoria de S. Maria.
Ad Primaii.
Ant. Canite tuba.
Ps. Deus Deus meus respice,
p. 37.
Ad Tertiam.
Ant. Ecce veniet.
Ps. Legem pone, p. 57.
cxlvii
FEMA II. HERDOMAD.E IV. ADVENTUS.
cxlviii
Capitulum. Gaudete in Domino.
Responsoria et Versus sicut in
prima Dominica Adventus Domini
ad omnes Horas dicuntur.
Ad Sextam.
Ant. Erunt prava (p. cxlvi.).
Ps. Defecit, p. 61.
Capitulum. [Philip. iv. 6.]
Nihil solliciti sitis ; sed in omni
oratione et obsecratione cum gratia-
rum actione petitiones vestrse in-
notescant apud Deum.
Ad Nonam.
A nt. Omnipotens sermo (p. cxlvi.).
Ps. Mirabilia, p. 65.
Capitulum. [Philippensis iv. 7.]
Pax Dei, quse exsuperat omnem
sensum, custodiat corda et corpora
vestra, et intelligentias vestras.
Ad Vesperas.
Ant. Sede a dextris.
Ps. Dixit Dominus, p. 191.
Capitulum. Gaudete in Domino.
R. Eestina, ne tardaveris. Quosre
hoc Responsorium ad O. (p. cliv.).
Hymnus. Conditor (p. v.).
V. Eorate cseli (p. vi.).
Antiphona. O.
Ps. Magnificat (p. 221).
Oratio. Excita, quaesumus (p.
cxxxiii.).
Memoria de S. Maria, ut supra.
Quotidie per hebdomadam, usque
ad Vigiliam Natalis Domini, dican-
tur Versus et Responsoria secundum
ordinem Nocturnorum Dominicalis
historice, quando de Feria agitur.
Feria ii.
Lectio prima. (Esai. x.) 29 — 34.
Obstupuit Rama : Gabaa Saulis
fugit. Hinni voce tua filia Gallim :
attende Laisa paupercula Anathot.
Migravit Medemena : habitatores
Gabin confortamini. Adhuc dies
est ut in Nobe stetur. Agitabit
manum suam super montem filise
Syon : et collem Hierusalem. Ecce
dominator dominus exercituum con-
fringet lagunculam in terrore et ex-
celsi statura succidentur : et sub-
limes humiliabuntur : et subverten-
tur condensa saltus ejus ferro: et
Libanus cum excelsis cadet. Hsec
dicit Dominus [Deus, Convertimini
ad me et salvi eritis.]
Lectio ii. \Isa. xi. 1 — 4.]
Et egredietur virga de radice
Jesse: et nos de radice ejus ascendet.
Et requiescet super eum spiritus Do-
mini, spiritus sapientise et intellec-
tus, spiritus consilii et fortitudinis,
spiritus scientise et pietatis : et reple-
bit eum spiritus timoris Domini.
Non secundum visionem oculorum
judicabit, neque secundum auditum
aurium arguet: sed judicabit in jus-
titia pauperes : et arguet in sequi-
tate pro mansuetis terrse. Heec
dicit Dominus.
Lectio iii. \Isa. xi. 4 — 9.]
Percutiet terram virga oris sui :
et spiritu labiorum suorum interfi-
ciet impium. Et erit justitia cingu-
lum lumborum ejus: et fides cincto-
rium renum ejus. Habitabit lupus
cum agno : et pardus cum hsedo ac-
cubabit. Vitulus et leo et ovis
simul morabuntur : et puer parvulus
minabit eos: Yitulus et ursus pas-
centur : simul requiescent catuli
eorum: et leo quasi bos comedet
paleas. Et delectabitur infans ab
ubere super foramina aspidis : et in
caverna reguli qui ablactatus fuerit
manum suam mittet. Non noce-
bunt neque occident in universo
monte sancto meo : quia repleta est
terra scientia Domini: sicut aquae
maris operientis.
Ant. Dicit Dominus, poenitentiam
agite : appropinquabit enim regnum
cselorum. Alleluya. Ps. Benedic-
tus (p. 35).
cxlix
FERIA III. ET IV. HEBDOMAD.E IV. ADVEXTUS.
cl
Ad Vesperas.
Ant. O. Ps. Magnificat (p. 221).
Feria iii.
Lectio prima. Esaiae xi. (10, 11.)
In clie illa radix Jesse qui stat in
signum populorum : ipsum gentes
deprecabuntur : et erit sepulchrum
ejus gloriosum. Et erit In die illa,
adjiciet Dominus secundo manum
suam ad possidendum residuum po-
puli sui quod relinquetur ab Assy-
riis et ab Egypto et a Phetros, et ab
Ethiopia, et ab Elam, et a Sennaar,
et ab Emath, et ab insulis maris.
Hsec dicit.
Lectio secunda. [Isa. xi. 12 — 14.]
Et elevabit signum in nationes,
et congregabit profugos Israel, et
dispersos Juda colliget, a quattuor
plagis terrse. Et auferetur scelus
Effraim: et hostes Juda peribunt.
Effraim non aemulabitur Judam : et
Judas non pugnabit contta Effraim.
Et volabunt in humeros Philistiim
per mare: simul prsedabuntur filios
orientis. Idumea et Moab pr?ecep-
tum manus eorum: et filii Amon
obedientes erunt. Hsec dicit.
Lectio iii. \Isa. xi. 15 — xii. 6.]
Et desolabit Dominus linguam
maris Egypti: et levabit manum
suam super flumen in fortitudine
spiritus sui, et percutiet eum in sep-
tem rivis : ita ut transeant per eum
calciati. Et erit via residuo populo
meo qui relinquetur ab Assyriis
sicut fuit Israeli in clie illa qua as-
cendit de terra Egypti. Et dices in
illa die, Confitebor tibi, Domine,
quoniam iratus es mihi: conversus
est furor tuus et consolatus es me.
Ecce Deus salvator meus, fiduciali-
ter agam et non timebo. Quia for-
titudo mea et laus mea Dominus:
et factus est mihi in salutem. Hau-
rietis aquas in gaudio de fontibus
salvatoris : et dicetis in illa die, Con-
fitemini Domino et invocate nomen
ejus. Notas facite in populis adin-
ventiones ejus : mementote quoniam
excelsum est nomen ejus. Cantate
Domino quoniam magnifice fecit:
annuntiate hoc in universa terra.
Exulta et lauda habitatio Syon:
quia magnus in medio tui sanctus
Israel.
Ant. Consurge, consurge, in-
duere fortitudinem brachii Domini
Ps. Benedictus (p. 35).
Ad Yesperas.
Ant. 0. Ps. Magnificat (p. 221).
Si vigilia Sancti Thomce apostoli
in dominica, vel in iiii. feria, vel in
vi. vel in sabhato Quattuor temporum
evenerit, nihil fiat de vigilia, nisi
tantum memoria ad missam: sed in
quacunque alia feria contigerit, fiat
Missa de Yigdia.
Si festum Sancii Thomce apostoli
in vi. feria, vel in sabbato Quattuor
temporum evenerit, nihil ad Matu-
tinas de jejunio fiat nisi tantum
memoria: sed post Tertiam dicitur
missa de Apostolo. Post Sextam
vero Missafiat solennis de Jejunio :
utraque ad principale altare in choro
post Nonam.
Si festum Sancti Thomce apostoli
in Dominica evenerit, differa&ur in
crastinum, ut inferius patebit in loco
suo.
Feria iv.
Lectio i. [Isa. xiii. 1 — 8.]
Onus Babylonis quod vidit Esaias
filius Amos. Super montem caligi-
nosum levate signum et exaltate
vocem : levate manum, et ingredian-
tur portas duces. Ego mandavi
sanctificatis meis : et vocavi fortes
meos in ira mea : exultantes in glo-
ria mea. Vox multitudinis in mon-
tibus quasi populorum f requentium :
vox sonitus regum et gentium con-
gregatarum. Dominus exercituum
pnecepit militise belli venientibus de
terra procul. A summitate cseli
cli
FERIA V. HEBDOMAD.E IV. ADVENTUS.
clii
Dorninus et vasa furoris ejus: ut
disperdat omnem terram. Ululate
quia prope est dies Doniini: quasi
vastitas a Domino veniet. Propter
hoc omnes manus dissolventur : et
omne cor hominis tabescet et conte-
retur, torsiones et dolores tenebunt,
quasi parturientes dolebunt. Unus-
quisque ad proximum suum stupe-
bit: facies combustae vultus eorum.
Haec [dicit Dominus Deus, Con-
vertimini ad me et salvi eritis].
Lectio ii. \Tsa. xiii. 9 — 11.]
Ecce dies Domini veniet crude-
lis et indignationis plenus, et irse
furorisque : ad ponendam terram
in solitudinem, et peccatores ejus
conterendos de ea: quoniam stellae
caali et splendor earum non expan-
dent lumen suum. Obtenebratus
est sol in ortu suo: et luna non
splendebit in lumine suo. Et visi-
tabo super orbis mala : et contra im-
pios iniquitatem eorum. Et requi-
escere faciam superbiam infidelium :
et arrogantiarn fortium liumiliabo.
Hsec.
Lectio iii. [Isa. xiii. 12 — 16.]
Pretiosior erit vir auro: et bomo
mundo obrizo. Super hoc cselum
turbabo : et movebitur terra de loco
suo propter indignationem Domini
exercituum, et propter diem ira3 fu-
roris ejus. Et erit quasi damula
fugiens et quasi ovis: et non erit
qui congreget. Unusquisque ad
proximum suum convertetur : et sin-
guli ad terram suam fugient. Om-
nis qui inventus fuerit occidetur : et
omnis qui supervenerit cadet in gla-
dio. Infantes eorum allidentur in
oculis eorum : diripientur domus
eorum, et uxores eorum violabuntur.
Hsec dicit Dominus Deus.
Ant. Ponent Domino gloriam :
et laudem ejus in insulis nuntiabunt :
quia ipse veniet, et non tardabit.
Ps. Benedictus (p. 35).
Ad Yesperas.
Ant. O. Ps. Magnificat.
Feria quinta et duabus feriis se-
quentibus versiculi et Responsoria
eodem ordine dicantur quo in iii.
feria prcecedente.
Lectio i. [Isa. xiii. 17 — 19.]
Ecce ego suscitabo super eos Me-
dos qui argentum non quserant nec
aurum velint: sed sagittis parvulos
interficiant, et lactantibus uteris
non misereantur, et super filios non
parcat oculus eorum. Et erit Baby-
lon illa civitas gloriosa in regnis in-
clita in superbia Chaldeorum sicut
subvertit Dominus Sodomam et Go-
morram. Hsec.
Lectio ii. [Isa. xiii. 20 — 22.]
Non habitabitur usque in finem :
et non fundabitur usque ad genera-
tionem et generationem. Nec ponet
ibi tentoria Arabs, nec pastores re-
quiescent ibi : sed requiescent ibi
bestise : et replebuntur domus eorum
draconibus : et habitabunt ibi stru-
tiones : et pilosi saltabunt ibi. Et
respondebunt ibi ululse in sedibus
ejus : et sirenae in delubris volup-
tatis.
Lectio tertia. \Isa. xiv. 1 — 4.]
Prope est ut veniat tempus ejus :
et dies ejus non elongabuntur. Mi-
serebitur enim Dominus Jacob : et
eliget adhuc de Israel : et requiescere
eos faciet super humum suarn. Ad-
jungetur advena ad eos, et adhaerebit
domui Jacob : tenebunt eos populi
et adducent eos in locum suum. Et
possidebit eos domus Israel super
terram Domini in servos et ancillas.
Et erunt capientes eos qui se cepe-
rant : et subjicient exactores suos.
Et erit, In die illa cum requiem
dederit tibi Deus a labore tuo, et a
concussione tua, et a servitute dura
qua ante servisti : sumes parabolam
istam contra reireui Babilonis, et
cliii
HEBDOMADA IV. ADVEXTUS. 'O SAPIEXTIA.'
cl
IV
clices. Quomodo cessavit exactor :
quievit tributurn ? Haec dicit.
Ant. Consolamini, consolamini,
popule meus, dicit Dominus Deus
noster.
Ps. Benedictus.
Ad Yesperas.
Ant. 0. Ps. Magnificat (p. 221).
Feria vi.
Lectio i. [Isa. xiv. 5 — 8.]
Contrivit Dominus baculum im-
piorum, virgam dominantium cse-
dentem populos in ■ indignatione
plaga insanabili ; subjicientem in
furore gentes : persequenteni crude-
liter. Conquievit et siluit omnis
terra, gavisa est et exultavit : abietes
quoque laetatse sunt super te, et cedri
Libani. Ha?c.
Lectio ii. [Isa. xiv. 8 — 10.]
Ex quo dormisti non ascendent
qui succidat nos. Infernus subter te
conturbatus est : in occursum ad-
ventus tui suscitavit tibi gvgantes.
Omnes principes terrse surrexerunt
de soliis suis : omnes principes na-
tionum : universi respondebunt, et
dicent tibi, Et tu vulneratus es si-
cut et nos : nostri similis effectus es.
Lectio iii. [Isa. xiv. 11 — 15.]
Detracta est ad inferos superbia
tua : concidit cadaver tuum. Subter
te sternetur tinea : et operimentum
tuum erunt vermes. Quomodo ce-
cidisti de cselo, Lucifer : qui mane
oriebaris ] Corruisti in terram qui
vulnerabas gentes : qui dicebas fn
corde tuo : In cselum conscendam,
super astra Dei exaltabo solium
meum : sedebo in monte testamenti,
in lateribus aquilonis ascendam super
altitudinem nubium, similis ero Al-
tissimo. Yerumtamen ad infernum
detraheris in profundum laci. Hsec.
Ant. Dies Domini sicut fur veniet
in nocte : ita et vos estote parati
quia qua hora non putatis nlius ho-
minis veniet.
Ps. Benedictus.
Ad Yesperas.
Ant. O. Ps. Alamificat.
Notandum est quod ab incepfione
antiphonce O Sapientia usque ad Vi-
giliam Natalis Domini in ferialibus
diebus, quando de feria agitur, qua-
tuor Antiphonce super Psalmos hinc
• inde inter Pueros discwrrard : quinia
Ardiphona ab aliquo Clerico de se-
cunda forma incipiatu r.
Septimo decimo Kalendas Januarii
semper incipietar Antiphona O Sapi-
entia, et hoc sequens Besponsorium
Festina, ne tardaveris, semper dicitur
ad Vesperas ab aliquo Clerico de se-
cundaforma ad initium hujus Anti-
phonce O, nisi forte in Sabbato in-
choetur : tunc enim dicatur Respon-
sorium de historia Dominicali, vide-
licet R. Qui venturus. Et postea de
aliquoPuero ex parteChori pro volun-
tate rectoris dicatur quotidie ad Ves-
peras quando de Adventu agitur,
usque ad Vigiliam Xatcdis Domini,
rni$i in sabbato quartce Dominicce.
R. Festina, ne tardaveris, Do-
mine : Et libera populum tuum.
V. Yeni, Domine, et noli tar-
dare : relaxa facinora plebi tuse.. Et.
Gloria. Iterum a Choro reincipitur
Responsorium Festina.
Hymnus. Conditor (p. v.).
V. Rorate caeli (p. vi.).
Excellentior persona quce in choro
pyrcesens fuerit incipiat Antiphonam.
Ant. 1. O Sapientia, quae ex ore
Altissimi prodiisti, attingens a fine
usque ad finem, fortiter : suaviter
disponensque omnia : veni ad docen-
dum nos viam prudentise.
Ps. Magnincat.
Nullce deinceps fiant preces neque
prostrationes ad Vesperas. Sed ad
Completorium et acl omnes cdias
clv
ANTIPHONtE 0. — IN VIGILIA NATIVITATIS DOMINI.
clvi
Iloras jiant Freces cum prostra-
tionibus more solito.
Memoria de sancta Maria ad istud
primum O, dicitur Ant. Ave Maria.
Ad alias vero Vesperas, quando cle
feria agitur, dicitur ad Memoriam
de sancta Maria Ant. Ne tirneas,
usque ad vigiliam Natcdis Domini,
nisiforte in eaclem Dominica primum
O. incipiatur ; tunc enim ad me-
moriam de sancta Maria dicatur
Ant. Beata es Maria.
Ad istud primum O. nidla fiat
Memoria de Omnibus Sanctis ; sed
abhinc fiant Memorice de Sancta
Maria et de Omnibus Sanctis, sicut
in aliis feriis, usque ad vigiliam
Natalis Domini, tam ad Yesperas
quam ad Matutinas.
Istce Antiphonce sequentes pro vo-
luntate Cantoris singulce in diversis
Vesperis incipiantur ab excellentior-
ibus personis post illum qui Anti-
phonam ad primum O incepit, gra-
datim per singulas personas descen-
clendo, usque ad Vigiliam Natalis
Domini.
Ant. 2. 0 Aclonay, et dux domus
Israel, qui Moysi in igne flammse
rubi apparuisti, et in Syna legem
dedisti : veni ad redimendum nos in
brachio extento.
Ps. Magnificat.
Ant. 3. O radix Jesse qui stas in
signum populorum, super quem
continebunt reges os suum, quem
gentes deprecabuntur : veni ad libe-
randum nos, jam noli tardare.
Ps. Magnificat.
Ant. 4. O clavis David, et scep-
trum domus Israel, qui aperis et
nemo claudit, claudis et nemo aperit :
veni et educ vinctum de domo car-
ceris, sedentem in tenebris et um-
bra mortis.
Ps. Magnificat.
Ant. 5. O oriens splendor lucis
seternae et sol justitiae : veni et illu-
mina sedentem in tenebris et umbra
mortis.
Ps. Magnificat.
Ant. 6. O rex gentium et deside-
ratus earum : lapisque angularis qui
facis utraque unum : veni, salva ho-
minem quem de limo formasti.
Ps. Magnificat.
Ant. 7. O Emmanuel, Rex et
Legifer noster, expectatio gentium et
salvator earum : veni ad salvandum
nos, Domine Deus noster.
Ps. Magnificat.
Ant. 8. O virgo virginum, quo-
modo fiet istud : quia nec primam
similem visa : es nec habere sequen-
tem. Filise Hierusalem, quid me
admiramini? . divinum est myste-
rium hoc quod cernitis.
Ps. Magnificat.
Ant. 9. O Thoma Didime, per
Christum quem meruisti tangere, te
precibus rogamus altisonis : succurre
nobis miseris, ne damnemur cum
impiis in adventu judicis.
Ps. Magnificat.
Hcec sola Ant. O Thoma Didime
dicitur ad utrasque Vesperas de sancto
Thoma apostolo super Ps. Magnificat.
Memoria de Adventu in die sancti
Thomce apostoli.
Ad Matutinas.
Ant. Nolite timere : quinta enim
die veniet ad nos Dominus Deus
noster.
Quando autemfestumsancti Thomce
apostoli dlffertur in secundam feriam,
tunc eo anno hcec Ant. Nolite timere
omuino prcetermittatur, et Antiphona
ferialis, scilicet Dicit Dominus, ad
Memoriam de Adventu clicatur.
In Vigilia Natalis Domini.
Ad Matutinas.
Invitatorium. Hodie scietis, quia
veniet Dominus : Et mane videbitis
gloriam ejus.
Ps. Venite.
Hoc invitatorium dicatur a solo
clerico de secunda forma, nisi Do-
minica evenerit.
clvii
IN VIGILIA NATIVITATIS DOMINI.
clviii
Hymnus. Verbuni supernum (p.
xviii.).
Super Xocturnum Antiphonce et
Psalmi illius fericB.
V. Constantes estote.
R. Videbitis auxilium Domini
super vos.
Lectio Sancti Evangelii secundwm
Mattheum i. 18.
In illo tempore. Cum esset de-
sponsata mater Jesu Maria Joseph,
antequam convenirent, inventa est
in utero habens de Spiritu sancto.
Et reliqua.
Omelia Origenis.
Quae fuit necessitas ut desponsata
esset mater Jesu Maria Joseph : nisi
propter ea quatenus hoc sacra-
mentum diabolo celaretur, et ille
malignus fraudis commenta adversus
desponsatam virginem nulla penitus
invenisset ? Yel ideo fuit despon-
sata Joseph : ut nato infanti vel ipsi
Marise curam videretur gerere Jo-
seph : sive in Egyptum iens vel inde
denuo rediens. Ideo fuit despon-
sata Joseph : non tamen in concupi-
scentia juncta. Mater, inquit, ejus.
Mater imniaculata, mater incorrupta,
mater intacta. Mater ejus. Cujus
ejus ? Mater Dei unigeniti domini
et regis omnium : plasmatoris et crea-
toris cunctorum. Illius qui in ex-
celsis est sine matre ; et in terris est
sine patre. Ipsius qui in cselis se-
cundum deitatera in sinu est Patris;
et in terris secundum corporis suscep-
tionem in sinu est matris. O magnaa
admirationis gratia ! O inenarrabilis
suavitas ! 0 ineffabile magnumque
sacramentum. Ipsa eademque virgo,
ipsa et mater Doniini, ipsa genitrix,
ipsa ejus ancilla, et plasmatio ejus,
ipsa quse genuit.
R. 1. Sanctificamini hodie, et
estote parati, quia die crastina vide-
bitis, Majestatem Dei in vobis.
V. Hodie scietis quia veniet Do-
minus : et mane videbitis. Majes-
tatem.
Lectio ii.
Quis unquam ista audivit, quis
vidit talia ? Quis hoc excogitare
potuit, ut virgo mater esset, intacta
generaret, quse et virgo permansit et
genuit ? Sicut enim quondam rubus
comburi videbatur, et ignis eum non
tangebat ; et sicut tres pueri in ca-
mino inclusi habebantur, et tamen
eos non hedebat incendium, nec odor
fumi erat in eis : vel quemadmodum
Danieli intra lacum leonum incluso,
claustris non apertis allatum est ei
prandium ab Abacuch : ita et hsec
saucta virgo genuit Dominum, sed
intacta permansit. Mater effecta est;
sed virginitatem non amisit. Genuit
infantem ; et (ut dictum est) virgo per-
mansit. Virgo ergo genuit : et virgo
permansit. Mater iilii facta est, et cas-
titatis sigillum non perdidit. Quare 1
Quia non homo iste tantum qui vide-
batur : sed unigenitus erat Deus qui
in carnem advenerat. Nec subito
carnaliter genitus est, sed perfecta
Deitas in corpore venit. Integer
ergo et indivisus Deus in humano
advenit vel genitus est corpore : qui-
que Deus et Dominus figuram servi
suscepit. ISTon enim pars unigeniti
venit in corpore : nec seipsum divisit,
ut dimidius esset apud Patrem, et di-
raidius esset in virgine; sed totus
apud Patrem, et totus in virgine.
Totus in sinu Patris, et totus in
humano corpore. Non relinquens
superna, venit quserere terrena. Quae
in c?elis sunt conservans ; et quse in
terris sunt salvans. Ubique omnipo-
tens, inscissus, indivisus, hic sanctus
unigenitus Deus.
R. 2. Constantes estote, videbitis
auxilium Doraini super vos : Judrea
et Hierusalem nolite timere. Cras
egredieraini, et Dominus erit vo-
biscum.
V. Vos qui in pulvere estis : ex-
pergiscimini et laudate, ecce Domi-
nus veniet cum salute. Cras.
clix
IN VIGILIA NATIVITATIS DOMINI.
clx
Lectio iii.
Si enim hoc verbum humanum et
corporale immissum in auribus pluri-
morum non dividitur per singulos : ut
pars in alio, et pars sit iterum in alio,
sed in omnibus integrum et plenum
habetur, ut in unoquoque totum sit :
quauto magis Verbum Dei unigenitus
ubique totus est, et in caelo et in
terra, et apud Patrem et in virgine.
Et non dividitur (ut dictum est) ne-
que scinditur, neque in partes effi-
citur : sed totus totum tenet, totum
implet, totum illustrat et possidet.
Hujus itaque unigeniti Dei dicitur
luec mater virgo Maria : digna digni,
immaculata sancti, una unius, unica
unici. Nec enim alter unigenitus
super terram venit, aut alia virgo
unigenitum genuit. In his omnibus
qu?e dicta sunt, desponsata legitur
mater ejus Maria. Et ait : Inventa
est in utero habens. Cui inventa,
aut a quo inventa est ? Primo ab
angelis custodientibus eam, prote-
gentibus eam, conservantibus eam :
vel ejus beatissimam animam ad ho-
norem illius qui ab ipsa generandus
erat. Dehinc inventa non incon-
grue putabatur ab ipso beato Joseph
sancto et justo; qui pene licentia
maritali licet eam non contingeret,
futurae tamen ut putabatur uxoris
omnia noverat. Joseph autem vir
ejus (inquit) cum esset homo justus,
et nollet eam traducere. Virum ap-
pellavit, contra Judeorum pravi-
tatem, ut adversus virginem non
•ssevirent. Propterea et desponsata
fuit ipsi Joseph, ut supra dictum est.
Si enim non fuisset desponsata Jo-
seph, omnium bonorum incredibiles
et inimici Judei lapidibus eam occi-
dissent. Ideo virum ejus hic eum
Evangelista appellavit.
P. 3. De illa ocsulta habitatione
sua egressus est Filius Dei : descendit
visitare et consolari omnes. Qui
eum de toto corcle desiderabant.
V. Ex Syon species ejus : Deus
noster nianifeste veniet. Visitare.
Gloria Patri. Qui eum de.
Non dicitur Te Deum.
Versus. Crastina die delebitur
iniquitas terrse.
R. Et regnabit super nos salvator
mundi.
In Laudibus.
Antiphona. Judea et Hierusalem,
nolite timere, cras egrediemini, et
Dominus erit vobiscum. Ps. Mise-
rere, p. 85, et ceteri Psalmi illius
ferice, et si Dominica fuerit, tunc
dicatur Ps. Dominus regnavit, p. 29,
sicut in aliis Dominicis prcecedentibus.
Ant. Hodie scietis quia veniet
Dominus : et mane videbitis gloriam
ejus.
Ant. Crastina die delebitur ini-
quitas terrse : et regnabit super nos
salvator mundi.
Ant. Propter Syon non tacebo :
donec egrediatur ut splendor justus
ejus.
Si Vigilia Nativitatis Domini in
Sabbato contigerit, non dicitur Ant.
Propter Syon super Canticum, sed
Ant. Expectetur cum Psalmo Audite
cseli, et in illo anno omnino praiter-
mittatur Ant. Propter Syon : sed qua-
cunque alia feria contigerit, Ant.
Propter Syon super Gantica dicetur.
Ant. Expectetur sicut pluvia elo-
quium Domini : et descendet super
nos sicut ros Deus noster.
Ps. Audite cseli {Deuteronomii
xxxii. 1 — 43, p. 187).
A nt. Crastina die erit vobis salus :
dicit Dominus Deus exercituum.
Ps. Laudate [cxlviii. usque ad
cl. sub uno Gloria Patri, p. 32].
Gapitulum. Esai. Ixii. 1.
Propter Syon non tacebo, et prop-
ter Hierusalem non quiescam : donec
egrediatur ut splendor justus ejus :
et salvator ejus ut lampas accenda-
tur.
cixi
IX VIGILIA NATIVITATIS DOMIXI.
clxii
Hymnus. Yox clara (p. xxxi.).
V. Hoclie scietis quia veniet
Dominus.
R. Et mane videbitis gloriam ejus.
A nt. Cum esset desponsata mater
Jesu Maria Josepli : antequam con-
venirent, inventa est in utero habens,
quod enim in ea natum est de Spiritu
Sancto est. Alleluya.
Ps. Benedictus (p. 35).
Oratio.
Deus, qui nos redemptionis nostraB
annua expectatione lsetincas : prsesta
ut unigenitum tuum, quem redemp-
torem laeti suscipimus, venientem
quoque judicem securi videamus,
Doniinum nostrum Jesum Christum,
Filium tuum > Qui tecum vivit et
regnat.
Dominus vobiscum.
Puer hebclomadarius dicat Benedi-
camus Domino.
Hcec irrcecedens Oratio dicatur cid
Matutinas et acl cdias Horas hujus
diei, et etiam ad primas Vesperas.
Non dicantur Preces, nec jiat c/enu-
jiectio acl has Matutinas, nec ad cdias
Iloras diei.
Non dicantur Matutince de sancta
Maria hac die in Conventu, nec ab
ldnc usque acl Octavas sancti Ste-
phani.
NuUa jit Memoria acl has Matu-
tinas, si Domi nica fuerit, nisi tantum
de Omnibus Sanctis, scilicet Ant.
Ecce Dominus veniet. V. Ecce
apparebit Dominus. Oratio, Con-
scientias (p. 90).
Non dicitur Ps. Ad te levavi ad
has Matutinas, nec ab hinc usque ad
inceptionem Hystorioe Domine, ne
in ira.
Ad Pkimam.
Ant. Judea et Hierusalem, _/?. clx.
Pscdmi. Deus in nomine (liii. p. 42).
Beati immaculati (cxviii.
•1—16, p. 44).
Betribue (cxviii. 17 — 32,
p. 45). Gloria.
S.B. I.
Ant. Gloria tibi Trinitas, p. 49.
Ps. Quicunque, p. 46.
Cap. Domine, miserere.
P. Jesu Cliriste cum Alleluya. •
V. Qui sedes. Et dicatur cum
Alleluya quotidie infra Octavas, us-
que ad Octavas Epyphanice, et inipsis
Octavis : et iste Versus Qui sedes hac
clie tantum dicitur.
Hoc etiam generaliter fit per totum
annum, quod quotienscunque cii-
cuntur Responsoria super Iloram
cum Alleluya, R. Jesu Cliriste clebet
prcecedere cum Alleluya.
Preces, et cetera quce ad Primam
pertinent, absque prostratione com-
pleantur.
Si non fuerit Dominica, dicafur
cantus fericdis, et in Yigilia Epy-
pltanice, super 11. Jesu Christe.
Si hcec Vigilia in Dominica even-
erit, hoc modo dicetur Prima.
Supsr Hymnum Jam lucis dicetur
idem cantus qui in Dominica prce-
cedente.
Ant. Judea et Hierusalem, p. clx.
Ps. Deus in nomine {liii. p. 42).
Ant. Te jure, p. 49.
Ps. Quicunque, p. 46.
Cap. Begi seculorum, p. 49.
R. Jesu Christe cum Alleluya.
Cetera ut supra.
Ad omnes Horas dicantur cantus
fericdes super Hymnum, si Dominica
uonfuerit.
Ad Tertiam.
Antiphona super Psalmum incipi-
atur ab cdiquo clerico de secunda
forma ex parte chori, et ita ceterce
Antiphonce ad ceteras Horas cliscur-
rant per ordinem.
Ant. Hodie scietis, p. clx.
Ps. Legem pone (cxviii. 33 — 48,
p. 57).
Cap. Propter Syon, p. clx.
Responsorium dicatur in secunda
forma a clerico proximo illi qui Anti-
phonam incepit : et ad ceteras Horas
dicantur Responsoria in eademforma.
f
clxiu
IX VIGILTA NATIVITATIS DOMTXI.
cl
XIV
R. Constantes estote. Alleluya.
Alleluya.
V. Videbitis auxilium Domini :
super vos. Alleluya. Gloria. Con-
stantes.
V. Crastina clie erit vobis salus.
R. Dicit Dominus Deus exer-
cituum. sine Alleluya.
Sciendum est quod omnia Respon-
soria versuum* sine Alleluya dican-
tur per totum annum extra tempus
Paschce, nisi post Versum Verbum
caro, et post Versum Dominus reg-
navit (p. 34).
Oratio. Deus qui nos redemp-
tionis (p. clxi.).
Ad Sextam.
Ant. Crastina die, p. clx.
Ps. Defecit in salutare (cxviii.
81—96, p. 61).
Capitulum. Esai. Ixii. 2.
Videbunt gentes justum tuum : et
cimcti reges inclitum tuum : et voca-
bitur tibi nomen novum quod os
Domini nominavit.
R. Crastina die erit vobis salus.
Alleluya. Alleluya.
V. Dicit Dominus Deus exerci-
tuum. Alleluya. Alleluya.
V. Hodie scietis quia veniet Do-
minus.
R. Et mane videbitis gloriam ejus.
Oratio ut supra.
Ad ISTonam.
Ant. Crastina, p. clx.
Ps. Mirabilia (cxviii. 129—144,
p. Q5).
Capitulum. Esai. Ixii. 4.
Non vocaberis ultra Derelicta, et
terra tua non vocabitur amplius De-
solata : sed vocaberis Voluntas mea
in ea, et terra tua inliabitabitur.
R. ' Hodie scietis quia veniet Do-
minus. Alleluya. Alleluya.
V. Et mane videbitis gloriam
ejus. Alleluya.
V. Constantes estote.
R. Videbitis auxilium Domini
super vos.
Si hcec Vigilia Nativitatis Domini
in Sabbato contigerit,jejunia Quattuor -
temporum non in ipsa ebdomada sed
in prcecedenti erunt. Si autem hcec
Vigilia in Dominica evenerit, totum
Servitium fiat de Dominica usque ad
Versum tertii Noctumi, qui erit Con-
stantes, ante pronunciationem Evan-
gelii, prceter Invitatorium quod erit
de Vigilia, scilicet Hodie scietis.
Deinde vero totum cle Vigilia dicatur,
et post primam Collectam, quce erit de
Vigilia, post Psalmuyi Benedictus,
fiat Memoria cle Dominica tantum,
sed nulla Memoria d?, sancta Maria,
nec etiam Matutince de ea dicantur
in conventu, neque Memoria de Om-
nibus Sanctis. Invitatorium tantum
erit de Vigilia, scilicet Hodie scietis.
Ad Primam Ant. Judea et Hieru-
salem, p. clx.
Antiphonce, Capitida, Versus, Re-
sponsoria et Collectce super omnes
Iloras cle Vigilia erunt, cum Oratione
de Vigilia prcedicta, ea nihil de Do-
minica.
Missa vero dominicalis in Capitulo
post Primam, ante Tertiam, et ante
Processionem dicatur. Et Missa de
Vigilia dicatur post Sextam in choro
ad autenticum cdtare, cum Alleluya.
V. Crastina. Sequentia Jubilcmus.
InVigiliaNativitatisDomini.
Ad primas Vesperas.
Ant. Rex pacificus magnificatus
est : cujus vultum desiderat universa
terra.
Ps. Laudate pueri (cxii. p. 193).
llac die Episcopus vel Decanus An-
tiphonam incipiat, excettqntior persona,
' omnes Itesponsiones Versiculorum.'' Portif. 1525 — 6.
clxv
IX VIGILTA NATIVITATIS DOMIXI.
clxvi
alterius partis chori post illum qui
exequitur Officium illius cliei : secunda
ab alio excellentiore incipiatur: et ita
discurrent singulce AutipJtonce per-
sonarum dignitate.
Secunda Ant. Magnificatus est
rex pacificus super omnes reges uni-
versae terra?.
Ps. Laudate Dominum omnes
(cxvi. p. 197).
Ant. Scitote quia prope est reg-
num Dei : amen dico vobis quia non
tardabit.
Ps. Lauda anima (cxlv. p. 218).
Ant. Levate capita vestra : ecce
appropinquabit redemptio vestra.
Ps. Laudate Dorninum quoniam
bonus (cxlvi. p. 218).
Ant. Completi sunt dies Mariae :
ut pareret filium suum primogenitum.
Ps. Lauda Hierusalem (cxlvii. p.
219).
Et sciendum est quod quando-
cunque in duplici festo ad primas
Vesperas quinque Antiphonce di-
cv.utur super Psalmos, dicantur prce-
dicti quinque Psalmi ad easdem
Vesperas : nisi in C ircuncisione Bo-
mini, et Epyphania, et Purificatione,
et infesto Corporis Christi.
Episcopus in capa serica dicat
CapituJ.um, loco non muta.to. Epis-
copo absente Decanus, vel cdiquis a.lius
locum ejus tenens, loco nechabitu mu-
tato, dicat Capitulum.
Capitulum. Esai. ix. 2.
Populus gentium qui ambulabat in
tenebris vidit lucem magnam : habi-
tantibus in regione uuibrse mortis
lux orta est eis.
Cantor et alice, d.uce persona3 pro
dispositione illius cantoris cantent ad
gradum chori in capis sericis,
R. Judsea et Hierusalem nolite
timere. Cras egrediemini. Et Do-
minus erit vobiscum.
V. Constantes estote : videbitis
auxilium Domini super vos. Cras.
Gloria. Et.
Duo rectores ex parte chori simv.l
incipiant Hymnu.m a cautore primo
quasitum.
Hymnus.
Yeni redemptor gentium,
Ostende partum virginiss,
Miretur omne seculum :
Talis decet partus Deum.
Xon ex virili semine
■ Sed mystico spiramine
Verbum Dei factum caro.
•Fructusque ventris floruit.
Alvus tumescit virginis,
Claustra pudoris permanent,
Vexilla virtutum micant,
Versatur in templo Deus.
Procedens e tlialamo suo,
Pudoris aula regia,
Greminse gygas substantiae :
Alacris ut currat viam.
Egressus ejus a Patre,
Pegressus ejus ad Patrem,
Excursus usque ad inferos,
Becursus ad sedem Dei.
iEqualis seterno Patri
Carnis trophaeo accingere,
Infirma nostri corporis
Virtute firmans perpetim.
Pra?sepe jam fulget tuum,
Lumenque nox spirat novum :
Quod nulla nbx interpollat :
Fideque jugi luceat.
Deo Patri sit sfloria,
Ejusque soli Filio :
Cum Spiritu paraclito,
Et nunc et in perpetuum. Amen.
Du.m Hymnvs cantatur, duopueri
qui serviunt J.e tkuribulis, duas capas
deferant de serico priitcipali sacer-
doti, quarum aJ.teram a.lteri sa.cerdoti
pro vohcntate iransmittat ad ihurifi-
candum altare.
In fine prcedicti Hymni dicatur
versus Deo Patri. Xon dicitur infine
hvjvs IFymui, Gloria tibi Domine,
f2
clxvii
ANT. SUPER MAGXIFICAT. \ DE THURIFICATIONE.
clxviii
nec acl C ompleiorium, sed dicitur
versus Deo Patri sit gloria.
Duo pueri in superpeUiciis ad
gradum chori dicant V, Tanquam
sponsus. Ii. Dominus procedens
de tlialamo suo. sine Alleluia.
Antiphdham super Ps. Magnifi-
cat excellentior persona exparte chori
incipiat. Et si Episcopus prcesens
fuerit, Cantor ipsam antiphonam ei
injungat.
Ant. Dum ortus fuerit sol de
cselo, videbitis regem regum proce-
dentem a Patre : tanquam sponsus
de thalamo suo.
Ps. Magnificat (p. 221).
Tota cantetur antiphona, antequam
intonetur Psalmus Magnificat.
Ilcec suht festa majora duplicia
in quibus acl primas vesperas tan-
tum Antiplwna super Psalmum Mag-
nificat totcc cantabitur ante Pscdmi
intonationem : et omnia altaria
ecclesice circa presbiterium incen-
sabuntur dum Ps. Magnificat can-
tatur, et ad singulos Nocturnos acl
Matutinas principale cdtare et chorus
sernper ad mediam Lectionem Noc-
turni : et in clie semperfiat Processio,
quocunque Festo contigerit : scilicet,
Primus dies Natalis Domini : Dies
Epyphanke : Dies Purificationis
becctce Marice : Primus dies Paschce :
Dies Ascensionis Domini : Primus
dies Penthecostes : Festum sanctce
Trinitatis : Festum Corporis Christi :
Festum Reliquiarum : Festum As-
sumptionis, et Nativitatis beatce Ma-
rice. : Festum Dedicationis ecclesice :
Festum Omnium Sanctorum : et
Festum loci.
Post inchoationem Antiphonce pro-
cedat executcrr Ojjicii cum aliquo
■Sacerdote post illum excellentiore ad
thurificandum altaria duobus thuri-
bulis, de quorum uno ministrabit
puer ebdomadarius, de reliquo vero
alius puer pro dispositione Sacrista-
rum. Si Episcopus fuerit prcesens,
Sacerdos secundarius cum Capellano
episcopi ipsum Episcopum in sua sede
incenset. Deincle p>rocedant ad thu-
rificandum cetera altaria circa pres-
bytcrium. Excellentior Sacerdos ex-
eat per ostium presbiterii septentrio-
ncde, cum uno Ceroferario et ' uno
thuribulo, Sacrista in manu-sua vir-
gam gestante et eos prcccedente, primo
ad cdtare sanCti Martini, deinde-ad
cdtare sanctce Catherince, et post ad
altare Apostolorum, ultimo ad altare
sanctce Trinitatis, quocl dicitur Salve.
Secundarius per ostium presbyterii
australe prcedicto modo exeat cum
ministris suis, primo acl altare sancti
Nicolai, cleinde acl altare sanctce
Marice Magdalence, ultimo ad altare
sancti Stephani. Quibus thurificatis
ambo conveniant acl ostium presby-
terii ex parte australi, et ibiclem ex-
cellentior Sacerdos thus in utroque
thuribulo imponat, et sic intrent et
thurificent episcopum in sua sede.
Deincle thurificent superiorem ante
gradum chori : Ebdomadario consti-
tuto ad Orationem dicendam solus
Episcopusnon mutet Orationem, Deus,
qui nos redemptionis, ut supra ad
Matutinas, et terminetur ut ibidem :
dicatur Dominus vobiscum : a duo-
bus Clericis cle secundaforma dicitur
Benedicamus Domino, sine Alleluya.
Et sciendum est quod in omnibus
Vigiliis Sanctorum, sive sint de Tem-
porcdi, sive de Sanctis, semper ad
primas Tesperas dicitur Oratio ■ de
Vigilia, nisi Festum differatur, et
nisi in Vigilia sancti Thomce Apos-
toli, sancti Jctcobi, et sancti Bartho-
lomei. Quando vero Festum differ-
tur, tunc in Vigiliis prcedictorum
Apostolorum Oratio de Die dicatur
ad primas Vesperas.
Ad Completorium, unus de su-
periori gradu incipiat Antiphonam,
Estote parati similes honrinibus ex-
pectantibus dominum suum quando
revertatur a nuptiis.
clxix
IN VIGILIA NATIVITATIS DOMINI.
clxx
Ps. Cum invocarem (iiii. p. 222):
et ceteri Psalmi consueti.
Cap. Tu iu nobis (p. 224),
Hymnus.
Salvator mundi Domine,
Qui nos salvasti hodie,
In hac nocte nos protege:
Et salva omni tempore.
Adesto nunc propicius,
• Et parce supplicantibus:
Tu dele nostra crimina,
Tu tenebras illumina.
Dementem somnus opprimat,
Nec hostis nos surripiat,
Xec ullis caro, petimus,
Commaculetur sordibus.
Te reformator sensuum,
Votis precamur cordium,
Ut puri castis mentibiu
Surgamus a cubilibus.
Deo Patri sit gloria.
Quceritur utrum dicatur alius
cantus in clioro Sarum. Super Hym-
num Salvator mundi. quam iste can-
tus suhsequens? Pespondetur quod
non : nisi in tribus diebus in hebdo-
mada natcdis iJomini : videlicet, in
die sancti Stephani, sancti Johannis,
et sanctorum Innocentium, qui sunt
extra regulam : in quibus omnis
Cantus cujuscunque Hymni potest
variari pro voluntate incipientis
propter tres solemnitates ibidem cele-
bratas, et ab antiquo permissas ; sci-
licet, levitarum, puerorum, et sacer-
dotum [cf. pp. clxxvii., ccix.].
Hic Hymnus, scilicet Salvator, di-
citur ad Completorium quotidie,
v.sque ad Octavas Epyphanice, et in
ipsis Octavis, et in omnibus festis
duplicibus ab Octavis Hpyphanice
usqy.e ad primam Bominicam Qua-
dragesirnce : et in omnibus festis du-
plicibus a Penthecoste usque ad Vigi-
liam Xatalis JJomini. JJicetur etiam
in vigilia Penthecostes, et per ipsius
ebdomadam, scilicet in quinta et
sexta feria et sabbato : et quotidie
per Octavas, et in Octavis Assump-
tionis et Nativitatis beatce Jfarice, et
per Octavas Dedicationis Ecclesice,
sive de Octavis fiat servitium, vel de
aliofesto novem leciiouum; nisi Be-
dicatio alicvjus ecclesice in Quadra-
gesima contigerit, vel in Paschcdi
tempore.
Quidam Puer ex parte chori, loco
nec habitu muta.to, clica.t V. Custodi
nos Domine (p. 225).
Unus de excellentioribus per*oids
ex parte chori pro dispositione Becto-
ris incipiat Antiphonam.
Ant. Yigilate omnes et orate :
nescitis enim cpiando tempus sit.
Yigilate ergo, nescitis enim quanclo
dominus domus veniet. Sero : an
media nocte : an gallicantu : an
mane. Ne cum venerit repente
inveniat vos dormientes.
Ps. Nnnc dimittis (p. 225).
Preces, et cetera quce ad Comple-
torium pjertinent sunt exequenda.
Xotandum quocl omnes Clerici de
superiori gradu et de secunda forma
ad omnes Vesperas principales per
annum stare tenentur in choro con-
tinue : nisi dum versus Pesponsorii
canitur, quanclo Pesponsorium habe-
tur, et dicitur acl gradum chori. Acl
Completorium omnes indijferenter
Clerici per totam illom Horam stare
tenentur, sicut acl Jlatutinas per
totum tempus, nisi dum legyuntur
Lectiones, et Pesponsoria cum suis
versibus cantantur. Ad Primam et
acl ccteras Horas omnes uniformiter
stare tenentur.
Hac die tam ad utrasque Vesperas
quam ad Jlatutinas scribantur quat-
tuor Pectores qui erunt d.e superiori
gradu : videlicet in clie Xativitatis
Domini et in cluobus diebus sequen-
tibus; in die Epyphcmice ; et in die
Paschce; et in secunda feria ; in As-
sumptione beatce Jlarice; et in die
Dedicationis. In reliquis diebus erunt
Secundarii de secunda forma.
clxxi
IX DIE XATIVITATIS DOMIXI.
clxxii
IN DIE NATIVITATIS DOMINI.
In clie Xaticitatis ad Matutinas
omnes Rectores chori simul incipiant
Invitatorium, et cantent antequam a
Choro repetatur : et hoc generaliter
per totum annum observetur ; quod
in omni cluplici festo primo percan-
tetur Invitatorium ab his qui dicturi
sunt Psalmum Venite. A toto Choro
percantetur,
Invitatorium. Christus natus est
uobis. Venite adoremus.
Ps. Venite (p. 2).
Ilymnus.
Christe redemptor omnium :
Ex Patre Patris unice,
Solus ante principium
Natus ineffabiliter.
Tu lumen, tu splendor Patris,
Tu spes perennis omuium :
Intende quas fundunt preces
Tui per orbem famuli.
Memeirto salutis auctor,
Quod nostri quondam corpuris
Ex illibata virgine
Nascendo formam sumpseris.
Hic prsesens testatur dies
Currens per anni circulum,
Quod solus a sede Patris
Mundi salus adveneris.
Hunc cpelum, terra, hunc mare,
Hunc omne quod in eis est :
Auctorem adventus tui
Laudat exultans cantico.
Nos quoque qui sancto tuo
Redempti sumus sanguiue :
Ob diem natalis tui
Hymnum novum concinnimus.
Gloria tibi Domine,
Qui natus es de virgine,
Cum Patre et sancto Spiritu,
In sempiterna secnla. Amen.
Hic primum dicetur Gloria tibi
Domine. Ilic etiam versus dicatur
in fine omnium Hymnorum ejusdem
metri usque in crastinum Purifica-
tionis, prceterquam in festo Epypha-
nice et per Octavas, et nisi in Hymno
Deus creator omnium. Dicetur etiam
infine omnium Hymnorum ejusdem
metri, et in omnibus feriis, et per
Octavas beatce Marice virginis, et in
C ommemorationibus beatceMarice vir-
ginis, ejusdem metri per totum an-
num. Et in festo Corporis Christi,
et per Octavas, et in Octavis, quando
de*ipsis Octavis fit servitium, nisi in
Hymno Verbum supernum.
Principalis Rector et suus collate-
ralis in cluplici festo simul Hymnum
incipiant, et Psalmos intonent. Et
Secundarius cum suo collaterali ex
sua parte eodem modo se gerant.
Antiphonce super Psalmoseodem modo
hinc inde discurrant : sicut adprimas
Vesperas.
In primo Nocturno.
A nt. Dominus dixit ad me, Filius
meus es tu : ego hodie genui te.
Ps. Quare fremuerunt (ii. p. 7).
Ant. Tanquam sponsus Dominus
precedens de thalamo suo.
Ps. Cseli enarrant (xviii. p. 23).
Ant. Diffusa est gratia in labiis
tuis, propterea benedixit te Deus in
seternum.
Ps. Eructavit (xliiii. p. 101).
Singuli versus a duobus Pueris ad
graclum chori in superpelliciis di-
cantur.
Versus. Tanquam sponsus.
Respcoisorium. Dominus proce-
dens de thalamo suo. sine Alleluia.
Sex primoB Lectiones in superpel-
liciis legantur : ita ut primam et
secundam Lectiones duo Canonici de
secunda forma legant; tertiam Ca-
nonicus de superiori gradu: ita ut
per dignitatem personarum Lectiones
clxxiii
IX DIE NATIVITATIS DOMINI.
clx:
gradatim ascendant, v.t excellentior
persona extremam Lectionem legat.
Simili quoque mod.o cantores Re-
sponsoriorum ordinentur, scilicet v.t
eorum quoque ita Jiat ascensus : ut
tres excelleutiores qui non legerint
uUimum Responsorium cantent. Pri-
mum et secundum Responsoria a
duobus de secunda forma cantentur.
Cetera Responsoria in superiorigradu
dicuntur : ita quod sextum Respon-
sorium, etnonum a tribus cantentur.
Singula Responsoria . in supeUiciis
ad gradum chori cantentur.
Lectores et cantores ad Yesperas, et
ad Jlatutinas, et ad JLissam, post-
quo.m legerint et cantaverint, coram
Episcopo ad benedictionem se hu-
milient.
Tres primcE Lectiones de Prophetia
Esaice legcintur.
Lectio priiiia. Esai. ix. (1 — 8).
Primo tempore alleviata est terra
Zabulon et terra Xeptalim, et novis-
simo aggravata est via maris, traus
Jordanem, Galilaeae gentium. Po-
pulus qui ambulabat in tenebris
vidit lucem magnam. Habitanti-
bus in regione umbrce mortis : lux
orta est eis. Multiplicasti gentem :
non magnificasti ketitiam. Laeta-
buntur coram te, sicut qui lsetantur
in messe : sicut exultant victores
capta praeda, quando dividunt spolia.
Jugum enim oneris ejus, et virgam
liumeri ejus, et sceptrum exactoris
ejus superasti : sicut in die Madian.
Quia omnis violenta praedatio cum
tumultu : et vestimentum mixtum
sanguine, erit in combustionem et
cibus ignis. Parvulus enim natus
est nobis : et filius datus est nobis.
Et factus est principatus super hu-
merum ejus : et vocabitur nomen
ejus Admirabilis, consiliarius, Deus
fortis, pater futuri seculi, princeps
pacis. Multiplicabitur ejus impe-
rium : et pacis non erit finis. Super
solium David et super regnum ejus
sedebit : ut confirmet illud et corro-
boret in judicio et justitia, aniodo
et usque in sempiternum : zelus Do-
mini exercituum faciet hoc. Yer-
bum misit Dominus in Jacob, et
cecidit in Israel. Hsec dicit Domi-
nus Deus, convertimini ad me : et
salvi eritis.
Sic dicatur in fine harum trium
Lectionum.
Xon dicitur Qui hodierna die de
virgine nasci dignatus est, secundum
usum Sarum.
Dvx) Clerici de secunda forma in
superpeUiciis pariter stantes simul
incipiant hoc R. ad gradum chori
Hodie nobis caelorum. Deinde a
gradu statim recedant ad stallum
suum.
R. 1. Hodie nobis cselorum rex de
virgine nasci dignatus est : ut homi-
nem perditum ad cselestia regna re-
vocaret : gaudet exercitus angelo-
rum. Quia salus seterna humano
generi apparuit.
Iste Versus subsequens cantetur a
quinque Pueris in superpelliciis et
amictis albis capitibus velatis, cereos-
que accensos singulis deferentibus in
loco eminenti, scilicet vltra magnum
aUare .- ad chorum conversi cantent
similiter hunc Yersum.
Y. Gloria in excelsis Deo : et in
terra pax hominibus bonae volunta-
tis. Quia.
Lectio ii. Esai. xL 1 — 11.
Consolamini, consolamini, popule
meus, dicit Deus vester. Loquimini
ad cor Hierusalem et advocate eam ;
quoniam completa est malitia ejus,
dimissa est iniquitas illius. Suscepit
de manu Domini duplicia pro omni-
bus peccatis suis. Yox clamantis
in deserto, Parate viam Domini :
rectas facite in solitudine semitas
Dei nostri Omnis vallis exaltabi-
tur, et omnis mons et collis humilia-
bitur, et erunt prava in directa, et
aspera in vias planas. Et revelabi-
tur gloria Domini, et videbit omnis
clxxv
IN DIE NATIVITATIS DOMINI. • DE PEOSIS.
clxx)
caro pariter quod os Domini locutum
est. Yox dicentis, Clama. Et dixi,
Quid clamabo 1 Omnis caro fenum :
et omnis gloria ejus quasi flos agri,
Exsiccatum est fenum, et cecidit
flos : verbum autem Domini manet
in aeternum. Super montem excel-
sum ascende tu qui evangelizas
Syon : exalta in fortitudine vocem
tuam qui evangelizas Hierusalem.
Exalta, noli timere. Dic civitati-
bus Judse, Ecce Deus vester. Ecce
Dominus Deus in f ortitudine veniet :
et brachium ejus dominabitur. Ecce
merces ejus cum eo : et opus illius
coram illo. Sicut pastor gregem
suum pascet : in .brachio suo con-
gregabit agnos, et in sinu suo leva-
bit, fetas ipse portabit. H?ec.
Sciendum est autem qiiod in sin-
gulis Noctumis, in secunda, quinta
et octava lcctionibus, . incensatur
altare ab aliquo Sacerdote in capa
serica, ex utraque parte chori vicis-
sim assumpto. Chorus vero ab uno
solo Puero incensatur.
R. 2. Hodie nobis cle caelo pax
vera descendit. Hodie per totum
mundum melliflui facti sunt cseli.
V. Hodie illuxit dies redemp-
tionis novse reparationis antiquoe :
felicitatis seternse. Hodie.
Leciio iii. Esai. lii. 1 — 10.
Consurge, consurge, induere forti-
tudine tua Syon, induere vestimentis
glorice tuse Hierusalem civitas sancti :
quia non adjiciet ultra ut pertran-
seat per te incircuncisus et immun-
dus. Excutere de pulvere, consurge
sede Hierusalem, solve vincla colli
tui captiva filia Syon. Quia haec
dicit Dominus. Gratis venumdati
estis : et sine argento redimemini.
Quia hsec dicit Dominus Deus. In
Egyptum descendit populus meus in
principioj ut colonus esset ibi : et
Assur absque ulla causa calumniatus
est eum. Et nunc quid mihi est,
hsec dicit Dominus? Quoniam ab-
latus est populus meus gratis. Do-
minatores ejus inique agunt, dicit
Dominus : et jugiter tota die nomen
meum blasphematur. Propter hoc
sciet populus meus nomen meum in
die illa : quia ego ipse qui loquebar
ecce assum. Quam pulchri super
montes pedes annuntiantis et praedi-
cantis pacem : annuntiantis bonum,
prsedicantis salutem : dicentis, Syon,
Hegnabit Deus tuus. Yox specula-
torum tuorum. Levaverunt- vocem,
simul laudabunt : quia oculo ad
oculum videbunt, cum converterit
Dominus Syon. Gaudete et laudate
simul deserta Hierusalem : quia con-
solatus est Dominus populum suum,
redemit Hierusalem. Paravit Do-
minus brachium sanctum suum in
oculis omnium gentium : et vide-
bunt omnes fines terrse salutare Dei
nostri.
R. 3. Descendit de cselis missus
ab arce Patris, introivit per aurem
virginis in regionem nostram indutus
stola purpurea. Et exivit per au-
ream portam. Lux et decus uni-
versre fabricse mundi.
V. Tanquam sponsus Dominus
procedens de thalamo suo. Et exivit.
Gloria. Lux et.
JJcec Prosa, scilicet. Felix Maria,
et duce sequentes non cantentur ad
Matutinas,.sed ad Processionem hujus
diei : ut in eadem processione ordina-
tum est.
Et nota quod sunt aliqua festa
ubi Proso3 notantur, de quibus al-
taria habentur in Ecclesia Sarum:
ideo Prosai dicantur ad Processionem
ad Vesperas, et non ad Matutinas,
suis locis : videlicet; In hebdomada
Nativitatis Domini : in die sancti
Andrece ad secundas Vesperas : in
festo sancti Nicolai ad ^irimas Ves-
peras, et ad Matutinas cum novem
Jiesjjonsoriis ; in Inventione sanctce
Crucis ad secundas Vesperas. Nun-
quam enim dicitur Prosa ad Matu-
tinas per totum annum, sed ad Ves-
clxxvii
IN DIE NATIVITATIS DOMINI.
clxxviii
peras, et ad Processionem, excepto
die sancti Stephani, cujus servitium
Committitur voluntati Diaconorum;
et excepto die sancti Johannis, cujus
servitium committitur voluntati Sa-
cerdotum; et excepto die sanctorum
Innocentium, cujus servitium com-
mittitur voluntati Puerorum ; et
excepto die sancti Nicolai, quando
dicitur Prosa Sospitati ad Matutinas.
In secundo Nocturno.
Ant. Suscepimus Deus misericor-
diam tuam : in medio templi tui.
Ps. Magnus Dominus (xlvii. p.
104).
Ant. Orietur in diebus Domini
abundantia pacis, et dominabitur.
Ps. Deus judicium (Ixxi. p. 132).
Ant. Veritas de terra orta est :
et justitia de caelo prospexit.
Ps. Benedixisti Domine (Ixxxiiii.
p. 152).
Ant. Ipse invocavit me.
R. Pater meus es tu, sine Alle-
luya.
Sermo beati Ysidori episcopi de
Nativitate Domini.
Lectio quarta.
Natalis Domini dies ea de causa a
patribus votivse solennitatis insti-
tutus est : quia in eo Cliristus pro
redemptione mundi nasci corporali-
ter voluit, prodiens ex matris utero
qui erat in Patris imperio. Cujus
susceptaB carnis causa hsec est. Post-
quam enim invidia diaboli parens
ille primus spe seductus inani cecidit,
confestim exul et perditus, in omni
genere suo radicem malitise et peccati
traduxit. Crescebatque in maluui
vehementius onme genus mortalium,
diffusis ubique sceleribus, et quod
est nequius, omnibus cultibus ido-
lorum. . V^olens ergo Deus termi-
nare peccatum, consuluit verbo,
lege, prophetis, signis, plagis, pro-
digiis. Sed cum nec sic quidem
errores suos admonitus agnosceret
mundus, misit Deus Pilium suum ut
carnem indueret, et hominibus ap-
pareret, et peccatores sanaret. Qui
ideo in homine venit, quia per seip-
sum ab hominibus cognosci non po-
tuit, Ut autem videretur, Yerbum
caro factum est ; assumendo carnem,
non mutatum in carnem. Assump-
sit enim humanitatem, non amisit
divinitatem. Ita idem Deus et
idem homo in natura Dei sequalis
Patri; in natura hominis factus est
mortalis in nobis : pro nobis : de
nobis : manens quod erat, suscipiens
quod non erat, ut liberaret quod
fecerat. Haec est ergo Dominica^
Nativitatis magna solennitas : hsec
est diei hujus nova et gloriosa festi-
vitas : adventus Dei factus ad ho-
mines. Itaque dies iste, pro eo quod
in eo Christus natus est, Natalis
dicitur. Quemque ideo observare
per revolutum anni circulum festiva
solennitate debemus, ut in memo-
riam revocetur quod natus est
Christus : qui cum Deo Patre et
Spiritu Sancto vivit et regnat Deus
'per omnia secula seculorum. Amen.
Tu autem Domine miserere nostri.
Sic terminetur ista Lectio, et omnes
Lectiones sequentes.
R. 4. Quem vidistis pastores di-
cite : annunciate nobis in terris quis
apparuit. Natum vidimus in choro
angelorum salvatorem Dominum.
V. Secundum quod dictum est
nobis ab angelo de puero isto : inve-
nimus infantem pannis involutum
et posituminprresepio in medio duum
animalium. Natum.
Per ebdomadam V. • Dicite quid-
nam vidistis : et annunciate Christi
nativitatem. Naturu.
Et dicatur p*er ebdomadam, sive de
dominica fuerit, sive non.
■Lectiones v. et vi. legantur de Ser-
mone beati Leouis papoz de Nativitate
Domiai. [Serm. n. xxi. Op. p. 13.]
clxxix
IN DIE NATIVITATIS DOMINI.
clxxx
Exultemus in Domino, dilectis-
simi, et spiritali jucunditate lsete-
mur, quia illuxit nobis dies redemp-
tionis novse, reparationis antiqme,
felicitatis seternse. Keparatur enim
nobis salutis nostrse annua revolu-
tione sacramentum, ab initio pro-
missum, in fine redditum, sine fine
mansurum. In quo dignum est nos
sursum erectis cordibus divinum
adorare mysterium ; ut quod magno
Dei munere agitur, magnis Ecclesise
gaudiis celebretur. Deus enim om-
nipotens et clemens, cujus natura
bonitas, cujus voluntas potentia, cu-
jus ojms misericordia, statim ut nos
diabolica malignitas veneno suoe
mortificavit invidise, praeparata reno-
vandis mortalibus pietatis suse reme-
dia inter ipsa mundi primordia prse-
signavit : denuntians serpenti futu-
rum Semen mulieris, quod noxii
capitis elationem sua virtute conte-
reret : Christum scilicet in carne
Deum hominemque significans, qui
natus ex virgine violatorem humanse
propaginis incorrupta nativitate
damnaret. Nam quia gloriabatur
diabolus, hominem sua fraude decep- '
tum divinis caruisse muneribus, et
immortalitatis dote nudatum diram-
que mortis subiisse sententiam, se-
que in malis suis quoddam de pra>
varicatoris consortio invenisse sola-
tium; Deum quoque juste, severita-
tis exigente ratione, erga hominem
quem tanto honore condiderat anti-
quam mutasse sententiam : opus fuit,
dilectissimi, secreta dispensatioue
consilii, ut incommutabilis Deus
(cujus voluntas non potest sua benig-
nitate privari) primam pietatis suae
dispensationem sacramento occul-
tiore compleret : et homo diabolicse
iniquitatis versutia actus in culpam :
contra Dei propositum non periret.
Tu autem Domine miserere nostri.
* Sic legimus In Operibus Leonis Magni
tamen scribitur, " — quos ad maudata Dei
illuxcrat."
JR. 5. O magnum mysterium et
admirabile sacramentum : ut ani-
malia viderent Dominum natunf.
Jacentem in prsesepio. Beata virgo
cujus viscera meruerunt portare
Dominum Jesum Christum.
V. Domine, audivi auditum tuum
et timui : consideravi opera tua et
expavi : in medio duum animalium.
Jacentem.
Lectlo vi.
Ingreditur ergo hujus mundi in-
fima Filius Dei, de cselesti sede
descendens, et a paterna gloria non
recedens, novo ordine, nova nati-
vitate generatus. Novo ordine, quia
invisibilis in suis visibilis est factus
in nostris. Incomprehensibilis vo-
luit comprehendi. Ante tempora
manens esse ccepit ex tempore. Uni-
versitatis Dominus servilem formam
obumbrata majestatis suse dignitate
suscepit. Impassibilis Deus non
dedignatus est homo esse passibilis :
et immortalis, mortis legibus subja-
cere. ISova autem nativitate gene-
ratus :. quia inviolata virginitas con-
cupiscentiam nescivit; substantiam
ministravit. As$umpta est de matre
Domini natura non culpa : creata
est forma servi sine conditione ser-
vili. Et novus homo sic contempe-
ratus est veteri, ut et veritatem
susciperet generis, et vitium exclu-
deret vetustatis. Yerax namque
misericordia Dei, cum ad reparan-
dum humanum genus ineffabiliter
ei multa suppeterent, hanc potissi-
nium consulendi elegit viam, qua ad
destmenduni opus diaboli non vir-
tute uteretur potenti?e, sed ratione
justitiae. Nam. superbia hostis an-
tiqui non immerito sibi in omnes
homines jus tyrannicum vendicabat,
nec indebito dominatu premebat,
quos *a mandato Dei spontaneos
cditis Parisiis a.d. 1671. In Breviario
spontaneos m obseciuium suae voluutatis
clxxxi
IX DIE XATIVITATIS DOMIXI.
clxxxii
in obsequium sua? voluntatis illex-
erat. Non itaque juste amitteret
originalem liumani generis servitu-
tem, nisi de eo quod subjaceret vin-
ceretur. Tu autem.
P. 6. Te laudant angeli, sancta
Dei genitrix : quse virum non cog-
novisti, et Doininum in tuo utero
bajulasti : concepisti per aurem Do-
minum nostrum. - Ut benedicta di-
caris inter omnes mulieres.
V. Ipsum genuisti et in prsesepe
posuisti : quem adorat multitudo
angelorttm. Ut benedicta. Gloria.
Ut benedicta.
Iste Versus dicitur in fericdibus
diebus per ebdomadam cum cantu
feriali ; et quandocunque dicitur,
nisi ad Itas Matutinas tantum, Ip-
sum genuisti super hunc Versum,
Gloria Patri.
In tertio Xocturno.
Ant. Ipse invocavit me, Alle-
luya: Pater meus es tu. Alleluya.
Ps. Mi sericordias ( Ixxxviii. p. 1 5 6) .
Ant. Lsetentur creli, et exultet
terra ante faciem Domini quoniam
venit.
Fs. xcv. Cantate i. (p. 164).
Ant. Xotttm fecit Dominus. Al-
lelttya : salutare suum. Alleluya.
Ps. xcvii. Cantate ii. (p. 169).
V. Verbum caro factum est.
P. Et habitavit in nobis. Alle-
luya.
Tres ultimce Lectiones legantur in
capis sericis.
Hcec sunt festa per annum in
quibus septima, octava et nona Lec-
tiones in capis sericis leguntur : sci-
licet, dies Xatalis Domini, Epipha-
nia Domini, in festo Purificationis
beatce Marice, in festo sanctce Trini-
tatis, et festo Corporis Cltristi, in
festo Assumjrtionis et Nalivitatis
beatce Marice, in festo Reliquiarum,
et in festo Dedicationis ecclesice; et
tres primai Lectiones in die Omnium
Sanctorum ; item omnes Lectioned
in die Paschce, et in die Ascensionis,
et in die Penthecostes.
Secundum Lv.cam, ii 1 — 3.
In illo tempore. Exiit edictum
a Csesare Augusto, ut describeretur
universus orbis. Hrec descriptio
prima : facta est a prseside Syriae
Ciryno. Et ibant omnes ut profi-
terentur singuli in suam civitatem.
Et reliqua.
Omelia beati Gregorii papce.
[In Evangelia, Lib. i. Homilia
viii. Op. Tom. i. col. 1460, 1461.]
Quia, largiente Domino, Missarum
solenniater hodie celebraturi sumus,
loqui diu de Evangelica lectione non
possttmus. Sed nos aliquid vel bre-
viter dicere Redemptoris nostri na-
tivitas ipsa compellit. Quid est
qttod nascituro Domino mundus
describitur, nisi hoc quod aperte
monstratur, quia ille veniebat in
carne, qui electos suos ascriberet in
ceternitate? Quod contra de reprobis
per prophetam dicitttr : Deleantur
de libro viventittm, et cttm jttstis non
scribantttr. Qui bene etiam in
Bethleemnascitur; Bethleem quippe
Domus panis interpretatur. Ipse
namque est qui ait : Ego sum panis
vivus, qui de caalo descendi. Loctts
ergo in quo Domintts nascitur Domus
panis ante vocattts est : quia futttrum
profecto erat, ut ille ibi per mate-
riam carnis appareret, qui electorttm
mentes interna satietate [' societate'
Chev.~\ reficeret. Qtti non in paren-
tum domo, sed in via nascitur : ut
profecto ostenderet, qttia per httma-
nitatem qttam assttmserat qttasi iir
alieno nascebatur. Alienum videlicet
non secundum potestatem dico, sed
secundttm natttram. Xam de potes-
tate ejus scriptum est : In propria
venit. In natttra etenim sua aute
tempora nattts est, in nostra venit
ex tempore. Qui ergo seternus per-
manens temporalis apparuit, profecto
alienum est ubi descendit. Et quia
per prophetam dicitur : Omnis caro
clxxxiii
IN DIE NATIVITATIS DOMINl.
clxxxiv
fenuni; factus homo fenum nostrum
vertit in frumentum, qui de semet-
ipso ait : Nisi granum frumenti
cadens in terram mortuum fuerit,
ipsum solum manet. Unde et natus
in prsssepio reclinatur, ut fideles
omnes, videlicet et sancta animalia,
carnis siue frumento reficeret, ne ab
seterno intelligentioe pabulo jejuna
remanerent. Tu autem.
R. 7. Beata Dei genitrix Maria
cujus viscera intacta permanent.
Hodie genuit salvatorem seculi.
V. Beata quse credidit : quoniam
perfecta sunt omnia quae dicta sunt
ei a Domino. Hodie.
Lectio sancti Evangelii secundum
Lucamii. 15.
In illo tempore. Pastores loque-
bantur ad invicem : Transeamus
usque Betlileem, et videamus hoc
verbiim, quod factum est, quod fecit
Dominus et ostendit nobis. Et re-
liqua.
Omelia venerabilis Bedce presbyteri.
[InAurora Natalis Domini, Op. Tom.
vn. col. 303.]
Nato in Bethleem Domino Sal-
vatore (sicut sacra Evangelii testatur
historia) pastoribus qui in regione
eadem erant vigilantes et custodi-
entes vigilias noctis super gregem
suum, angelus Domini magna cum
luce apparuit, exortumque mundo
solem justitias non solum cselestis
voce sermonis, verum etiam claritate
divinse lucis astruxit. Nusquani
enim in tota veteris Testameiiti serie
repperimus angelos, qui tam sedulo
apparuere patribus, cum luce appa-
ruisse : sed hoc privilegium recte
hodierno tempori servatum est,
quando Exortum est in tenebris ln-
men rectis corde, misericors et mise-
rator Dominus. Verum ne parva
unius angeli videretur auctoiitas,
postquam unus sacramentum novse
nativitatis edocuit, statim multitndo
caelestium agminum, quas gloriam
Deo caneret pacemque simul homi-
nibus prsedicaret, afiuit; aperte de-
monstrans, quia per hanc nativitatem
homines ad pacem unius fidei, spei
et dilectionis, atque ad gloriam di-
vinse landationis essent convertendi.
Significant autem mystice pastores
isti gregum, doctores quosque ac rec-
tores fidelium animarum. Nox,
cujus vigilias custodiebant super
gregem suum, pericula tentationum
indicat, a quibus se suosque subjec-
tos omnes qui perfecte vigilant cus-
todire non desistunt. Et bene nato
Domino pastores super gregem vigi-
lant. Ille etenhn natus est qui
dicit : Ego sum pastor bonus : bonus
pastor animam suam dat pro ovibus
suis. Sed et tempus imminebat, quo
idem pastor summe bonus, missis in
mundum pastoribus, oves suas qiue
longe lateque dispersse errabant, ad
semper virentia crelestis vitse pascua
revocaret. Quarum summo pastori
prrecepit : Si diligis (inquit) me pasce
oves meas. Quod aperiens ait : Con-
firma fratres tuos. Tu.
i?. 8. Beata viscera Marise virginis
quse portaverunt aaterni Patris Fi-
lium : et beata ubera quse te lacta-
verunt Christum Dominum. Quia'
hodie pro salute mundi de virgine
nasci dignatus es.
V. Dies sanctificatus illuxit no-
bis, venite gentes et adorate Domi-
num. Quia hodie.
Initium Sancti Evangelii secun-
dum Johanjiem i. \Joh. i. 1 — 3.]
In principio erat Yerbum, et Yer-
bum erat apud Deum, et Deus erat
Yerbum. Hoc erat in principio
apud Deum. Omnia per ipsum
facta sunt ; et sine ipso factum est
niliil. Et reliqua.
Omelia venerabilis Bedaipresbyteri.
\_Ad summam missam in die Natalis
Domini. Op. Tom. vii. col. 305.]
Quia temporalem mediatoris Dei
et hominum hominis Jesu Christi
nativitatem, quse hodierna die facta
est, sanctorum verbis E'
ilisti
c.xxx1
IN DIE NATIVITATIS DOMIXI. EVANGELIOI.
CJXXXVl
rum, Matthrei videlicet et Lucre,
manifestatam cognovimus, libetetiam
de Yerbi, id est, divinitatis ejus
teternitate, in qua Patri manet
semper a?qualis,beati Johannis Evan-
gelistse dicta scrutari, qui singulari
privilegio meruit castitatis, ut ceteris
altius divinitatis ipsius caperet, si-
mulque patefaceret arcanum. ISTeque
enim frustra in cena supra pectus
Domini Jesu recubuisse perhibetur,
sed per hoc typice docetur quia
caelestis haustum sapientise ceteris
excellentius de sanctissimo ejusdem
pectoris fonte potaverit. TJnde et
merito infigura quattuor animalium
aquilse volanti comparatur. Cunctis
quippe avibus aquila celsius volare,
cunctis animantibus clarius solis
radiis infigere consuevit obtuitus. Et
ceteri Evangelistae quasi in terra
ambulant cum Domino, qui tem-
poralem ejus generationem pariter
et temporalia facta surncienter ex-
ponentes, pauca cle divinitate dixe-
runt : hic autem quasi ad cselum
volat cum Domino, qui perpauca de
temporalibus ejus actis edisserens
seternam divinitatis ejus potentiam,
per quem omnia f acta sunt, sublimius
mente volando et limpidius etiam
speculando cognovit, ac nobis cog-
noscendam scribendo contradidit.
Ergo alii Evangelistre Christum ex
tempore natum describunt, Johannes
in principio eundem fuisse testatur,
dicens: In principio erat Yerbum.
Alii inter homines eum subito appa-
ruisse commemorant, ille ipsum
apud Deum semper fuisse declarat,
dicens : Et Yerbuni erat apud Deum.
Alii eum verum hominem, ille ve-
rum confirmat esse Deum, dicens:
Et Deus erat Yerbum. Alii homi-
nem euni apud homines temporaliter
conversatum, ille Deum apud Deum
in principio manentem ostendit, di-
cens: Hoc erat in principio apud
Deum. Alii magnalia, quae in ho-
mine gessit, perhibent ; ille, quod
omnem creaturam visibilem et in-
visibilem per ipsum Deus Pater
fecerit, docet dicens : Omnia per
ipsum facta sunt, et sine ipso factum
est nihil. Tu autem.
11. 9. Yerbum caro factum est et
habitavit in nobis. Cujus gloriam
vidimus quasi unigeniti a Patre.
Plenum gratise et veritatis.
V. In principio erat Yerbum :
et Yerbum erat apud Deum, et Deus
erat Yerbum. Cujus. Gioria. Ple-
num.
Dum istucl vltimum Responsorium
cum suoVersu e^Gloria Patri canitur,
procedat Dyaconus, cum Suhdiacono,
et Thuribulario, et Ceroferario, et Ac-
colito crucem ferente, omnibus solenni
apparatu indutis, ad thurincandum
altare : et accepta benedictione ab
executore Officii per medium chori acl
pulpitum accedat ad caniandum
Evangelium sequens.
Dominus vobiscum. E't cum spi-
ritu tuo.
Initium Sancti Evangelii secun-
clum Jfattheum, i. 1 — 16.
Gloria tibi Domine.
Liber generationis Jesu Christi
filii David : filii Abraham. Abra-
ham genuit Isaac. Isaac autem
genuit Jacob. Jacob autem genuit
Judam et fratres ejus. Judas autem
genuit Phares et Zaram de Thamar.
Phares autem genuit Esron. Esron
autem genuit Aram. Aram autem
genuit Aminadab. Aminadab autem
genuit Naason. IS"aason autem ge-
nuit Salmon. Salmon autem genuit
Booz de Raab. Booz autem genuit
Obeth ex Buth. Obeth autem ge-
nuit Jesse. Jesse autem genuit
David regem. David autem rex
genuit Salomonem ex ea qu?e fuit
Urise. Salomon autem genuit Bo-
boam. Koboam autem genuit Abiam.
Abia autem genuit Azam. A^a au-
tem genuit Josaphat. Josaphat au-
tem genuit Joram. Joram autem
genuit Oziam. Ozias autem genuit
elxxxvii
IN DIE NATIVITATTS DOMINI.
clxxxviii
Joatliam. Joatliam autem genuit
Achaz. Achaz autem genuit Eze-
chiam. Ezechias autem genuit Ma-
nassen. Manasses autem genuit
Amon. Amon autem genuit Jo-
siam. Josias autem genuit Jecho-
niam et fratres ejus, in transmigra-
tione Babilonis. Et post transmigra-
tionem Babylonis Jechonias genuit
Salathiel. Salathiel autem genuit
Zorobabel. Zorobabel autem genuit
Abiud. Abiud autem genuit Elia-
chim. Eliachim autem genuit Azor.
Azor autem genuit Sadoch. Sadoch
autem genuit Achim. Achim autem
genuit Eliud. Eliud autem genuit
Eleazar. Eleazar autem genuit Ma-
than. Mathan autem genuit Jacob.
Jacob autem .genuit Joseph virum
Maria3. De qua natus est Jesus qui
vocatur Christus.
Finito Evangelio incipiat Sacerdos
executor officii in cappa serica in
stallo suo, loco non mutato, Ps. Te
Deum alta voce, et postea cum suo
sacerdote secundario Thuribulario, in
ipsius thuribulum ab ipso principa-
liore incenso imposito ad gradum
chori, altare incenset in prcedicto.
Cetera tamen altaria non incen-
sentur.
Sciendum est quod quandocunque
prmsens fuerit Episcopus, ab eo super
thus,a sacerdote vel diacono in thuri-
bulum imponendum, fiat benedictio,
loco non mutato.
Notandum est quod per totum an-
num dicitur ad Matutinas Te Deum
extra Adventum : et a Septuagesima
usque ad Pascha, nisi in feriis
quando de feria agitur : et nisi in
festis trium Lectionum quw fiunt in
Vigiliis et in Quattuor temporibus :
et exceptis quibusdam festis trium
Lectionum, his scilicet : in Mayo,
sanctce Petronillm virginis, quando
post Octavas Trinitatis et Corporis
Christi contigerit : in mense Sep-
tembris, sancti Bertini abbatis : eodem
mense, sanctce Teclce virginis : in
mense Octobris, sancti llomani epis-
copi et confessoris.
Quo finito, quattuor Rectores chorit
scilicet duo de superiori gradu, et duo
de secunda forma, incipiant Missam
hoc modo.
Officium. Dixit Dominus.
Et post Missam statim principalis
Sacerdos dicat ante Laudes hunc
Versum coram cdtari.
V. Verbum caro factum est.
R. Et habitavit in nobis. cum
AUeluya"*'.
Item ibidem sacerdos dicat Deus
in adjutorium, antequam recedat ab
altari.
Si vero sacerdos executor officii non
cdebraverit, tunc dicat omnia prai-
dicta in choro, videlicet in stallo
suo.
Si Episcopus fuerit praisens, dicat
omnia prcedicta in sede sua.
In Laudibus, Antiphonaz in su-
periori gradu discurrant per ordi-
nem in ceteris Antiphonis primis
inceptis ejt non completis.
Ad Laudes.
In Laudibus Ant. Quem vidistis
pastores dicite : annuntiate nobis in
terris quis apparuit : Natum vidi-
mus in choro angelorum salvatorem
Dominum. Alleluya, Alleluya.
Ps. Dominus regnavit (xcii. p.
29).
Ant. Genuit puerpera regem,
cui nomen seternum, et gaudium
matris habens cum virginitatis ho-
nore : nec primam similem visa est,
nec habere sequentem. Alleluya.
Ps. Jubilate (xcix. p. 29).
* 'In Kesponsionibus...Versiculorum quorumcunque extra tempus Paschae non
dicitur Alleluya, nisi ad Verbum caro, et nisi ad Dominus regnavit in Dominicis.' (Gf.
p. 34) Crede Michi.
clxxxix
IX DIE XATIVITATIS DOMIXI.
CXC
Ant. Angelus ad pastores ait ;
Annuntio vobis gaudiuin magnum :
quia natus est vobis hodie Salvator
ruundi. Alleluya.
Ps. Deus Deus (Ixii. p. 30).
Ant. Facta est cum angelo mul-
titudo cselestis exercitus laudantium,
et dicentium : Gloria in excelsis Deo :
et in terra pax hominibus bonse vo-
luntatis. Alleluya.
Ps. Benedicite (Daniel iii. p. 31).
Ant. Parvulus filius hodie natus
est nobis, et vocabitur Deus fortis.
Alleluya. Alleluya.
Ps. Laudate (cxlviii. — cl. p. 33).
Capitulum, et cetera omnia quce
ad Matutinas pertinent, eodem modo
expleantur quo ad Vesperas, excepto
quod ad Laudes non incensatur nisi
principale altare.
Capitidum. Tit. ii. 11, 12.
Apparuit gratia Dei salvatoris
nostri omuibus hominibus, erudiens
nos, ut abnegantes impietatem, et
secularia desideria, sobrie et juste
et pie vivamus in hoc seculo. Deo
gratias.
llymnus.
A solis ortus cardine,
Et usque terrse limitem :
Christum canamus principem
Natum Maria virgine.
Beatus auctor seculi
Servile corpus induit :
Ut carne carnem liberans :
Ne perderet quos condidit.
Castse parentis viscera,
Cselestis intrat gratia :
Yenter puellse bajulat
Secreta quae non noverat.
Domus pudici pectoris
Ternplum repente fit Dei :
Intacta nesciens virum
Yerbo concepit fuium.
Enixa est puerpera
Quem Gabriel prsedixerat :
Quem matris alvo gestiens
Clausus Johannes senserat.
Feno jacere pertulit :
Prsssepe non abhorruit :
Parvoque lacte pastus est,
Per quem nec ales esurit.
Gaudet chorus cselestium,
Et angeli canunt Deo :
Palamque nt pastoribus
Pastor, creator omnium.
Gloria tibi Domine
Qui natus es de virgine [p. clxxi.].
V. Benedictus qui venit in no-
mine Domini.
R. Deus Dominus et illuxit
nobis.
Ant. Gloria in excelsis Deo :
et in terra pax hominibus bonse
voluntatis. Alleluya. Alleluya.
Ps. Benedictus (p. 35).
Oratio. Concede, qusesumus,'om-
nipotens Deus : ut nos unigeniti tui
nova per carnem nativitas liberet :
quos sub peccati jugo vetnsta ser-
vitus tenet.
Quce sic terminetur, Per eundem
Dominum nostrum Jesum Christum
Filium tuum : qui tecum [vivit et
regnat in unitate Spiritus Sancti
Deus per omnia secula seculorum* j.
Duo Clerici de superiori gradu in
superpellicus cantent sinud hoc
Benedicamus Domino ad has Ma-
tatinas tantum, scilicet.
Yerbum Patris hodie
Processit ex virgine :
Yenit nos redimere,
Et cselesti patrire
Yoluit nos reducere :
Yirtutes angelicse
Cum canore jubilo
Grates reddant Domino.
Alii duo Clerici de superiori gradu
in consimili habitu ex utraque parte
assumpti respondeant :
Falsi libri habent Per eundem.' Crede Micki, 1195.
CXCl
IN DIE NATIVITATIS DOMINI.
CXCll
Befulgens pastoribus
Nunciavit angelus
Pacem pacis nuncius :
Tu pastor tegregie fecclesire'
Pacem nobis tribue :
Filios et instrue
Bedemptori clebitas
Jubilando gratias.
Deinde fiat Memoria de sancta
Maria ad consummationem totius
mysterii Incamationis.
Ant. Ecce completa sunt omnia
quse dicta sunt per angelum de
virgine Maria.
V. Post partum.
Oratio.
Deus, qui salutis seternse beatse
Marise virginitate fecunda humano
generi prsemia prsestitisti : tribue,
quresumus, ut ipsam pro nobis inter-
cedere sentiamus, per quam me-
ruimus auctorem vita3 suscipere :
Dominum nostrum Jesum Christum
Eilium tuum. Qui tecum vivit.
Dominus vobiscum.
Duo Pueri in superpelliciis dicant
Benedicamus Domino. sine Alle-
luya.
Et notandum est quod nunquam
per totum annum dicitur Benedi-
camus Domiiio cum Alleluya nisi
in Paschali tempore*.
His peractis cum summo mane
duo Rectores de secunda forma in-
cipiant Missam.
OJjicium. Lux fulgebit.
Ad Primam.
Ilymnus. Jam lucis, p. 37.
Antiphona super Psalmos in su-
periori gradu incipiatur.
Ant. Quem vidistis, p. lxxxviii.
Psalmi. Deus in nomine (liii.
p. 42).
Beati immaculati (cxviii.
1— 1G, p. 44).
B-etribue (cxviii. 17 —
• 32, p. 45).
Antiphona super Psalmum Qui-
cunque a secundo excellentiore in-
cipiatur.
Ant. Gratias tibi (p. xci.).
Ps. Quicunque (p. 46).
Capitulum. Begi seculorum im-
mortali (p. 49).
Ab aliquo Clerico de secundaforma,
pro voluntate secundi Pectoris, loco
nec habitu mutato, dicatur.
R. Jesu Christe. cum Alle-
luya.
V. Qui de virgine diguatus es
nasci. Miserere nobis. Gloria. Je-
su Christe.
V. Exurge Domine.
II ic etiam Versus Qui de virgine
dicitur quotidie usque iri crastinum
Purificationis beatce Marice : nisi in
die Epiphanice, et per Octavas ejus-
dem, et etiam in Octava. Dicetur
etiam idem Versus in omnibus festis,
et per Octavas beatce Marice, et in
C ommemorationibus ejusdem per -to-
tum annum ; et in festo Corporis
Christi, et.per .Octavas,.et in Octava,
quanclo de ijjsis Octavis fit ser-
vitium*
V. Exurge Domine.
Preces, et cetera quce ad Primam
pertinent, expleantur.
Ilcec regida genercditer observetur,
quod semper R. Jesu Christe ab uno
solo Puero vel Clerico dicatur, loco
nec habitiu mutato.
Ad Tertiam.
Ilymnus. Nunc sancte, p. 57.
Super Psalmos in superiori gradu
incipiatur Antiphona.
* ' In festis Duplicibus, et quando Invitatoriuni est triplex, tunc unum Benedicamus
tantum. Et in tribus diebus Nativitatis Domini, qui sunt extra regulam. Et etiam in
Die Epiphaniae, tunc dicitur Benedicamus [cum Alleluia ad utrasque Vesperas et ad
Matutinas (Graduale)] cum cantu V. Balaam, qui est septimus versus Sequentias illius
diei.' Crede Michi, 1495.
CXClll
IN DIE NATIVITATIS DOMINI.
CXCIV
Ant. Genuit, p. clxxxviii.
Ps. Legem pone (cxviii. 33 — 48,
p. 57).
Cap. Apparuit gratia Dei, p.
clxxxix.
Responsorium in secunda forma
dicitur. Idem ordo in ceteris Horis
servetur.
R. Verbum caro factura est.
AUeluya. Alleluya.
V. Et habitavit in nobis. Alle-
luya. Gloria. Yerbum.
V. Ipse invocavit me.
Chorus respondeat, Pater meus es
tu. sine Alleluya.
Quod per totum annum observetur
extra tempus Paschoz, nisi prius post
Versum istum Verbum caro, ut su-
pra dictum est.
Oratio. Concede, qusesumus, p.
295.
Ad Sextam.
Hymnus. Rector potens, p. 61.
Ant. Angelus, p. xxxviii.
Ps. Defecit (cxviii. 81 — 96,
p- 61>-.
Capitulum. Ad Titum iii. 4, 5.
Apparuit benignitas et humanitas
salvatoris nostri Dei, non ex operi-
bus justitise quae fecimus nos : sed
secundum suam magnam misericor-
diam salvos nos fecit.
R. Ipse invocavit me. Alle-
luya. Alleluya.
V. Pater meus es tu. Alleluya.
V. Notum fecit Dominus Salu-
tare suum. sine Alleluya.
Oratio ut supra.
Ad Nonam.
Hymnus. Rerum Deus, p. 65.
Ant. Parvulus (p. clxxxix).
Ps. Mirabilia (cxviii. 129 — 144,
p. 65). ^
Capitulum. Heb. i. 1, 2.
Multiphariam multisque modis
olim Deus loquens patribus in pro-
S. B. I.
phetis : novissime diebus istis lo-
cutus est nobis in Filio.
R. Notum fecit Dominus. Alle-
luya. Alleluya.
V. Salutare suum. Alleluya.
Alleluya. Gloria. Notum.
V. Benedictus qui venit in no-
mine Domini.
R. Deus Dominus, et illuxit no-
bis. sine Alleluya.
Oratio ut supra.
Ad secundas Vesperas.
Ant. Tecum principium in die
virtutis tuse, in splendoribus sanc-
torum, ex utero ante luciferum
genui te.
Ps. Dixit Dominus (cix. p. 191).
Ant. Redemptionem misit Do-
minus populo suo : mandavit in seter-
num testamentum suum.
Ps. Confitebor (cx. p. 192).
Ant. Exortum est in tenebris
lumen rectis corde : misericors, et
raiserator, et justus Dominus.
Ps. Beatus vir (cxi. p. 193).
Ant. Apud Dominum misericor-
dia, et copiosa apud eum redemptio.
Ps. De profundis (cxxix. p.
203).
Ant. De fructu ventris tui ponam
super sedem tuam.
Ps. Memento (cxxxi. p. 204).
H03 pro3dicto3 Antiphonai cum suis
Psalmis dicuntur quotidie ad Vesperas
usque ad Octavas Epiphanice, et in
i])sis Octavis.
Cap. Multiphariam,
R. Verbum caro.
Hymnus. A solis ortus, p clxxxix.
V. Benedictus.
Ant. Hodie Christus natus est :
hodie Salvator apparuit : hodie in
terra canunt angeli, lsetantur arch-
angeli, hodie exultant justi, di-
centes : Gloria in excelsis Deo ;
AUeluya.
Ps. Magnificat.
Oratio. Concede qusesumus, p.
cxc.
0
cxcv
IN DIE NATIVITATIS DOMINI. ANTIPIION.-E.
CXCVl
Finita hac Oratione cum Bene-
dicamus a duobus Clericis de secunda
forma in suppelliciis, conveniant
omnes Diaconi in capis sericis por-
tantes cereos ardentes in manibus : et
sic eat Processio per medium chori ad
altare sancti Stephani, cantantes Re-
sponsorium, quodam Dyacono in-
cipiente.
R. Sancte Dei preciose, protho-
martyr Stephane,
Qui virtute cliaritatis cir-
cumfultus undique :
Dominum pro inimico exor-
asti populo.
Funde preces pro devoto tibi
nunc collegio.
Tres Dyaconi dicant versum,
Ut tuo propiciatus interventu
Dominus
Nos purgatos a peccatis jun-
gat caeli civibus.
Funde.
Ornnes Diaconi simul cantent Pro-
sam videlicet, Te mundi climata
Prothomartir laudant omnia.
Chorus respondeat caidum Prosce
in cantu Versus prozcedentis super
litteram A, post unumquemque Ver-
sum.
V. Qui primus ad martirii glo-
riosa currens bravia.
V. Hodie sacra plenus gratia.
V. Domini sequeris vestigia.
V. Quem videre.
V. Meruisti.
V. Patris in gloria.
V. Ut pelleres lapidantum cri-
mina supplicans de venia. Funde
preces. Gloria Patri. Funde.
Xon dicetur Gloria ad hanc Pro-
cessionem, sed dum Prosa canitur,
Sacerdos thurificet altare, deinde ima-
ginem sancti Stephani : et postea
Sdcerdos dicat modesta voce, Gloria
et honore.
Oratio. Da nobis, quresumus,
Domiue, imitari quod coliums, ut
discamus et inimicos diligere : quia
ejus natalicia celebramus, qui novit
etiam pro persecutoribus exorare
Dominum nostrum Jesum Christum
Filium tuum. Qui tecum vivit.
In redeundo dicatur aliquod Re-
sponsorium de sancta Maria : scilicet,
Solem justiciaB : vel Stirps Jesse :*
vel Ad nutum : vel aliqua Antiphona
de sancta Jlaria : cum hoc Versu,
Speciosus forma prae filiis hominum.
R. Diffusa est gratia in labiis tuis.
Non ulterius dicatur.
Oratio. Deus qui salutis, p. cxci.
Ab hac die usque ad Purijicationem
semper ad memoriam beataz Jlarioz
dicatur adJIutatinas V. Post partum :
et ad Vesperas V. Speciosus forma
tantum : nisi quandojit Memoria de
commemoratione ejusdem ad Vesperas
alicujus Sancti cum hac Ant. Sub
tuam protectionem : tunc enim dice-
tur V. Sancta Dei genitrix : et sem-
per cum Oratione Deus qui salutis.
Ubi non fit processio de sancto
Stephano, dicetur ad Jlemoriam ejus-
dem Ant. Tu principatum tenes in
choro martyrum similis angelo qui
pro te lapidantibus Deum deprecatus
es : beate Stephane, intercede pro
nobis ad Dominum.
V. Gloria et honore.
Oratio. Da nobis, quaesumus, ut
supra.
Et tunc nulla fiat Jlemoria de
sancta Jlaria ad Matutinas usque in
crastinum Circuncisionis ; nec etiam
ad Vesperas, nisi ubifit Processio.
H03 sequentes Antiphonm dicantur
quotidie ad Jlemoriam de Nativitate
Domini ad Vesperas, et ad Matutinas,
per ordinem per totas Octavast cum
repetitione earundem.
Ant. Virgo hodie fldelis, etsi
Verbum genuit incarnatum, virgo
mansit et post partum : quam lau-
dantes omnes dicimus, Benedicta tu
in mulieribus.
In cxemplari in bibliotheca CoU. Exoniensis Oxon. dclentur verba 'Stirps Jesse.5
CXCVll
STEPHANI PROTHOMARTYRTS.
CXCVlll
Ant. Lux orta est super nos :
quia hodie natus est Salvator. Al-
leluya.
Ant. Hodie intacta virgo Deum
nobis genuit teneris indutum mem-
bris, quem lactare meruit : omnes
ipsum adoremus qui venit salvare
nos.
Ant. Gaudeamus omnes fideles,
Salvatornoster natus est in mundum,
hodie processit proles magniiici gene-
ris : et perseveravit pudor virgini-
tatis.
Ant. Nesciens mater virgo virum
peperit sine dolore Salvatorem secu-
lorum, ipsum regem angelorum, sula
virgo lactabat ubera de cselo plena.
Ant. Yirgo verbo concepit, virgo
permansit : virgo peperit Regem om-
nium regum.
Ant. Beatus venter qui te porta-
vit, Christe : et beata ubera quse te
lactaverunt Dominum et Salvatorem
mundi. Alleluya.
Ant. Yirgo Dei genitrix, quem
totus non capit orbis In tua se clausit
viscera factus homo : vera fides geniti
purgavit crimina mundi, Et tibi vir-
ginitas inviolata manet.
Ant. Pastores dicite quidnam
vidistis, et annunciate Christi nati-
vitatem : Infantem vidimus pannis
involutum, et choros angelorum lau-
dantes Salvatorem.
A]) COMPLETORIUM.
Ant. Natus est nobis hodie Sal-
vator, qui est Christus Dominus, in
civitate David.
Ps. Cum invocarem (iiii. p. 222).
Cap. Tu in nobis.
Hymnus. Salvator, p. clxviii.
V. Custodi nos Domine.
Ant. Alleluya. Yerbum caro
factum est. Alleluya : et habitavit
in nobis. Alleluya. Alleluya.
Ps. Nunc dimittis.
Preces et Oratio ut supra.
Hoc C ompletorium non mutatur
usque acl Circumcisionem Domini.
Antiphona vero super Psalmum Nunc
dimittis dicitur usque ad Vigiliam
Ep>ipha7iiai. Et a prima die Nativi-
tatis Domini regendus est chorus in
capis sericis usque ad Yeterem ho-
minem : excepta Vigilia Epipkanice,
quaado extra Dominicam contigerit.
IN DIE SANCTI STEPHANI.
Ad Matutinas.
Invitatorium. Christum natum
qui beatum hodie coronavit Stepha-
num. Yenite adoremus.
Ps. Yenite.
Hymnus. Martyr Dei, p. 372.
In primo Nocturno.
Ant. Beatus Stephanus jugi legis
Dei meditatione roboratus : tanquam
lignum fructiferum secus salutarium
aquarum plantatum decursus fruc-
tum martyrii in tempore suo dedit
primus.
Ps. Beatus vir (i. p. 5).
Ant. Constitutus a Deo prsedi-
cator prseceptorum ejus in timore
sancto illi servire studuit : officioque
fideliter peracto in monte sancto ejus
ascendere dignus fuit.
Ps. Quare fremuerunt (ii. p.
7)-
Ant. In tribulatione lapidum se
prementium positus milia populi
se circundantis non timuit : quia
susceptorem suum Jesum, ut eum
salvum faceret, exurgere in caslo
vidit.
Ps. Domine quid multiplicati (iii.
p. 7).
V. Gloria et honore.
5-2
CXCIX
STEPHANI PROTHOMARTYRIS.
CC
Lectio i. [Ex sermone iv. beati
Fulgentii episcopi*.]
Heri celebravimus temporalem
sempiterni E-egis nostri natalem ;
hodie celebramus triumphalem mi-
litis passionem : heri enim Kex
noster trabea carnis indutus de aula
virginalis uteri egrediens visitare
dignatus est mundum ; hodie miles
de tabernaculo corporis exiens, tri-
umphator migravit ad cselum. Ille,
sempiternse deitatis majestate ser-
vata, servile cinctorium carnis as-
sumens in hujus seculi campum
pugnaturus intravit : iste, depositis
corruptibilibus corporis indumentis,
ad cseli palatium perenniter regna-
turus ascendit. Ille descendit carne
velatus ; iste ascendit sanguine lau-
reatus : ascendit iste, lapidantibus
Judaeis, quia ille descendit lsetanti-
bus angelis. Gloria in excelsis Deo,
heri exultantes sancti angeli canta-
verunt : hodie Stephanum lsetantes
in suum consortium susceperunt.
Heri Dominus exivit de utero vir-
ginis : hodie miles egressus est de
ergastulo carnis. Heri Christus pro
nobis pannis est involutus : hodie
Stephanus stola est ab eo immortali-
tatis indutus. Heri prsesepis an-
gustia Christum portavit infantem ;
hodie immensitas cseli suscepit Ste-
phanum triumphantem.
R. 1. Hesterna die Dominus
natus est in terris : ut Stephanus
nasceretur in cselis : ingressus est
Dominus mundum Ut Stephanus
ingrederetur in cselum.
V. Heri enim rex noster trabea
carnis indutus de aula uteri virgi-
nalis egrediens : visitare dignatus
est mundum. Ut Stephanus.
Lectio secunda.
Solus descendit Dominus, ut mul-
tos elevaret. Humiliavit se Rex
noster, ut suos milites exaltaret.
Qui enim corpori suo virginis prse-
* Fulgentii Sermo de S. Stephano, ad
paravit uterum, ipse martyri suo
aperire dignatus est ceelum. Domi-
nus Jesus Christus angustias intrare
non dedignatus est uteri : ut animam
Stephani latitudo susciperet cseli.
Necessarium tamen nobis est, fra-
tres, agnoscere, quibus armis prse-
cinctus Stephanus sseviciam Judseo-
rum potuit superare, ut ita meruisset
feliciter triumphare ; neque enim
parvi pendenda sunt, talis virtus,
talisque triumphus. Haud vero vi-
libus armis potuit prsemuniri, qui a
multis non potuit superari. Invictse
namque in eo enituit insigne virtutis
indicium, quse nec frementium sse-
viciam formidavit, nec lapidantium
ictibus devicta succubuit : usque
adeo enim inter frementes permansit
imperterritus, et inter lapidantium
erat cruciamenta securus, ut incredu-
litatem Judseorum fidenter argueret,
et benignus pro lapidantibus exora-
ret. Quod ergo est tam magnum
atque insuperabile genus armorum,
quo munitus ssevientes argueret, la-
pidantes non repercutientes sed pa-
tiens superaret, insuper et occisus
aulam caelestis regni vivus et coro-
natus intraret? proculdubio muni-
mine regio septus nullatenus est ab
adversariis superatus : quoniam Rex
noster, cum sit altissimus, pro nobis
humilis venit, sed inanis venire non
potuit.
R.2. Videbant omnes Stephanum
qui erant in consilio. Et intueban-
tur vultum ejus tanquam vultum
angeli stantis inter illos.
V. Stephanus autem plenus gra-
tia et fortitudine : faciebat prodigia
et signa magna in populo. Et in-
tuebantur.
Lectio iii.
Magnum quippe donativum suis
militibus attulit, quo eos non solum
copiose ditavit, sed etiam ad certan-
dum invictissime conf ortavit ; attulit
namque donum charitatis, quo per
calcem Operum Leonis Magni, p. 527.
CCl
STEPHANI PROTHOMARTYRIS.
CCll
duceret homines ad consortium dei-
tatis. Quod ergo attulit, erogavit,
nec sibi aliquid minuit, sed mirabi-
liter et suorum fidelium pauperiem
ditavit, et indeficientibus thesauris
plenus ipse permansit. Charitas
er«o quae ad terram de cselo deposuit
Christum, ipsa Stephanum de terris
elevavit ad caelum, Charitas quee
praecessit in Pege, ipsa subsequenter
refulsit in milite. O admiranda
ubique potentia Salvatoris. O prse-
dicanda indesinenter gratia Ee-
demptoris. Ostendit in matre vir-
ginitatis seternae miraculum ; de-
monstravit in martyre invictse chari-
tatis indicium. Integritas quippe
intemerata permansit in virgine : di-
lectionis virtus invicta perseveravit
in martyre. Et sicut in matre Do-
mini non potuit virginitas violari,
sic in martyris mente non potuit
Christi charitas tanto ssevientiuin
agmine superari. Stephanus ergo,
ut nominis sui Coronam meruisset
accipere, charitatem pro armis habe-
bat, et per ipsam ubique vincebat.
Per charitatem Dei saevientibus Ju-
dseis non cessit : per charitatem
proximi pro lapidantibus intercessit.
Per charitatem arguebat errantes ut
corrigerentur : per charitatem pro
lapidantibus orabat ne punirentur.
Charitatis virtute subnixus vicit
Saulum crudeliter ssevientem, et
quem habuit in terra persecutorem,
in cselo meruit habere consortem.
Ipsa sancta et inclefessa charitas de-
siderabat orando acquirere : quos
nequivit moriendo convertere.
P. 3. Impetum fecerunt un-
animes in eum, et ejecerunt eum
extra civitatem, Invocantem et
dicentem, Domine accijje spiritum
meum.
V. Stephanus Dei gratia plenus
erat, in plebe multa signa faciebat :
caelos apertos aspiciebat, Jesum stan-
tem videbat a dextris Dei et dicebat.
Domine.
V. Gloria Deo Patri summo,
ejusque soli sibi regi nato : ac utri-
usque Spiritui Sancto : sicut erat
primo, et nunc, et semper, et in
secula. Amen. Domine.
Alius versus in Octava clie, si Do-
ininica fuerit tantum.
V. Et testes deposuerunt vesti-
menta sua secus pedes adolescentis
qui vocabatur Saulus : et lapidabant
Stephanum. Invocantem. Gloria.
Domine.
In secundo Nocturno.
Ant. Lumine vultus tui, Domine,
insignitus prothomartyr Stephanus
sacrificium justicise seipsum tibi sa-
crificavit : ideoque in lseticia cordis
in pace obdormiens requiescit.
Ps. Cum invocarem (iii. p. 8).
Ant. Benedictionis tuae, Domine,
munere justificatus, et scuto tuae
protectionis in passione munitus, no-
minis sui Coronam Stephanus a te
percipere meruit.
Ps. Yerba (v. p. 8).
Ant. O quam admirabile est no-
men tuum, Domine Deus noster :
pro quo beatus Stephanus passus,
gloria et honore a te est coronatus,
et super caelos dono tuse magnificen-
tia3 exaltatus.
Ps. Domine, Dominus noster
(viii. p. 11).
V. Posuisti, Domine, super caput
ejus.
Lectio iiii.
Neque enim, fratres, existimandus
est Stephanus tunc iuimicos dilexisse
cum pro eis oraret, et non tunc multo
magis dilexisse cum eorum incredu-
litatem arguendo corriperet. Absit
hoc ab anima martyris ad cseli pala-
tium festinantis : ipsa enim charitas
sancta firmam servavit in oratione
patientiam, quse rigidam tenuit in
correptione censuram. Et ideo in
oratione audiri meruit Jenitas, quia
CClll
STEPHANI PROTHOMARTYRIS.
CCIV
sine charitate non fuit in correptione
severitas; ac per hoc, sive orando,
sive corripiendo, charitatem beatus
Stephanus reservavit, quia utrobi-
que salutem errantium cogitavit. Et
indicio sanctse orationis ostendit, in-
crepationem illam non fuisse odii:
sed amoris. Hoc autem faciens et
prsesentibus charitatem beatus mar-
tyr exhibuit : et utile nimis exem-
plum posteris dereliquit. Deroon-
stravit enim geminam ecclesiasticae
dispensationis industriam, ut ad
corrigendum cujuslibet peccantis er-
rorem, et non desit in ore correptio,
et ad Deum pro eo supplex effun-
datur oratio, ut qui malum facit per
increpationem de malis operibus
confundatur, et per orationem apud
Domiuurn adjuvetur. Ac sic ipsa
charitas et in ore justitiam sonet,
ut errantem corrigat, et in corde
patientiam servet, ut pro errante
orationem puro affectu dilectionis
effundat : qui enim errantem non
corripuerit de negligentia judicatur,
qui autem pro eo non oraverit de
pernicie condemnatur.
R. 4. Impii super justum jactu-
ram fecerunt, ut eum morti traderent.
At ille gaudens suscepit lapides ut
mereretur accipere coronam glorise.
V. Hebrseorum gens perhda, .
morte Christi sanguinea, in Ste-
phanum malivola perfecerunt con-
silia, quem occiderunt nequiter
l&pidando crudeliter. At ille.
Alius versus in Octava die, si
Dominica fuerit tantum.
V. Continuerunt aures suas et
impetum fecerunt unanimiter in
eum. At ille.
Lectio v.
Quocirca, fratres, si quando ali-
quis pro animse salute corripitur,
non aspernanter accipiat monita
charitatis, nec prsesentem tristitiam
suae voluntatis attendat ; sed con-
sideret quae lucra utilitatis acquirat.
Idcirco enim arguitur, ut a pravis
operibus corrigatur ; nec cum videt
correptionem aliqua verborum aus-
teritate fervere, existimet in corde
charitatem frigescere. Sic enim vi-
gilet in ore correptio, ut in corde
non dormitet oratio. Ac per hoc in
utroque peccanti consulte prospi-
citur, ut dum homo correptus de
peccato confunditur, et a malis operi-
bus separetur, et per orationem Deo
miserante salvetur. Nam et sancta
Scriptura dicit : Quoniam quem di-
ligit Dominus corripit : flagellat au-
tem omnem filium quem recipit.
Christi ergo charitate compulsi et
bonos hortamur ut in bono perma-
neant, et malos compellimus ut a
malo discedant. Praesertirn quoniam
in istis duobus sanctis geminum
nobis monstratur salutis indicium :
ut si quis bonus est, imitetur perse-
verentiam charitatis in Stephano ;
qui autem malus est, sectetur ex-
emplum conversionis in Paulo : et
qui bonus est, sequitatem usque in
iinem teneat ; qui autem malus est,
quantocius a sua perversitate dis-
cedat. Nec bonum hominem prse-
sumptio justitise faciat negligentem,
nec malum iniquitas faciat despe-
rantem. Sed ille bonum fortiter
teneat : iste malum celeriter deserat.
Bonus timeat ne cadat : malus co-
netur ut surgat.
E. 5. Lapidabant Stephanum in-
vocantem et dicentem, Domine Je-
su Christe accipe Spiritum meum,
et ne statuas illis hoc peccatum.
V. Positis autem genibus beatus
Stephanus orabat dicens. Domine
Jesu.
Lectio sexta.
Quisquis ergo malus est, cum
Paulo prosternatur in malo, ut cum
eo erigatur in bono : quoniam et
ille cecidit malus, et surrexit bo-
nus : prostratus est iniquus, et erec-
tus est justus : cecidit saevissimus
ccv
STEPHAXI PROTHOMARTYRIS.
CCVl
persecutor, et surrexit veridicus prae-
dicator : cadeus lumen corporis im-
] ius perdidit, surgens lumen cordis
justificatus accepit. Conjunctus est
itaque Stephano, factus ovis ex lupo.
Et ecce nunc Paulus cum Stephano
lsetatur, cum Stephano Christi clari-
tate perfruitur, cum Stephano exul-
tat, cum Stephano regnat. Quo
emm praecessit Stephanus, trucida-
tus lapidibus Pauli, illuc secutus est
Paulus adjutus orationibus Stephani.
Quam vera vita, fratres mei, ubi
non Paulus de Stephaui occisione
confunditur, sed Stephanus de Pauli
consortio gratulatur, quoniam cha-
ritas in utroque laetatur. Charitas
quippe in Stephano superavit s?e-
viciam Judaeorum : charitas in Paulo
cooperuit multitudinem peccatorum :
charitas in utroque regnum pariter
meruit possidere caelorum. Charitas
est igitur omnium fons et origo bo-
norum, munimen egregium, via quse
ducit ad cselum. In charitate qui
ambulat, nec errare poterit, nec
timere. Ipsa dirigit, ipsa protegit,
ipsa perducit. Quocirca, fratres,
quoniam scalam charitatis constituit
Christus, per quam ad cselum omnis
possit conscendere Christianus, pu-
ram charitatem fortiter retinete,
ipsam vobis invicem exhibete, et in
ea proficieudo conscendite. Insistite
operibus bonis, ut ad prsemia seterna
pervenire possitis, adjuti gratia
Christi Domini Salvatoris.
R. 6. Lapides torrentes illi dulces
fuerunt. Ipsum sequuntur omnes
aniniae jttstse.
V. Mortem enim quam Salvator
dignatus est pro omnibus pati : hanc
ille primus reddidit Salvatori. Ip-
sum. Gloria Patri. Ipsum.
Tn tertio Nocturno.
Ant. In Domino Deo suo con-
fisus fortis athleta Stephanus lapi-
dum fortiter sustinuit ictua : et
idcirco ad montem virtutum trans-
migravit victoriosus.
Ps. In Domino confido (x. p.
14).
Ant. Sine macula beatus Sfe-
phanus ingressus est, Domine, in
tabernaculum tuum : et quia ope-
ratus est justiciam, reqttiescet in
monte sancto tuo.
Ps. Domine, quis habitabit (xiiii.
p. 17).
Ant. Domine, virtus et lseticia
rectorum, quoniam tu prsevenisti
dilectum tibi Stephanum dono gra-
tuitse benedictionis : te primum se-
cutus est morte gloriosse passionis,
unde cum corona martyrii dedisti ei
vitam in seculum s.eculi.
Ps. Domine, in virtute (xx.
p. 26).
V. Justus ut palma florebit.
Non dicitur ulterius.
R. Sicut cedrus Libani multi-
plicabitur.
Lectio sancti Evangelii secundum
Mattheum xxiii. 3-1 — 39.
In illo tempore. Dicebat Jesus
turbis Judeorum et principibus sa-
cerdotum. Ecce ego mitto ad vos
prophetas, et sapientes, et scribas :
et ex illis occidetis et crucifigetis, et
ex illis flagellabitis in synagogis
vestris, et persequemini de civitate
in civitatem. Et reliqtta.
Omelia venerabilis Bedo2 presby-
teri.
Sancti Evangelii lectio narrat
superius qualiter Dominus, incre-
dulitatem Judeorum redarguens, os-
tenderit illos horaicidarum esse filios,
illorum videlicet qui sanctos pro-
phetas occiderant : ipsos quoque si-
milia et etiam pejora facturos de-
nunciavit, dicens, Et vos implete
mensui^am patrum vestrorum. Ac
si dixisset, Quod illis defuit, vos
implere cupitis : quia illi persecuti
sunt membra, vos caput persequi-
mini. Illi occiderunt prophetas,
vos autem ipsum Doniinum, qui ab
ccvn
STEPHANI PROTHOMARTYPJS.
CCVlll
eis prcedicatus est interficere cogi-
: ..: t& Deinde annexuit quae in prae-
senti lectione dicuntur : in quibus
o^tendit unuin Deum fuisse Testa-
menti Yeteris et Xovi, dum dicit,
Ecce ego mitto ad vos prophetas. et
sapientes. et scrihas. Quod tale est
ac si diceret, Ego qui quondam
misi ad vos prophetas, et sapientes,
et scribas, idem ipse et nunc mitto
prophetas. et sapientes, et scribas.
Fuerunt enim in veteri testamento
prophetae, et sapientes. et scribae :
fuerunt et in novo. In veteri tes-
tamento fuerunt prophetae, Esaias,
Hieremias, et plures alii. In novo
autem Agaburn, et quatuor filias
Philippi legimus prophetasse. Et
omnis qui in ecclesia Dei futuras
pcenas reproborum, et praemia jus-
torum praedicat, prophetiam nun-
ciat. et Propheta dici potest. Sa-
pientes vero in veteri testamento
fuerunt Aloyses et Salomon et alii :
in novo autem sancti apostoli.
Scribas quoque fuerunt in veteri tes-
tamento, sicut Esdras et Neemias,
et in novo sancti evangelista?, qui
dicta vel facta Domini nobis scripta
reliquerunt.
B. 7. Intuens in caelum beatus
Stephanus vidit gloriam Dei, et
ait, Ecce video caelos apertos, et
Filium hominis stantem a dextris
virtutis Dei.
V. Cumque aspiceret beatus Ste-
phanus in ca?lum : vidit gloriam
Dei, et ait, Ecce video.
Lectio vUL
Sed sicut patres infidelium Ju-
deorum priores prophetas ad se
missos occiderunt, ut Esaiam quem
secuerunt, ut Hieremiam quem lapi-
daverunt : ita et isti post passionem
Domini, perfidiam suorum patrum
seqi; bee - toe pra?dicatores ad
suam correptionem destinatos di-
versis pccnis et mortibus affecerunt.
Petrum enim et Andream cruci-
fixerunt, Paulum et Jacobum occi-
derunt : et beatum prothomartvrem
Stephanum, cujus hodie festum diem
recolimus, lapidaverunt. Post in-
fusionem autem Spiritus Sancti,
cum Domini resurrectionem saucti
apostoli prsedicarent, et populum
docerent, et plures ex eis bapti-
zarent : cognoscentes haec principes
sacerdotum, et indignantes, addux-
erunt eos in suum consilium. Et
flagellatis eis comminantes denun-
ciaverunt ne loquerentur in nomine
Domini Jesu : quando ibant gau-
dentes a conspectu consilii, quoniam
digni habiti erant pro nomine Jesu
contumeliam pati. Persecuti quoque
eos de civitate in civitatem fuerunt :
quando expellentes eos a Judea ad
gentium dispersionem transire fe-
cerunt. Eequirendum autem ab eis
omnem justorum sanguinem dicit
Dominus, a sanguine Abel justi
usque ad sanguinem Zachariaa lilii
Barachiaa. De Abel quod justus
fuerit, tam ex veteri testamento, ubi
ejus munera Deo accepta fuisse me-
morantur, quam ex verbis Domini
in hoc loco approbatur : Zacharias
autem iste a Joas rege eo quod
frequenter ab eo pro lege Domini
argueretur, interfectus fuisse inter
templum et altare incensi, quod a
Salomone in porticu constructum
fuerat, in Reguni libro legitur : et
pro nomine Joiadae patris ejus Ba-
rachias scriptum habetur.
K. 8. Patefacta? sunt janua? ca?li
Christi martyri beato Stephano. Qui
in numero sanctorum inventus est
primus : et ideo triumphat in caelo
coronatus.
V. Vidit beatus Stephanus caelos
apertos : vidit, et introivit. Qui in
numero.
Lectio ix.
Omnium er^o beatorum martyrum
Dominus mentionem faciens, Abel
CCIX
STEPHANl PROTHOMARTYRIS.
ccx
et Zachariam tantum commemorare
voluit : ut per Abel innocentem a
fratre in agro interfectum, simplices
et seculares fideles, per Zachariam
vero pontificem, propter annuncia-
tionem et veritatis testimonium in
templo lapidatum, doctores et magis-
tri ecclesbe designarentur. Qaorum
sanguis ab eorum generatione re-
quirendus esse perhibetur, ut quia
malorum generationi per imitatio-
nem se sociaverunt, cum eis in ju-
dicio puniantur. Sicut et qui bo-
norum generationi digne vivendo se
participes faciunt, in electorum sorte
remunerari merebuntur. Plangit
autem Doniinus Hierusalem civita-
tem pietatis affectu : non lapidibus
et sediiiciis, sed habitatoribus lo-
quens : sicut et alibi, quando videns
civitatem flevit super illam. Kepe-
titio autem nominis confirmatio est
locutionis. Cum autem omnia quae-
cunque voluit Doniinus fecerit in
caelo et terra, quaerendum est, quo-
modo dicat se voluisse congregare
filios Hierusalem.et non congregasse.
Quod tale est ac si diceret, Ego
volui : sed tu noluisti. Ego ad eru-
ditionem tuam prophetas misi : sed
tu ex illis alium occidisti. alium la-
pidasti. Ego ex te incarnatus in te
apparui : tu autem maliciosa volun-
tate contra me saevire non timuisti.
Congrne autem se gallinae compara-
vit, propter mysterium videlicet suae
pas-ionis, vel nostrae restaurationis.
Gallina enim avis est mansuetissima,
quae quando pullos enutrit, totam se
hispidam reddit, alas demittit, vo-
cem raucam emittit : et pro amore
vel salute pullorum morti se au-
dacter objicit, Quod videlicet Do-
minus in mysterio nostrae redemp-
tionis implevit : quando pro humani
generis salute incarnatus, mitis et
mansuetus inter homines apparuit.
Alas deposuit : quando ad nostram
eruditionem duo testamenta desti-
navit. Et quasi totum se hispidum
reddidit, quando in passione (sicut
propheta dicit) non habere speciem
vel decorem visus fuit. Yocem rau-
cara emisit, quando in cruce positus,
Deus meus, Deus meus, ut quid me
dereliquisti, ad Patrem claniavit. Et
morti se pro salute pullorum tradidit,
quando ut humanum genus ab seterna
morte liberaret, et inventorem mortis
diabolum superaret, carnis mortem
suscepit.
R. Sancte Dei preciose, ut supra
ad processionemj et dicatur cum swa
Prosa, et cum Gloria Patri ab omni-
bus Lyaconis, scilicet in ecclesia Sa-
rurn. propter solennitatem dyacono-
rum. Alibi vero, ut in Ecclesiis Paro-
chialibus, dicatur solummodo in
processione ad Vesperas : v.hi vero
nonfuit processio facta ad Vesperas,
turvc dicitur }«ec Prosa ad Matutinas
suo loco in statiom puerorum in sup-
peUicii*.
SimiUter fiat de sancto Johanne,
et de Innocentihus.
Ante Laudes V. Ora pro nobis.
In Laudibus.
Ant. Lapidaverunt Stephanum,
et ipse invocabat Domrnum, dicens :
Ne statuas illis hoc peccatum.
Ps. Dominus regnavit decorem
(xcii. p. 29).
Ant. Lapides torrentes illi dulces
fuerunt : ipsum sequuntur omnes
animae jus:a?.
Ps. Jubilate (xcic. p. 29).
Ant. Adhaesit anima mea post
te, quia caro mea lapidata est pro te,
Deus meus.
Ps. Deus Deus (Ixii. p. 30).
Ant. Stephanus vidit caelos aper-
tos, vidit et introivit : beatus homo,
cui caeli patebunt.
Ps. Benedicite omnia (Laniel
iii. p. 31).
Ant. Ecce video caelos apertos,
et Jesum stantem a dextris Dei.
Ps. Laudate Dominum. p. 32.
Copiiuhan. Actuum vi. 8.
CCXl
STEPHANI PROTIIOMARTYRIS.
CCXU
Stephanus plenus gratia et forti-
tudine : faciebat prodigia et signa
magna in populo. Deo gratias.
Hymnus.
Sancte Dei preciose prothomartyr
Stephane,
Qui virtute charitatis circunfultus
undique :
Dominum pro inimico exorasti
populo.
Funde preces pro devoto tibi nunc
collegio :
Ut tuo propiciatus interventu Do-
minus,
Nos purgatos a peccatis jungat
cseli civibus.
Gloria et honor Deo usquequo
altissimo,
Una Patri Filioque inclito Para-
clito,
Cui laus est et potestas per seterna
secula. Amen.
Versus. Justus germinabit.
Ant. Impii super justum jactu-
ram fecerunt, ut eum morti trade-
rent : at ille gaudens suscepit la-
pides, ut mereretur accipere coronam
glorise. Alleluya.
Ps. Benedictus, p. 35.
Oratio. Da nobis, qusesumus, p.
cxcv.
Memoria de Nativitate.
Ant. Virgo hodie (p. cxcv.).
V. Benedictus qui venif.
Oratio. Concede, qusesumus, om-
nipotens Deus (p. cxc).
Ad Primam.
Ant. Lapidaverunt.
Ps. Deus in nomme (liii. p. 42).
Ad Tertiam.
Ant. Lapides torrentes.
Ps. Legem pone (cxviii. 33 — 48,
p. 57).
Cap. Stephanus plenus gratia.
R. Gloria et honore. cum Alie-
luya. Gloria Patri.
Gloria et honore.
V. Posuisti Domine sine Alle-
luya.
Oratio ut supra.
Et dicuntur Responsoria super
Horas cum Alleluya quotidie, usque
ad Octavas Epyphauice, et in ipais
Octavis.
Ad Sextam.
Ant. Adhsesit.
Ps. Defecit (cxviii. 81 — 96, p.
61>-
Capitulum. Actuum vii. 55.
Cum autem esset Stephanus plenus
Spiritu Sancto, intendens in cseluni
vidit gloriam Dei, et Jesum stantem
a dextris Dei, et ait : ecce video
coelos apertos, et Filium hominis
stantem a dextris virtutis Dei.
R. Posuisti cum Alleluya.
V. Coronam.
V. Justus ut palma.
Oratio ut supra.
Ad Nonam.
Ant. Ecce video (p. ccix.).
Ps. Mirabilia (cxviii. 129 — 144,
p. 65).
Capitulum. Actuum vii. 59.
Positis autem genibus beatus Ste-
phanus clamabat voce magna, dicens,
Domine, ne statuas illis hoc pecca-
tum : et cum hoc dixisset, obdormi-
vit in Domino.
R. Justus ut palma cum Alle-
luya.
V. Sicut cedrus. Alleluya. Glo-
ria.
V. Justus germinabit.
R. Et florebit sine Allelu^^a.
Oratio ut supra.
OmnesHoro3 dicantur anteMissam
istis tribus diebus.
Ad Vesperas.
Ant. Tecum principium.
Ps. Dixit Dominus (cix. p. 191).
CCXlll
STEPHANI: DE JOHANNE APOSTOLO.
CCXIV
Cap. Stepharms plenus.
R. Impetum fecerunt.
Hoc Responsorium a solo Dyacono
incipiatur ad gradum chori in capa
serica : et suus Versus ab omnibus
Dyaconis cantetur in supelliciis ad
modum Prosrn in statione puerorum.
V. Gloria Deo.
Hymnus. Sancte Dei preciose, p.
ccxi.
V. Jnstus germinabit.
Ant. Patefactse sunt januse cseli
Christi martyri beato Stephano :
qui in numero sanctorum inventus
est prinius, et ideo triumphat in
cselis coronatus. Alleluya.
Ps. Magnificat.
Oratio. Da nobis, qusesumus, p.
cxcv.
Memoria de Nativitate.
Ant. Lux orta est super nos,
quia hodie natus est Salvator.
Alleluya.
V. Verbum caro.
Oratio. Concede, qusesumus, p.
cxc.
Tunc conveniant omnes Sacerdotes
in capis sericis cum cereis ardentibus,
et sic eat processio ad altare Aposto-
lorum per medium chori, caniando
Responsorium, Cantore sic incipi-
ente.
R. 9. In medio ecclesise aperuit
os ejus. Et implevit eum Dominus
spiritu sapientise et intellectus.
Tres Sacerdotes dicant.
V. Misit Dominus manum suam,
et tetigit os meum. Et implevit.
Et omnes Sacerdotes simul dicant
Prosam,
Nascitur ex patre Zebedeo : matre
Maria.
Chorus ad unumquemque Versum
respondeat A, cum cantu Versus praz-
dicti.
V. Et volat ante alios : in
Domini theologia.
V. Nomine reque Dei gratia.
V. Asiana vicit gymnasia.
V. Vas pcenale.
V. Jus letale.
V. Pathmos exilia.
V. Vocatur Christi praesentia
senex ad convivia. Et implevit.
JVon dicatur Gloria Patri ad hanc
Prosam : sed dum Prosa canitur,
thurijicet Sacerdos altare, deinde
imaginem sancti Johannis, et postea
dicat sacerdos modesta voce Versum.
Valde honorandus est beatus Jo-
hannes.
R. Qui supra pectus Domini in
cena recubuit.
Oratio.
Ecclesiam tuam, qusesumus, Do-
mine, benignus illustra : ut beati
Johannis Apostoli tui et Evangelistse
illuminata doctrinis ad dona per-
veniat sempiterna. Per Dominum.
In reditu, de sancta Maria.
TJbi non Jit processio de sancto
Johanne, tunc jiet in primis de eo
Memoria, ante Memoriam de Nati-
vitate, cum Jiac Antiphona : Valde
honorandus est beatus Johannes qui
supra pectus Domini in cena recu-
buit.
V. In omnem terram. Oratio.
Ecclesiam tuam. Ut supra.
ccxv
JOHANNIS APOSTOLI.
CCXVl
m DIE S. JOHANNIS APOSTOLI.
Ad Matutinas.
Invitatorium.
Adoremus regem apostolorum.
Qui privilegio amoris Jobannem
dilexit apostolum.
Ps. Venite.
Hymnus.
Bina cselestis aulse luminaria,
Jacobe necnon Johannes theologe:
Poscite nobis veniam rogantibus
Quam venit Christus gratis dare
miseris.
Annue Christe (p. 364).
Et dicatur in hoc Hymno.
Per horum tibi chara merita (cf.
p. 364).
In primo Nocturno.
Ant. Johannes Apostolus et
Evangelista virgo est electus a
Domino, atque inter ceteros magis
dilectus.
Ps. C?eli enarrant (xviii. p. 23).
Ant. Supra pectus Domini Jesu
recumbens : evangelii fiuenta de
ipso sacro Dominici pectoris fonte
potavit.
Ps. Benedicam Dominum (xxxiii.
p. 77).
Ant. Quasi unus de paradisi
fluminibus Evangelista Johannes
verbi Dei gratiam in toto terrarum
orbe diffudit.
Ps. Eructavit cor meum (xliiii.
p. 101).
V. In omnem terram.
Lectio ]?rima.
Johannes Apostolus efc Evange-
lista, filius Zebedei, frater Jacobi,
virgo est dilectus a Domino, atque
inter ceteros magis dilectus. Qui
etiam super pectus magistri recum-
bens Evangelii sui fluenta de ipso
sacro Dominici pectoris fonte po-
tavit : et quasi unus de paradisi
fluminibus verbi Dei gratiam in toto
terrarum orbe diffudit. Quique in
loco Christi Christo jubente succes-
sit : dum suscipiens matrem magistri
discipulus post Christum alter quo-
dammodo derelictus est filius. Hic
dum Evangelium Christi in Asia
prsedicaret, a Domiciano Csesare in
Pathmos insula metallo relegatur.
Ubi etiam positus Apocalypsim
scripsit. Interfecto autem a senatu
Domiciano, Johannes exilio resolu-
tus recessit Ephesim : ibique ob
haereticorum refutandas versutias,
efflagitatus ab Asise episcopis, Evan-
gelium novissimus edidit. Hujus
autem electi discipuli Domini inter
alias virtutes magnitudo signorum
hsec fecit. Mutavit in aurum silves-
tres froudium virgas, litoreaque saxa
in gemmas. Item fragmina gem-
marum in propriam reformavit na-
turam. Tu autem Domine miserere
nostri.
R. 1. Valde honorandus est beatus
Johannes, qui supra pectus Domini
in cena recubuit. Cui Christus in
cruce matrem virginem virgini com-
mendavit.
V. Virgo est electus a Domino
atque inter ceteros magis dilectus.
Cui.
Lectio secunda.
Viduam quoque precatu populi
suscitavit : et redivivum juvenis
corpus remeante anima reparavit.
Cum autem omnis civitas Ephesiorum
et omnes provincise Asise Johannem
excolerent et prsedicarent, cultores
idolorum excitantes seditionem, tra-
hebant Johannem ad templum
DyanaB, ut ei foeditatem sacrificiorum
CCXVll
JOHANNIS APOSTOLI.
CCXVlll
offerret. Tunc beatus Johannes ait,
Ducam vos ad ecclesiam Domini
nostri Jesu Christi, et invocantes
nomen Dyanae vestrae si feceritis
cadere ecclesiam ejus, consentiam
vobis. Sin autem, ego invocans
nomen Domini mei, faciam cadere
templum hoc, et comminui idolum
vestrum. Quod cum factum fuerit,
justum erit ut relicta superstitione
vestra ad Deum meum converta-
mini. Huic ergo diffinitioni pars
maxima consensum praebuit. Beatus
itaque Johannes monuit populum ut
a templo longe se faceret : deinde
coram omnibus dixit, Domine Jesu
Christe, obsecro corruat hoc tem-
plum cum omnibus idolis quae co-
luntur in eo, ita ut nullam in
hominibus lsesionem faciat : et sciat
omnis haec turba, quia hoc idolum
Dyanae daemonium est, et non Deus.
Ad hanc vocem Apostoli omnia
idola cum templo corruerunt, et
effecta sunt pulvis. Hoc viso, con-
versi sunt plurimi ad fidem Christi.
Tu autem Domine miserere nostri.
R. 2. Hic est discipulus qui testi-
monium perhibet de his et scripsit
haec. Et scimus quia verum est
testimonium ejus.
V. Qui contestatus est Verbum
Dei, et testimonium Jesu Christi in
his quoecunque vidit. Et scimus
quia.
Lectio tertia.
Aristodimus autem pontifex ido-
lorum excitavit seditionem in populo.
Tunc beatus Johannes ait, Dic,
Aristodime, quid faciam ut tollam
indignationem ab animo tuo? Cui
Aristodimus, Si vis (ait) ut credam
Deo tuo, dabo tibi venenum; quod
dum biberis, si mortuus non fueris,
apparebit verum esse Deum tuum.
Cui Apostolus ait, Venenum si
michi dederis, Dei mei invocato
nomine, non poterit mihi nocere.
Ait Aristodimus, Yide prius liben-
tes et statim morientes. Cui beatus
Johannes, Paratus (inquit) tantum
esto credere in Deum meum, dum
me videris post veneni poculum
sanum. Perrexit itaque Aristodi-
mus ad proconsulem, et petiit ab eo
duos viros qui pro suis sceleribus
erant occidendi. Et statuens eos in
medio populi fecit eos venenum
bibere. Qui mox ut biberunt, spi-
ritum exAalaverunt. Tunc dixit
Aristodimus ad Apostolum, Becede,
Johannes, ab ista doctrina, qua a
deorum cultura revocasti populum :
aut bibe, ut ostendas omnipotentem
esse Deum tuum. Tunc beatus Jo-
hannes intrepidus accepit calicem,
et signaculum crucis in eo faciens,
dixit, Deus meus et Pater Domini
nostri Jesu Christi, cujus verbo caeli
firmati sunt, cui omnis creatura
deservit, et omnis potestas subjecta
est : tu extingue hoc letiferum virus,
et da omnibus his cor ut magnitu-
dinem tuam intelligant. Post hsec
armavit seipsum signo crucis, et
bibit totum quod erat in calice, et
dixit, Peto ut propter quos bibi
convertantur ad te, Domine : et salu-
tem quse apud te est illuminante te
mereantur. Attendens autem po-
pulus Johannem per tres horas nulla
signa palloris habentem, clamave-
runt dicentes : Unus Deus verus est,
quem colit Johannes. Tu.
E. 3. Iste est Johannes qui supra
pectus Domini in cena recubuit.
Beatus Apostolus, cui revelata sunt
secreta caelestia.
Versus.
Johannes is theologus quem de^
briavit Spiritus :
Aquila volans cselitus palam fecit
mortalibus,
Christus Mariae filius quod sit
Verbum Dei Deus.
Beatus Apostolus, cui [revelata
sunt secreta caelestia].
Gloria sit altissimo
CCXIX
JOHANNIS APOSTOLI.
CCXX
Genitori ingenito,
Ingenitique genito,
Et Flamini Paraclito.
Beatus.
Alius Versus in Octava dle, si
Dominica fuerit tantum.
Vakle lionorandus est beatus Jo-
hannes : qui supra pectus Domini
in eena recubuit.
Beatus Apostolus. Gloria PatrL
Beatus.
In secundo Nocturno,
Ant. In ferventis olei dolium
missus Johannes Apostolus : divina
se protegente gratia ilkesus exivit.
Ps. Omnes gentes (xlvi. p. 103).
Ant. Propter insuperabilem evan-
gelizandi constantiam exilio rele-
gatus : divinaB visionis et allocuti-
onis meruit crebra consolatione rele-
vari.
Ps. Exaudi Deus deprecationem
(Ix. p. 119).
Ant. Occurrit beato Jolianni ab
exilio revertenti omnis populus
virorum ac mulierum clamantium
et dicentium : Benedictus qui venit
in nomine Domini.
Ps. Exaudi Deus orationem
meam (Ixiii. p. 121).
V. Constitues eos principes.
Lectio quarta.
Conversus autem Aristodimus ad
Apostolum : dixit, Emundabinir
mens mea ab omni dubietate, si istos
qui hoc veneno mortui sunt in
nomine Dei tui excitaveris. Tol-
lens ergo Johannes tunicam suam
dedit eam Aristodimo, et dixit :
Vade et mitte hanc tunicam super
corpora defunctorum; et dices ita,
Apostolus Domini nostri Jesu
Christi rnisit me ad vos, ut in
nomine ejus exurgatis : ut cognos-
cant omnes quia vita et mors famu-
lantur Domino meo Jesu Christo.
Quod cum fecisset Aristodimus, et
vidisset eos exurgere : adorans
Johannem festinus perrexit ad pro-
consulem. Et cum narrasset ei quae
faeta fuerant, venientes ambo pros-
traverunt se coram Apostolo indul-
gentiam flagitantes. Quos ille sus-
eipiens cum gratiarnm actione ob-
tulit Deo. Uuius autem ebdomada?
expleto jejimio, baptizavit eos. Post
hiec confringentes omnia simulachra
fabricaverunt ecelesiam in nomine
Dei et sancti Johannis : in qua
idem sanctus Johannes assumptus
est, ut sequens sermo declarabit.
Cum esset beatus Johannes annorum
nonagintanovem, apparuit ei Domi-
nus Jesus Christus cum discipulis
suis, et ait ei : Veni dilecte meus
ad me, quia tempus est ut epuleris
in convivio meo cum fratribus tuis.
Tu autem Domine miserere nostri.
R. 4. In illa die suscipiam te ser-
vum meum, et ponam te sicut sigua-
culum in conspectu meo. Quoniam
ego elegi te, dicit Dominus.
V. Esto fidelis usque ad mortem,
et dabo tibi coronam vitae. Quoniam
ego elegi.
Lectio quinta.
Surgens autem Johannes cepit ire.
Dixit autem ei Dominus : Dominica
die resurrectionis rnese, quae post
quinque dies futura est, venies ad
me. Et cum hoc dixisset, caelo
receptus est. Veniente itaque die
Dominica convenit ad Johannem
universa multitudo in supradictam
ecclesiam. A primo autem pullorum
cantu agens Apostolus rnysteria
Dei : allocutus est omnem populum
usque ad horam diei tertiam, dicens :
Fratres et conservi mei, coheredes
et participes regni Dei, cognoscite
virtutes Domini nostri Jesu Christi,
et quanta prodigia et charismata
per doctrinam meam Deus vobis
praestitit. Perseverate ergo in ejus
CCXXl
JOHANNIS APOSTOLI.
CCXXll
niandatis. Me enim jam Dominus
de hoc mundo vocare dignatur.
Post haec jussit beatus Johannes
Apostolus juxta altare fossarn fieri :
in quam descendens expandit manus
suas ad Deum, et dixit, Invitatus
ad convivium tuum venio gratias
ngens, quia me dignatus es, Domine
Jesu Christe, ad tuas epulas invi-
tare, sciens quod ex toto corde meo
desiderabam te. Vidi faciem tuam,
et quasi de sepultura suscitatus sum.
Odor tuus concupiscentias in me
excitavit seternas. Vox tua plena
suavitate melliliua, et allocutio tua
incomparabilis. Ad te venire sem-
per optavi : sed tu dixisti mihi,
expecta ut populurn liberes creditu-
ruin mihi. Tu autem.
R. 5. Ecce puer meus quem elegi,
dicit Dominus, electus nieus. Com-
placuit michi in illo anima mea.
V. Dedi spirituni meum super
eum : judicium gentibus proferre.
Complacuit.
Lectio sexta.
Et tu custodisti corpus meum ab
omni pollutione, et animam meam
semper illuminasti : et non dereli-
quisti me, cum irem in exilium et
redirem. Et posuisti in ore meo
verbum veritatis tuae, et scripsi ea
quse oculis meis vidi, et verba quse
ex ore tuo audivi. Et nunc, Do-
mine, commendo tibi filios quos ec-
clesia tua vera mater tibi per aquam
et Spiritum sanctum regeneravit.
Dixit quoque beatus Johannes,
Suscipe me, Domine, ut cum fratri-
bus meis sim, cum quibus veniens
invitasti me. Aperi mihi pulsanti
januam vitse : et principes tene-
brarum non occurrant michi. Xon ve-
niat michi pes superbise :et manus ex-
tranea a te non contingatme. Suscipe
ergo me secundum verbum tuum, et
perduc me ad convivium epularum
tuamm, ubi epulantur tecum omnes
electi tui. Tu es enim Christus
Filius Dei vivi, qui praecepto Patris
mundum salvasti : qui Spiritum
sanctum nobis dignatus es destinare,
ut nos de praeceptis tuis commone-
faceret. Per eundem Spiritum tibi
gratias referimus, per inhnita secula
seculorum. Et cum omnis populus
respondisset, Amen : lux tanta ap-
paruit super Apostolum per unam
fere horam, ut nullius surficeret as-
pectus. Post htec inventa est illa
fossa plena, nihil aliud in se habens
nisi manna: quod gignit usque hodie.
Unde accidit ut quidam eum vivere
asserant, nec mortuum in sepulchro,
sed dormientem jacere contendant :
maxime pro eo quod illicterra sensim
ab imo scaturiens ad superhciem se-
pulchri conscendat, et quasi flatu
quiescentis deorsum ad superiora
pulvis ebulliat. Eiunt autem in
eodem loco virtutes orationibus ejus;
et ab omnibus infirmitatibus et peri-
culis liberantur omnes fideles, et
precum suarum consequuntur ef-
fectuin.
R. 6. Apparuit charo suo Johanni
Dominus cum discipulis suis : et ait
illi, Veni dilecte mi ad me. Quia
tempus est ut epuleris in convivio
meo cum fratribus tuis.
V. Cumque complesset Aposto-
lus cursum vitae prsesentis : apparuit
ei Salvator mundi, et ait illi, Veni
dilecte. Gloria Patri. Quia tem-
pus.
In lertio Xocturno.
Ant. Apparuit charo suo Jo-
hanni Dominus Jesus Christus cum
discipulis suis, et ait illi : veni di-
lecte meus ad me, quia tempus est
ut epuleris in convivio meo cum
fratribus tuis.
Ps. Confitebimur tibi (Ixxiiii. p.
136).
Ant. Expandens manus suas ad
Deum dixit, Invitatus ad convivium
CCXXlll
JOHANNIS APOSTOLI.
CCXXIV
tuum venio gratias agens : quia me
dignatus es, Domine Jesu Christe,
ad tuas epulas invitare, sciens quod
ex toto corde meo desiderabam te.
Ps. Dominus regnavit, exultet
(xcvi. p. 164).
Ant. Domine, suscipe me ut cum
fratribus meis sim, cum quibus ve-
niens invitasti me : aperi michi ja-
nuam vitae, et perduc me ad con-
vivium epularum tuarum ; tu es
enim Christus Filius Dei vivi, qui
prsecepto Patris mundum salvasti :
tibi gratias referimus per infinita
seculorum secnla.
Ps. Dominus regnavit, irascantur
(xcviii. p. 170).
V. Nimis honorati sunt amici
tui, Deus.
Lectio sancti Evangelii secundum
Johannem,ultimo. [Joh.xxi. 19 — 24].
In illo tempore. Dixit Jesus
Petro, Sequere me. Conversus
Petrus vidit illum discipulum quem
diligebat Jesus sequentem, qui et
recubuit in cena super pectus ejus.
Et reliqua.
Omelia venerabilis Pedce pres-
byteri \yi. lib. £.*].
Commendat nobis beatissimus E-
vangelista et Apostolus Johannes
privilegium amoris prsecipui, quo
amplius meruit honorari a Domino.
Commendat testimonium Evangelicse
descriptionis, quod veritate divina
subnixum nullus fidelium dubitare
permittitur. Commendat placidam
suse carnis absolutionem, quam spe-
cialiter Domino se visitante percepit.
Cum enim Dominus post resurrec-
tionem suam septem discipulis, inter
quos erant Petrus et Johannes, ap-
paruisset, eisque ad prandium invi-
tatis in prandendo ter amorem con-
fitenti Petro oves suas pascendas
commisisset, deinde quia pro earun-
dem ovium cura usque ad martyrium
crucis perventurus esset intimavit.
Sed ne forte gravis Petro videretur
prsedicta a Domino passio crucis,
hanc confestim lenire suo curavit
exemplo, dicens : Sequere me. Ac
si diceret, Quia ego prius pro tua
redemptione crucis supplicium ssubire
non timui, tu quoque pro mei con-
fessione nominis crucem pati formi-
dare non debes. Tu autem Do-
mine [miserere nostri].
R. 7. Sic eum volo manere donec
veniam. Quid ac? te tu me sequere.
V. Hunc ergo cum vidisset Pe-
trus, dixit Jesu : Domine, hic autem
quid. Quid.
Lectio viii.
Secutus est autem cum Petro
Dominum et ille discipulus quem
diligebat Jesus, Johannes videlicet
ipse cujus hodie festa celebramus,
qui hoc scripsit Evangelium. Dili-
gebat autem eum Jesus : quia spe-
cialis prserogativa castitatis ampliori
dilectione eumfeceratdignum. Virgo
enim electus ab ipso, virgo in sevum
permansit. Tradunt namque hys-
torise quod eum volentem nubere de
nuptiis vocaverit : et propterea quem
a voluptate carnali retraxerat potiore
suo amore donavit. Denique mori-
turus in cruce huic matrem suam
commendavit : ut virginem virgo
servaret. Quod autem discipulus ille
supra pectus magistri recubuit, futuri
mysterii signum fuit. Quia enim in
pectore Jesu suut omnes thesauri
sapientise et scientise absconditi,
merito supra pectus ejus recubuit,
qui ceteris se potius exponendis di-
vinae naturse archanis indidit, paten-
ter insinuans quod de pectore Jesu
nuenta doctrinse cselestis, (quse nobis
ructaret), hauserit. Quia vero beatus
Petrus audierat se per passionem
crucis clarificaturum esse Deum,
voluit etiam de condiscipulo cognos-
cere, qua morte esset perpetuam
transiturus ad vitam. Tu autem
Domine.
Seini. Hyemalcs de Sanctis. Op. Tom. vn. col. 310, 311.
ccxxv
JOHAXXIS APOSTOLI.
CCXXVl
P. 8. Diligebat autem eum Jesus :
quoniam specialis prserogativa casti-
tatis ampliori dilectione fecerat dig-
num. Quia virgo electus ab ipso
virgo in sevuni perrnansit.
Yersus. In cruce denique mori-
turus huic matrem virginem virffini
commendavit. Quia virgo electus.
Lectio i;c.
Non (inquit Dominus) eum volo
consummari donec veniam. Et qui-
dem hanc Domini responsionem fra-
tres tunc temporis tractabant, quasi
Johannes nunquam esset moriturus.
Quod non ita esse intelligendum
ipse Johannes admonere curavit, sed
ita potius, quod, ceteris Christi dis-
cipulis per passionem consummatis,
ipse in pace adventum suae vocationis
expectaverit. Sicut enim inpatrum
litteris invenimus, cum longo con-
fectus senio sciret imminere diem
recessus sui, convocatis discipulis suis
post monita exhortationum ac mis-
sarum celebration em ultimum eis vale
fecit. Deinde descendens in defossum
sepulturae suse locum. facta oratione,
appositus est ad patres suos, tam
liber a dolore mortis, quam fuerat
alienus a corruptione carnis. Atque
ita completa est veridica Salvatoris
sententia, quia sic eum vohierit
manere donec veniret. Iste est dis-
cipulus qui testimonium perhibuit
verbum Dei prseclicanclo : perhibuit
et scribendo. Siquidem a tempore
Dominicae Ascensionis usque ad ul-
tima tempora Domiciani principis,
per annos circiter sexaginta quinque
verbum Deo prsedicavit. A Domi-
ciano autem, qui secundus post Ne-
ronem Christianorum persecutor
extitit, exilio missus : post occisio-
nem ejus Ephesum est redire per-
missus. Tunc compulsus psene ab
omnibus Asyae episcopis, et multa-
rum ecclesiarum legationibus, de
coseterna Patri divinitate Christi
altius facere sermonem, se non aliter
S. B. I.
facturum hoc respondit, nisi indicto
jejunio in commune Dominum pre-
carentur,ut illis digna scribereposset.
Quo facto, Sancti Spiritus gratia
debriatus, divinae veritatis, quantum
alteri mortalium nulli licuit, archana
reseravit.
P. 9. In medio ecclesire, ut supra
ad processionem ; et didturhic cum
sua Prosa, et cum Gloria Patri ab
omnibus Sacerdotibus.
Anf.e Laudes Versus. Valde ho-
norandus est beatus Johannes.
In Laudibus.
Ant. Hic est discipulus ille qui
testimonium perhibuit : et scimus
quia verum est testimonium ejus.
Ps. Dominus regnavit (xcii.
p. 29).
Ant. Hic est /:liscipulus meus :
sic eum volo manere donec veniam.
Ps. Jubilate (xcix. p. 29).
Ard. Ecce puer meus electus
quem elegi : posui super eum Spi-
ritum meum.
Ps. Deus Deus meus {Ixii.
p. 30).
Ant. Sunt de hic stantibus qui
non gustabunt mortem : donec vi-
deant Filium hominis in regno suo.
Ps. Benedicite omnia {Danid
iii. p. 31).
Ant. Sic eum volo manere do-
nec veniam : tu me sequere.
Ps. Laudate Dominum (pp. 32,
33).
Capitulum. [Ecclesiastici xv. 1,2.]
Qui timet Deum faciet bona, et
qui continens est justitise appre-
hendet illam : et obviabit illi quasi
mater honorificata.
Hymnus. Exultet cselum (p. 368).
V. Annunciaverunt opera Dei.
Ant. Iste est Johannes qui su-
pra pectus Domini in cena recu-
buit : beatus Apostolus, cui revelata
sunt secreta cselestia.
Ps. Benedictus (p. 35).
Oratio. Ecclesiam, p. ccxii.
h
CCXXVll
JOHANNIS APOSTOLI.
CC XXVI 11
Memoria de Nativitate.
Ant. Hodie intacta (p. cxcvi).
V. Benedictus qui venit.
Oratio. Concede quaesumus, p. cxc.
Memoria de sancto Stephano ad
has Matutinas fiat cum hac Anti-
phona, sive de eo prius processio
factafuerit, sive non.
Ant. Sepelierunt Stephanum viri
timorati : et fecerunt planctum mag-
num super eum.
V. Justus germinabit.
Oratio. Da nobis, qusesumus.
Ad Primam.
Ant. Hic est discipulus ille.
Ps. Deus in nomine (liii. p. 42).
Ad Tertiam.
Ant. Hic est discipulus meus.
Ps. Legem pone (cxviii. 33,
p. 57).
Capitulum. Qui timet.
Responsoria et Versus de Com-
muni unius Apostoli ad omnes Ho-
ras dicuntur cum Alleluya. Et
responsiones versicidorum dicuntur
sine Alleluya.
Ad Sextam.
Ant. Ecce puer.
Ps. Defecit (cxviii. 81, p. 61).
Capitulum. Ecclesiastici xv. [4,
Cibavit illum pane vita? et in-
tellectus, et aqua sapientise salu-
taris potavit illum : et firmabitur
in illo et non flectetur, et continebit
illum, et non confundetur, et exal-
tabit illum apud proximos suos.
Ad Nonam.
Ant. Sic eum.
Ps. Mirabilia (cxviii. 129, p. 65).
Capitulum. Ecclesiastici xv. [5.]
In medio ecclesise aperuit os ejus
et implevit eum Dominus spiritu
sapientise et intellectus : stola gloriae
induit eum.
Ad Vesperas.
Ant. Tecum principium.
Ps. Dixit Dominus (cix. p. 191).
Capitulum. Qui timet Deum.
R. Iste est Johannes.
Hoc Responsorium a solo Sacerdote
incvpiatur ad gradum chori in cappa
serica : et suus Versus ab omnibus
Sacerdotibus cantetur in suppelliciis
ad modum Prosce in statione pue-
rorum cum
V. Gloria sit Altissimo.
Hymnus. Exultet caelum (p. 368).
V. Annuntiaverunt opera Dei.
Ant. In medio ecclesise aperuit
os ejus : et implevit eum Dominus
spiritu sapientiae et intellectus :
stola gloriae induit eum. Alleluya.
Alleluya. Alleluya.
Ps. Magnificat (p. 221).
Oratio. Ecclesiam tuam, p. ccxiv.
Memoria de Nativitate.
Ant. Gaudeamus, p. cxcvi.
V. Yerbum caro.
Oratio. Concede quaesumus, p. cxc.
Iste modus servetur ad Memoriam
de Nativitate in Versibus dicendis
tam ad Vesperas quam ad Matuti-
nas : scilicet quod ad Vesperas di-
citur V. Verbum caro, et ad Ma-
tutinas dicitur V. Benedictus qui
venit.
Memoria de sancto Stephano cum
hac Antiphona Tu principatum, ubi
processio facta fuerit prius de eo :
ubi vero processio facta non fuerit,
dicitur Ant. Lapidaverunt.
V. Gloria et honore.
Oratio. Da nobis quaesumus.
Similiter fiat de sancto Johanne,
et de sancto Thoma.
Dictis vero propriis Antiphonis de
sancto Stephano, fiat de eo Memoria
cum Antiphonis de Laudibus suo
CCXXIX
DIE S. JOHANNIS. DE INNOCENTIBUS PROCESSIO.
CCXXX
ordine : qv.ibus dictis dicantur An-
tiphonce de Xocturnis. Similiter suo
ordine de sancto Johanne, et de
Innocentibns, et de sancto Thoma
eodem modo Jiat Memoria.
In Octavis vero prcedictorum Sanc-
torum dicitur una de propriis An-
tiphonis ad Memoriam, quce ibidem
reperitur notata.
Tunc eat processio Puerorum ad
altare Innocentium, vel Sanctce Trin-
itatis, cum capis sericis et cereis
illuminatis in manibus suis, can-
tando
R. Centum quadraginta quattuor
milia qui empti sunt de terra : hii
sunt qui cum mulieribus non sunt
coinquinati, virgines enim perman-
serunt. Ideo regnant cum Deo :
et Agnus Dei cum illis.
Episcopus Puerorum, si assit,
incipiet hoc Responsorium.
Tres pueri dicant V. Hi empti
sunt ex omnibus priniitise Deo et
Agno : et in ore eorum non est
inventum mendacium. Ideo.
Omnes Pueri cantent simul Pro~
sam, ut sequitur, videlicet
Sedentem in supernse majestatis
arce.
Et Chorus respondeat cantum Pro-
sce post unumquenque Versum sub
littera E.
V. Adorant humillime procla-
mantes ad te.
V. Sancte, Sancte, Sancte, Sa-
baoth rex.
V. Plena sunt orania gloripe tuse.
Cum illis undevigintiquinque.
Atque cum innocentissimo
V.
V.
grege.
V.
V.
V.
Qui sunt sine ulla labe.
Dicentes excelsa voce,
Laus tibi sit, Domine, rex
«ternge glorise. Ideo regnant.
Ad hanc processionem non di-
catur Gloria Patri : sed dum Prosa
canitur, thurijicet Episcopus Pue-
ronim altare, deinde imaginem Sccnc-
tce Trinitatis : et postea dicat Sacerdos
modesta voce hunc
V. Lsetamini in Domino.
Oratio.
Deus, cujus hodierna die prae-
conium innocentes martvres non
loquendo sed moriendo confessi sunt :
omnia in nobis vitiorum mala mor-
tifica, ut tidem tuam, quam lingua
nostra loquitur, etiam moribus vita
fateatur. Qui cum Deo Patre.
In redeundo, de sancta Maria.
R. Felix namque, curn suo Versu,
quofinito dicat Episcopus Puerorum
modesta voce.
V. Speciosus forma.
Oratio. Deus qui salutis. quce
sic terminetur, Qui tecum vivit et
regnat in unitate Spiritus sancti
Deus. Per omnia secula seculorum.
Amen.
Dominus vobiscum.
Et cum spiritu tuo.
Deinde sequatur Benedicamus Do-
mino a d.uobus vel tribus, extra
regulam [cf. p. cxci.].
Tunc Episcopus Puerorum intret
stallumsuum, et interim Cruciferarius
accipiat baculum episcopi conversus
ad episcopum : et incipiat hanc An-
tiphonam, Princeps ecclesise, quoe non
dicitur episcopo absente. Et cum
venerit ad istud verbum, Cum man-
suetudine, convertat se ad populum
et cantet totam
A nt. . Princeps ecclesiae, pastor
ovilis : cunctam plebem tuam bene-
dicere digneris. Cum mansuetudine
et charitate humiliate vos ad bene-
dictionem.
Chorus respondeat, Deo gratias.
Deinde tradat baculum episcopo :
et tunc incipiat Episcopus Puerorum,
primo signando se in fronte, hoc
modo incipiendo,
Adjutorium nostrum in nomine
Domini.
Chorus respondeat, Qui fecit caelum
et terram.
h 2
CCXXXl
DIE SS. INNOCENTIUM.
CCXXXll
Item episcopus, signando se in
pectore, dicat
Sit nomen Domini benedictum.
Chorus respondeat, Ex hoc nunc
et usque in seculum.
Deinde Episcopus conversus ad
chorum elevet brachium suum, et in~
cipiat hanc benedictionem hoc modo,
Crucis signo vos consigno,
Hic convertat se ad populum,
dicens,
Vestra sit tuitio :
Deinde ad altare convertat se,
dicens,
Qui vos emit, et redemit.
Postea ad semetipsum reversus, po-
nendo manum suam super pectus
suum, dicat,
Suse carnis precio.
Chorus. Amen.
His itaque peractis, incipiat Epi-
scopus Puerorum Completorium de
die more solito: post Pater noster et
Ave Maria.
Et post Completorium dicat Epi-
scopus Puerorum, ad chorum con-
versus, sub tono praidicto,
Adjutorium nostrum in nomine
Domini.
Qui fecit cselum et terram.
Sit nomen Domini benedictum :
Ex hoc nunc et usque in se-
culum.
Benedicat vos omnipotens Deus :
Pater et Filius et Spiritus sanctus.
Amen.
Ubi vero non fit processio de Inno-
centibus, tunc fiat in primis de eis
Memoria ante Memoriam de Nativi-
tate, cum hac
Antiphona. Innocentes proChristo
infantes occisi sunt ab iniquo rege,
lactentes interfecti sunt : ipsum se-
quuntur Agnum sine macula, et
dicunt semper, Gloria tibi, Domine.
V. Lsetamini.
Oratio. Deus, cujus hodierna.
DIE SANCTORUM INNOCENTIUM.
Ad Matutinas.
Invitatorium. Yenite, adoremus
Dominum. Qui in sanctis gloriosus
est.
Ps. Venite.
Hymnus. Sanctorum meritis, p.
395.
In primo Noctumo.
Ant. Herodes videns quia illusus
esset a Magis : misit in Bethleem et
occidit omnes pueros qui erant in eo
et in omnibus finibus ejus.
Ps. Beatus vir {%. p. 5).
Ant. Christus infans non de-
spexit suos cosetaneos milites, sed
provexit : quibus dedit ante tri-
umphare quam loqui.
Ps. Quare fremuerunt (ii. p. 7).
Ant. Arridebat parvulus occi-
sori, gladio adjocabatur infantulus :
nutricis loco attendebat lactens per-
cussoris horrorem.
Ps. In Domino confido (x. p. 14).
V. Lsetaniini.
Lectio prima. Severianus.
Zelus quo tendat, quo prosiliat
livor, invidia quo feratur, Herodi-
ana hodie patefecit immanitas. Qu?e
dum temporalis regni semulatur an-
gustias, seterni regis ortum molitur
extinguere. Herodes enim videns
quia illusus esset a magis, misit in
Bethleem, et occidit omnes pueros
qui erant in ea et in omnibus fini-
bus ejus. Dolet impietas se esse
illusam : dilatans se crudelitas furit.
Fremit dolositas se esse deceptam :
et in se fraus reversa colliditur.
Herodes stridet, cadens ipse in la-
queum quem tetendit : hinc iniqui-
GCXXXlll
DIE SANCTOKUM INNOCENTIUM.
CCXXXIV
tatem quam condiderat evaginat.
De fide perfidiae sumit arma : ter-
reno quaerit furore, quem natum
caelitufl non credit. Ad sinum ma-
trum militum cogit castra. Inter
ubera arcem pietatis oppugnat. In
teueris uberibus ferrum durat. Lac
fudit antequam sanguinem : dat
ante mortem sentire quam vitam,
tenebras ingerit intrantibus lucem.
Sie agit magister niali, minister doli,
irae artifex, inventor sceleris, impie-
tatis auctor, pietatis prsedo, inimicus
innocentiae, hostis naturse, suis pejor,
pessimus sibi. Quem Cnristus non
ut evaderet, sed ne videretur, aufu-
git. Tu autem.
R. 1. Sub altare Dei audivi voces
occisorum, dicentium, Quare non de-
f endis sanguinem nostrum 1 et acce-
perunt divinum responsum: Adhuc
sustinete modicum tempus, donec im-
pleatur numerus fratrum vestrorum.
V. Yidi sub altare Dei animas
sanctorum propter verbum Dei quod
habebant, et clara voce dicebant,
Quare.
Lectio ii.
Herodes obsidens terrenum reg-
num, impugnat cseleste. Terrenis
inhyans irruit in divina; ipsamque
pietatem omni impietate insectatur.
Audierat natum regem destinatus
ad scelus, ad piaculum promptus,
paratus ad crimen. Causas inno-
centiae non requirit; jus abnegat,
confundit fasque nepbasque. Cui ne-
quitia est sodalis, cui odiosa est
sequitas, iniquitas est semper amica :
qui caedibus vivit, qui se munit san-
guine, qui crudelitatibus saevit, cui
de timore stat totum, de amore nichil
constat, Herodes tunc csecus sic
Christum gladiis quaerit, investigat
cruore, crudelitate rimatur. Suc-
cessorem timens, incessit in auc-
torem. Premit innocentes, volens
innocentiam deperire. Innocentis
causam facit nocentium crimen.
Munus nati, natorum vertit in pce-
nam. • Auctoris ortum, orientium
mandat occasum. Kegotium sal-
vantis, salvandorum jubet esse dis-
crimen. Quorum enim lingua ta-
cuit, oculi nichil viderunt, nil audi-
erunt aures, manus nil fecerunt :
apud Herodem solum quod nati
sunt, hoc fuit crimen. Christus fu-
turorum praescius, conscius secreto-
rum, cogitationum judex, mentium
perscrutator : quare deseruit quos
sciebat propter se quserendos esse,
propter se noverat occidendos'? Na-
tus rex caelestis, quare neglexit mi-
lites innocentiae siue] Coeetaneum
sibi, quare contempsit exercitum1?
Quare cunabulis suis deputatas ex-
cubias sic reliquit ] Fratres. Christus
non despexit suos milites, sed pro-
vexit: quibus ante dedit triumphare
quam vivere : quos fecit capere sine
concertatione victoriam : quos dona-
vit coronis antequam membris : quos
voluit virtutibus vitia praeterire ;
ante caelum possidere quam terram.
Pr3emisit ergo Christus suos mi-
lites, non amisit. Pecepit suas acies,
non reliquit. Beati, quos natos
martyrio videmus esse, non seculo.
R. 2. Sub throno Dei omnes
sancti clamant Vindica sanguinem
nostrum, Deus noster.
V. Sub altare Dei audivi voces
occisorum, clamantium et dicentium,
Yindica.
Lectio tertia.
Beati, qui labores in requiem, in
refrigerium dolores, maerores in gau-
dium commutarunt. Yivunt, vivunt.
Quare vivunt 1 Quia pro Christo
merentur occidi. Beati ventres, qui
portavemnt tales. Beata ubera, qua^
se talibus infuderunt. Beatae lachri-
ma3, qua3 pro talibus fusse : fletibus
gratiam baptismatis contulerunt. Ar-
ccxxxv
DE INNOCENTIBUS.
CCXXXVl
ridebat igitur parvulus occisori : gla-
dio adjocabatur infantulus : nutricis
loco attendebat lactens percussoris
horrorem. Matres tulerunt quic-
quid et languoris extitit et doloris.
Nam gladius filiorum pertransiens
membra ad matrum corda devenit :
et necesse est ut sint prsemii con-
sortes, quse fuerunt socise passionis.
Non enim carebunt martyris gaudio,
martyrii lachrimas quse fuderunt.
Hoc loco attendat auditor, et intelli-
gat martyrium non constare per me-
ritum, sed venire per gratiam. In
parvulis, quse voluntas, quod arbi-
trium, ubi captiva fuit et ipsa na-
tura 1 De martyrio ergo demus to-
tum Deo, nichil nobis. Vincere dya-
bolum, corpus tradere, contemnere
viscera, tormenta expendere, lassare
tortorem, capere de injuriis gloriam,
de morte vitam, non virtutis hu-
manse, sed muneris est divini.
R. 3. Dignus a dignis laudatur.
Et innocens innocentium Testimonio
comprobatur.
V. Accipiunt enim a Christo et
referunt, consequuntur et reddunt.
Et innocens. Gloria. Testimonio.
In Secundo Nocturno.
Ant. Norunt infantes laudare
Deum, qui loqui non noverant :
fiunt periti laude qui fuerant impe-
riti sermone.
Ps. Domine quis habitabit (xiv.
p-17>-
Ant. Exigitur itaque infantium
setas in laudem: quse delictorum non
noverat crimen.
Ps. Conserva me (xv. p. 17).
Ant. Dignus a dignis laudatur :
et innocens innocentium testimonio
comprobatur.
Ps. Domini est terra (xxiii. p.
40).
V. Exultent justi.
Lectio iiii.
Ser?no beati Johannis episcopi
[Crisostomi. Serm. 31].
Dedicatur novus ab infantibus
sermo : in gloriam Domini primam
vocem aperiunt innocentes. Fiunt
diserti laude, qui fuerunt imperiti
sermone. OfFerunt Domino primi-
tias linguse : novos oris immolant
fructus, verborum principia libant.
Infantia enim, quse per setatem loqui
non poterat, gratias Dei cum gaudio
resonabat. Norunt laudare Christum,
qui loqui non noverant. Fiunt pe-
riti laude, qui fuerant imperiti ser-
mone. Ostendunt laudibus Domi-
num, suffragiis prsedicant Christum.
Fiunt interea pueri sine magistro
diserti, docti sine doctore, periti
sine eruditore. Agnoscunt infantes
Christum, prcedicant Dominum, non
quem persuasio humana docuerat,
sed quem divinitas innocentibus in-
spirabat. Cessant enim humana
cum divina tractantur : quia humana
ipsa prodesse non poterunt, nisi di-
vinorum solatio subleventur. Ne-
cesse est enim terrena succumbere,
cum cselestia prsedicantur ; naturalia
silere, cum virtutes loquuntur. Exi-
gitur itaque infantium setas in lau-
dem, quse delictorum non noverat
crimen. Dignus a dignis laudatur:
et innocens innocentium testimo-
nio prsedicatur. Accipiunt enim a
Christo et reddunt, consequuntur et
referunt. Uno enim tempore et qui
dederat recipit, et qui acceperat red-
dit. Uno, inquam, tempore sua
Christo redduntur ; dum ejus laudes
illi ab infantibus referuntur.
R. 4. Effuderunt sanguinem
sanctorum velut aquam In circuitu
Hierusalem : et non erat qui sepe-
liret.
V. Yindica, Domine, sanguinem
sanctorum tuorum qui effusus est.
In circuitu.
CCXXXVll
SANCTOKUM INNOCENTIUM.
CCXXXVlll
Lectio v.
Diximus de laude innocentium.
Quid de lactentium laudibus profe-
remus? Quorum laudem invenire
non possumus, nisi eos ipsos qui lau-
daverunt noverimus. Qui sint, ubi
sint, quam nunc laudem intulerint
quaero, qui loqui non norant ] ISTeque
enim setas illa poterat posse, quod
natura non dederat ; aut celebrari a
talibus poterat quod institutio de-
negabat. Dicunt namque Doniino
laudes trucidati ab Herode lactentes.
Loquuntur sanguine, quod lingua
non possunt. Passione canunt, quod
sermone non norunt. Occisi prsedi-
cant, quod vivi non poterant. ISTec
novum quod dicitur ut innocens san-
guis, aut Deo referat laudes, aut
suas indicet passiones : cum Abel
sanguis clamet ad cselum, et occiso-
rum anirnae ab altari vociferentur ad
Deum. Contulit infantulis mar-
tyrium laudem, quibus negaverat
natura sermonem. Licuit sanguine
clamare, quibus narrare non licebat
voce. Licuit sanguine loqui, quibus
lingua non licuit. Miscent cum Do-
mino colloquia, quibus humana ne-
gata sunt verba. Occisis autem in-
nocentibus istis, impleta sunt pro-
phetise verba dicentis : Vox in Rama
auclita est fletus et plorationis, Ka-
chel flentis filios suos : et noluit con-
solari, quia non sunt.
Responsorium 5. Isti sunt sancti
qui passi sunt propter te, Domine,
vindica eos. Quia clamant ad te
quotidie.
Versus. Sub throno Dei omnes
sancti clamant : Vindica sanguinem
nostrum. Quia clamant.
Leclio vi.
In Hachele duo diversa conspicio :
fletum, et consolationis contemptum.
Sed conditio a matre defletur : spe
autem glorias consolatio humana con-
temnitur. Pietatis affectus in fleti-
bus declaratur : sed pro occisorum
gloria repudium consolationi indici-
tur. Pugnant enim in matre affec-
tus et fides : humanitas cum devo-
tione decertat. Deflet humanitas :
sed devotio consolatur. Licuit enim
rnatri humanitus flere, cui non licuit
consolatione humanitus indigere. O
beata lactentium gloria, quibus con-
tigit dedicare martyria. JSTovos ex-
ercitus Christus probat : legiones lac-
tentes victoria perpetrata coronat.
Fiunt pro Christo victores, qui setate
fuerant cosequales. Fiunt, inquam,
infantes sine certamine fortes, sine
pugna victores. Xorunt vincere,
qui non norunt pugnare. Existunt
victoriae compotes, qui fuerant setate
imbelles. Mercantur praeinium mar-
tyrio, gloriam sanguine comparant :
seternam vitam temporali morte
commutant. Kec timuit illa setas
mortem, nec horruit. Timere enim
non potuit, quse timere non novit.
Transmittit infantes infans Christus
ad caelum. Offert nova exennia
Patri : primitias fructuum exhibet
Genitori. Ostendit futuram fecun-
dissimam segetem, dum in semine
tantam exhibet ubertatem. Contulit
hostilis immanitas infantibus multis
martyrium, dum infantem quamt
occidere Christum. Beneficium tri-
buit cum occidit. Invideret enim
eorum glorise, si amaret. Sed aliae
sunt terrestres pugnse, alia^ cselestes
victorise. In prselio Christi mori-
endo vivitur, cadendo surgitur : vic-
toria per interitum comparatur. Tu
autem Domine miserere nostri.
R. 6. Norunt infantes laudare
Dominum qui loqui non noverant.
Fiunt periti laude Qui fuerunt impe-
riti sermone.
V. Licuit sanguine loqui quibus
lingua non licuit : miscent cum Do-
mino colloquia, quibus humana ne-
gata sunt verba. Fiunt periti. Glo-
ria Patri et Filio. Qui fuerunt.
CCXXXIX
SANCTORUM INNOCENTIUM.
ccxl
In tertio Nocturno.
Ant. Dicunt infantes Domino
laudes trucidati ab Herode : occisi
prsedicant quod vivi non poterant.
Ps. Exultate justi in Doniino
(xxxii. p. 75).
Ant. Licuit sanguine loqui, qui-
bus lingua non licuit ; raiscent cum
Domino colloquia, quibus huniana
negata sunt verba.
Ps. Benedicam (xxxiii. p. 77).
Ant. Vindica, Domine, sanguinem
sanctorum tuorum qui effusus est,
Ps. Deus, venerunt gentes (Ixxviii.
p. 143).
V. Justorum animre in manu
Dei sunt.
R. Et non tanget illos tormen-
tum inalitise.
et operatione perfectos indicant. Qui
vero infra, simplices vel ydiotas fidei
tamen non fictse constantia fortes
aeque denunciant. Quod illi quidem
occisi sunt, sed Christus qui qusere-
batur vivens evasit, insinuat corpora
quidem ab impiis posse perimi, sed
Christum, pro quo persecutio tota
ssevit, nullatenus eis vel viventibus
vel occisis posse auferri : sed eos
veraciter contestari quia Sive vivi-
mus Domino vivimus, Sive morimur
Domino morimur. Sive enim vivi-
mus sive morimur, Domini sumus.
Tu autem Domine miserere nostri.
R. 7. Isti sunt sancti qui non
coinquinaverunt vestimenta sua.
Ambulabunt mecum in albis quia
digni sunt. V. Hi sunt qui cum
mulieribus non sunt coinquinati :
virgines enim sunt. Ambulabunt.
Lectio sancti Evangelii secundtim
Mattheum ii. [13 — 18].
In illo tempore. Angelus Do-
mini apparuit in somnis Joseph, di-
cens. Surge, et accipe puerum et
matrem ejus et fuge in Egyptum :
et esto ibi usque dum dicam tibi.
Et reliq.ua.
Omelia venerabilis Bedai preshy-
teri. [vii. i. Ubri.Y'
In preciosa niartyrum Christi in-
nocentium morte : omnium Christi
martyrum preciosa mors est de-
signata.- Quod enim parvuli occisi
sunt, significat per humilitatis me-
ritum ad martyrii perveniendum
gloriam. Quod in Bethleem occisi
sunt et in omnibus finibus ejus, os-
tendit non solum in Judea unde ec-
clesise origo coepit, sed et in omnibus
ejusdem ecclesise finibus quacunque
per orbem parte diffusa est, persecu-
tionem ssevituram perfidorum, et
piorum patientiam esse coronandam.
Qui a bimatu occisi sunt, doctrina
Lectio octava.
Vaticinium autem Hieremise quo
dicitur, Vox in Rama, id est in ex-
celsis, audita est ploratus et ulula-
tus, manifeste denunciat luctum
sanctse ecclesiae, quae de injusta mem-
brorum suorum nece gemit, non ut
hostes garriunt in vacuum cedere, sed
usque ad solium ascendere superni
judicis ; et sicut prothomartyris
Abel, ita etiam sanguinem cetero-
rum martyrum de terra clamare ad
Dominum. Quod Rachel plorasse
filios suos dicitur, nec voluisse con-
solari quia non sunt, significat eccle-
siam plorare quidem sanctorum de
hoc seculo ablationem, sed non ita
velle consolari, ut qui seculum morte
vicerunt rursus ad seculi certamine
secum tolleranda redeant. Quia ni-
mirum non sunt ultra revocandi in
mundum, de cujus serumnis semel
evaserunt coronandi ad Christum.
Per hoc quod Dominus ne occide-
retur ab Herode sublatus est a pa-
rentibus in Egyptum, datur exem-
Beda? Opera, Tom. vn. Sermoncx Hyemales de Sanctis, col. 314.
ccxli
SANCTOBUM INNOCENTIUM.
ccxlii
plum fidelibus ne dubitent rabiem
persequentium ubi opportunum fu-
erit declinare fugiendo, cum hoc
Deum ac Dominum suum fecisse
meminerint. Siquidem ipse qui
erat suis prascepturus, Cum vos per-
secuti fuerint in civitate ista, fugite
in aliam, prius fecit quod praecepit,
fugiendo hominem quasi homo in
terra, quem magis paulo ante mon-
stravit stella de cselo.
R. 8. Acloravenmt viventem in
secula seculorum. Mittentes coronas
suas ante thronum Dei sui. V. Et
ceciderunt in conspectu throni in
facies suas : et benedixerunt viven-
tem in secula. Mittentes.
Lectio nona.
Quod occisis pro Domino pueris
Herodes non longe post obiit, et Jo-
seph monente angelo puerum Jesum
cum matre ad terram Israel reduxit :
significat omnes persecutiones, quae
contra ecclesiam erant movendae,
ipsorum persecutorum morte vindi-
candas, eisdemque mulctatis perse-
cutoribus pacem ecclesiae denuo red-
dendam, et sanctos qui latuerant ad
loca sua esse rever.-uros. Oportet,
fratres charissimi, quia primitias
martyrum hodierna festivitate vene-
ramur, de aeterna quae in caalis est
martyrum festivitate sedule cogite-
mus : eorumque vestigia in quantum
possumus sequendo, et ipsi ejusdem
festivitatis supernse participes ex-
istere curemus : (testante apostolo)
quia si socii passionum fuerimus,
simul et consolationis erimus. Nec
tam de morte eorum lugeamus, quam
de justa palmse perceptione laetemur.
Nam superna Hierusalem quae est
rnater omnium hinc eos expulsos
mox in aliam vitam obviis laeticiae
ministris excepit, atque in gaudium
Domini sui perpetuo coronandos in-
troduxit. Stant modo (ut Johannes
clicit) ante thronum Dei coronati,
qui quondam ante thronos judicum
terrenorum jacebant pcenis attriti.
Stant in conspectu Agni, nulla ra-
tione illic a contemplanda ejus glo-
ria separandi, a cujus hic amore nec
per supplicia potuerunt separari.
Stolis fulgent albis, et palmas in
manibus habent : quia praemia in
operibus habent, dum corpora, quae
pro Domino omni pcenarum genere
passi sunt dissipari, per resurrecti-
onem glorificata recipiunt. Magna
voce salutem Deo decantant, quia
magna gratiarum actione recolunt
non sua virtute, sed ipso auxiliante,
se tribulationum impugnantium cer-
tamina superasse.
R. 9. Centum quadraginta ut su-
pra ad Vesperas ; et dicitur hic cum
sua Prosa, et cum Versu, Gloria Patri.
V. Justi autem in perpetuum.
Ix Laudibus.
Ant. [Ad Laudes.~\ Herodes iratus
occidit multos pueros : in Bethleem
Judaa civitate David.
Ps. Dominus regnavit decorem
ixcii. p. 29).
Ant. A bimatu et infra occidit
multos pueros Herodes propter Do-
minum.
Ps. Jubilate {xcix. p. 29).
Aat. "Vox in Rama auclita est
ploratus et ululatus, E,achel plorans
tilios suos.
Ps. Deus Deus ilxii. p. 30).
Ant. Sub throno Dei omnes
sancti clamant, Yindica sanguinem
nostrum, Deus noster.
Ps. Benedicite [Daniel iii. p. 31).
Aiit, Laudes reddant pueri tibi
rex sabaoth : quia per tropheum pcr
te factum exultant innocentes.
Ps. Laudate Dominum (pp. 32,
33).
Capitidum. Apoc. xiv. [1].
Vidi supra montem Syon Agnum
stantem, et cum eo centum quadra-
ccxliii
SANCTORUM INNOCENTIUM.
ccxliv
ginta quatuor milia, habentes nomen
ejus et nomen Patris ejus scriptum
in frontibus suis.
Hymnus. Rex gloriose martyrum
(p. 406).
V. Mirabilis Deus.
Ant. Hi sunt qui cum mulieribus
non sunt coinquinati, virgines enim
sunt, et sequuntur Agnum quocun-
que ierit.
Ps. Benedictus.
Oratio. Deus cujus hodierna, ut
supra (p. ccxxx.).
Memoria de Nativitate.
Ant. Nesciens mater. V. Bene-
dictus qui venit.
Oratio. Concede, qusesumus.
Memoria de sancto Stephano : ubi
processio prius de eo facta fuerit,
cum hac Antiphona, Lapidaverunt.
i. de Laudibus (p. ccx.) : ubi processio
facta non fiterit, dicitur Ant. La-
pides torrentes. ii. de Laudibus.
V. Justus germinabit. Oratio. Da
nobis, qusesumus, p. cxcv.
Memoria de sancto Johanne : ubi
processio de eo prius facta fuerit, cum
hac Antiphona, Valde honorandus
est. V. Annunciaverunt. Oratio.
Ecclesiam tuam : ubi vero processio
facta non fuerit, dicitur Ant. Hic
est discipulus. i. de Laudibus (p.
ccxxvi.). V. Yalde honorandus.
Oratio. Ecclesiam tuam, p. ccxiv.
Dictis Memoriis : dicat Episcopus
Puerorum benedictionem super popu-
lum, sicut et post Gompletorium su-
pra dictum est.
Ad Primam.
Ant. Herodes iratus. i. de Lau-
dibus (p. ccxlii.).
Ps. Deus in nomine (liii. p. 42).
Ad Tertiam.
Ant. A bimatu. ii. de Laudibus.
Ps. (cxviii. 33). Legem pone (p.
57).
Cap. Vidi supra montem.
Responsoria et versus de Communi
Plurimorum Martyrum ad omnes
Horas dicuntur cum Alleluya. Et
responsiones versuum sine Alleluya
dicuntur.
Ad Sextam.
Ant. Vox in Pama. iii. de Lau-
dibus.
Ps. Defecit (cxviii, 81, p. 61).
Capitulum. Apoc. xiv. 4.
Hi sunt qui cum mulieribus non
sunt coinquinati, virgines enim sunt.
Ad Nonam.
Ant. Sub throno. iiii. de Laudi-
bus.
Ps. Mirabilia (cxviii. 129, p. 65).
Capitulum. Apoc. xiv. 4, 5.
Hi empti sunt ex omnibus primi-
tise Deo et Agno, et in ore eorum
non est inventum mendacium.
Ad Vesperas.
Ant. Tecum principium, p. cxciii.
Ant. lecum prmcipium, p. cxcm.
Ps. Dixit Dominus (cix. p. 191).
Cap. Vidi supra montem.
R. [9.] Centum quadraginta (p.
ccxxix.).
Hoc responsorium ab uno solo
Puero incipiatur ad gradum chori in
capa serica, et suus versus ab omni-
bus Pueris in superpelliciis cantetur
in statione puerorum cum Prosa si
placet, et etiam cum Gloria Patri.
Hymnus. Rex gloriose martirum
(p. 406).
V. Mirabilis Deus.
Ant. Ecce vidi Agnum stantem
supra montem Syon : et cum eo
sanctorum milia, et habebant nomen
ejus et nomen Patris ejus scriptuni
in frontibus suis.
Ps. Magnificat (p. 221).
Oratio. Deus, cujus hodierna, p.
ccxxx.
ccxlv
DIE SS. INNOCENTIUM, DE THOMA ARCII.
ccxlvi
Memoria de Nativitate : Ant.
Virgo verbo, ut supra (p. cxcvii.).
V. Verbum caro. Oratio. Concede
quaesumus, p. cxc.
JLemoria de sancto Stephano :
ubi processio prius de eo facta fuerit,
cum hac Ant. Lapides. ii. de Laudi-
bus (p. ccx.) : ubi vero processio facta
non fuerit, dicitur Ant. Adhsesit
anima. iii. de Laudibus. V. Gloria
et honore. Oratio. Da nobis quse-
sumus, p. cxcv.
Jlemoria de sancto Johanne : ubi
processio de eo prius facta fuerit,
cum hac Ant. Hic est discipulus
ille. i. de Laudibus : ubi vero pro-
cessio facta non fuerit, dicitur Ant.
Hic est discipulus meus. ii. de
Laudibus (p. ccxxvi.).
V. Valde honorandus.
Oratio. Ecclesiam tuam, p. ccxiv.
Postea accipiat Cruciferarius bacu-
lum episcopi, et cantet
Ant. Princeps ecclesise. sicut ad
primas Vesperas.
Similiter et Episcopus Puerorum
benedicat popidum supradicto modo.
Et sic compleatur Ofiicium Puerorum
hujus diei.
Tunc eat Processio ad altare sancti
ThomtE martyris, habitu non mu-
tato, absque cereis in manibus, can-
tando Responsorium, Cantore incipi-
ente.
R. Jacet granum oppressum
palea,
justus caesus pravorum fra-
mea.
Cselum domo commutans
lutea.
V. Cadit custos vitis in vinea :
dux in castris, cultor in area.
Caelum.
Deinde dicatur Prosa ab omnibus
qui volunt in superpelliciis coram
altare.
Prosa. Clangat pastor in tuba
cornea.
Chorus respondeat cantum Prosce
post unumquemque Versum super
litteram A.
V. Ut libera sit Christi vinea.
V. Quam assuinptse sub carnis
trabea.
V. Liberavit cruce purpurea.
V. Adversatrix ovis erronea.
V. Fit pastoris csede sanguinea.
V. Pavimenta Christi marmorea
V. Sacro madent cruore rubea.
V. Martir vitae donatus laurea.
V. Velut granum purgatum pa-
lea.
V. In divina transfertur horrea.
Cselum.
Ad hanc processionem non dicatur
Gloria : sed dum Prosa canitur, thu-
rificet Sacerdos altare, deinde ima-
ginem beatm Thomoi martyris ; et
postea dicat modesta voce Versum,
Ora pro nobis beate Thoma.
Oratio. Deus, pro cujus ecclesia
gloriosus pontifex Thomas gladiis
impiorum occubuit : praesta, qusesu-
mus, ut omnes qui ejus implorant
auxilium petitionis suse salutare con-
sequantur effectum. Per.
Ln redeundo dicitur Responsorium
vel Antiphona de sancta Jlaria.
Ubi vero nonfit processio de sancto
Thoma, tuncfiat in primis de eo Me-
moria, ante JLemoriam de Nativitate,
cum hac Antiphona :
Pastor csesus in gregis medio
pacem emit cruoris precio ;
O laetus dolor in tristi gaudio,
grex respirat pastore mortuo,
plangens plaudit mater in hlio,
quia vivit victor sub gladio.
V. Ora pro nobis beate Thoma.
Oratio. Deus, pro cujus ecclesia.
ILa? sequentes Antiphonce dicantur
ad JLemoriam de Innocentibus per
Octavas ; quibus dictis dicantur An-
tiphoncE de Laudibus, et postea de
Nocturnis.
Ant. Laverunt stolas suas : et
ccxlvii
THOM.E ARCHIEPISCOPI.
ccxlviii
candidas eas fecerunt in sanguine
Agni.
Ant. Ambulabunt mecum in al-
bis, quoniam digni sunt : et non de-
lebo nomina eorum de libro vitse.
Ant. Cantabunt sancti canticum
novum ante sedem Dei et Agni : et
resonabat terra in voces eorum.
IN DIE SANCTI THOM^ MARTYRIS.
Ad Matutinas.
1 nvitatorium.
Assunt Thoniae martyris so-
lennia :
Virgo mater jubilet Ecclesia.
Ps. Venite.
llymnus. Martyr Dei (p. 372).
In primo Noclurno.
Ant. Summo sacerdotio Thomas
sublimatus :
Est in virum alium subito mu-
tatus.
Ps. Beatus vir (i. p. 5).
Ant. Monachus sub clerico clam
ciliciatus
Carnis carne fortior edomat
conatus.
Ps. Quare fremuerunt (ii. p. 7).
Ant. Cultor agri Domini tribu-
los avellit :
Et vulpes a vineis arcet et ex-
pellit.
Ps. Doniine, quid multiplicati
(iii. p. 7).
V. Gloria et honore.
Passio sancti Thomai martyris,
edita a Johanne sanctm Recordati-
onis, Garnotensi episcopo, prius can-
cellario Sarum ecclesios.
Lectio i.
Gloriosi martyris Thomse, fratres
carissimi, natalem celebrantes, quia
totius vitse et conversationis ejus
insignia recolere non sufficimus, pas-
sionis ejus modum causamque suc-
cinctus sermo percurrat. Beatus
igitur Thomas sicut in cancellarise
vel archidyaconatus officio in rebus
gerendis incomparabiliter extiterat
strenuus : ita et post susceptum pas-
toris officium supra humanam sesti-
mationem factus est Deo devotus.
Consecratus enim repente mutatus
est in virum alium. Cilicium clam
induit, femoralibus etiam usus est
ad poplites cilicinis : et sub vestis
clericalis honestate habitum celans
monachalem carnem prorsus coegit
servire spiritui, Deo studens om-
nium virtutum exercitio sine inter-
missione placere. Sciensque se cul-
torem positura in agro Dominico, in
vinea custodem, pastorem in caulis :
ministerium sibi creditum studiose
complevit. Jura et dignitates eccle-
sise, quas publica sibi potestas usur-
paverat, resarcire et in statum de-
bitum revocare conatus est. Unde
gravi qusestione super jure ecclesi-
astico et regni consuetudinibus inter
ipsum et regem Anglorum exorta,
coadunato consilio propositse sunt
consuetudines illse quas idem rex
tam archiepiscopi quam suffragane-
orum suorum scripto roborari perti-
naciter exegit. Negavit constanter
archiepiscopus : manifestam in eis
asserens libertatis ecclesiasticse sub-
versionem. Affectus est igitur con-
tumeliis immensis, damnis graviori-
bus attritus, et innumeris lacessitus
injuriis. Tandem sibi morte in-
tentata, quia causa ecclesise nondum
plene innotuerat, et personalis vide-
batur persecutio : cedendum censuit
esse malicise. Actus ergo in ex-
ilium, a domino papa Alexandro
Senonis honorifice susceptus est : et
ccxlix
THOMJE ARCHIEPISCOPI.
ccl
in raonasterio Pontiniacensi studiose
comniendatus.
R. 1. Studens livor Thomse sup-
plicio :
Thomae genus damnat
exilio.
Tota simul exit cognatio.
Yersus. Orclo, sexus, aetas, con-
ditio :
Kullo gaudet hic privi-
legio.
Tota.
Lectio ii.
Confiscantur interim in Anglia
omnes archiepiscopi redditns, vas-
tantur praedia, possessiones diripi-
untur : et excogitato novo supplicii
genere, tota simul proscribitur Tho-
mae cognatio. Omnes etiam amici
ejus, vel familiares, vel quicunque
eum quocumque titulo contingebant,
sine delectu conditionis aut fortuna?,
dignitatis aut ordinis, setatis aut
sexus, pariter relegantur. jNam et
senes et decrepiti, vagientes in cunis,
et mulieres in puerperio decubantes,
in exilium acti sunt. Quotquot au-
tem discretionis annos attigerant,
tactis sacrosanctis jurare compulsi
sunt, quod mari transito statim Can-
tuariensi archiepiscopo se praesenta-
rent, ut vel compassionis gladio to-
tiens confossus conceptum animi ri-
gorem ad regis voluntatem inflect-
eret. Sed vir Dei manum suam
mittens ad fortia, exilium, damna,
contumelias, et opprobria, parentum
et amicorum proscriptionem pro
Christi nomine constanter sustinuit,
nulla prorsus fractus aut immutatus
iDJuria. Tanta namque fuit con-
fessoris Christi constantia, ut omnes
coexules suos docere videretur, quod
omne solum forti patria est.
R. 2. Thomas manum mittit ad
fortia,
Spernit damna, spernit op-
probria.
Nulla Thomam frangit in-
juria.
Versus. CJamat cunctis Thomas
constantia :
Omne solum est forti
patria.
Nulla.
Lectio iii.
Audiens ergo rex immobilem ejus
constantiam : directis per abbates
quosdam Cisterciensis ordinis ad
capitulum generale litteris commi-
natoriis, eum a Pontiniaco pertur-
bare curavit. Timens autem beatus
Thomas occasione sui viris sanctis
imminere dispendium, sponte reces-
sit. Sed antequam inde progrede-
retur, divina revelatione confortatus
est : ostenso sibi caelitus indicio quod
ad ecclesiam suam rediturus esset
cum gloria, et per palmam martvrii
migraturum ad Dominum. Per-
turbatum a Pontiniaco excepit sum-
mo cum honore christianissimus
Francorum rex Ludovicus, et eum
humanissime donec pax reformaretur
exhibuit. Saepius tamen et licet
ipse incassum pulsatus est, ne regis
Anglorum proditori aliquod humani-
tatis beneficium impenderet. Pro-
cessit ulterius furor immanis, et piis
auribus horrenda crudelitas. Cum
enim catholica et pro haereticis, et
scismaticis, et perfidis Judeis orat
Ecclesia : prohibitum est ne quis
eum orationum suffragiis juvaret.
Sex igitur annis exulans, continuis
variis et innumeris afflictus injuriis,
et quasi lapis vivus in structuram
caelestis edificii multimodis tunsioni-
bus atque pressuris conquadratus :
quo magis impulsus est ut caderet,
eo firmius et immobilius stare pro-
batus est. Neque enim aurum tam
examinatum exuri potuit : vel do-
mus super firmam petram fundata
convelli. Tu autem Dornine.
R. 3. Jacet granum ut supra ad
Vesperas. Et dicitur hic sine Prosa:
ccli
THOM.E archiepiscopi.
cclii
sive processio de sancto Thomafacta
fuerit sive non.
In secundo Kocturno.
Ant. Nec in agnos sustinet lupos
dessevire :
Nec in Aortum olerum vineam
transire.
Fs. Cum invocarem (iiii. p. 8).
Ant. Exulat vir optimus sacer et
insignis :
Ne cedat Ecclesiae dignitas indignis.
Ps. Yerba (v. p. 8).
Ant. Exulantis praedia prseda
sunt malignis :
Sed in igne positum non exurit
ignis.
Ps. Domine, Dominus noster
(yiii. p. 11).
V. Posuisti.
Zectio iiii.
Denique tum summo pontince,
tum rege Francorum procurante,
reformandse paci constituti sunt dies
plurimi. Quam quia Dei servus
non nisi salvo honore Dei, et salva
honestate Ecclesise suscipere voluit,
discordes adinvicem recesserunt. Mi-
seratus tandem summus pontifex An-
glicanse desolationem Ecclesiae, pro-
positis comminatoriis, vix tandem
extorsit ut pax Ecclesiae redderetur.
Gavisa sunt er«go regna, quod rex
archiepiscopum recepisset in gra-
tiam : aliis credentibus negotium agi
veraciter, aliis aliud conjicientibus.
Igitur exilii sui anno septimo rediit
pastor nobilis in Angliam : ut vel
oves Christi a morsibus luporum li-
beraret, vel pro grege sibi credito
seipsum impenderet. Suscipitur ita-
que a clero et populo cum gaudio
inaestimabili illachrimantibus omni-
bus et dicentibus, Benedictus qui
venit in nomine Domini. Sed post
dies paucos iterum damnis et in-
juriis supra modum et numerum af-
f ectus est : et edicto publico ecclesiae
suae septa exire prohibitus. Quis-
quis ei vel alicui suorum faciem hy-
larem praetendebat, publicus hostis
censebatur. In omnibus his non est
effractus animus ejus : sed adhuc ad
Ecclesiae liberationem manus ejus
extenta. Hanc jugiter suspirabat,
ob hanc vigiliis, jejuniis et orationi-
bus insistebat : pro hac obtinenda,
seipsum impendere summopere desi-
derabat.
ii. 4. Ex summa rerum laeticia
summus fit planctus in
Ecclesia
de tanti patroni absentia.
Sed cum redeunt miracula :
redit populo laeticia.
Versus. Concurrit turba langui-
dorum :
et consequitur gratiam
beneficiorum.
Sed cum.
Lectio v.
Quinto vero Dominicse nativitatis
die : veniunt Cantuariam aulici qua-
tuor, viri quidem praeclari genere,
sed male factis famosi. Et ingressi
pontificem verbis contumeliosis ag-
grediuntur : lacescunt conviciis, tan-
demque ei graves minas intentant.
Respondit vir Dei modeste juxta
quod ratio exigebat ad singula : ad-
jiciens sibi multas et Ecclesise Dei
post pacis reformationem irrogatas
esse injurias. Non esse qui errata
corrigeret, dissimulare se de cetero
nec posse nec velle, quin curae pas-
toralis ofncium exerceret. Turbati
sunt igitur insipientes corde : et ini-
quitatem in excelso locuti exierunt
continuo. Quibus egressis, processit
pontifex in ecclesiam, ut laudes
Christo vespertinas exolveret. Se-
quuntur a tergo gladiis extractis
Sathanse satellites loricati : armato-
rum manu multa sequente. Aditum
ecclesiae monachis praecludentibus,
accurrens Dei sacerdos, et hostia
Christi mox futurus, hostibus os-
tium reseravit : Non est (inquiens)
ccliii
THOM.E ARCHIEPISCOPI.
cciiv
ecclesia ut castra obseranda. Ir-
ruinpentibus illis, et aliis, Ubi sit
proditor, aliis, Ubi sit archiepisco-
pus, furibunda voce queerentibus :
processit eis obviam Christi con-
tessor intrepidus. Intentantibus ei
niortetn, Et ego (inquit) pro Dei
Ecclesia libenter mortem suscipiam :
sed ex Dei parte prsecipio ne meorum
cuiquam noceatis. Christum vide-
licet imitatus in passione dicentem,
Si me quaeritis, sinite hos abire. Ir-
ruentes igitur in pastorem pium
lupi rapaces, in patrem proprium
degeneres tiiii, in hostiam Christi
crudelissimi lictores, "consecratam
capitis coronam funestis gladiis am-
putaverunt, et christum Doruini so-
lotenus prsecipitantes, cerebrum cum
sanguine (quod dictu quoque hor-
rendum est) per paviinentuin crude-
lissime sparserunt. Sic itaque gra-
num frumenti oppressit palea, sic
vinese custos in vinea, dux in castris,
in caulis pastor, cultor in area csesus
est : sic justus ab injustis occisus
domum luteam coelesti palatio com-
mutavit.
E. 5. Mundi florem a mundo con-
teri,
Rachel plorans jam cessa
conqueri.
Thomas csesus dum datur
funeri :
novus Abel succedit vetern
Yersus. Yox cruoris vox sparsi
cerebri :
cselum replet clamore
celebri.
Thomas csesus.
Lectio vi.
Ultima vero martvris verba, quse
prae confusione clamoris discerni vix
poterant, juxta propius astantium
assertionem hsec fuerunt. Deo, et
beatae Mariae, et sancto Dyonisio, et
sanctis hujus ecclesise patronis me-
ipsum commendo et Ecclesise cau-
sam. In omnibus autem cruciatibus
quos invictissimus Dei athleta per-
tulit, non clamorem emisit, non edi-
dit gemitum, non brachium aut
vestem opposuit ferienti : sed caput
quod inclinatum gladiis exposuerat
donec consummaretur tenens immo-
bile, et quasi ad orationem prostratus
obdormivit in Domino. Regressi
vero viri scelerati in sancti pontificis
palatium, ut passionem servi pas-
sfoni Domini plenius assimilarent,
diviserunt sibi vestimenta sua, au-
rum et argentum et vasa preciosa. et
equos electos, et quicquid preciosum
potuerunt invenire, statuentes quis
quid tolleret. Et milites quidem
htec fecerunt. Cetera sine fletu quis
ref erat ] Tantus erat maeror om-
nium, tanta lamenta singulorum :
ut iterum putares impletum illud
propheticum. Yox in Rama audita
est, ploratus et ululatus multus. Ee-
cit tamen repente cum tentatione
proventum divina clementia, et per
visiones quasdam, futuris quasi prse-
ludens miraculis, martyrem in prox-
imo signis glorificandum, reddituram
post luctum laeticiam, et turbidam
languidorum beneficiorum gratiam
innuit esse consecuturum.
jff. 6. Christe Jesu per Thomae
vulnera :
quse nos ligant relaxa
scelera.
]STe captivos ferant ad in-
fera
hostis mundus vel carnis
opera.
Yersus. Per te Thoma post tua
munera :
amplexetur nos Dei
dextera.
!Ne captivos. Gloria Pa-
tri. Ne captivos.
In tertio Nocturno.
Ant. Sathanse satellites irrum-
pentes templum :
inauditum perpetrant sce-
leris exemplum.
Ps. In Domino confido (.r. p. 1 4).
cclv
THOM^E ARCHIEPISCOPI.
ccl
VI
Ant.
Ps.
p. 17).
Ant
Ps.
V.
Strictis Thomas ensibus
obviam procedit ;
non minis, non gladiis, sed
nec morti cedit.
Domine, quis habitabit (xiiii.
Felix locus, felix ecclesia.:
in qua Thomae viget me-
moria :
felix terra quse dedit prse-
sulem :
felix illa quse fovit ex-
ulem :
felix pater, succurre mi-
seris :
ut felices jungamur su-
peris.
Domine, in virtute (xx. p.2G).
Justus ut palma.
Lectio vii.
Secundum Johannem x. [11 — 16].
In illo tempore. Dixit Jesus dis-
cipulis suis. Ego sum pastor bonus.
Bonus pastor animam suam ponit
pro ovibus suis. Et reliqua.
Omelia beati GregoHi papce. [Ho-
milia xiv.]*
Audistis, fratres charissimi, ex
lectione evangelica eruditionem ves-
tram : audistis et periculum nos-
trum. Ecce enim is qui non ex
accidenti dono sed essentialiter bo-
nus est, dicit : Ego sum pastor bo-
nus. Atque ejusdem bonitatis for-
mam quam nos imitemur adjungit,
dicens : Bonus pastor animam suam
ponit pro ovibus suis. Eecit quod
monuit : ostendit quod jussit. Bo-
nus pastor pro ovibus suis animam
suam posuit : ut in sacramento nos-
tro corpus suum et sanguinem ver-
teret, et oves quas redemerat carnis
suse alimento satiaret.
E. 7. Thomse cedunt et parent
omnia :
pestis, morbi, mors, et
dsemonia.
* Gregorii Opera, Tom. i. col. 1484.
secundum Lncam xix. 12 — 28, de Communi,
Ignis, aer, tellus, et maria.
Yersus. Thomas mundum reple-
vit gloria :
Thomse mundus prcestat
obsequia.
Ignis.
Octava et nona Lectiones de pas-
siotie saticti Thomce legantur : et noti
de expositione Evangelii.
Lectio viii.
Revera beatus Thomas athleta
Dei preciosus digne glorificandus
erat. Si enim causa, immo quia
causa martyrem facit : cui unquam
sanctorum martyrum titulus extitit
gloriosior ] Pro Ecclesia certans, in
ecclesia etiam passus est, in loco
sacro, sacro Dominicae Nativitatis
tempore, inter consacerdotes et manus
religiosorum : quatenus in agone pon-
tificis sic omnes circumstantiae con-
currerent, ut patientis titulum illus-
trarent, et persequentium revelarent
impietatem, et nomen eorum sempi-
terno macularent opprobrio. Adeo
vero in martyris persecutores ultio
divina dessevit, ut in brevi sublati
de medio non comparerent. Et alii
quidem sine confessione et viatico
subito rapti, alii digitos vel linguas
proprias dentibus frustatim discer-
pentes, alii sanie defluentes et toto
corpore tabefacti, et torsionibus in-
auditis ante mortem cruciati, alii
paralysi dissoluti, alii amentes ef-
fecti, alii cum insania expirantes,
manifesta reliquerunt indicia, quod
injustae persecutionis et excogitati
parricidii .poenas exolverint. Gau-
deat igitur mater Ecclesia novum
martyrem. de hostibus reportasse
triumphum : gaudeat novum pro
sui liberatione Zachariam immola-
tum in templo : gaudeat novi Abel
sanguinem pro se contra viros san-
guinum clamare ad Dominum. Yox
enim sanguinis effusi, vox cerebri
funestorum satellitum gladiis dis-
(In Missali vero, Evangeliurn de die est
cclvn
THOM.E ARCHIEPISCOPI.
cclviii
persi, et mundum simul et cselum
celebri clamore complevit.
R. 8. Novis fulget Thomas mira-
culis,
membris clonat castratos
masculis.
Ornat visu privatos oculis.
Versus. Mundat leprse consper-
sos maculis
solvit mortis ligatos vin-
culis.
Ornat.
Lectio ix.
Acclamore namque sanguinis hu-
jus commota est et contremuit terra,
sed et virtutes cselorum motse sunt,
adeo ut quasi in ultionem sanguinis
innocentis surgeret gens contra gen-
tem, et regnum adversus regnum,
immo ut regnum in seipsum fieret
divisum : terroresque de c?elo et
signa ma<ma fierent. Primo tamen
martyrii sui tempore, inusitatis cce-
pit martvr choruscare miraculis :
csecis visum, claudis gressum, surdis
auditum, loquelam mutis restituens.
Deinde leprosos mundans, conso-
lidans paralyticos, ydropysim et om-
nium morborum incurabilium ge-
nera curans, resuscitans mortuos.
Daemoniis etiam, et elementis omni-
bus mirabiliter imperans, ad inusi-
tata quoque et inaudita signa poten-
tise suse manum extendit. Xam et
oculis et membris genitalibus pri-
vati, meritis ipsius nova membra me-
ruerunt suscipere. Quidam autem
qui Sancti miracula depravare prse-
sumpserunt, repente percussi coacti
sunt ea prsedicare vel inviti, De-
nique adversus omnes semulos suos
usque adeo martyr praevaluit, quod
singulis fere diebus iteratum videres
in servo quod de Unigenito legitur ;
Venient ad te qui detrahebant tibi,
et adorabunt vestigia pedum tuorum.
Passus est autem egregius Dei ath-
leta Thomas anno ab incarnatione
Domini (secundum Dyonisium) mil-
S.B. L
lesimo centesimo septuagesimo pri-
mo : quarto kalendas Januarii, feria
tertia, hora quasi undecima, ut Do-
mini natalis ad laborem, ejus fieret
natalis ad requiem. Ad quam nos
perducere dignetur idem Deus et
Dominus noster Jesus Christus :
qui cum Patre et Spiritn Sancto vi-
vit et regnat Deus per omnia secula
seculorum. Amen. Tu autem.
R. 9. Jesu bone, per Thornae
merita,
nostra nobis dimitte de-
bita,
domumportam,sepulchrum
visita,
Et a trina nos morte sus-
cita.
Ycrsus. Actu mente vel usu
perdita :
pietate restaura solita.
Et a trina. Gloria. Et.
Y. Ora pro nobis [beate Thoma.
R. Ut digni efficiamur promissioni-
bus Christi. (1525-6)].
In Laudibus.
Ant. Granum cadit, copiam ge-
minat frumenti :
alabastrum frangitur, fra-
grat vis unguenti.
Ps. Dominus regnavit (xcii. p.
29).
Ant. Totus orbis martyris cer-
tat in amorem :
cujus signa singulos agunt
in stuporem.
Ps. Jubilate Deo (xcix. p. 29).
A nt. Aqua Thom?e quinquies va-
rians colorem :
in lac semel transiit, qua-
ter in cruorem.
Ps. Deus Deus (Ixii. p. 30).
Ant. Ad Thoina? memoriam qua-
ter lux descendit :
et in Sancti gloriam cereos
accendit.
Ps. Benedicite (Danieliii. p. 31).
Ant. Tu per Thomse sanguinem
quem pro te impendit :
cclix
THOM.E ARCHIEPISCOPI.
cclx
fac nos, Christe, scandere
quo Thomas ascendit.
Ps. Laudate Dominum (p. 32).
Cap. Omnis pontifex (p. 386).
Hymnus. Deus tuorum militum,
p. 384.
V. Justus germinabit.
Ant. Opem nobis, O Thoma,
porrige,
rege stantes, jacentes erige,
mores, actus, et vitam corrige :
et in pacis nos viam dirige.
Ps. Benedictus (p. 35).
Oratio. Deus, pro cujus ecclesia,
p. ccxlvi.
Memoria de Nativitate.
Ant. Beatus venter.
V. Benedictus qui venit.
Oratio. Concede, qusesunius, p.
cxc.
Memoria de sancto Stephano.
Ubi processio prius de eo facta
fnerit, cum hac Ant. Adhsesit ani-
ma. iii. de Laudibus : ubi vero
processio facta non fuerit, dicatur
Ant. Stephanus. iiii. de Laudibus.
V. Posuisti, Domine.
Oratio. Da nobis, quaBsumus, p.
cxcv.
Memoria de sancto Johanne.
Ubi processio de eo prius facta
fuerit, cum hac Ant. Hic est disci-
pulus meus. ii. de Laudibus : ubi
processio facta non fuerit, dicatur
Ant. Ecce puer. iii. cle Laudibus.
V. Valde honorandus.
Oratio. Ecclesiam tuam, p. ccxiv.
Memoria de Innocentibus.
Ubi processio puerorum factafue-
rit, cum hac Ant. Innocentes pro
Christo, ut supra : ubi vero processio
facta non fuerit, dicatur Ant. Lave-
runt stolas, ut supra (p. 407).
V. Mirabilis Deus.
Oratio. Deus, cujus hodierna die,
p. ccxxx.
Ad Primam.
Ant. Granum cadit. i. de Lau-
dibus (p. cclviii.).
Ps. liii. Deus in nomine (p. 42).
Ad Tertiam.
Ant. Totus orbis. ii. de Laudibus.
Ps. cxviii. 33. Legem pone (p. 57).
Cap. Omnis pontifex (p. 386).
Capitula, Responsoria et Versus
de Communi unius Martyris et Pon-
tificis (p. 386), ita quod Responsoria
dicantur cum Alleluya.
Ad Sextam.
Ant. Aqua Thonise. iii. de Lau-
dibus.
Ps. Defecit (cxviii. 81, p. 61).
Ad .Nonam.
A nt. Tu per Thomse. v. de Lau-
dibus, p. cclviii.
Ps. Mirabilia (cxviii. 129, p. 65).
Ad Vesperas.
Ant. Tecum principium. i. de
Laudibus* (p. cxciv.).
Ps. Dixit Dominus (cix. p. 191).
Cap. Omnis pontifex (p. 386).
P. Jesu bone : ei dicatur a tri-
bus de superiori gradu, sicut in
ceteris festis duplicibus per annum.
Hymnus. Deus tuorum, p. 384.
V. Justus gercaiuabit.
Ant. Salve, Thoma, virgajusticise:
mundi jubar, robur Ecclesiae,
plebis amor, cleri delicise :
salve, gregis tutor egregie,
salva tuse gaudentes glorise.
Ps. Magnificat (p. 221).
Oratio. Deus, pro cujus, p. ccxlvi.
Memoria de Nativitafe.
Ant. Virgo Dei ut supra.
V. Verbum caro.
Oratio. Concede, quresumus, p. cxc.
Memoria de sancto Stephano.
Ubi processio de eo prius facta
fuerit, cum hac Ant. Stephanus.
iiii. de Laudibus : ubi vero processio
* Lcgendum eratpotius, 'prima de secundis Vesperis Nativitatis Domini.'
Cclxi DIE VI. POST XATIVITATEM DOMIXI. (XXX. DECEMB.) cclxii
non fuerit facta, tunc dicatur Ant.
Ecce video. v. de Laudibus.
V. Gloria et honore.
Oratio. Da nobis, qusesumus, p.
cxcv.
Jfemoria de sancto Johaxxe.
Ubi processio de eo facta fuerif,
cum hac Ant. Ecce puer. iii. de
Laudibus : ubi vero non fuerit pro-
cessio facta, dicatur Ant. Sunt de
hic stantibus. iiii. de Laudibus.
V. Yalde lionorandus.
Ora.tio. Ecclesiam tuam, p. ccxiv.
Memoria de Ixxocextibus.
Ubi processio puerorum facta fue-
rit, cum hac Ant. Laverunt : ubi
vero non, dicatur Ant. Ambulabunt
mecum in albis quoniam digni sunt:
et non delebo nomina eorum de libro
vitse.
V. Lsetamini ut supra.
Oratio. Deus, cujus hodierna
die, p. ccxxx.
Sexta die* a Nativitate
Domini.
Ad Matutixas.
fn vitatorium, ffymnus, Antiphonce
et Pscdmi, sicut in die Xativitatis
Domini dicuntur (p. clxxi.).
V. Tanquam sponsus.
Tres Lectiones cum regimine chori.
Lectio i. Secundum Lucam ii.
[33—40].
In illo tempore. Erant pater et
mater Jesu mirantes super his quse
dicebantur de eo. Et reliqua.
Sermo ex commentario venerabilis
Bedce presbyteri. [Super Lucam, Lib.
i. 7, versusfnemf.]
Patrem Salvatoris appellah Joseph,
non quod vere juxta Fotinianos pater
fuerit ejus, sed quod ad famam
Marise conservandam pater sit ab
omnibus sestimatus. Keque enim
(p-
* 'Sexta die,' sic legitur. In titulis vero paginarum, 'Feria vi
t Beda in Lucam, Cap. n. Lib. i. Op. Tum. v. col. 2-44.
oblitus Evangelista, quod eam de
Spiritu Sancto concepisse et virgi-
neni peperisse narraverit, sed opinio-
nem vulgi exprimens (quse vera
hystorise lex est) patrem Joseph
nuncupat Christi. Quamvis et eo
modo pater illius valeat dici, quo efc
vir Mariae recte intelligitur sine com-
mixtione carnis, ipsa copulatione
conjugii, multo videlicet conjunctius
quam si esset aliunde adoptatus.
Neque enim propterea non erat ap-
pellandus Joseph pater Christi, quia
non eum concumbendo genuerat,
quandoquidemrecte pater esset etiam
ejus, quem non ex sua conjuge pro-
creatum aliunde adoptasset. Tu
autem Domine miserere nostri.
B. Hodie nobis cselorum. i.
clxxiv.)
Lectio ii.
Et benedixit illis Symeon, et dixit
ad ATariam matrem ejus : Ecce posi-
tus est hic in ruinam, et in resurrec-
tionem multorum in Israel, et in
signum cui contradicetur. Bene in
resurrectionem, quia lumen est et
gloria plebis Israel, quia dicit : Ego
sum resurrectio et vita : qui credit
in me, etiamsi mortuus fuerit vivet ;
et omnis qui vivit et credit in me
non morietur in asternum. Quo-
modo autem in ruinam, nisi quia et
lapis orTensionis [est] et petra scan-
dali ; id est ruinse his qui offendunt
verbo, nec credunt. De quibus ipse
dicit : Si non venissem, et locutus
eis f uissem, peccatum non haberent :
nunc autem excusationem non ha-
bent de peccato suo. Qui non in
seipso tantum, sed in suis quoque
prredicatoribus, in ruinam positus
est resurrectionemque multorum, tes-
tante Apostolo qui ait : Christi bo-
nus odor sumus Deo, in his qui salvi
fiunt, et in his qui pereunt. Qui
enim prsedicante Apostolo verbum
minus recte.
»2
cclxiii
DIE VI. POST NATIYITATEM DOMINI.
cclxiv
quod audit amando sequitur, bono
odore resurgit et salvatur : qui
odiendo insequitur, eodem ipso odore
corruit et moritur.
P. Hodie nobis de cselo. ii. (p.
clxxv.)
Lectio iii.
Sigrium autem cui contradicitur,
fidem Dominicse crucis accipe. De
qua Apostolo Paulo dicunt Judei :
Nam de secta hac notum est nobis
quod ubique ei contradicitur. Et
Apostolus ipse : Nos enim, inquit,
prsedicamus Christum crucifixum,
Judeis quidem scandalum, gentibus
autem stulticiam. Et tuam ipsius
animam pertransibit gladius. Nulla
docet hystoria beatam Mariam ex
hac vita gladii occisione migrasse •:
prassertim cum non anima sedcorpus
ferro soleat interfici. Unde restat
intelligi gladium illum de quo dici-
tur : Et gladius est in labiis eorum ;
hoc est, dolorem Dominicse passionis
ejus animam pertransisse. Quse etsi
(Jhristum ut pote Dei Filium sponte
propria mori, mortemque ipsam non
dubitaret esse devicturum, ex sua
tamen carne procreatum non sine
doloris afFectu potuit videre crucifigi.
Nam et ferrum quod animam Joseph
pertransisse canitur, nullum melius
quam dira tribulatio mentis intelli-
gitur.
E. Descendit de crelis. iii. (p.
clxxvi.)
Ps. Te Deum (p. 27). Et dicitur
quotidie usque ad Octavas Epyjohanice
et in ipsis Octavis, nisi in Vigilia
Epyphanice cum extra Dominicam
contigerit.
V. Yerbum caro.
In Laudibus hcec sola Ant. Quem
vidistis.
Ps. Dominus regnavit, et ceteri
Psalmi consueti dicantur. Ita tamen
quod tres primi Psalmi sub una voce
dicantur, et quartus Psalmus semper
exaltetur si necesse fuerit. Quod per
totum annum observetur ad Laudes
et ad Vesperas quando una sola Anti-
phona dicitur super Psalmos ; sive
de Temporcdi, sive de Eestis sancto-
rum fit servitium. Simili modo fiat
ad Vesperas quando una sola Anti-
]>hona super Psalmos habetur.
Capitidum. Gcdat. iv. 1. Quanto
tempore heres parvulus est, nichil
differt a servo cum sit dominus om-
nium, sed sub tutoribus et actoribus
est usque ad prsefinitum tempus a
patre.
IToc Capitidum dicitur ad has Ma-
tutinas tantum.
Ilgmnus. A solis ortus, p. clxxxix.
V. Benedictus qui venit.
Ant. Dum medium silentium te-
nerent omnia, et nox in suo cursu
iter perageret : omnipotens sermo
tuus, Domine, a regalibus sedibus
venit. Alleluya.
Ps. Benedictus (p. 35).
Oratio.
Omnipotens sempiterne Deus, di-
rige actus nostros in beneplacito tuo :
ut in nomine dilecti Filii tui merea-
mur bonis operibus abundare. Qui
tecum.
Hcec oratio dicatur ad has Matuti-
nas tantum, et ad Primam suo loco
tantum. Ad alias Horas dicatur
Oratio sicut in die Natalis Domini.
Memoria de Nativitate.
Ant. Pastores. V. Ipse invo-
cavit me. Oratio. Concede quse-
sumus, p. cxc.
Memoria de sancto Stephano.
Ubi 2^rocess^° prius de eo facta
fuerit, cum hac Ant. Ecce video.
v. cle Laudibus : iibi vero processio
facta non fuerit, dicitur
Ant. Beatus Stephanus. i. de i.
Nocturno. V. Justus germinabit.
Oratio. Da nobis qucesumus, p. cxcv.
Memoria de sancto Johanne.
Ubi processio prius de eo facta
fuerit, cum hac Ant. Sunt de hic.
cclxv
DIE VI. POST NATIVITATEM DOMINI.
cclxvi
iiii. de Laudibus : ubi vero 2^'ocessio
non Juerit facta, tunc dicaiur Ant.
Sic eum volo manere. v. de Laudi-
bus (p. ccxariv.). V. Valde honoran-
dus. Oratio. Ecclesiam, p. ccxiv.
Memoria de Innocentibus.
Ubi processio puerorum facta fue-
rit, cum hac Antiphona Ambulabunt,
ut supra : ubi vero processio facta
non fuerit, dicitur Ant. Cantabant,
V. Mirabilia Deus. Oratio. Deus,
cujus hodierna, ;;. ccxxx.
Memoria de sancto Thoma.
Ubi processio de eo prius facta
fuerit, cum hac Antiphona Pastor
csss\is,utsupra : ubi vero processio
facta nonfuerit, dicitur Antiphona,
Granum cadit. i. de Laudibus [S.
Thoma?]. V. Ora pro nobis. Oratio.
Deus, pro cujus ecclesia, p. ccxlvi.
Ad Primam.
Ant. Quem viclistis. i.deLaudi-
bus [Xativitatis], p. clxxxviii.
Ps. Deus in nomine (liii, p.
42).
Ant. Te jure, p. 49.
Ps. Quicunque (p. 45).
Ad Tebtiam, Sextam, et Nonam.
Capitula,Responsoria, Versus sicut
in die Nativitatis Domini dicuntur,
cum hac Oratione, Concede, qua3-
sumus, p. cxc.
Si dies Dominica in sexta die a
Nativitate Domini contigerit, fiant
ix Lectiones, scilicet sex de sermone
beati Maximi episcopi de Nativitate
Domini, scilicet Lectio i. Hodierni
mysterii : et addantur tres Lectiones
de Expositione Evangelii, scilicet
Erant pater et mater, ut supra,
p. cclxi.
Lnvitatorium,Humnus,Antiphoiue,
Psalmij Versus et Besponsoria sicut
in die Xatalis Domini dicantur.
Lectio i. [Sermo B. Alaximi*.]
Hodiemi mysterii sacramentum,
fratres charissimi, sicut credidistis
semper et creclitis, reparatio est salu-
tis huniauaB, virtutum nativitas, rui-
na viciorum. Hodie namque Chris-
tus Jesus Dominus noster, in quo
divinitatis est plenitudo, carnis nos-
trse infirma suscipiens, novus natus
est homo. Hodie refulsit secundus
ille Aclam, non incola sed Dominus
paradisi, quein interdictte arboris
pulchritudo non fallat, serpens non
decipiat, mulier non seducat. Hodie
exortum est in tenebris lumen rectis
corde, hodie illud quod cselum et
caeli caelorum se habere gaudebant,
mundus dum nescit accepit. Xeque
enim ut temporalis quidam, nec qui
ante non fuerit, de femina nobis
repentinus emersit ; sed qui semper
erat cum Patre Deus, seniperque
regnabat, novo per virginem voluit
mortalibus apparere mysterio. Xo-
vus quidem homo, sed Dominus
sempiternus. Novua Cbristus, sed
rex omnium seculorum. Tu autem.
Lectio ii.
Ipse est in fine temporum natus
ex Alaria, qui ante omnia secula
unigenitus processit e Patre. Hic
est prsedictus a Patriarchis, a Pro-
phetis prredicatus, annunciatus ab
Angelis, ab Apostolis approbatus.
De uno eodemque legis : In principio
erat Verbum ; et Yerbum caro fac-
tum est. Gaude nunc et exuka
tandem ad Deum tuum conver^a
gentilitas. Percepisti donum quod
Abraham in spiritu se vidisse lsetatus
est : meruisti per Christum quod
mereri quondam Hebreorum gens
electa non potuit, Timens enim
Israel et tremens mirabatur, ut le-
gimus, quod Moyses populi princeps
reconditus in nube et in vertice
montis altisshni solus cum Domino
* HomilicB Hyemales; In Xatali Domini, Hora. quaita. Op. p. 197, Paris. 1071.
cclxvii
DIE VI. POST NATIVITATEM DOMINI.
cclxviii
loqueretur. Tibi vero sic natus est
Christus, et tantum nobis clignatio-
nem concessit, ut loqueretur homini-
bus, et ab hominibus videretur.
Lectio iii.
Ad illum tunc montem Syna qui-
cunque accessisset ex populo, prse-
senti puniebatur interitu. Ad hunc
vero* montem qui hodie natus est
mundo quicunque non accesserit
morietur. Et quidem unus populus
tunc erudiebatur ad fidem, nunc
vero omnes gentes vocantur ad vi-
tam. Viderunt venerabiles patres
nostri innumera magnaque mirabilia.
Caelum illis angelicas roravit escas,
dulcia pocula lapis durissimus mi-
nistravit. Jordanis perpetem mea-
tum suum retorsit in fontem, vali-
dissimi hostium muri ad tubarum
strepitum corruerunt. Sol quoque
commoratus in cselo longiorem trinm-
phanti populo prsestitit diem. Hoc
vero nullis antea videre seculis da-
tum est, ut Unigenitus Altissimi,
quem trementes Archangelorum sus-
cipiunt potestates, hominem se ho-
minibus exhiberet, et carnem quam
assumpsit ab homine transformaret
in Deuin.
Lectio iv.
Amplectere ergo dignationem ma-
jestatis seteriue : et ne archanam
Dei tui discutias voluntatem ; quia
omnibus quidem natus est Christus,
sed fidelibus dat salutem. Quod si
tibi sensuum tuorum fragilitate mi-
nus dignum videtur Filium Dei na-
tum de femina credere, virginem
cogita peperisse. Si tibi panni in
quibus obvolutus est fortasse viles-
cunt, angelos collaudantes et multi-
tudinem cselestis exercitus admirare.
Si prsesepe in quo infans jacuit de-
spicis, erige paulisper oculos, et
novam e cselo stellam protestantem
mundo nativitatem Dominicam con-
tuere. Si non credis vilia, crede
mirifica. Si de his quse humilia
sunt disputas, quse alta sunt et cse-
lestia venerare. Isdem enim refer-
entibus, isdemque auctoribus de
Domino salvatore, quse humilia et
quse gloriosa sunt didicisti. Uni-
versa quse ad salutis tuse mysterium
pertinebant, sacra tibi Evangelia
])rodiderunt. Habes in his unde
Dominum Jesum et natum homi-
nem credas, et Deum esse dubitare
non possis, qui cum Patre et Spiritu
Sancto vivit et regnat Deus : per
omnia secula seculorum. Amen. Tu
autem Domine miserere nostri.
Lectio v, [Aug. ser. 11 de Tem-
2?oref.]
In adventu Dominico, fratres cha-
rissimi, solutus est omnis paternse
praevaricationis metus, quem dya-
bolicis dudum fraudibus incurrit cir-
cumventa mortalitas. Adest enim
nobis cseli temeque judex, qui re-
scisso cyrographodelictorum, reatum
nostrum miseratus absolvit. Adest
ille Dominus, qui jugum captivitatis
antiquae nostris a cervicibus solvens
mperorem mundi seterna libertate
toificet. Adest ille rex mansuetus,
qui per spacia totius orbis caelestis
justitise gressibus incedens super-
bientem furentis inimici conteret ty-
rannidem. Tu autem.
Lectio vi.
Hodie namque, Maria parturiente,
natus est nobis Dei Filius ; ut ger-
manae carnis conceptione productus
creato a se homini et paternam pie-
tatem et fraternum largiretur affec-
tum. Et natus sane ab intacta est
* ' ergo,' in Brev. 1531: 'vero' 1525.
f Maxiini Hoviilice Hyemales, Honi. tertia de eodem, p. 196.
Sernio 122. Op. Tom.v. col. 2666.
Augustin. Appendix,
cclxix
SILVESTRI PAP.E. (XXXI. DECEMB.)
cclxx
femina; ut Deurn* pariter et homi-
nem testaretur partus humanus, et
Deum probaret aeterna virginitas.
Nam sicut non poterat nisi caro de
carne nasci; ita non poteratDei caro
de femineo utero nisi sine generante
prodire. Propter quod ait angelus
beatissimae Marise : Spiritus Sanctus
superveniet in te, et virtus Altissimi
obumbrabit tibi : et quod nascetur ex
te Sanctum, vocabitur Filius Dei.
Spiritus (inquit) Sauctus superveniet
in te. Idcirco tibi, frater, virtutem
Spiritus Sancti angelicus sermo prae-
texit, ne conjecturis carnalis dispu-
tationis hebetatus caeleste tibi ipse
mysterium terrena argumentatione
confundas. Aut non putes eum no-
vum puerum in alvo virginis potuisse
formare, qui cum primum conderet
hominem, nec semen patris, nec
viscera materna qusesivitl Tu au-
tem.
Et addantur tres Lectiones de Ex-
positione Evangelii, Erant pater et
mater (p. cclxi.).
In Laudihus omnia fiant sicut
prcenotatum est, sive Dominica fuerit
Iiac die sive non.
Hoc modo dicuntur Horoe.
Ad Primam.
Ant. Quem vidistis, p. clxxxviii.
Ps. Deus in nomine {liii. p. 42).
Aat. Te jure, p. 49.
Ps. Quicunque (p. 4G).
Ad Tertiam, Sextam, et Nonam.
CapituJa, Responsoria et Versus
sicut in die Nativitatis Domiai di-
cuatur, cum hac Oratione, Concede
qusesumus (p. cxc).
Si dies Dominicus in die sancti
Stephani, vel sancti Johannis, aut
sanctorum Innocentium, aut sancti
Thomce, aut scmeti Silvestri, aut Cir-
cuncisionis evenerit, totum servitium
fiat de Festo, et aichil de Domiaica.
SAXCTI silyestei pap.e et coxfessoeis.
Ad Yesperas.
Ant. Tecum principium, ut supra
ad secundas Yesperas Xativitatis.
Ps. Dixit Dominus (cix. p. 191).
Cap. Ecce sacerdos magnus.
R. Miles Christi
Hymnus. Iste confessor, p. 410.
V. Amavit.
Ant. Confessor, p. 410.
Oratio.
Da nobis, qusesumus, omnipotens
Deus : ut beati Silvestri confessoris
tui atque pontificis veneranda solen-
nitas et devotionem nobis augeat et
salutem. Per Dominum.
Memoria de Xativitate.
Ant. Yirgo hodie. V. Yerbum
caro. Oratio. Concede, qusesumus.
Memoria de sancto Stephaxo.
Ubi processio prius de eo facta
fuerit, cum hac Ant. Beatus Ste-
jjhanus, ut supra inprimo Xoeturno:
ubi vero processio facta non fuerit,
dicitur Antiphoaa Constitutus, ut
supra in jrrimo Xoctarno. V. Gloria
et honore. Oratio. Da nobis, qua3-
sumus, p. cxcv.
Memoria de sancto Johanne.
Ubi processio facta fuerit, cum hac
Antiphona Sic eum. v. de Laudibus:
ubi vero non, tunc dicitur Antiphona
Johannes apostolus, ut supra inprimo
Nocturno. V. Yakle honorandus.
Oratio. Ecclesiam tuam, p. ccxiv.
Memoria de Ixxocextibus.
JJbi processio puerorum facta fue-
rit, cum hac Antiphona, Cantabant
' eum '— Maximi Op. p. 197.
cclxxi
SILVESTRI PAP^.
cclxxii
sancti canticum novum ante sedem
Dei et Agni : et resonabat terra in
voces eorum. Ubi vero non : tunc
dicitur Antiphona Herodes iratus, i.
de Laudibus. V. Lsetamini in Do-
mino. Oratio. Deus, cujus hodierna.
Memoria de sancto Tiioma.
Ubi processio de eo prius facta
fuerit, cum hac Antiphona Granum
cadit, i. de Laudibus : ubi vero pro-
cessio facta non fuerit, dicitur Anti-
phona, Totus orbis, ii. de Laudibus.
V. Ora pro nobis. Oratio. Deus, pro
cujus Ecclesia, p. ccxlvi.
Ad Matutinas de S. Silvestro.
InvitatoHum, Hymnus, Antiphonce,
Psalmi, Versus et Responsoria de
Communi unius Confessoris et Ponti-
Jicis dicantur; novem Lectionesjiant.
Lectio i.
Silvester urbis E-omse episcopus
cum esset infautulus a vidua matre
Justa nomine traditus est Cyrino
presbytero : cujus et vitam imitatus
et mores ad summum apicem Chris-
tianse religionis attigit. Factus ju-
venis hospitalitatem tota animi dili-
gentia exhibebat, quam non divitite
terrense, sed bome voluntatis thesauri
adimplebant. Tantamque gratiam
ei Deus dedit, ut non solum a Chris-
tianis, sed etiam ab ethnicis nimio
diligeretur affectu. Tricesimo autem
setatis suse anno a sancto Melchiade
urbisRomse episcopo dyaconusfactus;
non multo post omnis populus Chris-
tianorum in urbe presbyterum eum
sibi exposcunt fieri. Sancto igitur
Silvestro presbytero ordinato, tantum
ei Duminus gratiain contulit, ut nul-
lus esset qui non illum ex affectu
diligeret, et verum Dei esse famulum
acclamaret. Erat enim aspectu ange-
licus, sermone nitidus, opere sanctus,
corpore integer, ingenio optimus, con-
silio magnus, fide catholicus, spe
patientissimus, charitate diffusus. Tu
autem Domine miserere nostri.
Lcctio ii.
Sancto itaque Melchiade episcopo
migrante ad Dominum, ab omni po-
pulo Silvester eligitur : ita ut nullus
inveniretur qui non ejus electionem
acclamaret. Sanctus vero Silvester
setatis suse excusationem opponens,
quantum se accusabat indignum, tan-
tum ab omnibus dignus clamabatur.
Quid multa 1 His et hujuscemodi
assertionibus populorum artatus, auc-
tore Deo levatur urbis Roinse epis-
copus. Et quia hoc esse meruit,
operibus declarabat. Erat enim piis-
siinus, et omni suavitate conspicuus :
atque ita inter divites et pauperes
medius, ut pauperes illum quasi
parem aspicerent, divites vero quasi
superiorem sibi divitem sestitnarent.
Non enim ad personse potentiam, sed
ad morum elegantiam attendebat ;
et tanto unumquemque eminentius
honorabat, quanto sanctius vivere
didicisset. Circa egenos vero et ad-
venas ita secundum verbum Dei se
sollicitum exhibebat, ut Christum
esse in his crederet, et in eis ipsi
Christo se conferre necessaria gaude-
ret. Verumtamen quoniam longum
est ejus sancta dicta et mirabilia
stylo currente describere, paucissima
ex niuitis de divinis mirabilibus, qua3
per eum fecit Dominus ad laudem
nominis sui, commemorare dignum
est. Tu autem.
Lectio iii.
Constantinus Augustus cum mo-
narchiam orbis teneret, et plurimas
strages dedisset de Christianis, Ele-
phantise a Deo lepra percussus est.
Cui cum medicorum multitudo nulla
medendi ratione subvenire posset,
extiterunt qui dicerent debere pisci-
nam fieri, qure innocentium puerorum
sanguine repleretur ; in quam nudus
Augustus descenderet, ut ab omni
leprse vulnere mundari deberet. Mis-
sum est igitur, et fere ad tria milia
cclxxiii
SILVESTRI -PXVJE.
cclxxiv
infantes adducti. Die autein consti-
tuto egrediente Imperatore ut san-
guis innoxius funderetur, occurrit ei
innuraerabilis multitudo mulierum,
omnesque solutis crinibus et nudatis
pectoribus dantes ululatus et gemitus
coram eo prostratse, horrorem nimium
ilii et cunctis potestatibus incusse-
runt, Percontante autem Augusto
didicit lias matres esse filiorum quo-
rum sanguis esset fundendus, in quo
ipse medendi causa lavandus esset et
sanandus. Tuuc Imperator exlior-
ruit facinus, et concionatus ad popu-
lum jussit reddi filios matribus suis,
donaque amplissima expendi : ut quse
fleiites venerant ad patriam alienarn,
alacres reverterentur ad suam. Se-
quenti igitur nocte, vidit Augustus
per visionem sanctos Apostolos assis-
tentes et dicentes sibi : Kos sumus
Petrus et Paulus Apostoli Dei. Quo-
niam ergo effusionem innoxii sangui-
nis horruisti, missi sumus a Domino
Jesu Christo dare tibi sanitatis recu-
perandse consilium. Mitte igitur ad
Silvestrum civitatis Ptoma? episcopum,
quipersecutionestuasfugiensinmonte
Serapti latitat. Quem cum ad te ad-
duxeris, et unum Deura credideris,
ab eo in piscina Deitatis ab omni
leprse contagione munclaberis. Tu
autem Domine miserere nostri.
Medice Lectiones de Xativitate Do-
minijiant cum hoc Yersu,
V. Ipse invocavit me.
Sermo beati Fulgentii episcopi.
\De Sermonibus beati Fulgentii,
Serm. 2. post primum*.]
Lectio iiii.
Bene nunciate (ait propheta) diem
de die salutare ejus. Quid est diem
de die, nisi Filium de Patre 1 Est
igitur de Patre Filius, de die dies ;
sed tamen Pater et Filius non duo
dies, sed unus est dies. Est de Patre
Filius, de Deo Deus : Pater tamen
et Filius non duo Dii, sed unus e.-t
Deus. Unus igitur dies seternitatis
simul Pater et Filius a nobis cognos-
citur; in die autem temporis solus
Filius invenitur. Dies enim seternus
Pater et Filius nostrum corpus et
animam fecit : in die vero temporis,
solus Filius nostrum corpus animara-
que suscepit. Christus, dies seternus,
unigenitus, in forma Dei manens ;
Christus in die temporis, unigenitus,
formam servi aceipiens : Christus,
dies aeternus, dives permanens ut
conderet nos; Christus in die tem-
poris, pauper factus ut redimeret nos.
Dies seternus, Christus Deus de Deo
Patre : Christus in die temporis,
Deus homo de virgine matre. Chris-
tus, dies seternus, Verbum eructatum
de corde Patris : Christus in die
temporis. Verbum caro factum est
de utero virginis matris. Christus,
dies aeternus, Deus verus de Deo
vero : Christus in die temporis, spon-
sus procedens de thalamo suo. Dies
seternitatis Christus angelos creans :
dies in tempore Christus homines
salvans. Dies seternitatis Christus
in cselo sanctos angelos pascens : dies
temporis Christus homines in terra
reficiens. Ut etenim panem angelo-
rum manducaret homo, Creator an-
gelorum factus est homo, utrosque
pascens, et integer permanens. Tu
autem.
R. Quem vidistis, iiii. (p. clxxviii.).
Lectio v.
Quam bonus panis, qui et angelos
pascit per speciem, ut de seipso
satientur in patria, et nos pascit per
fidem, ne denciamus iu via. Illo
panis, qui seipsum dat angelis ad
gaudium stabilitatis, seipsum dedit
horainibus ad remedium sanitatis, t-t
qui estangelorum esca, nobis factus
est medicina. Yeruratamen hic, di-
lectissimi fratres, attendite magnitu-
* Fulgentius, de Duplici Xativitate Christi, p. 525.
cclxxv
SILVESTRI PAP.E. — DE VERSIBUS, ETC.
cclxxvi
dinem gratise, et agnoscite, quid
Deus hornini dignatus est prsero-
gare. Cliristus enim Dei Filius, de
Deo vero Deus verus, et unus cum
Patre naturaliter Deus, semper ex
seipso sanctos angelos pascit; sed
tamen angelicam naturam Dei Filius
non accepit. Ut autem suam chari-
tatem Deus commendaret in nobis,
Filius ejus naturam nostram susce-
pit ex nobis. Et Deus unigenitus,
qui panis est angelorum, ut etiam
seipsum homini faceret panem, si-
mul hominis et animam suscepit et
carnem. Accepit utramque veram,
utramque sanctam, utramque mun-
dam : accepit animam nostram sine
iniquitate, accepit carnem nostram
cum mortalitate, accepit animam
justam, per quam nostris animabus
justitiam redderet : carnem vero prop-
terea dignatus est habere mortalem,
ut secundum ipsam moriens mortem
vinceret, secundum etiam ipsam re-
surgeret, per quam nostra quoque
corpora resuscitaret.
R. O magnum nrysterium. v. (p.
clxxx.).
Lectio vi.
Magnum mysterium, dilectissimi
fratres: magnum divinae dilectionis
indicium. Homo Deum contemnens
a Deo recessit: Deus diligens homi-
nem ad homines venit. Dilexit im-
pium, ut faceret justum: dilexit in-
firmum, ut faceret sanum: dilexit
perversum, ut faceret rectum: di-
lexit mortuum, ut faceret vivum.
Et quid amplius dicam, quandoqui-
dem Deus genitus humanam natu-
ram tantum dilexit, ut eam non solum
a potestate mali angeli liberaret,
verumetiam in seipso super omnes
bonos angelos in Patris dextera collo-
careU Natura enim quae in primo
homine a malo angelo captivata
fuerat, ipsa nunc in secundo homine
super omnes bonos angelos regnat.
Natura quae in primo homine mun-
dum peccato polluit, ipsa in secundo
homine mundum a peccato mundavit.
Primus homode terra terrenus, secun-
dus homo de cselo cselestis. Primum
hominem mulier corrupta mente
decepit: secundum hominem virgo
incorrupta virginitate concepit. In
primi hominis conjuge nequitia dya-
boli seductam depravavit mentem:
in secundi autem hominis matre
gratia Dei et mentem integram ser-
vavit et carnem : menti contulit
firmissimam fidem, carni abstulit
omnino libidinem. Quoniam igitur
miserabiliter pro peccato damnatus
est homo, ideo sine peccato mirabili-
ter est natus Deus homo. Tu autem.
R. Te laudant. vi. (p. clxxxi.).
Nisi quando hoc Festum in die Lunce
contigerit tantum: tunc enim dicitur
V. Tanquam sponsus, cum his Re-
sponsoriis, Hodie nobis cselorum. R.
Hodie nobis de caelis. R. Descendit
de cselis (pp. clxxiv. — clxxvi.).
Sciendum est quod quandocunque
fiunt medice Lectiones, sive sint de
Temporcdi sive de Festis Sanctorum,
semper dicantur Versus et Responsoria
secundum ordinem Noctumorum: et
hoc ab una Dominica usque ad aliam
Dominicam observetur: ita tamen
quod semper in Dominica, quando
medice Lectiones fiunt, dicuntur Ver-
sus et Responsoria de primo Noctur-
no, nisi propria Responsoria habean-
tur; et nisi in Exaltatione Sanctce
Crucis, et nisi infra Octavas sine
regimine chori. Nam tunc dicuntur
Versus et Responsoria secundum or-
dinem Nocturnorum quotidie infra
Octavas, etiam in Dominica, usque
acl Octavam diem: et tunc semper
reincipiatur Hystoria. Si vero ali-
quod Festum iii Lectionum unius
Confessoris et Pontificis, de quo fieri
debeant medice Lectiones in Dominica,
et Festum iii Lectionum unius Con-
fessoris et Abbatis in aliqua feria
ipsius ebdomadce contigerint : tunc in
secundo Festo dicuntur Versus et
cclxxvii
DE NOCTUEXIS, ET DE MEMOPJIS.
cclxxviii
Responsoria de primo Noctumo*, et
non de secundo : et hoc ne omittan-
tur duo Responsoria f non dicta prop-
ter unum ]>rius dictinn. Similiter
e.tiam fiat quando aliquod% Festum
iii Lectionum plurimorum Marty-
ru.m, et Festum iii Lectionum plvri-
morum Confessorum in una ebdoma-
da contigerint. Quandocunque euim
in Matutinis ix Lectionum tres
medice Lectiones fiunt, tunc a Versu
medii Noctumi incipiatur hujusmodi
servitium donec idem perficiatur Noc-
turnus, et non ab Antiphona medii
Nocturni, ut quidam faciunt%. Lta
tamen quod omnes Antiphonce erunt
de Festo ix Lectionurn, media tamen
Responsoria cv.m Versibus possunt
esse de primo Noctvrno, vel secundo,
vel tertio, prout tempus exegerit. Et
qv.ia Antiphonce in Nocturnis semper
in eadem Hystoria dicuntur, ideo a
Versu inchoatur hujusmodi servitium,
quando medio3 Lectiones fiant cdte-
rius Hystorice, et dicitur medius
Versus, quia medii Versus locum ob-
servat, sivefuerit de primo Nocturno,
vel secundo, vel tertio, cdterius Hys-
torice: ordo tamen Responsoriorvm
ita observetur, ut ad niedias Lectiones,
de quocunque fieri debeant, ab v.na
Dominica in aliam Lominicam, sem-
per fiat inchoatio in Dominica cu.m
Versibus et Resp>onsoriis primi Noc-
turni, nisi infra Octavas sine regi-
mine chori: tunc enim a primo die
usque ad octavam diem livjus ordo
observetur.
Ln duplicibusfestis Sanctorum, qui
hvbent Jlemorias Sanctorum Festis
illorum annexas, sicut in Festis sanc-
torum Jacobi, Bartholomei, Augus-
tini doctoris, et sancti Mathei apos-
toli : fiant illce Memorice in audientia,
ne omittantur: tamen quando horum
Festa in Dominicis celebrantur, tv.nc
memorice Sanctorum adjv/nctorum
cvni Memoriis de Domiuica et de
Trin.itate sub silentio fiant.
In Festo sancti Augv.stini doctoris,
ad secundas Vesperas, de sancto Jo-
hanne et de sancta Sabina solennes
Memorice fiant. Tamen si Ftstum
sancti Avgv.stini in Dominica conti-
gerit,fiat Memoria de sancto Johauve
ut svpra dictv.m est, et memoria de
Dominica sub silentio.
Si Festum duplex in Sabbato con-
tigerUj fia.nt Memorice de Dominica
et de Trinitate sub silentio, et nullcc
p)rocessio ad crucem.
Ad secundas Vesperas in die Fvri-
ficationis, et Nativitatis beatce Marice,
et Dominicce in cdbis, et Sanctce
Trinitatis, et Corporis Christi, nulla
ornnino fiat Memoria defesto iii Lec-
tionum in crastino contingenti, nisi
festum ix Lectionum conjunctum
fiverit: tunc de utrisque fiant Memo-
rice: non sicut in Festo ap>ostolorvm
Petri et Paidifit Memoria de Octavis
sancti Johannis Baptistce: ita nec
solet fieri Memoria de Trinitate in
Festo Corporis Christi, nisi fuerit
cum regimine chori. MemorioB de
daplicibus Festis et Octavis cum regi-
* Eecte, secundum Ordinale Sarum, quod testatur Defensorium Directorii (1188-97).
Similiter Crede Jliciii, quod totam fere rubricam continet.
t Add. ' primi Nocturni ' Crede 2Iichi, 1495-97.
X 'Festum unius Martyris et Festum unius Abbatis,... et in omnibus fere libris
scribitur quod in secundo festo dicant Responsoria de ii. nocturno, quod est expresse con-
tra Ordinale.' (Defensorium Directorii Sarum.) Utramque regulam profert tractatus
Crede Michi.
§ '.Quandocunque enim fiant medias lectiones de Temporali, sive de Festis Sancto-
rum, semper a Yersiculo medii Nocturni incipiatur hujusmodi seryicium, donec idem
perficiatur nocturnus, et boc ab una Dominica in aliam observetur.'...(et sequentia,
totidem fere verbis prout in superiori pagina rubricam ex Breviario excudimus) — Crede
Michi.
cclxxix
SILVESTKI PAP^E.
cclxxx
mine chori, et de Commemorationibus,
etiam in duplicibus Eestis, solennes
Memoriaz erunt.
Tres ultimce Lectiones de Sancto
Silvestro dicuntur; ita tamen quod
septima Lectio legatur de Expositioiie
Evangelii
Secundum Mattheum xxv. [14 — 23.]
In illo tempore : Dixit Jesus dis-
cipulis suis parabolam lianc. Homo
quidam peregre proficiscens vocavit
servos suos: et tradidit illis bona
sua. Et reliqua.
Omelia beati Gregoriipapce*.
Lectio sancti Evangelii, fratres
charissimi, sollicite considerare nos
admonet, ne nos, qui plus ceteris in
hoc mundo accepisse aliquid cerni-
mur ab auctore mundi, gravius inde
judicemur. Cum enim augentur
dona, rationes etiam crescunt dono-
rum. Tanto ergo esse humilior,
atque ad serviendum promptior quis-
que debet esse ex munere, quanto
quisque se obligatiorem conspicit in
reddenda ratione. Ecce homo qui
peregre proiiciscitur, servos suos
vocat, eisque ad negocium talenta
partitur. Post multum vero tem-
poris positurus rationem revertitur:
bene operantes pro apportato lucro
remunerat, servum vero a bono opere
torpentem damnat. Quis itaque
iste homo est qui peregre proficisci-
tur, nisi liedemptor noster, qui in
ea carne quam assumpserat abiit in
ca^lum? Carnis enim locus proprius
terraest,qua3quasi ad peregrinamlum
ducitur, dum per Kedemptorem nos-
trum in cselo collocatur. Sed homo
iste peregre proficiscens servis suis
bona sua tradidit, quia fidelibus suis
spiritualia dona concessit.
Octava et nona Lectiones de vita
sancti Silvestri legantur.
Lectio viii.
Exurgens igitur Constantinus,
secundum quod jussum sibi fuerat,
ad Silvestrum misit. Qui ubi se a
militibus circumventum vidit, ad
coronam martyrii se vocari credidit.
Faciensque orationem et commen-
dans Deo animam suam, et dans
omnibus pacem, ad regem venit.
Cui Augustus assurgens alacri eum
animo suscepit: deinde ei oinnia
quse facta et dicta ei fuerant, diligen-
ter exposuit. Post finem vero nar-
rationis suse percontabatur Augus-
tus, qui essent isti Dii Petrus et
Paulus, qui eum visitassent. Cui
sanctus Silvester dixit. Petrus et
Paulus non sunt Dii, sed servi Dei :
qui illi per fidem placentes primi
sunt ab eo apostoli facti. Cumque
hoc gratanter audiret Augustus,
dixit: Peto, si eos aliqua imago
habeat expressos, ut mihi ostendan-
tur. Tunc sanctus Silvester jussit
dyacono suo, ut Apostolorum exhi-
beret imagines. Quas cum intuere-
tur, cum ingenti clamore ccepit Au-
gustus dicere: Nihil verius quam
horum has esse imagines, quorum
visionem aspexi. Hi mihi dixerunt
ut ad te mitterem, ut per te pisci-
nam Deitatis cognoscerem: in qua
cum lotus fuissem, omnium vulne-
rum meorum consequerer sanita-
tem.
Lectio ix.
Cui sanctus Silvester respondit,
Audi rex. Salutis tuas piscina est,
ut unum Deum cseli et terrse creato-
rem cognoscas, et Filium Dei pro
salute hominum de caelo in terram
credas venisse. Cui Augustus re-
spondit: Ego nisi credidissem, ad te
penitus non misissem. Indixit ergo
sanctus Silvester Au^usto unius eb-
* Gregorii Magni in Evangelia, Lib. I. Homil. ix. Opera Tom. i. col. 1462-64.
■clxxxi
SILVESTRI PAP.E.
cclxxxii
iloTnadoe jejunium: et benedicens
fecit eum cathecuminum. Vespere
autem sabbati, proces>it Augustus
ad lavacrum baptismi. Quem sanc-
tus Silvester sancto crismate Christi
perfundens, interrogat si ex toto
corde credat in Patrem et Filium et
Spiritum Sanctum. Qui cum se
credere clara voce diceret, mersit
eum in fontem, dicens: Deus qui
mundasti in Jordane lepram Naa-
man Syri, et Paulo apostolo per bap-
tismum oculos quos amiserat reddi-
disti, et fecisti nobis ex persecutore
doctorem : tu emunda hunc servum
tuum omnium terrenorum principem
Constantinum : ut sancta tua ecclesia
glorietur eum se habere ex perse-
quente credentem et defendentem.
Cumque omnes respondissent, Amen:
subito quasi fulgor lux intolerabilis
oculis per mediam fere horam emi-
cuit. Post hsec exurgens mundns a
fonte Constantinus Christum se vi-
disse confessus est, Indutusque
vestibus candidis legem hanc dedit,
Christum Deum verum esse, qui se
mundasset a leprae periculo : et jube-
bat hunc debere coli ab omni urbe
Romana, Et si quis Christum blas-
phemasse fuisset comprobatus, puni-
retur.
Xonum Responsorium a duobus
cantetur in suppelliciis ad gradum
chori.
V. Ora pro nobis, beate Silvester.
[P. Ut digni emciamur promis-
sionibus Christi.]
In Laudibus, omniajiant ut unius
Confessoris et Fontificis, cum pr&dic-
ta Oratione.
Memoria de Nativitate.
Ant. Hodie intacta. V. Bene-
dictus qui venit, Oratio. Concede
qusesumus (p. cxc).
Memoria de sancto Stephano.
Ubi processio de eo facta fuerit,
cum hac Antiphona Constitutus, ii. de
primo Xocturno. Ubi vero non:
tunc dicitur Antiphona In tribula-
tione, iii. de primo Xocturno. V.
Posuisti Domine. Oratio. Da no-
bis, quaesumus (p. cxcv.).
Memoria de sancto Johaxxe.
Ubi processio de eo prius facla
fnerit, cum hac Antiphona Johannes
apostolus, i. de primo Xocturno.
Ubi vero non: tunc dicitur Antipho-
na Supra pectus, ii. de primo Xoc-
turno. V. Valde honorandus. Ora-
tio. Ecclesiam tuam (p. ccxiv.).
Memoria de Inxocextibus.
Ubi jirocessio puerorum facta fue-
rit, cum hac Antiphona Herodes ira-
tus, i. de Laudibv.s. Ubi vero non:
tunc dicitur Antiphona A bimatu,
ii. de Laudihus.
V. Mirabilis Deus.
Oratio. Deus, cujus hodierna die
(p. ccxxx.).
Memoria de sancto Thoma.
Ubi processio de eo prius facta
fwrrit, cum hac Antiphona Totus or-
bis, ii. de Laudibus. Ubi vero pro~
cessio facta non fuerit, tunc dicitur
Antiphona Aqua Thomse, iii. de Lau-
dibus. Y. Ora pro nobis. Oratio.
Deus, pro cujus ecclesia (p. ccxlvi.).
Ad Primam.
Ant. Ecce sacerdos, p. 419.
Ps. Deus in nomine (liii. p. 42).
Ant. Te jure, p. 49.
Ps. Quicunque (p. 46).
Ad Tertiam.
Ant. Non est inventus, p. 419.
Cap. Benedictionem.
Besponsoria et Yersus de Communi
unius Confessoris et Pontificis dicun-
tur, cum Alleluya.
Ad Sextam.
Ant. Fidelis, j). 420.
Cap. Cognovit, p. 421.
Ad ISToxam.
Ant. Serve, p. 420.
Cap. Magnincavit, p. 421.
cclxxxiii
CIRCUNCISIO DOMINI.
cclxxxiv
m VIGILIA
CIRCUNCISIONIS DOMINL
Ad Vesperas.
Ant. Tecum principium, ad secun-
das Vesperas Nativitatis, p. cxciv.
Ps. Dixit Dominus (cix. p. 191).
Cap. Apparuit gratia.
R. Verbum caro. Et dicitur hic
sine Prosa.
Hymnus. A solis ortus,^?. clxxxix.
V. Tanquam sponsus.
Ant. Qui de terra est de terra
loquitur : qui de caelo venit super
omnes est. Et quod vidit et audivit
hoc testatur, et testimonium ejus
nemo accipit. Qui autem acceperit
ejus testimonium signavit quia Deus
verax est.
Ps. Magnificat, p. 221.
Oratio.
Deus, qui nobis nati Salvatoris
diem celebrare concedis octavum :
fac nos, qusesumus, ejus perpetua
divinitate muniri, cujus sumus carnali
commercio reparati. Qui tecum vi-
vit et regnat.
Nidlafiat Memoria adhas Vesperas,
nec ad Matutinas in crastino.
Ad Completorium.
Ant. Nato Domino angelorum
chori canebant dicentes, Salus Deo
nostro sedentisuperthronumetAgno.
Ps. Cum invocarem (iv. p. 222).
Cap. Tu in nobis.
Hymnus. Salvator mundi, p. 226.
V. Custodi nos, Domine.
Ant. Alleluya. Verbum caro fac-
tum.
Ps. Nunc dimittis.
Preces et cetera quo3 ad Completo-
rium pertinent expleantur.
Hoc Completorium non mutatur
usque ad Vigiliam Epyphania?.
* Beda in Lucam, Cap,
[IN DIE
CIRCUNCISIONIS DOMINL]
Ad Matutinas.
Invitatorium. Christus natus est
nobis. Venite, adoremus.
Ps. Venite.
Hymnus. Christe, Redemptor om-
nium, p. clxxi.
In primo Noctumo.
Ant. Dominus dixit ad me, Filius
meus es tu : ego hodie genui te.
Ps. Quare fremuerunt (ii. p. 7).
Ant. In sole posuit tabernaculum
suum et ipse tanquam sponsus pro-
cedens de thalamo suo.
Ps. Cseli enarrant (xviii. p. 23).
Ant. Elevamini portse seternales :
et introibit rex glorise.
Ps. Domini est terra (xxiii. p.
40).
V. Tanquam sponsus.
Lectio i. [Beda super Lucam, Lib. I.
Cap. 7*.]
Ritus et religio circuncisionis, fra-
tres charissimi, a beato Abraham
patriarcha sumpsit exordium. Qui
cum positus adhuc in prseputio per-
fecte Deo credidisset, reputatumque
ei esset ad justitiam, signum accepit
circuncisionis, signaculum justitise
fidei, quse est in praeputio. Erat
enim circuncisionis typus ac figura
multiformis. Nam et signaculum (ut
dictum est) justitise fidei Abrahse et
seminis ejus erat indicium, castigando
eos qui ad hoc semen hancque fidem
pertinerent, ab omni inquinamento
carnis et spiritus : et prophetia nas-
cituri de hoc semine Salvatoris, qui
nos et in prsesenti per baptismum ab
omni mortiferse actionis pollutione
mundaret, et in futuro per resurrec-
ii. Opera Tom. v. 238.
CclxXXV IX DIE CIRCUXCISIOXIS DOMIXI. (i. JAXUAR.) Cclxxxvi
tionein ab universa mortis ipsius
corruptione liberaret.
R. 1. In principio erat Verbum,
et "Verbum erat apud Deurn, et Deus
erat Verbum, hoc erat in principio
apud Deum. Omnia per ipsum facta
sunt, et sine ipso factum est nichil.
V. Quod factum est in ipso vita
erat, et vita erat lux hominum. Om-
Lectio ii.
Et praecipue donum remissionis,
quod sulveret a peccato praavarica-
tionis Adse, per hanc circuncisionem
id temporis ministrari eidem gratise
legisque latori complacuit. Qui enim
nunc dicit, Nisi quis renatus fuerit
ex aqua et Spiritu Sancto, non potest
introire in regnum Dei, ipse tunc
dicebat, Alasculus cujus praeputii caro
circuncisa non fuerit, peribit anima
illa de populo suo, quia pactum meum
irritum fecit. Xon pactum utique
circuncisionis, quod non infans qui
discernere necdum valuit, sed majores
qui id servare noverant irritum fece-
nmt : verum pactum quod cum primo
homine Deus iniit, quod omnis qui
vel unius diei vitam gessit in terra
prsevaricasse convincitur, atque ideo
remedio salutis aliquo opus habere
non ignoratur. ISTam qui vel ante
ternpora circuncisionis, vel etiam post
datam circuncisionem, de exteris gen-
tibus extitere fideles, ut exemplar
patientise Job, et amici liberique
illius, sive victimis hostiarum se
suosque ab originali peccato, seu
certe sola fide salvabant; quia justus
ex fide vivit, et sine fide impossibile
est placere Deo.
P. 2. Benedictus qui venit in
nomine Domini Deus Dominus. Et
illuxit nobis. Alleluia. Alleluia.
V. Lapidem quem reprobaverunt
sedificantes, hic factus est in caput
anguli. Et illuxit.
Lectio iii.
Verum his atque hujusmodi reme-
diis egent, qui de peccati traduce
propagati in iniquitatibus concepti
et in delictis sunt nati Kedemptor
autem noster, qui ut peccatum mundi
tolleret sine peccato venit in mun-
dum, sicut suo baptismate nobis re-
media procuravit, id est, nostris
abluendis sceleribus aquarum quse
subiit lavacra consecravit : ita etiam
circuncisione quam suscepit non sua
(quse nulla erant) admissa purgavit,
sed nostrse in se naturse vetustatem
docuit innovandam, et nunc videlicet
eam per se a viciorum labe purgan-
dam, et in novissima die significans
ab ipsa multipharise mortalitatis ac
mortis peste penitus esse restauran-
dam. Unde congrue Jesus octava
die circuncisus asseritur, quod non
facile in Veteri Testamento de quo-
quam legimus, quamvis de omnibus
ssepissime jussum, absque solo dum-
taxat Isaac, qui quasi filius promis-
sionis primus octava die circuncisio-
nem accepisse perhibetur. Tu autem.
R. 3. Ecce Agnus Dei, ecce qui
tollit peccata niuiidi : ecce de quo
dicebam vobis, Qui post me venit
ante me factus est. Cujus non sum
dismus corrioaani calciamenti solvere.
o o
V. Hoc est testimonium quod
perhibuitJohannes. Quipost. Gloria
Patri. Cujus.
Li secundo JSfocturno.
Ant. Speciosus forma prse filiis
hominum : diffusa est gratia in labiis
tuis.
Fs. Eructavit (xliiii. p. 101).
Ant. Suscepimus Deus misericor-
diam tuam, in medio templi tui.
Fs. Magnus Dominus (xlvii. p.
104).
Aiit. Homo natus est in ea, et
ipse fundavit eam Altissimus.
Ps. Fundamenta (Ixxxvi. p. 154).
V. Ipse invocavit me.
ccixxxvn
CIRCUNCISIO DOMINI.
cclxxxviii
Lectio iiii.
Bene, inquam, Jesus octava die
circunciditur : quia videlicet utraque
Jisec nostra quam prcediximus, hoc
est, et moderna et futura, et spiritus
et carnis innovatio, et in ejus resur-
rectione figurata, et in nostra quan-
doque est perficienda. Siquidem de
prima nostra resurrectione, quse in-
terim vitse et fidei emendatione cele-
bratur, apostolus ait : Quicunque
enim baptizati sumus in Christo Jesu,
in morte ipsius baptizati sumus : ut
quomodo surrexit Christus a mortuis
per gloriam Patris, ita et nos in novi-
tate vitse ambulemus. De secunda
autem quae in fine speratur, ita dicit :
Si enim credimus quod Jesus mortuus
est et resurrexit, ita et Deus eos qui
dormierunt per Jesum adducet cum eo.
Octavum autem numerum resurrec-
tionis glorise convenire pene omnibus
claret. Nam et Dominus octava die,
hoc est, post septimam sabbati, resur-
rexit : et ipsi post sex seculi hujus
retates et septimamsabbatianimarum,
quse nunc interim in alia vita geritur,
quasi octavo tempore resurgemus :
tunc verissime circuncisi, hoc est, ab
omnibus carnalis concupiscentiae vitiis
et corruptionibus, in quibus maxime
luxuria regnat, expoliati, verissime
prseputium incisi. Quia sicut Domi-
nus ait : Pilii seculi hujus nubunt,
et traduntur ad nuptias : illi autem
qui digni habentur, seculo illo, et
resurrectione ex mortuis, neque nu-
bent, neque ducent uxores, neque
nltra mori poterunt. ^Equales enim
angelis sunt, et filii sunt Dei, cum
filii sint resurrectionis.
B. 4. Nesciens mater virgo vi-
rum peperit sine dolore Salvatorem
seculorum. Ipsum regem angelo-
rum sola virgo lactabat ubera de cselo
plena.
V. Beata viscera Marise virginis
quse portaverunt seterni Patris Fi-
lium. Ipsum.
Lectio v.
Verum quia de circuncisione sermo
est, libet inquirere quare Moyses
ipse, qui legem circuncisionis et pa-
tribus a Deo datam, et sibi totiens
inculcatam refert, toto ducatus sui
tempore neminem circuncidi voluerit,
prseter unum solummodofilium suum,
quem mater arreptum petra acutissi-
ma, ne a Domino feriretur, circunci-
dit : secl omnesqui in heremo nati sunt
a Josue circuncidendos reliquerit ;
morem videlicet divinitus imperatum,
quadringentis et sex annis observa-
tum, et avita sibi successione contradi-
tum, annis quadraginta continuis in-
termittens. De quo, salvo majorum
intellectu, dicam breviter ipse quod
sentio. Moyses circuncisionem prse-
dicat, sed Josue perficit : quia lex
per Moysen data est, gratia autem
et veritas per Jesum Christum facta
est. Nichilque prodest littera jubens,
nisi affuerit gratia juvans.
R. 5. Continet in gremio cselum
terramque regentem
Virgo Dei genitrix, quem totus
non capit orbis
Per quem mundus ovans celso sub
principe pollet.
Versus. Casta^ parentis viscera
eselestis intrat gratia,
venter puellse bajulat
secreta quse non noverat.
Per quem.
Lectio vi.
Moyse prsedicante prseputium cre-
scit, quia sicut Apostolus ait : Ex
operibus legis nonjustificabitur omnis
caro coram illo. Per legem enim
cognitio peccati. Et alibi : Usque
ad legem enim peccatum erat in
mundo. Peccatum autem non im-
putatur, cum lex non esset. Et ite-
rum : Lex autem subintravit, ut
abundaret delictum. Nam concupi-
scentiam nesciebam, nisi ]ex diceret,
Non concupisces. Occasione autem
accepta, peccatum per mandatum
cclxxxix
CIRCUXCISIO DOMIXI.
CCXC
operatum est in me omneDi concupis-
centiam. SedJosuepopulo in terram
prornissionis inducto prseputiuniquod
Moyse vivente accreverat, cultris pe-
trinis incidit : quia ubi abundavit
delictum, superabundavit et gratia.
Nam quare petrinis ad circunciden-
dum Josue cultris utitur, intelligat
qui legit : quia petra erat Christus.
Et super hanc (inquit) petram adifi-
cabo ecclesiam meam. Quod enim
impossibile erat legi in qua infirma-
batur per carnera, Deus Filium suum
mittens in similitudinem carnis pec-
cati de peccato damnavit peccatum
in carne, ut justificatio legis imple-
retur in nobis qui non secundum
carnem ambulamus, sed secimdivm
Spiritum. Tu autem Domine.
P. 6. Confirmatum est cor vir-
ginis in quo divina mysteria angelo
narrante concepit quem forma prse
filiis honrinuni castis concepit visce-
ribus. Et benedicta in seternuni
Deurn nobis protulit et bominem.
Yersus. Domus pudici pectoris
templum repente fit Dei,
intacta nesciens virum
verbo concepit Filiuni.
Et benedicta. Gloria. Et.
In tertio Nbcturno.
Ant. Exultabunt omnia ligna sil-
varum ante faciem Domini quoniam
venit.
Ps. Cantate i. (xcv. p. 1G4).
Ant. In principio et ante secula
Deus erat Yerbum : ipse natus est
nobis Salvator mimdi.
Ps. Dominus regnavit, exultet
(xcvi. p. 1G4).
Aiit. Ante luciferum genitus et
ante secula Dominus Salvator noster
liodie nasci dignatus est.
Ps. Cantate ii. (xcvii. p. 1G9).
V. Xotum fecit Dorainus.
Secundum Lucam ii. [21.]
In illo tempore. Postquam con-
summati sunt dies octo ut circunci-
deretur puer, vocatum est nomen ejus
Jesus. Et reliqua.
Omelia venerabilis Beclce presby-
teri*.
Sanctam venerandamque prse-
sentis diei memoriam paucis qui-
dem verbis Evangelista compre-
hendit, sed non pauca caelestis mys-
terii virtute gravidam reliquit. Ex-
posita namque nativitate Dominica,
cujus gaudia mox angeli dignis lau-
dibus extulerunt, pastores devota
visitatione celebrarunt, omnes qui
tunc audiere mirati sunt, nos quo-
que pro modulo nostro, prout potui-
mus proxime (Domino largiente)
congruis missarum hymnorumque
solenniis exegimus : subjunxit atque
ait : Et postquam consummati sunt
dies octo ut circuncideretur puer, vo-
catum est nomen ejus Jesus : quod vo-
catum est ab angeio, priusquam in
utero conciperetur. Ha?c sunt festi-
vitatis hodierme gaudia veneranda,
ha^c sacraa solennitas diei, hsec illa
supernaB pietatis munera sacrosancta,
quae fidelium cordibus commendans
apostolus ait : Quia ubi venit pleni-
tudo temporis, misit Deus Eilium
suum, factum ex muliere, factum sub
lege, ut eos qui sub lege erant redi-
meret : ut adoptionem filiorum reci-
peremus.
R. 7. O regem cseli cui talia fa-
mulantur obsequia stabulo ponitur
qui continet mundum. Jacet in
prsesepio et in nubibus tonat.
V. Qui caeluin terramque regit
per secula solus. Jacet.
Lectio viii.
Magna namque dispensatione pie-
tatis ad redemptionem generis liu-
mani Deus Pater non angelum, non
archangelum, sed Eilium suum uni-
genitum mittere dignatus est. Quem
quia in divinitatis suse specie videre
Beclae Op. vii. col. 31-5. Horailias Hyemales de Sanctis : In circumcisione Domini.
S. B. I. k
CCXCl
CIRCUNCISIO DOMINI.
CCXCll
nequivimus, magna rursum dilec-
tionis arte providit, ut liunc factum
ex muliere, hoc est, ex maternse car-
nis substantia, sine virili admix-
tione conceptum, ad hmnanos verum
hominem proferret aspectus : qui in
divina virtute ac substantia manens,
per omnia quod erat, veram naturse
mortalis infirmitatem, quam non1
habebat, indueret. Et ut nobis ne-
cessariam obediendi virtutem prseci-
puo commendaret exemplo, factum
sub lege Filium suum Deus misit
in mundum. Non quia ipse legi
quicquam debeat, qui unus est ma-
gister noster, unus est legislator et
judex ; sed ut eos, qui sub lege po-
siti legis onera portare nequiverant,
sua compassione juvaret, ac de ser-
vili conditione, quse sub lege erat,
ereptos : in adoptionem iiliorum, quse
per gratiam est, sua largitate re-
duceret.
E. 8. Congratulamini micbi om-
nes qui diligitis Dominum : quia
cum essem parvula placui altissimo.
Et de raeis visceribus genui Deum et
hominem.
V. Beatam me dicent omnes ge-
nerationes : quia ancillam humilem
respexit Deus. Et de meis.
Lectio ix.
Suscepit ergo circuncisionem lege
decretam in carne, qui absque omni
prorsus labe corruptionis apparuit in
carne. Et qui in similitucune carnis
peccati, non autem in carne peccati
advenit, remedium quo caro peccati
consueverat mundari non respuit :
sicut etiam unda baptisraatis, qua
novse gratise populos a peccatorum
sorde lavari voluerit, ipse non neces-
sitatis, sed exempli causa subiit.
Scire etenim debet vestra fraternitas,
quia idem salutiferae curationis aux-
ilium circuncisio in lege contra ori-
ginalis peccati vulnus agebat, quod
nunc baptismus agere revelatas gra-
tiae tempore consuevit : excepto quod
regni cselestis januam necdum in-
trare poterant, donec adveniens be-
nedictionem daret, qui legem dedit,
ut videri posset Deus deorum in
Syon. Tantum in sinu Abrahse post
mortem beata requie consolati su-
pernse pacis ingressum spe felici ex-
pectabant. Qui enim nunc per
Evangelium suum terribiliter ac sa-
lubriter clamat : Nisi quis renatus
fuerit ex aqua et Spiritu sancto, non
potest introire iu regnum Dei ; ipse
dudum per legem suam clamabat :
Masculus, cujus prseputii caro cir-
cuncisa non fuerit, peribit anima
illa de populo suo, quia pactum
meum irritum fecit, id est, quia pac-
tum vitse in paradiso hominibus
mandatum Adam prsevaricante trans-
gressus est, in quo omnes peccave-
runt, peribit de ccetu sanctorum, si
non ei fuerit lavacro salutari sub-
ventum.
E. 9. Yerbum caro ut supra in die
Nativitatis Domini, ix. (p. clxxxvi.).
Et dicatur hic sine Prosa, sive Domi-
nica fuerit sive non. Ps. Te Deum
(p. 27).
V. Verbum caro, ut supra in die
j\Tativitatis.
Ix Laudibus.
Ant. O admirabile commercium,
creator generis humani animatum
corpus sumens de virgine nasci dig-
natus est : et procedens homo sine
semine largitus est nobis suam Dei-
tatem.
Ps. Dorainus regnavit (xcii. p.
29).
Ant. Quando natus es ineffabi-
liter ex virgine, tunc impletae sunt
Scripturse : sicut pluvia in vellus
descendisti, ut salvum faceres genus
huraanum, te laudamus Deus
noster.
* nunc, in Breviario. non, in Beda.
ccxcm
CIRCUXCISIO DOMIXI.
CCXCIV
Ps. Jubilate (xcix. p. 29).
A nt. RubiiDi quem viderat Aloyses
inconibustuni conservatam agnovi-
mus tuam laudabilem virginitatem :
Dei genitrix intercede pro nobis.
Ps. Deus Deus (Ixii. p. 30).
Ant. Germinavit raclix Jesse :
orta est stella ex Jacob, virgo pe-
perit Salvatoreni, te laudamus Deus
noster.
Ps. Benedicite (Daniel iii. p.
31). _ _ •
Ant. Ecce Maria genuit nobis Sal-
vatorem : quem Johannes videns ex-
clamavit, dicens, Ecce Agnus Dei,
ecce qui tollit peccata mundi. Al-
leluya.
Ps. Laudate (cxhiii — cl. p. 32).
Cap. Apparuit gratia.
Hymnus. A solis ortus, p. clxxxix.
V. Benedictus qui venit.
Ant. Mirabile mysterium decla-
ratur hodie, innovantur naturse, Deus
homo factus est, id quod fuit per-
mansit : et quod non erat assump-
sit : non commixtionem passus ne-
que divisionem.
Ps. Benedictus (p. 35).
Oratio. Deus qui nobis, p.
cclxxxiii.
Ant.
dihus.
Ps.
Ant.
Ps.
Ad Primam.
O admirabile. i. de Lan-
Deus in nomine (liii. p.
Gratias tibi.
Quicunque (p. 46).
42).
Ad Tertiam.
Ant. Quando natus es. ii.
Laudilus.
Ps. Legem pone (cxviii. 33, p.
57).
Capitida, Pesponsoria et I ersus
sicut in die Nativitatis Domini ad
omnes Horas dicantur cum Oratione
hujus diei.
Ad Sextam.
Ant. Bubum quem viderat. iii.
de Laudibus.
Ps. Defecit (cxviii. 81, p. 61).
Ad Xoxam.
Aat. Germinavit radix [iiii. de
Laudibus.]
Ps. Alirabilia (cxviii. 129, p.
65).
Ad Yesperas.
Ant. Tecum principium, ad sc-
cundas Vesperas Xativitatis. p.
cxciv.
Ps. Dixit Dominus (cix. p. 191).
Cap. Apparuit gratia.
E. Confirmatum est. vi.
Hyranus. A solis ortus, p. clxxxix.
Y. Benedictus qui venit.
Ant. Magnum hereditatis mys-
terium : templum Dei factus est
uterus nescientis viruin, non est
pollutus ex ea carnem assumens,
omnes gentes venient dicentes :
gloria tibi Domine.
Ps. Magnificat (p. 221).
Oratio. Deus, qui nobis,/>. cclxxxiii.
Memoria de S. Stephaxo tantum.
Ant. Tu principatum.
V. Gloria et honore.
Oratio. Da nobis, quaesumus, p.
cxcv.
k2
ccxcv
IX OCTAVA SAXCTI STEPHAXI.
CCXCVl
IN OCTAYA SANCTI STEPHANI.
Ad Matutinas.
Invitatorium, Hymni, Antiphonce
t Psalmi sicut in prima die dicun-
e
tur.
V. Gloria et honore coronasti
eum Domine.
Beati Maximi episcopi.
Lectio i*
Considerate attentius, dilectissimi
fratres, cum beatus niartyr Stepha-
nus Dominum nostrum Jesum Chris-
tum ad dexteram Dei Patris stare
vidisset, cur se filium hominis videre
testatus est, et non potius Filium
Dei : cum utique plus honoris Do-
mino delaturus videretur, si se Dei
potius quam hominis Filiuin videre
dixisset. Sed certa ratio postulabat,
ut hoc ita et ostenderetur in cselo, et
prsedicaretur in mundo.
Si Dominica fuerit, dividantur
isto3 tres Lectiones in sex : hoc modo.
Si Dominica fuerit : Lectio ii.
Omne enim Judeorum scandalum
in hoc erat : cur Dominus noster
Jesus Christus, qui secundum car-
nem est filius hominis, esse etiam
Filius Dei diceretur. Ideo ergo
pulchre Scriptura divina filium ho-
minis ad dexteram Dei Patris stare
memoravit : ut ad confundendam Ju-
deorum incredulitatem ille ostende-
retur rnartyri in cselo, qui a perfidis
Judeis negabatur in mundo. Et illi
testimonium caelestis veritas daret,
cui fidem terrena impietas derogaret.
R. 1. Stephanus servus Dei quem
lapidabant Judei vidit caelos aper-
tos : vidit et introivit. Beatus homo
cui caeli patebunt.
V. Stephanus vidit cselos aper-
tos : vidit et introivit. Beatus.
Lectio ii. [sive m.]
Si quid autem distare inter mar-
tyres potest, prsecipuus videtur esse
qui primus est. Nam cum sanctus
Stephanus ab apostolis dyaconus or-
dinatus sit, apostolos ipsos beata ac
triumphali morte prsecessit ; ac sic
qui erat inferior ordine, primus fac-
tus est passione. Mortem enim
quam Salvator dignatus est pro om-
nibus pati, hanc ille primus reddidit
Salvatori. Videte enim, dilectissimi
fratres, afFectum beati viri : videte
magnam et admirabilem charitatem.
JSi Dominica fuerit. Lectio quarta.
In persecutione positus erat : et
pro persecutoribus supplicabat : at-
que in illa lapidum ruina, quando
alius oblivisci poterat etiam charissi-
mos suos, ille Doniino commendabat
inimicos. Quid enim dicebat cum
lapidaretur? Domine (inquit) ne
statuas illis hoc peccatum. Plus
itaque tunc dolebat illorum peccata,
quam sua vulnera : plus illorum im-
pietatem, quam suam mortem. Et
recte plus. In illorum quippe iniqui-
tate erantmulta quse poterant plangi,
in illius autem morte non erat quod
debuisset doleri.
R. Lapidabant. v. (p. cciv.)
Lectio iii. \sive vJ\
Imitemur ergo in aliquo, dilectis-
simi fratres, tanti magistri fidem,
tam prseclari martyris charitatem.
Diligamus nos hoc in ecclesia fratres
nostros animo, quo ille tunc dilexit
* B. Maximi, Homilioe de Sanctis : In Natali Stcphani. Op. p. 224, Paris, 1671.
ccxcvn
IX OCTAVA S. STEPHAXI. DE S. MARIA.
CCXCVlll
inimicos suos. Sed quocl pejus est,
aliquotiens non solum inimicos non
diligimus, sed nec amicis quiclem
fidem integram custodimus. Sed
dicit aliquis : Non possum diligere
inimicum meum, quem quotidie
yelut hostem crudelem patior. O
quicunque ille es, attendis quicl tibi
fecerit homo, et non consideras quid
tu feceris Deo.
Si Dominicafuerit : Lectio sexta.
Cum enim tu multum graviora in
Deum peccata commiseris, quare
non dimittis homini parvum, ut tibi
Deus dignetur dimittere multum ?
Recole quid tibi in Evangelio "Veri-
tas ipsa promiserit, et quam tibi quo-
dammodo cautionem fecerit, vel
quale tecum pactum inierit. Si enim
(inquit) dimiseritis hominibus pec-
cata eorum, dimittet et vobis Pater
vester caslestis peccata vestra. Vi-
detis, fratres, quia cum Dei gratia
in potestate nostra positum est : qua-
liter a Domino judicemur. Si (in-
quit) dimiseritis : dimittetur vobis,
Moneo ergo vos, fratres, ut in malis
hominibus medicorum vicem agere
studeatis : et non ipsos homines, sed
ipsorum maliciam odio habeatis. Pro
bonis orate ut semper ad meliora
conscendant : pro malis, ut cito ad
emendationem vitae per pcenitentiae
lamenta confugiant. Tu.
R. Lapides torrentes. vi. p. ccv.
Si vero Dominica fuerit, erit se-
cundum R. 2. Videbant omnes (p.
cc.) et tertium R. 3. Impetum fece-
runt.
Ps. Te Deum (p. 27).
V. Posuisti Domine.
Ix Laudibus.
Ho3C sola Ant. Lapidaverunt, p.
ccx.
Ps. Dominus regnavit (xcii. p.
29).
Capitulum, Hymnus, Versus et
Antiphona svper Ps. Benedictus, cum
Oratione, sicut in prima die.
Memoria de sancto Johaxxe.
Ubi processio de eo prius facta
fuerit, cum hac Antiphona Supra pec-
tus. TJbi vero non : tunc diciturAnti-
phona Quasi unus.
V. Valde honorandus. Oratio.
Ecclesiam tuam, p. ccxiv.
Memoria de Ixxocextibus.
Ubi Processio Puerorum facta fue-
rit, cum hac Antiphona A bimatu
(p. ccxlii). Ubi vero non : tunc
dicitur Antiphona Vox in Eama.
V. Alirabilis Deus. Oratio. Deus
qui hodierna, p. ccxxx.
Memoria de sancto Thoma.
Ubi processio de eo prius facta
fuerit, cum hac Antiphona, Aqua
ThomaB (p. cclviii). Ubi vero non ;
tunc dicitur Antiphona Ad Thornse.
V. Ora pro nobis.
Oratio. Deus pro cujus, p. ccxlvi.
Memoria de saneta aIaria.
Cum hac Antiphona, Ecce Maria.
V. Post partum. [p. 91.
Oratio. Deus, qui salutis, p. cxci.
Ab hac die usque ad Purificationem
quotidie fiant AIemorle de saxcta
Maria, de quocunque fiat servitium,
tam ad Vesperas quam ad Matutinas,
nisi in Vigilia Epyphaniw, et in die
ejusdem.
In Festis novem Lectionum, et in
Octavis, et infra Octavas, quando
chorus regitur, et in Dominicis, ad
utrasque Vesperas, cum hac Anti-
phona, Quando natus. V. Speciosus
forma. Oratio. Deus qui salutirf.
Ad Matutinas vero, cum hac Anti-
phona, Ecce Maria. V. Post partum.
In feriis vero et in Festis trium
Lectionum sine regimine chori, ad
Vesperas, Ant. Rubum quem vi-
derat. V. Speciosus forma. Oratio.
Deus qui salutis. Ad Matutinas,
CCXCIX
DE S. MARIA IN OCTAVA S. STEPHANI.
CCC
\Ant. Post partum. V. Germina-
vit.f Oratio ut supra.
Quod si Octava sancti Stephani in
Dominica evenerit, fiant ix Lectiones
de sancto Stephano, videlicet sex de
tribus Lectionibus supra notatis de
Octava, et tres ultimce Lectiones de
expositione Evangelii, sicut in prima
die. Responsoria vero propria, quas
habentur de Octava, primo loco, id
est in primo Nocturno cantentur :
dehinc hystoria diei suo ordine dica-
tur. Ad Laudes vero omnes Anti-
phonce dicantur, et cetera sicut in die.
Similiter jiat de sancto Johanne,
et de Lnnocentibus.
Sciendum est autem quod quando
Octava sancti Johannis in Dominica
evenerit, Vesperoe in Sabbato prcece-
denti de sancto Stephano erunt, et
Memoria de sancto Johanne cum hac
Antiphona Valde honorandus. V. In
omnem terram. Oratio. Ecclesiam
tuam.
Similiter quando Octava Sancto-
rum Lnnocentium in Dominica evene-
rit, Vesperm in sabbato prmcedenti
erunt de sancto Johanne, et Me-
moria de Lnnocentibus cum hac Anti-
phona Innocentes pro Christo. V.
Lsetamini in Domino. Oratio. Deus,
cujus hodierna die.
Liic primum fiant Matutin^e de
sancta Maria in Conventu ; ut plene
notatur post Commune Sanctorum ;
et ibi require omnia de sancta Maria
(p. 292).
Ad Primam de sancto Stephano,
sive Dominica fuerit sive non.
Ant. Lapidaverunt, p. ccx.
Ps. Deus in nomine (liii. p. 42).
Ant. Tejure, p. 49.
Ps. Quicunque vult (p. 46).
Ad Tertiam, et ad alias Horas,
Antiphonos, Psalmi, Capitula, Re-
sponsoria et Versus, sicut in die
sancti Stephani dicantur, sive Do-
minicafuerit sive non, cum Oratione
de prima die.
Ad Vesperas.
Ant. Tecum principium, p. cxciii.
Ps. Dixit Dominus (cix. p. 191).
Capitulum et cetera sicut in prima
die dicantur, prceter Eesponsorium
quod non dicetur.
Memoria de sancto Johaxne.
Ant. Valde honorandus, p. ccxiii.
V. In omnem terram.
Oratio. Ecclesiam tuam, p. ccxiv.
Memoria de Innocentibus.
Ubi Processio Puerorum factafue-
rit, cum hac Antiphona, Vox in
Rama. TJbi vero non : tunc dicatur
Antiphona, Sub throno. V. La>
tamini. Oratio. Deus, cujus ho-
dierna die, p. ccxxx.
Memoria de sancto Thoma.
Ubi processio prius de eo facta
fuerit, cum hac Antiphona, Ad
Thomse. Ubi vero processio facta
non fuerit, dicitur Antiphona, Tu
per Thomae. V. Ora pro nobis.
Oratio. Deus, pro cujus Ecclesia,
p. ccxlvi.
Memoria de sancta Maria.
Sive Dominicafuerit sive non, cum
hac Antiphona, Quando natus es,
p. 90. V. Speciosus forma. Oratio.
Deus, qui salutis, p. cxci.
+ Legendum, ut videtur, fAnt. Germinavit. (p. ccxciii.), Versus, Post partum.' ut in
Psalterio, p. 91.
CCCl
IX OCTAVA S. JOHANXTS APOSTOLI. (ill. JANUAR.) CCCli
IIS" OCTAYA SANCTI JOHANNIS APOSTOLI.
Ad Matutixas.
Invitatorium, Hymnus, Antiphonce
et Psalmi sicut in prima die dican-
tur.
V. In omnem terram exivit so-
nus eoruin.
Lectio i.
Cum post Doiniciani obitum bea-
tus Johannes de Pathmos insula
Ephesuni rediret : rogabatur vicinas
lustrare provincias, quo vel ecclesias
fundaret in quibus non erant locis,
vel in quibus erant, sacerdotibus ac
ministris instrueret : secunduni quod
ei de unoquoque Spiritus sanctus
indicasset. Cum igitur venisset ad
quandam urbem omnibus ecclesias-
ticis solenniter adimpletis, vidit ju-
venem quendam validum corpore,
sed et animo acrem nimis. Bespi-
ciensque ad episcopum qui nuper
fuerat ordinatus : hunc (inquit) tibi
commendo : sub testimonio Christi
et totius Ecclesise.
Si Dominica fuerit. Lectio ii.
Tunc ille juvenem suscipiens, om-
nem se adhibiturum diligentiam pol-
licetur. Post hsec Apostolus Ephe-
sum rediit. Tunc vero presbiter in
domum suam adolescentem suscepit
commendatum : et cum omni dili-
gentia enutrit, amplectitur, ad ulti-
mum etiam baptismi gratiam tradit.
Tu autem Domine miserere nostri.
R. 1. Hic est beatissimus Evange-
lista et Apostolus Joannes. Qui
privilegio amoris prascipui : ceteris
altius a Domino meruit honorari.
V. Hic est discipulus ille quem
diligebat Jesus : qui supra pectus
Domini in cena recubuit. Qui pri-
vilegio. [Gloria Patri. Qui privi-
legio.
Lectio ii. [sive m.]
Post hrec jam velut confidens pres-
biter gratire qua juvenem commonu-
erat, paulo indulgentius eum ccepit
habere. Sed ille ubi in matura liber-
tate positus est, continuo per aequa3-
vos, quibus luxus et desidia cordi
est, corruptse viae incedere tramitem
perdocetur. Post haec jam ad ma-
jora flagitia juvenis pertrahitur, et
dedignabatur jam de parvis sceleri-
bus cogitare. Denique ipsos qui
prius magistri fuerant discipulos
facit, et his cum omni crudelitate
grassatur. Tu autem.
Si Dominicafuerit. Lectio quarta.
Cum autem ad eandem urbem ite-
rum venisset Johannes, et cetera
quorum gratia venerat ordinasset :
age (inquit) 0 Episcope, de^^ositum
repraesenta, quod tibi ego et Christus
commendavimus. At ille obstupuit,
pecuniam putans a se reposci, quam
non acceperat. Quem Johannes er-
rantem videns : juvenem (inquit)
illum repeto a te et animam fratris.
Tunc graviter suspirans senior in
lachrymis resolutus illi ait, Mortuus
est. Quomodo (inquit) vel quali
morte 1 Deo (ait) mortuus est :
quia pessimus et flagitiosus evasit.
Quibus auditis Apostolus continuo
vestem qua indutus erat scindens :
bonum te, inquit, custodem fratris
animse dereliqui. Sed jam paretur
mihi equus, et dux itineris. Et con-
festim ab ipsa ecclesia ascendens con-
citus properabat. Tu autem.
CCClll
1N OCTAVA SANCTI JOHANNIS APOSTOLI.
CCCIV
R. 2. Qui vicerit, faciam illum co-
lumnam in templo meo, dicit Do-
minus. Et scribam super eum nomen
meum, et nomen civitatis novse Hi-
erusalem.
V. Vincenti dabo edere de ligno
vitse quod est in paradiso Dei mei.
Et scribam super.
Lectio iii. [sive v.~\
Cum ergo beatus Johannes perve-
nisset ad locum : attinetur ab his la-
tronibus qui custodias observabant.
Sed ille nusquam effugere nitens, hac
voce tantum proclamabat, quia ad
hoc ipsum veni : adducite michi prin-
cipem vestrum. Qui cum veniret
armatus, eminus agnito Johanne
Apostolo, pudore actus in fugam ver-
titur. Ille in equo post eum ad-
misso confestim insequitur fugitan-
tem, clamans : Quid fugis, O fili,
patrem tuum 1 Quid fugis inermem
senem % Noli timere : habes adhuc
spem vitae. Ego Christo rationem
redclam pro te. Certe et mortem
pro te libenter excipiam, sicut et
Christus excepit pro nobis : et pro
tua anima dabo animam meam. Sta
tantum,et crede michi : quiaChristus
me misit. At ille audiens restitit,
et vultum demisit in terram.
Si Dominica fuerit. Lectio sexta.
Post hsec arma projecit. Tum
deinde tremefactus flevit amarissime.
Et accedentis ad se senis genibus
provolvitur : gemitibus et ululatibus
quibus poterat satisfaciens. Apos-
tolus vero se ei a Salvatore impetra-
turum veniam pollicens, ad eccle-
siam revocat. Et indesinenter pro
eo orationes profundens indulgen-
tiam a Deo quam ei pollicitus fuerat
expetebat. Nec prius abstitit quam
eum in omnibus emendatum eccle-
.siae prseficeret : prcebens per hoc
magna exempla verae pcenitentia3, et
documentum ingens novse regenera-
tionis.
R. Apparuit caro suo, p. ccxx.
V. Cumque complesset. vi.
Si Dominica fuerit, tunc erit ter-
tium Responsorium Iste est Jo-
hannes, p. ccxvi.
Et deinceps tota Ilystoria dicatur,
sicut in prima die, usque ad Laudes.
Ps. Te Deum, p. 27.
V. Valde honorandus.
In Laudibus.
Hcec sola Antiphona. Hic est dis-
cipulus ille, p. ccxxiv.
Ps. Dominus regnavit (xcii. p.
29) : sive Dominica ftcerit sive non.
Capitidum, Hymnus, Versus, Anti-
pliona super Psalmum Benedictus,
cicm Oratione, sicut in die dicantur.
Memoria de Innocentibus.
TJbi Processio Puerorum factafu-
erit, cum hac Antiphona, Sub throno.
Ubi vero non : tunc dicitur Anti-
phona, Laucles reddant, p. ccxlii.
V. Mirabilis Deus. Oratio, Deus,
cujus hodierna, p. ccxxx.
Memoria de sancto Thoma.
XJbi processio de eo prius facta
fuerit, cum hac Antiphona, Tu per
Thompe, p. cclviii. Ubi vero non :
tunc dicitur Antiphona Summo sa-
cerdotio, p. ccxlvii. V. Ora pro
nobis. Oratio, Deus, pro cujus Ec-
clesia, p. ccxlv.
Memoria de sancta Maria.
Sive Dominica fuerit sive non :
cum hac Antiphona EcceMaria, p. 91.
V. Post partum. Oratio, Deus, qui
salutis, p. cxci.
Ad Primam.
Ant. Hic est discipulus ille.
Ps. Deus in nomine (liii. p. 42).
Ant. Tejure.
Ps. Quicunque (p. 46).
Adalias~fIoRAS,Antipho?ia3,Psahni,
Capitula, Responsoria et Versus cum
Oratione, sicut in prima die dicantur.
cccv
IX OCTAVA SANCTOBUM INNOOEMTIUM. (IV. JANUAR) cccvi
Ad Yesperas.
Ant. Tecum principium, p. cxciii.
Ps. Dixit Dominus (cza;. p. 191).
Antiphonce, Psalmi, Capitulum, et
cetera omnia sicut in die sancti Jo-
hannis : prceter Pesponsorium quod
non dicetur.
Jlemoria de Ixxocextibus.
Ant. Innocentes, p. ccxxxii. V.
Lretaniini.
Oratio. Deus, cujus hodiema die,
p. ccxxx.
Memoria de sancto Thoma.
Ubi processio de eo facta fuerit :
cum hac Antiphona, Sumrno sacer-
dotio. Ubi vero non : tunc dicitur
Antiphona Monachus sub, p. ccxlvii.
V. Ora pro nobis.
Ora.tio. Deus, pro cujus Ecclesia,
p. ccxlv.
J/emoria de sancta Maria.
Sive Dominica fuerit sive non :
cum hac Antiphona Quando natus,
V. Speciosus forma. [p. 90.
Oratio. Deus, qui salutis, p. cxci.
IN OCTAYA SAXCTOKUM INNOCENTIUM.
Ad Matutixas.
Invitatorium, Hymnus, Antiphonce
et Psalmi,sicut inprima die dicantur.
V. La^tamini in Domino.
Lectio prima *.
Hodie, fratres charissimi, natalem
illorum infantium colimus, quos ab
Herode crudelissimo rege interfectos
esse, Evangelii textus eloquitur. Et
ideo cum summa exultatione gaudeat
terra nostra, cselestium militum et
tantarum parens fecunda virtutum.
Ecceprophanushostisnunquambeatis
parvulis tantum prodesse potuisset
obsequio, quantum profuit odio. Xam
sicut sacratissima prsesentis diei festa
manifestant, quanta contra beatos
parvulos iniquitas abundavit, tanta
in eis gratia benedictionis effulsit.
Si Dominica fuerit, Lectio secunda.
Beata es, O Bethleem, terra Juda,
quse Herodis regis immanitatem in
puerorum extinctione perpessa es,
quae sub uno tempore candidatam
plebem rmbellis infantise Deo offerre
* Augustin. de Sanctis 10, ed. Benedict.
Paris.
meruisti. Digne tamen natale illo-
rum colimus, quos beatius seterme
vitae munus edidit, quam quos mater-
norum viscerum partus effudit. Si-
quidem ante vitse perpetuse adepti
sunt dignitatem, quam usum pra>
sentis acciperent.
R. 1. Cantabant sancti canticum
novum ante sedem Dei et Agni. Et
resonabat terra in voces illorum.
V. Sub throno Dei omnes sancti
clamant, Yindica sanguinem nos-
trum, Deus noster. Et resonabat.
Lectio secunda. [sive iii.~\
Aliorum quidem preciosa mors
martyrum laudem in confessione pro-
meruit : horum in consummatione
complacuit ; quia incipientis vitae
primordiis ipse eis occasus initium
gloriae dedit, qui prassentis terminum
imposuit : quos Herodis impietas
lactentes matrum uberibus abstraxit.
Qui jure dicuntur martyrum flores,
quos in medio frigore infidelitatis
exortos velut primas erumpentes Ec-
clesiae gemmas qusedam persecutioms
Appendix. Sermo 220, Tom. v. col. 2914.
CCCVll
IX OCTAVA INNOCENTIOI.
CCCVlll
pruina decoxit. Et ideo digrmm est
interfectis pro Christo infantibus
honoris impendere ceremonias non
doloris : et sacramentis dare vota non
lachrimis : quia ipse illis fuit causa
poense, qui exstitit et coronse ; ipse
odii causa, qui prsemii.
Sive Dominicafuerit, sive non, se-
cundum R. Sub throno. ii.
Lectio iii. [sive iv.~\
Parante autem Herodo parvulis
necem, Joseph per angelum monetur,
ut Christum Dominum in ^Egyptum
transferat : iEgyptus idolis erat plena.
Kam post idolorum persecutionem
et ad occidendumChristum prophanse
plebis assensum, Christus ad gentes
idolis deditas transire dignatur ; et
Judseam relinquens ignoranti seculo
colendus infertur. Et quia in Scrip-
turis divinis, fratres charissimi, bonos
et justos viros persecutionem malo-
rum semper sustinuisse cognoscimus ;
si diligenter consideramus, invenimus
illos majora supplicia sustinere qui
faciunt, quam qui sustinere videntur.
Si Dominica nonfuerit, sit tertium
R. Centum quadraginta, p. ccxxix.
Si vero Dominica fuerit, tunc erit
tertiumR. Dignus aclignis, p. ccxxxv.
Et fiant quatuor Lectiones cle istis
tribus pro3cedentibus, et pro quinta et
sextadicantur duce Lectiones sequentes.
Lectio quinta'k.
Omnis homo qui alium in corpore
persequitur, prius ipse in corde per-
secutionem sustinere cognoscitur.
Nam si etiam illi quem persequitur
aliquid de substantia sua tulerit,
majus sibi ipse dispendium facit :
quia nemo habet injustum lucrum
sine justo damno. Ubi lucrum, ibi et
damnum : lucrum in archa, damnum
in conscientia. Tollit vestem, et per-
dit fidem ; acquirit pecuniam, et per-
dit justitiam. Sed hoc homines ideo
faciunt, quia diem novissimam at-
* Augustin,
tendere nolunt. Si enim diem mortis
suae cogitare jugiter vellent, animos
suos ab omni cupiditate et malicia
cohiberent. Sed quod moclo nolunt
salubriter cogitare, necesse habent
postea sine ullo remedio sustinere.
Lectio sexta.
Yeniet enim, fratres, dies novissi-
mus, dies veniet judicii, quando eis
nec pcenitentiam licebit agere, nec
bonis operibus se ab seterna morte
poterunt redimere. Qui percutitur
etiam hac animadversione percutitur,
ut moriens obliviscatur sui, qui dum
viveret oblitus est Dei. Yeniet dies
juclicii, quando movebuntur funda-
menta montium, et ardebit terra us-
que ad inferos deorsum : quando creli
ardentes solventur, quando sol ob-
scurabitur, et luna non dabit lumen
suum, quando stellae cadent de caelo :
quando peccatores et impii mittentur
in stagnum ignis. Et fumus tormen-
torum illorum ascendet in secula
seculorum, ubi erit fletus et stridor
clentium.
Tres ultimoe Lectiones, si Dominica
fuerit, erunt sicut in prima die.
Deinde dicatur tota Hystoria usque
ad Laudes, sicut in prima die : dica-
tur Ps. Te Deum; V. Justi in per-
petuum.
In Laudibus, ho3c sola Antiphona
Herodes iratus. Ps. Dominus regna-
vit (xcii. p. 29) sive Dominica fuerit,
sive non. Capitulum, et cetera omnia
sicut in prima die.
Memoria de sancto Thoma, ubi
processio de eo prius facta fuerit, cum
hac Antiphona, Monachus : ubi vero
non, tunc dicatur Ant. Cultor agri.
V. Ora pro nobis. Oratio. Deus pro
cujus ecclesia, p. ccxlv.
Memoria de sancta Maria, sive
Dominica fuerit, sive non, cum hac
Ant. Ecce Maria,7?. 91. V. Post par-
tum. Oratio, Deus qui salutis, p. cxci.
v. col. 2915.
CCCIX
IX VIGILIA EPYPHANIiE. (V. JANUAR.)
CCCX
Ad Primam.
Ant. Herodes iratus, p. ccxlii.
Ps. Deus in nomiiie (liii. p. 42).
Ant. Te jure, p. 49.
Ps. Quicunque, p. 46.
Ad Teetiam, et ad alias Horas,
Antiphonce, Psahni, Capitula, Pe-
sponsoria et Versus, cum Oratione,
sicut inprima clie.
Ad Yesperas.
Ant. Tecum principium.
Ps. Dixit Dominus (cix. p. 191).
Capitulum, et cetera sicut in prima
die sanctorum Innocentium dicuntur,
prceter Responsorium, quod non dice-
tur.
Memoria de sancto Thoma.
Ant. Pastor csesus.
V. Ora pro nobis.
Oratio. Deus pro cujus ecclesia, p.
ccxlv.
Deinde fiat Memoria de sancto
Edwardo rege et confessore.
Ant. Confessor Domini, p. 410.
V. Amavit eum Dominus et or-
navit eum.
Oratio.
Deus qui unigenitum Filium tuum
Dominum nostrum Jesum Christum
gloriosissimo regi Echvardo in forma
visibili demonstrasti : tribue, quae-
sumus, ut ejus meritis et precibus
ad seternam ipsius Domini nostri Jesu
Christi visionem pertingere merea-
mur. Qui tecum.
Memoria de sancta Maria.
Ant. Quando natus, p. 90.
V. Speciosus forma.
Oratio. Deus qui salutis, p. cxci.
IN VIGILIA EPYPHAXI/E.
Quidam solus de secunda forma,
loco nec habitu mutato, dicat Pnvita-
torium cum cantuferiali.
Livitatorium. Christus natus est
nobis. Yenite adoremus.
Ps. Yenite.
Hymnus. Christe redemptor, p.
lxxi.
Ant. Dixit Dominus.
Ps. Quare fremuerunt {%%. p. 7),
et ceterce Antiphonce cum suis Psalmis,
sicut in die Circumcisionis Domini,
prceter nonam AntipJionam, quce erit
Yirgo verbo concepit : qucere post
Vesperas Innocentium* .
Ps. Cantate ii. {xcvii. p. 169).
V. Xotum fecit Dominus.
Secundum Mattheum ii. [1 9 — 23.]
In illo tempore. Defuncto Herode,
ecce apparuit angelus Domini in
somnis Joseph in iEgypto, dicens,
Surge et accipe puerum et matrem
ejus : et vade in terram Israel. Et
reliqua.
Omelia excerpta ex diversis tracta-
tibus. [Ex Haumonef et aliis.~\
Obitus Herodis terminum conten-
tionis maliciosse, qua nunc contra
ecclesiam Judea srevit, insinuat. In
somnis autem hoc significat, quia
mortuis mundo angeli sunt praesentes.
Quod igitur defuncto Herode redit
ad terram Israel Jesus, finem seculi
denunciat, quando Enoch et Helja
praedicantibus, Judaei sopita modernre
invidise flamma, fidem veritatis acci-
pient. Et bene cum Judaeam deserit,
fugere, et hoc in nocte, dicitur ; cum
vero revertitur, nulla non solum fucse.
Post Secundas Vesperas Nativitatis Domini, p. cxcvii.
t Cf. Havmonis Halberstat. episcopi Homil. de Tempore xii., de SS. Innoc entibu*.
Migne, Patrol. cxviii. pp. 81, 82.
CCCXl
IN VIGILIA EPYPHANI^.
cccxn
sed nec noctis fit mentio : quia nimi-
rum quos ob peccatorum tenebras
olim persecutores reliquit, ipsos ad
luceni fidei tandem se quserentes re-
visit.
R. O regem caalorum, ut in die
Circumcisionis, vii. p. ccxc.
Lectio ii.
Defuncti sunt enim qui quserebant
animam pueri. Ex hoc loco intelli-
gimus non solum Herodem, sed et
sacerdotes et scribaseo temporenecem
Domini fuisse meditatos. Qui con-
surgens accepit puerum et matrem
ejus, et venit in terram Israel. JSTon
dixit, accepit filium suum et uxorem
suam ; sed puerum et matrem ejus,
quasi nutricius, non maritus. Au-
diens autem quod Archelaus regnaret
in Judsea pro Herode patre suo,
timuit illo ire. Archelaus, Agnoscens
leo, interpretatur : Herodes,Pelliceus,
sive Pellis gratia. Herodes ille, qui
cum Pylato postea, amicitiam fecit,
hujus Herodis filius est, frater Ar-
chelai, quem et ipsum Tyberius Cesar
Lugdunum (quse Galliarum est civi-
tas) relegavit; fratremque ejus Hero-
dem successorem regni fecit.
R. Congratulamini. viii. p. ccxci.
Lectio iii.
Quod damnato Herode Joseph ti-
more Archelai in Judeam ire formi-
dans, angelo monente, in Nazareth
Galilcse secessit, ultima prsesentis ec-
clesise tempora designat : quando
pro ea quse nunc est universali gen-
tis illius csecitate, qua Christianos
inquantum valet persequi non de-
sistit, acrior in quibusdam anti-
christi persecutio consurget. Pars
igitur Judese in qua regnabat Arche-
laus, qui interpretatur Agnoscens
leo, de quo Apostolus ait, Adversa-
rius vester dyabolus tanquam leo
rugiens circuit qurerens quem de-
voret : perfidos antichristi sequaces
ostendit. Tu autem.
R. Confirmatumest. vi. p. cclxxxix.
Non dicatur Te Deum, nisi Do-
minica fuerit tantum.
V. Yerbum caro factum est.
In Laudibus.
Hcec sola Ant. 0 admirabile com-
mercium (p. ccxcii.). Sive dominica
fuerit sive non Ps. Dominus reg-
navit (xcii. p. 29).
Cap. Apparuit benignitas.
Hymnus. A solis ortus, p. clxxxix.
V. Benedictus qui venit in no-
mine Domini.
Ps. Benedictus (p. 35).
Oratio.
Corda nostra, qusesumus, Domine,
venturae solemnitatis splendor illus-
tret : quo mundi hujus tenebris ca-
rere valeamus, et perveniamus ad
patriam claritatis seternse. Per Do-
minum.
Memoria de sancto Thoma.
Ant. Opem nobis, p. cclix. V.
Ora pro nobis. Oratio, Deus, pro
cujus ecclesia, p. ccxlv.
Memoria de sancto Edwakdo.
AnU Euge serve, p. 420. V. Jus-
tus germinabit. Oratio, Deus, qui
unigenitum, p. cccx.
Memoria de Omnibus Sanctis.
Ant. Exultabunt sancti. V. Mi-
rabilis Deus.
Oratio. Infirmitatem nostram, p.
93.
Nullafiat Memoria de sancta Ma-
ria : nec etiam Matutince dicantur de
ea in conventu.
Ad Pbimam.
Ant. O admirabile, p. ccxcii.
Ps. Deus in nomine (liii. p. 42).
Ant. Gloria tibi Trinitas.
Ps. Quicunque (p. 46).
Cap. Domine miserere.
R. Jesu Christe. Cum cantu,
sicut in Vigilia Nativitatis Domini
cum extra Dominicam contigerit, di-
CCCXlll
DOMINICA IN VIGILIA EPYPHANI^.
CCCXIV
catur, ut supra dictum est, scilicet in
prima Dominica Adventus Domini;
et cetera quce ad Primam pertinent.
Ad Tertiam, et ad alias Horas :
dicatur cantus festivalis, sicut in die-
bus Dominicis, licet Dominica non
fuerit, super Hymnum. Antiphonce,
Psalmi, Capitula, Responsoria, Ver-
sus, s-icut in die Circumcisionis di-
cantur ; cum hac Oratione, Corda
nostra.
Hac die, nisi Dominica fuerit, non
dicitur Te Deum, nec Gloria in ex-
celsis, nec Ite missa est, quia quasi
vigilia habetur.
Si ho3c Vigilia in Dominica eve-
nerit, hoc modo fiat servitium:
Ad Matutinas.
Invitatorium a duobus Rectoribus
chori incipiatur ad graclum chori
cum eodem cantu quo in die Nativi-
tatis Domini, et percaiitetur a Choro.
Invit. Christus natus est.
Ps. Yenite.
Hymnus, Antiphonce et Psalmi
sicut in die Circumcisionis Domini
dicantur, prceter nonam Antiphonam,
qnrn erit Virgo verbo : quccre post
Vesperas Innocentium (p. cxcvii.).
Ps. Cantate ii. (xcvii. p. 1G9).
V. Tanquam sponsus.
Etfiant ix. Lectiones.
Tres primce Lectiones de sermone
beati Maximi episcopi*.
Lectio i.
Justissime, fratres, festivitate prse-
sentis diei in omne se gaudium totus
ubique suscitat mundus, quia pro-
missus a seculis universo orbi judex
natus est et redemptor. Et necesse
est ut in commune nos omnes, qui fu-
turi examinis resurrectionisque pro-
missae salutarem suscepimus fidem,
habeamus metum quidem de judice,
sed de redemptore laeticiam. Omnis
namque fidelis anima timore corri-
* B. Maximi, Homiliae Hyemales.
gitur, correctione lsetatur. Et in
hoc, charissimi, quanta erga hu-
manum genus omnipotentis Patris
dispensatio est, quantave benignitas :
ut quem judicem prseparabat incre-
dulis, hunc credituris praemitteret
redemptorem, quatenus prsecurrens
misericordia, severitatem adventantis
judicis praBveniret. Natus est itaque
Christus : sed in nativitate ejus nos-
tra omnium habet vita natalem ;
quia qui privilegia primse nativitatis
amisimus, visitante nos Christo sanc-
tiore partu redimus ad vitam. Pe-
perit virgo Maria, sed ipsa suum par-
turivit auctorem. Edidit mundo ho-
minem quem non suscepit ab ho-
mine. Tu autem, Domine.
R. In principio. i. p. cclxxxv.
Lectio ii.
Quid est hoc miraculi, fratres"?
Nascitur caro de carne, non tamen
generata per carnem. Et secreto
quodam incomprehensoque conceptu
procedit de mortali femina divina
progenies. Nec mirum sane si ex-
titit divina nativitas ubi non erat
humana conceptio, aut si illam ma-
trem non violavit partus, quam co-
itus non fcedavit. Ait ille quoddam
futurorum conscius Esaias populis
et gentibus signum novse salutis ape-
riens : Ecce virgo in utero concipiet
et pariet filium, et vocabunt nomen
ejusEmmammel, quod est interpreta-
tum, nobiscum Deus. Atque ut ad-
vertamus novi ac veteris testamenti
unum esse consensura, unumque con-
silium, ait etiam beatissimus Lucas
evangelista, Doininicse generationis
relator egregius, dicens : Missus est
Gabriel angelus a Deo ad Mariam
virginem desponsatam viro, cui no-
men erat Joseph. Et ait ad illam :
Ecce concipies in utero et paries
filium : et vocabis nomen ejus Je-
sum. Jesus autem, charissimi, La-
Iu Natali Domiui. Hom. ii. p. 195.
cccxv
DOMINICA IN VIGILIA EPYPHANI.E.
CCCXVl
tino sermone Salvator dicitur. Tu
autem Domine miserere nostri.
R. Benedictus qui venit. ii.
p. cclxxxv.
Lectio iii.
Ecce qualiter seinvicem concord-
antibus sententiis testimonia divina
confirmantur. Et cum prsedican-
tium diversa sint tempora, non ta-
men diversa narratio. Nam partum
virginis, quem ille prsedixerat, iste
testatur. Quis igitur de nativitate
Christi, quis de redemptione cunc-
tetur, quem et Esaias profitetur
Deum, et Gabriel annunciat salva-
torem ? Quis intactae puerperse al-
vum dubitet floruisse, quod uno
psene ore atque eodem spiritu prolo-
quuntur evangelista, angelus et pro-
pheta? Ubi tanti atque tales sunt
testes, non erubescit veritas, sed au-
ditor incredulus confutatur. Sed jam
videamus quas pro nobis notus per-
ferat Christus injurias, quibusve rur-
sus injurise ilke virtutibus decoren-
tur. Et ante omnia femineo se sexu
concipi patitur, qui in exordio mundi
omnipotenti manu de masculo ope-
ratus est feminam. Sed lianc humi-
litatem nascendi virginalis matris
sublimat integritas. Et quamvis
Christus f emineo ut infans lacte pas-
catur, tamen ut rerum potens vir-
gineis nutritur uberibus, atque ut
primum illum in has seculi procellas
et fluctuantis sentinam mundi uterus
maternus efiudit, vilissimis circum-
datur pannis. Pannis induitur ille
pro nobis, qui cum crearet omnia
terras luce perfudit, cselum syderi-
bus adornavit, et ignea solem clari-
tate vestivit. Obvolvitur quidem
pannis, sed hi panni nova stella ra-
diante munerantur a Magis, et exul-
tantibus angelis honorantur.
R. Ecce Agnus Dei. iii. p. cclxxxvi.
Tres medice Lectiones cum Versibus
et Responsoriis de primo Nocturno
primce diei dicantur.
Lectio iiii.
Cum beati Thomse corpus sepul-
turse tradendum esset, et de more
pontificum indueretur : quod admo-
dum pauci familiares noverant : in-
ventum est cilicio referto involutum,
ipsaque femoralia ejusque interiora
usque ad poplites cilicina (quod antea
apud nostrates fuerat inauditum) re-
perta sunt. Quis quod sequitur sine
lachrimis referre poterit vel audire 1
Ecclesia quidem quse sacro cruore
violata f uerat, vel potius consecrata,
quamvis cum multa haesitatione et
deliberatione non moclica, propter
metum tamen impiorum ad protes-
tandam injuriam Dei, seipsam sus-
pendere ausa est a divinis. Sed
tantus terror ex signis patentibus
provinciales invasit, ut nullus om-
nino aut rarus fuerit qui auderet a
divinis cessare pro exhibitione justi-
tise, aut defunctis debitum ofiicium
denegare. Hoc etiam agebant impii,
ut nomen ejus perpetuo deleretur
Tu autem Domine miserere nostri.
Lectio v.
In omnibus his persecutorum non
quievit furor, dicentium corpus pro-
ditoris inter sanctos pontifices non
esse humandum, sed projiciendum in
paludem viliorem, vel suspendendum
esse patibulo. Unde sancti viri qui
aderant, vim sibi timentes subinferri,
eum in cripta, antequam satellites
Sathanas qui adsacrilegiaperpetranda
vocati fuerant convenirent, ante al-
tare sancti Johannis baptistae et
sancti Augustini Anglorum episcopi
in sarcophago marmoreo sepelierunt.
Ne si honorificentius in loco altiori
ipsum tumulassent, invidia impensi
honoris maleficos ad furorem incita-
ret ; et qui in sacrum corpus manus
sacrilegas audebant extendere, in
sepulturoe honestatem destruendam
non formidarent dessevire.
CCCXVll
IN VIGILIA EPYPHANI.E AD VESPERAS.
CCCXVlll
Lectio vi.
In loco autem in quo vir sanctus
sepultus est, ad laudem et gioriam
omnipotentis Dei per eum multa
et magna fiunt miracula : catervatim
confluentibus populis ut in aliis vi-
deant, et in se sentiant potentiam et
clementiam ejus qui semper est in
sanctis suis mirabilis et gloriosus.
Nam et in loco passionis ejus, et
ubi ante majus altare pramotabatur
humandu?, et in quo tanclem sepultus
est, paralitici curantur, cseci vident,
surdi audiunt, loquuntur muti, claudi
ambulant, evadunt febricitantes, ar-
repti a daemonio liberantur, et a
variis morbis sanantur asgroti, blas-
phemi a daenionio confunduntur. Et
quod a diebus patrum nostrorum non
est auditum, mortui resurgunt. Illo
haec et plura quse referre perlongum
est operante, qui solus est super
omnia benedictus in secula. Amen.
Tu autem.
Et tres idtimce Lectiones de exposi-
tione Evangelii Defuncto Herode,
ut supra (p. cccix.), cum hoc V.
Notum fecit Dominus, et cum his
tribus Responsoriis, videlicet, 7. O
regem. E. 8. Congratulamini. R. 9.
Verbum caro.
Ps. Te Deum (p. 27).
V. Yerbum caro factum est.
In Laudibus.
Ilcec sola Ant. 0 admirabile, p.
ccxcii.
Ps. Dominus regnavit. xcii. Et
ceteri Pscdmi (p. 29).
Cap. Apparuit benignitas*.
Ilymnus. A solis ortus, p. clxxxix.
V. Benedictus qui venit.
Ant. Beatus venter, p. cxcvi.
Ps. Benedictus.
Oratio. Corda nostra, p. cccxii.
Memoria cle sancto Thoma.
Ant. Opem nobis. V. Ora pro
nobis. Oratio. Deus, pro cujus ec-
clesia, p. ccxlv.
Memoria de saucto Edwardo.
Ant. Euge serve. V. Justus ger-
minabit. Oratio. Deus, qui unigeni-
tum, p. cccx.
Nidlafiat hic Memoria de Omnibus
Sanctis, nec de sancta Maria, neque
Jlatutince de ea in choro dicantur.
Ad Primam.
Ant. 0 admirabile, p. ccxcii.
Ps. Deus in nomine (liii. p. 42).
Ant. Te jure (p. 49).
Ps. Quicunque (p. 46).
Cap. Begi seculorum.
R. Jesu Christe, cum cantu quo
in die Xativitaiis Domini, etprecibus,
etc.
Ad Tertiam, et ad alias Horas,
omnia fiant ut supra dictum est, p.
cccxiii.
Ad Yesperas.
Ant. Tecum principium, p. cxciii.
Ps. Dixit Dominus (cix. p. 191).
Capitulum. Esai. Ix. 1.
Surge, illuminare, Hierusalem :
quia venit lumen tuum ; et gloria
Domini super te orta est.
R. Reges Tharsis et insulae mu-
nera offerent. Pteges Arabum et
Saba dona Domino Deo adducent.
V. Et adorabunt eum omnes reges :
omnes gentes servient ei. Iteges.
Cloria. Domino.
* ' In Vigilia Epiphaniae in Laudibus semper dicitur capitulum Apparuit benignitas,
secundum Ecclesiam Sarum.' Defensorium Directorii 1488, 1495, sed omittit ed. 1197.
Cf. Crede Michi 1195. ' De Capitulo in Laudibus in Vigilia Epiphaniae. In
Vigilia Epiphaniae in Laudibus multi libri habent Cap. Apparuit gratia Dei. Et sic
scribitur in quodam Ordinali. Alii affirmant quod in illa Vigilia, Cap. Apparuit
benignitas dicitur in Laudibus tantum; et hoc videtur mirabile, quia Capitulum quod
habetur in Laudibus solet dici ad Terciam. Eesponsio : — Apparuit benignitas dicitur
in Laudibus in Vigilia Epiphaniae secundum Ordinale Sarum.'
CCCXIX
IX DIE EPYPHAXLE.
cccxx
Ilymnus.
Hosiis Herodes inipie,
Christum venire quid thnes?
Non eripit mortalia,
Qui regna dat cselestia.
Ibant magi quam viderant
Stellam sequentes prseviam :
Lumen requirunt lumine,
Deuni fatentur munere.
Lavaclira puri gurgitis
Cselestis Agnus attigit,
Peccata quse non detulit,
Nos abluendo sustulit.
Novum genus potentiae,
Aquae rubescunt idrice :
Vinumque jussa fundere
Mutavit unda originem.
Gloria tibi, Domine,
Qui apparuisti hodie,
Cum Patre et sancto Spiritu,
In sempiterna secula. Amen.
Hic versus dicitur in fine omnium
Ilymnorum ejusdem metri per totas
Octavas et in Octava.
V. Omnes de Saba venient.
R. Aurum et thus deferentes : et
laudem Domino annunciantes.
Ant. Magi videntes stellam dix-
erunt adinvicem : hoc signum magni
regis est : eamus et inquiramus eum,
et offeramus ei munera : aurum, et
thus, et mirram.
Ps. Magnificat, ^.221.
Oratio. Corda nostra, ut supra
ad Matutinas (p. cccxii.).
Ad Completorium.
Ant. Lux de luce apparuisti,
Christe : cui magi munera offerunt.
Alleluya. Alleluya. Alleluya.
Ps. Cum invocarem (iv. p. 222).
Cap. Tu in nobis.
Hymnus. Salvator mundi, p. 226.
V. Custodi nos Domine.
Ant. Alleluya. Omnes de Saba
venient, alleluya : aurum et thus de-
ferentes, alleluya, alleluya.
Ps. Nunc dimittis (p. 225).
Preces et cetera ut swpra.
Hoc Completorium non mutatur
per totas Octavas.
IN DIE EPYPHANIJE.
Ad Matutinas non dicitur Invi-
tatoriu?n, nec Rymnus : sed statim
post Domine labia, et Deus in adju-
torium, incipiatur Antiphona.
In primo Nocturno.
Ant. Afferte Domino, filii Dei,
adorate Dominum in aula sancta
ejus.
Ps. Ipsum* (Ps. xxviii. p. 71).
Ant. Psallite Deo nostro, psallite :
psallite regi nostro, psallite sapienter.
Ps. Omnes gentes (xlvi. p. 103).
Ant. Omnis terra adoret te Deus
et psallat tibi : psalmum dicat no-
mini tuo, Domine.
Ps. Jubilate Deo omnis terra (Ixv.
p. 122).
V. Omnes de Saba.
Tres primo3 Lectiones legantur de
prophetia Esaice Iv. [1 — 5.]
Lectio i.
Omnes sitientes venite ad aquas,
et qui non habetis argentum, pro-
perate, emite, et comedite. Yenite,
emite absque argento, et absque ulla
commutatione vinum et lac. Quare
appenditis argentum non in panibus,
et laborem vestrum non in saturi-
tate 1 Audite audientes me, et com-
edite bonum, et delectabitur in
crassitudine anima vestra. Incli-
nate aurem vestram, et venite ad
me : audite, et vivet anima vestra.
Et feriam vobiscum pactum sempi-
ternum, misericordias David fidelis.
Ecce testem populis dedi eum, ducem
ac prreceptorem gentibus. Ecce gen-
* ' Psalmus, Ipsum.' (ita saepe legitur), hoc est, Psalmas ille cujus primus versus
idem est cum Autiphona mox ante citata.
CCCXXl
IX DIE EPYPHANIiE.
cccxxu
tem quam nesciebas vocabis : et gen-
tes quae te non noverunt ad te cur-
rent, propter Dominum Deum tuum,
et sanctum Israel, quia glorificavit
te. Ha?c dicit Domiuus Deus : con-
vertimini ad me et salvi eritis.
Xva dicitur Qui hodierna die a
Johanne ete.
\ R. Illuminare, illuminare, Hie-
rusalem, quia venit lux tua. Et glo-
ria Domini super te orta est.
V. Et ambulabunt gentes in lu-
mine tuo : et reges in splendore ortus
tui. Et.
Lectio ii. \Esai. Iv. 6 — 12.]
Quserite Dominum dum inveniri
potest : invocate eum dum prope est.
Derelinquat impius viam suam, et
vir iniquus cogitaticnes suas : et re-
vertatur ad Dominum, et miserebi-
tur ejus, et ad Deum nostrum, quo-
niam multus est ad ignoscendum.
Non enim cogitationes mea3 cogita-
tiones vestne, neque vise mese viae
vestra?, dicit Dominus. Sicut enim
exaltantur cseli a terra, sic exaltata^
sunt viae mea? a viis vestris et cogita-
tiones mea? a cogitationibus vestris. Et
quomodo descendit ymber et nix de
cielo, et illuc ultra non revertitur, sed
inebriat terram et infundit eam, et
germinare eam facit, et dat semen se-
renti et panem comedenti : sic erit
verbum meum quod egredietur de
ore meo. Non revertetur ad me va-
cuum : sed faciet quaecunque volui,
et prosperabitur in his ad quae misi
illud. Hsec dicit Dominus.
2 R. Omnes de Saba venient :
aurum et thus deferentes, et laudem
Domino annunciantes. Alleluya. Al-
leluya. Alleluya.
V. B.eges Tharsis et insulae mu-
nera offerent : reges Arabum et Saba
dona adducent. Alleluya.
Lectio iii. [Esai. lx. 1 — 7.]
Surge, illuminare, Hierusalem, quia
venit iumen tuum, et gloria Domini
* B. Leonis in Epiph
S. B. I.
super te orta est. Quia ecce tenebraa
operient terram, et caligo populos.
Super te autem orietur Dominus, et
gloria ejus in te videbitur. Et am-
bulabunt gentes in lumine tuo, et
reges in splendore ortus tui. Leva in
circuitu oculos tuos et vide : omnes
i>ti congregati sunt, venerunt tibi
Filii tui de longe venient et fili»
tuae de latere surgent. Tunc videbis,
et alfiues, et mirabitur et dilatabitur
cor tuum : quando conversa fuerit
ad te multitudo maris, fortitudo gen-
tium venerit tibi. Inundatio ca-
melorum operiet te, dromedarii Ma-
dian et Effa. Omnes de Saba veni-
ent, aurum et thus deferentes, et lau-
dem Dominoannunciantes. Haecdicit.
3 R. Reges Tharsis, ut swpra ad
Vesperas.
In secundo Xocturno.
Ant. Reges Tharsis, et insuhe
munera offerent regi Domino.
Ps. Deusjudicium (Ixxi. p. 132).
Aat. Omnes gentes quascunque
fecisti : venient et adorabunt coram
te, Domine.
Ps. Inclina Domine (Ixxxv. p.
153).
Ant. Venite adoremus Dominum :
quia ipse est Dominus Deus noster.
Ps. Ipsum (Ps. xciiii. p. 163).
V. Iteges Tharsis et insulas mu-
nera offerent.
R. Reges Arabum.
Medim Lectiones de sermone beati
Leonis papae*.
Lectio iiii.
Celebrato proxirnse festivitatis die
quo intemerata virginitas humani
generis salvatorem edidit, Epypha-
niae nobis, dilectissimi, veneranda
festivitas dat perseverantiam gaudi-
orum, ut inter cognatarum solemni-
tatum vicina sacramenta exultationis
vigor et fervor fidei non tepescat.
Ad omnium enim hominum spectat
. Serm. i. Op. p. 25.
I
CCCXXlll
IN DIE EPYPHANLE.
CCCXXIV
salutein, quod infantia mediatoris
Dei et hominum jam universo de-
clarabatur mundo, cum adhuc exisuo
o
detineretur opidulo. Quamvis enim
Israeliticam gentem, et ipsius gentis
unam familiam delegisset, de qua
naturam universse liumanitatis as-
sumeret, noluit tamen intra maternse
habitationis angustias ortus sui la-
tere primordia, sed mox ab omnibus
voluit agnosci, qui dignatus est pro
omnibus nasci. Tu autem Domine.
4 R. Magi veniunt ab oriente
Hierosolimam quaerentes et dicentes.
TJbi est qui natus est cujus stellam vi-
dimus, et venimus adorareDominuni.
V. Cum natus esset Jesus in
Bethleem Judse in diebus Herodis
regis : ecce magi ab oriente venerunt
Hierosolymam dicentes, Ubi.
Lectio v.
Tribus igitur Magis in regione ori-
entis stella novse claritatis apparuit :
qiue illustrior ceteris pulchriorque
syderibus facile in se intuentium ocu-
los animosque converteret ; ut con-
festim adverteretur non esse ociosum,
quod tam insolitum videbatur. De-
dit ergo aspicientibus intellectum qui
praestitit signum, et quod fecit intel-
ligi fecit inquiri ; et se inveniendum
obtulit requisitus. Sequuntur tres
viri superni luminis ductum; et
prsevii fulgoris indicium intenta con-
templatione comitantes ad agniti-
onem veritatis gratiae splendore du-
cuntur qui humano sensu significa-
tum sibi veri regis ortum sestimant
in civitate regia esse quserendum.
Sed qui servi suscepit formam, et
non judicare venerat, sed judicari,
Bethleem prseelegit nativitati, Hie-
rosolimam passioni. Herodes vero
audiens Judeorum principem natum,
successorem suspicatus expavit, et
molitus necem salutis auctori, falsum
spondet obsequium. Quam felix fo-
ret si magorum imitaretur fidem, et
converteret ad religionem quod dis-
ponebat ad fraudem. Tu autem.
5 R. Interrogabat magos He-
rodes, Quod signum vidistis super
na/tum regem ] Stellam magnam ful-
gentem, cujus splendor illuminat
mundum. Et nos cognovimus et
venimus adorare Dominum.
V. Vidimus stellam ejus in ori-
ente. Et nos.
Lectio vi.
O cseca stultse asmulationis impie-
tas, quse perturbandum putas di-
vinum tuo furore consilium. Do-
minus mundi temporale non quserit
regnum, qui prsestat seternuni. Quid
incommutabilem dispositarum rerum
ordinem vertere, et aliorum facinus
prasoccupare conaris 1 Mors Christi
noii est temporis tui. Ante conden-
dum est Evangelium : ante praedi-
candum est regnum Dei : ante sani-
tates donandaB : ante sunt facienda
miracula. Cur quod alieni futurum
est operis, tui e*se vis criminis ; et
non habiturus effectum sceleris in
solum te reatum prsecipitas volun-
tatis ? Nihil hac molitione perficis,
nihil peragis. Qui voluntate natus
est, arbitrii sui potestate morietur.
Consummant ergo magi desiderium
suum, et ad puerum Dominum nos-
trum Jesum Christum eadem stella
praseunte perveniunt. Adorant in
carne verbum, in infantia sapien-
tiam, in intirmitate virtutem, et in
hominis veritate Dominum majesta-
tis. Tu autem Domine miserere.
6 R. Tria sunt munera preciosa,
quae obtulerunt magi Do-
mino in die ista
et habent in se divina mys-
teria.
In auro ut ostendatur re-
gis potentia :
in thure sacerdotem mag-
num considera.
Et in mirra Dominicam
sepulturam.
V. Salutis nostra3 auctorem magi
venerati sunt in cunabulis : et de
cccxxv
IN DIE EPYPHANI.E.
CCCXXVl
thesauris suis mysticas ei munerum
species obtulerunt. Iu auro. Gluria
1 atri. Et iu mirra.
In tcrtio Xocturno.
Ant. Flumini.s impetus lretificat
Alleluya civitatem Dei Alleluya.
Ps. Deus noster refugium {.clv.
p. 103).
Ant. Adorate Dominum Alleluya
in aula sancta ejus Alleluya.
Ps. Cantate Doruino *. (xcv. p.
164).
Ant. Adorate Dominum Alle-
luya : omnes angeli ejus Alleluya.
Ps. Dominus regnavit, exultet
(xcvi. p. 164).
V. Omnes gentes quascunque
fecisti.
R. Venient et adorabunt coram
te, Domine.
Lectio sancti Evcmgelii secandum
Matthwum ii. [1 — 12].
Cum natus esset Jesus in Betli-
leem Judre in diebus Herodis regis :
ecce magi ab oriente venerunt Hie-
rosolimam, dicentes, Ubi est qui
natus est rex Judarorum? Et re-
liqua.
Omelia leati Greyorii papcs*.
Sicut ex lectione Evangelica, fra-
tres, audistis, cseli rege nato rex
terrae turbatus est : quia nimirum
terrena altitudo confunditur, cum
ca?lestis celsitudo aperitur. Sed qu?e-
leudum nobis est quidnam sit quod
redemptore nato pastoribus in Ju-
dsea angelus apparuit : atque ad
adorandum hunc ab oriente magos
non angelus sed stella perduxit. Quia
videlicet Judseis tanquam ratione
utentibus rationale animal, id est
angelus, prsedicare debuit : gentiles
vero, quia uti ratione nesciebant ad
cognoscendum Deum non per vocem,
sed per signa perducuntur. Quia et
illis prophetise tanquam fidelibus,
non infidelibus ; et istis signa tan-
* Gregorii M. in Evan^eha, Lib,
quam infidelibus, non fidelibus, data
sunt.
7 11. Hodie in Jordane baptizato
Domino aperti sunt caeli : et sicut
columba super eum Spiritus mansit,
et vox Patris intonuit, Hic est Fi-
lius meus dilectus in quo miclii com-
placui.
V. CaBli aperti sunt super eum :
et vox Patris audita est, Hic est
Filius.
Lectio viii.
Et notandum quod redemptorem
nostrum cum jam perfectae esset yeta-
tis eisdem gentibus Apostoli pra?di-
cant eumque parvulum et necdum
per humani corporis orficium loquen-
tem stella gvntibus denunciat. Quia
nimirum rationis ordo poscebat ut
loquentem jam Dominum loquentes
nobis pra3clicatores innotescerent, et
necdum locmentem elementa muta
prsedicarent. Sed in omnibus signis
quse vel nascente Domino vel mori-
ente monstrata sunt, consiclerandum
nobis est quanta fuerit in quorundam
Judasorum corde duricia, quse hunc
nec per prophetia3 donum nec per
miracula agnovit. Omnia quippe
elementa auctorem suum venisse tes-
tata sunt. Ut enim quiddam de eis
usu humano loquar : Deum hunc
esse cseli cognoverunt, quia protinus
stellam miserunt. Mare cognovit,
quia sub plantis ejus se calcabile
prsebuit. Terra cognovit, quia eo
moriente contremuit. Sol cognovit,
quia lucis sua? radios abscondit. Saxa
et parietes cognoverunt, quia tem-
pore mortis ejus scissa sunt. Infernus
cognovit, quia hos quos tenebat mor-
tuos reddidit. Tu autem Domine.
8 R. Dies sanctificatus illuxit
nobis, venite gentes et adorate Do-
minum ; quia hodie apparuit. Lux
magna in terris.
V. Pater enim auditur in voce :
Filius manifestatur in homine : Spi-
i. Hom. x. Op. Tom. i. 14G8.
12
CCCXXVll
IN DIE EPYPHANLE.
CCCXXVIU
ritus sanctus dinoscitur in coluinbae
specie. Lux magna in terris.
Lectio ix.
Hunc quem Deum omnia insensi-
bilia elementa senserunt, adhuc infi-
delium Judaeorum corda Deum esse
minime cognoscunt. Et duriora
saxis scindi ad pcenitentiam nolunt,
eumque confiteri abnegant, quem ele-
menta (ut diximus) aut signis aut
scissionibus Deum clamant. Qui
etiam ad damnationis suae cumulum
eum quem natum despiciunt, nasci-
turum longe ante praesciverunt. Et
non solum quia nasceretur noverant,
sed etiain ubi nasceretur. Nam ab
Herode requisiti locuni nativitatis
ejus exprimunt, quem scripturaB auc-
toritate didicerunt ; et testimonium
proferunt quo Betlileem honorari
nativitate novi ducis ostenditur, ut
ipsa eorum gemina scientia et illis
fieret ad testimonium damnationis,
et nobis ad adjutorium credulitatis.
Quos profecto bene Isaac cum Jacob
fiiium suum benediceret designavit :
qui et caligans oculis sed prophetans,
in prsesenti filium non viclit, cui ca-
men multa in posterum prsedixit :
quia nimirum Judaicus populus pro-
phetise spiritu plenus, et cascus eum
de quo in futurum multa praedixit,
in prsesenti positum non agnovit.
9 B. In columbae specie Spiritus
sanctus visus est : Paterna vox au-
dita est, Hic est Filius meus dilectus
in quo michi bene complacui. Ipsum
audite.
V. Yox Domini super aquas, Deus
majestatis intonuit, Dominus super
aquas multas. Paterna. Gloria.
Ipsum.
Dum istud ultimum Responsorium
cum suo Ve?'su, et cum suo Gloria
canitur, prcecedat Dyaconus cum Sub-
dyacono, et Thuribulario et Cerofera-
rio et Acolito crucem ferenti, omnibus
in solenni apparatu indutis, ad thuri-
ficandum altare ; et accepta benedic-
tione ab executore officii ad cantan-
dum Ecangelium : hoc modo inci-
piatur.
Dominus vobiscum. Et cum spi-
ritu tuo.
Sequentia sancti Evangelii secun-
dum Lucam iii. (21 — iv. 1).
Factum est autem cum baptiza-
retur omnis populus, et Jesu bap-
tizato et orante, apertum est cselum.
Et descendit Spiritus sanctus corpo-
rali specie sicut columba in ipsum.
Et vox de cselo facta est : Tu es Pi-
lius meus dilectus : in te complacuit
michi. Et ipse Jesus erat incipiens
quasi annorum triginta : ut putaba-
tur, filius Joseph. Qui fuit Hely.
Qui fuit Mathat. Qui fuit Levi.
Qui fuit Melchi. Qui fuit Janne.
Qui fuit Joseph. Qui fuit Mata-
thise. Qui fuit Amos. Qui fuit
]STaum. Qui fuit Hely. Qui fuit
Nagge. Qui fuit Maath. Qui fuit
Mathathiae. Qui fuit Semei.
Qui fuit Joseph. Qui fuit Juda.
Qui fuit Johanna. Qui fuit Resa.
Qui fuit Zorobabel. Qui fuit Sala-
tliiel. QuifuitNeri. Qui f uit Melclii.
Qui fuit Addi. Qui fuit Chosaz.
Qui fuit Elmadan. Qui fuit Her.
Qui fuit Jesu. Qui fuit Elieser.
Qui fuit Jorym. Qui fuit Matath.
Qui fuit Levi. Qui fuit Symeon.
Qui fuit Juda. Qui fuit Joseph.
Qui fuit Jona. Qui fuit Eliachiz.
Qui fuit Melcha. Qui fuit Menna.
Qui fuit Matatha. Qui fuit Nathan.
Qui fuit David. Qui fuit Jesse.
Qui fuit Obeth. Qui fuit Booz.
Qui fuit Salmon. Qui fuit Naason.
Qui fuit Aminadab. Qui fuit Aram.
Qui fuit Esrom. Qui fuit Phares.
Qui fuit Judae. Qui fuit Jacob.
Qui fuit Isaac. Qui fuit Abrahae.
Qui fuit Thare. Qui fuit Nachor.
Qui fuit Seruch. Qui fuit Ragau.
Qui fuit Phalech. Qui fuit Heber.
Qui fuit Sale. Qui fuit Chainam.
Qui fuit Arphaxat. Qui fuit Sem.
Qui fuit Noe. Qui fuit Lamech.
CCCXXIX
IN DIE EPYPHANI.E.
CCCXXX
Qui fuit Mathusale. Qui fuit Enoch.
Qui fuit Jareth. Qui fuit Melalehel.
Qui fuit Chaynam. Qui fuit Enos.
Qui fuit Seth. Qui fuit Adam.
Qui fuit Dei. Jesus autem plenus
Spiritu sancto regressus est a Jor-
dane.
Finito Evangelio, statim incipiat
rdos in stallo suo, in capa serica,
alta voce PsaJmum Te Deum (p. 27).
Dum canitur Psalmus, Sacerdos
iJturijicet altare.
V. Orunes de Saba.
In Laudibus.
Aut. Ante luciferum genitus et
ante secula Dominus salvator noster
kodie mundo apparuit.
Ps. Dominus regnavit (xcii. p.
29).
Ant. \ enit lumen tuum Hierusa-
lem : et gloria Domini super te orta
est : et ambulabunt gentes in lumine
tuo. Alleluya.
Ps. Jubilate (xcix. p. 29).
Ant. Apertis thesauris suis obtu-
lerunt magi Domino aurum thus et
mirram. Alleluya.
Ps. Deus Deus (Ixii. p. 30).
Ant. Maria et flumina benedicite
Domino : hymnum dicite fontes Do-
mino. Alleluya.
Ps. Benedicite (Baniel iii. p. 31).
Ant. Tria sunt munera quae obtu-
lerunt magi Domino : aurum thus et
myrram Filio Dei regi magno. Alle-
luya.
Ps. Laudate (cxhiii.—cl. p. 32).
Cap. Surge, illuminare, Hierusa-
lem.
Ilymnus.
A Patre TJnigenitus
Ad nos venit per virginem,
Baptisma cruce consecrans :
Cunctos fideles generans.
E cselo celsus prodiit :
Suscepit formam hominis :
Facturam morte redimens,
Gaudia vit?e largiens.
Hoc te, redemptor, qusesumus.
Illabere propitius :
Clarumque nostris sensibus
Lumen praebe fidelibus.
Mane nobiscum, Domine,
Noctem obscuram remove,
Omne delictum ablue,
Piam medelam tribue.
Quem jam venisse novimus
Redire iterum credimus.
Tu sceptrum tuum inclitum,
Tuo defende clipeo.
Gloria tibi, Domine,
Qui apparuisti hodie, p. cccxix.
V. Vox Domini super aquas.
P. Deus majestatis intonuit Do-
minus super aquas multas.
Ant. Hodie caelesti sponso juncta
est ecclesia quoniam in Jordane lavit
Christus ejus crimina : currunt cum
muneribus magi ad regales nuptias :
et ex aqua facto vino lsetantur con-
vivae. Alleluya.
Ps. Benedictus.
Oratio. Deus qui hodierna die
unigenitum tuum gentibus stella
duce revelasti : concede propitius ut
qui jam te ex fide cognovimus, usque
ad contemplandam speciem tuse cel-
situdinis perducamur. Per eundem.
Ad Priiiaii.
Ant. Ante luciferum.
Ps. Deus in nomine (liii. p. 42).
Ant. Gratias, p. 49.
Ps. Quicunque.
R. Jesu Christe cum alleluya.
V. Qui hodie mundo apparuisti.
Ilic etiam versus dicitar quotidie
per Octavas, et in Octava.
Ad Tertiam.
Ant. Yenit.
Ps. Legem pone (cxviii. 33. p. 57).
Cap. Surge, illuminare.
R. Omnes de Saba venient. Al-
leluya. Alleluya.
V. Aurum et thus deferentes, et
laudem Domino annunciantes. Al-
kiuva. Alleluva.
CCCXXXl
PER OCTAVAS EPYPHANI/E.
CCCXXXll
V. Reges Tliarsis.
R. sine Alleluya.
Oratio. Deus qui hodierna.
Ad Sextam.
Ant. Apertis thesauris.
Ps. Defecit (cxviii. 81. p. 61).
Capitidum. Esai Ix. 2.
Super te autem, Hierusalem, orie-
tur Dominus, et gloria ejus in te vide-
bitur, et arnbulabunt gentes in lumine
tuo, et reges in splendore ortus tui.
R. Reges Tliarsis et insuhe mu-
nera offerent. Alleluya. Alleluya.
V. Reges Arabum et Saba clona
adducent. Alleluya.
V. Adorate Dominum.
R. In aula sancta ejus. sine Al-
leluya.
Oratio ut supra (p. cccxxx.).
Ad Nonam.
Ant. Tria sunt, p. cccxxix.
Ps. Mirabilia (cxviii. 129. p. C5).
Capitulum. Esai. Ix. [6].
Omnes de Saba venient, aurum et
thus deferentes, et laudem Domino
annunciantes.
R. Adorate Dominum. Alleluya.
Alleluya.
V. In aula sancta ejus. Alleluya.
Alleluya.
V. Adorate Deum.
R. Omnes angeli ejus. sine Alle-
luya.
Oratio ut supra.
Ad Vesperas.
Ant. Tecum principium, p. cxciii.
Ps. Dixit Dominus (cix. p. 191).
Cap. Surge, illuminare,^>.cccxviii.
R. Tria sunt.
Hymnus. Hostis Herodes, p.
cccxviii.
V. Omnes de Saba.
Ant. Ab oriente venerunt magi
in Bethleem adorare Dominum : et
apertis thesauris preciosa munera
obtulerunt : aurum sicut regi magno :
thus sicut Deo vero : mirram sepul-
turaB ejus. Alleluya.
* B. Leonis in Epiph.
Ps. Magnihcat (p. 221).
Oratio. Deus qui hodierna.
quotidie per octavas.
Ad Matutinas.
Invitatorium. Christus apparuit
nobis, Venite adoremus. Ps. Venite.
Ilymnus. Hostis Herodes, p.
cccxviii.
Ant. Afferte. Ps. Ipsum (Ps.
xxviii. p. 71), et ceterce Antiphonm
cum suis Psalmis sicut in prima die
dicimtur, prceter sextam, quw erit
Homonatus(p. cclxxxvi.). Ps. Fun-
damenta (Ixxxvi. p. 154).
Die II.
V. Omnes de Saba.
Lectiones de sermoue beati Leouis
prtjJtb*.
Lectio i.
Gaudete in Domino dilectissimi;
iterum dico, gaudete : quoniam brevi
intervallo temporis post solennitatem
nativitatis Christi festivitas declara-
tionis ejus iliuxit. Et quem in illo
die virgo peperit, in hoc mundus
agnovit. Veibum enim caro factum
ita susceptionis nostrae temperavit
exordia, ut Jesus natus et credenti-
bus manifestus, et persequentibus
esset occultus. Jam tunc ergo cseli
enarraverunt gloriam Dei, et in om-
nem terram sonus veritatis exivit :
quando et pastoribus exercitus ange-
lorum salvatoris ecliti annunciator
apparuit, et magos ad eum adoran-
iluin prsevia stella perduxit, ut a
solis ortu usque ad occasum veri
regis generatio choruscaret, cum re-
rum ndem et regna orientis per
magos discerent, et Romanum impe-
rium non lateret. Tu autem.
R. Illuminare, p. cccxxi.
Lectio ii.
Saevitia namque Herodis volens
primordia suspecti sibi regis extin-
guere, huic dispensationi nesciens
Serm. n. Op. p. 26.
CCCXXXlll
PER OCTAVAS EPYPHAXI.E.
CCCXXMV
serviebat ; ut dum atroci intentus
facinori ignotum sibi puerum indis-
creta caede infantium persequeretur,
annunciatum cauitus donrinatoris or-
tum insignior ubique fama loquere-
tur quam promptiorem ad narrandum
diligentioremque faciebat et supernse
Lficationis novitas, et cruentissimi
persecutoris impietas. Tunc autem
etiani in Egypto salvator illatus est,
ut gens antiquis erroribus cledita
jam ad vicinam salutem per occultam
gratiam vocaretur ; et quse nonJum
ab animo reicerat superstitionem,
jam hospitio reciperet veritatem.
Merito igitur, dilectissimi, dies iste
apparitione Domini consecratus sj>e-
cialem in toto mundo obtinuit dig-
nitatem. Quae in nostris cordibus
digno debet splendore clarescere, ut
rerum gestarum ordinem non solum
credendo, sed etiam intelligendo ve-
neremur. Quantum enim gratiarum
actionem debeamus Deo pro illumi-
natione gentium, probat excrecatio
Judeorum. Tu autem Domine.
R. Omnes de Saba. ii. (p. cccxxi).
Lectio iii.
Quid enim tam caecum, quid tam
lucis alienum, quam illi sacerdotes
et scribas Israelitarum fuerunt : qui
percunctantibus Magis, et Herode
qurerente, ubi Christus secundum
scripturarum testimonia nasceretur,
hoc responderunt de prophetico elo-
quio quod indicabat stella de crelol
Quse utique poterat magos Hierosoly-
mis prretermissis usque ad cunabula
pueri (sicut postmodum fecit) sua
signincatione perducere, nisi acl con-
lutandani Judeorum duriciam perti-
nuisset, ut non solum ductu syderis,
sed etiam ipsorum professione in-
notesceret nativitas salvatoris. Jam
ergo ad eruditionem gentium prophe-
ticus sermo transibat, et prsenuncia-
tum antiquis oraculis Christum alie-
nigenarum corcla discebant, cum Jud-
corum infidelitas veritatem ore pro-
ferret, et mendacium corde retineret.
Noluerunt enim agnoscere oculis
quem de sacris indicabant libris ; ut
quem non adorabant in infantire in-
lirmitate humilem, postea crucifige-
rent in virtutum sublimitate fulgen-
tem. Tu autem Domine miserere.
R. Reges Tharsis. iii. (p. cccxviii.)
Quotidie per Octavas, et ia Octava
dicifu.r Psalmus Te Deum (p. 27).
Et semper ante Laudes dicitur V.
Omnes de Saba, nisi quando dicitur
ante Lectiones ; tunc enim dicitur V.
Ileges Tharsis, p. cccxxii.
In Laudibus.
Ilcec sola Antiphona Ante lucife-
rum, p. cccxxix.
Ps. Dominus regnaAT.t (xcii. p.
29).
Cfipifidum, Hymnus et Versus,
sicut in prima die.
Ilce sequentes Antiphonce dicuntur
p)er Octacas super Ps. Benedictus et
Magnificat, et non alice : cum fre-
quenti repetitione, nisi in Dominica.
Ant. Stella ista sicut namnia cho-
ruscat, et regem regum Deum demon-
strat : magi eam viderunt, et Christo
regi munera obtulerunt.
A nt. Tidentes stellam magi gavisi
sunt gaudio magno : et intrantes
domum obtulerunt Domino aurum
tlius et mirram.
Ant. Vox de crelis sonuit et vox
Patris audita est : Hic est Filius meus
dilectus, in quo michi complacuit :
ipsum audite.
Ant. Admoniti magi in somnis
ab angelo per aliam viam reversi
sunt in regionem suam.
Et semper dicaturlicec Oratio,Deus
qui hodierna (p. ccexxx.).
Nunquam enimper tofum annum
prcetermittatur hcec dictio hodierna
die de Orationibus per totas Octavas.
Tamen quandocunque dicuntur tales
Orutiones extra Octavas, prcttermit-
t itur omnino.
In Dominica infra Octavas, et in
cccxxxv
PER OCTAVAS EPYPHANI.E.
CCCXXXVl
ipsis Octavls, dicantur Antiphonce
super Ps. Magnificat et Benedictus
sicut in prima die, et semper cum
hac Oratione, Deus, qui hodierna.
Nulla fit Memoria de Omnibus
Sanctis ad Vesperas, nec ad Matu-
tinas de die per Octavas, quia chorus
reyitur.
Memoria de sancta Maria fiat
quotidie per Octavas, ad Vesperas
cum hac Antiphona Quando natus,
et ad Matutinas cum hac Antiphona
Ecce Maria, cum Versu et Oratione,
ut supra dictum est.
/Si Festum alicujus Sancti iiiLectio-
num infira Octavas evenerit, nihilfiat
de Festo nisi tantum Memoria ad Ves-
peras, et ad Matutinas, et ad Missam.
Ad Primam.
A nt. Ante luciferum.
Ps. Deus in nomine (liii. p. 42).
Ant. Te jure (p. 49).
Ps. Quicunque (p. 46).
Ad Tertiam, et ad alias Horas,
Antiphonce, Capitula, Responsoria,
Versus sicut in prima die dicuntur,
cum Oratione Deus, qui hodierna.
Ad Vesperas.
Ant. Tecum principium, p. cxciii.
Ps. Dixit Domitius (cix. p. 191).
Cap. Surge, illuminare.
Hymnus. Hostis Herodes, p.
cccxviii.
V. Omnes de Saba,
Super Ps. Magnificat dicaturuna
de supradictis Autiphonis per ordi-
dem.
Oratio. Deus, qui hodierna, p.
CCCXXX.
Ad has Vesperas fiat Memoria de
Martyribus Luciano sociisque eius.
Ant. Gaudent in cselis, p. 396.
V. Lsetamini.
Oratio cle Communi plurim.orum
Martyrum non pontificum (p. 397).
Deinde fiat Memoria de sancta
Maria.
* B. Maximi Homiliae Hvemales.
DlE III.
V. Reges Tharsis.
Lectiones de sermone beati Maximi
episcopi*.
Lectio i.
Audistis, fratres charissimi, lectio-
nem Evangelii salutaria praesentis
diei sacramenta recitantem : audistis
qualiter Christus Dominus, qui in
hunc mundum latenter advenit, pau-
latim dignatus est suam mortalibus
aperire majestatem; quamquam, cha-
rissimi, latere inter obscura seculi
lumen caeleste non poterat. Denique
cum visitationem suam necdum teira
cognosceret, c?elum sua gaudia ac
totius mundi laeticiam Caldeis stu-
pentibus tacito in sydere loquebatur.
Et cum quis quantusve esset necdum
infidelis posset videre Judea, jam
tunc gloriam ejus indiciis excitata
caelestibus gentilitas sentiebat. Nova
enim stella novum adventasse homi-
nem revelabat. Et ita revera novum,
ut dum Dei esset Filius indueret
carnem sine generatione carnali ; et
haberet secundum hominem tempus
nascendi, qui secundum Deum nati-
vitatis initium non habebat. Novum
nimirum erat, ut unigenito Altis^imi
quem non capit caelum parvissimi
tugurii minimum prsesepe sufficeret.
Novum erat, ut qui in caelestibus
cum Deo Patre regnabat, terrena
matre contentus vagitus infantise
daret in pannis. Tu autem Domine
miserere nostii.
R. Magi veniunt, iiii. (p. cccxxiii.)
Lectio ii.
Laetemur itaque, fratres, totisque
gaudiis exultemus : quia nobis natus
est Christus ex femina, nobis jacuit in
praesepi, nobis vagiebat in cunis, no-
bis arridebat in stella. Totum enim
nobis proficiebat, quicquid salvator
hominis agebat in homine. Ait ita-
De Epiph. Homil. ii. Op. p. 200.
cccxxxvu
PER OCTAVAS EPYPHANLE.
CCCXXXVIll
que Evangelicus sermo : Ecce enim
magi ab oriente advenerunt Hiero-
solymam, dicentes ; Ubi est qui natus
est rex Judeorum ; Yidimus stellam
ejus in oriente, et venimus adorare
eum. Quousque, Judee durissime,
obtusa aure, clausis oculis, et infido
corde persistis l Ecce jam post illa
patriarcharum prreconia, post vati-
cinia prophetarum, Christus a genti-
bus praedicatur. Si patribus tuis
credere detrectas, qui ab initio seculi
aeterni regis adventum innumeris
sacratisque vocibus cecinerunt : crede
vel his tandem qui eum non adhuc
post tempora nasciturum, sed jam
apud te et tibi natum esse testantur.
Qua? tanta est in pectore tuo morti-
feras obstinatiouis aversio, ut solus
non audias quod omnes loquuntur,
solus refugias quod universitas credit,
solus certe videre contemnas quod
splendet e ca?lo ? Apud te virgo con-
cepit : et virginis tua? partum alienus
asmoscit. Tibi salutem tuam an^elicse
voces persuadere non possunt : et ad
Ohristum tuum una Galdeos stella
perduxit. Tu autem Domine.
li. Interrogabat v. (p. cccxxiv.)
Lectio iii.
Ubi est (inquiunt magi) qui natus
est rex Judeorum ? Vidimus stellam
ejus in oriente, et veuimus adorare
eum. In his impletum est illud quod
prophetico sermone prpedictum est :
Quibus nunciatum non est de eo
videbunt : et qui non audierunt in-
telligent. Ecce enim Caldeus, cui
neque nunciatum de Christo fuerat,
neque audierat, vidit stellam Christi,
et adesse eum intellexit in stella.
Adorant itaque magi Dominum, et
offerunt ei munera : ut impleretur
illud quod ait ille prophetarum
prrecipuus David : Afferte Domino,
patriae gentium : afferte Domino glo-
riam et honorem. Domino et Do-
mino quod ait, Dominum illum esse
* B. Maximi Homiliae Hvemales.
secundum Deum, et Dominum secun-
dum hominem, mystico sermone de-
clarat. Quod enim Deus est, creator
est mundi : quod autem homo est,
redemptor est mundi. Quomodo
ergo non privilegio utriusque sub-
stantias Dominus est omnium Chris-
tus, qui sibi universa aut creatione
aut redemptione subegit ] Afferte
(inquit) Domino gloriam et honorem.
Honoris ergo est, charissimi, quod
offerunt gentiles munera : glorise,
quod adorant. Tu autem.
3. R. Stella quam viderant magi
ab oriente : antecedebat eos donec
venirent ad locum ubi puer erat.
Videntes autem stellam gavisi sunt
gaudio magno.
V. Et intrantes domum invene-
runt puerum cum Maria matre ejus :
et procidentes adoraverunt eum. \i-
dentes. Gloria. Gavisi.
Et cetera ut supradictum est.
Memoria de [Luciaxo <£c.] Marty-
ribus.
Ant. Justorum (p.40G). V. Mirabilis
(p. 407). Oratio de Communi(p. 397).
Die IV.
V. Omnes gentes quascunque fe-
cisti.
LectioTies de sermoae beati Maximi
episcojri*.
Lectio i.
Ait prophetarum praecipmis E-
saias, sicut audistis, charissimi : II-
luminare, illuminare, Hierusalem ;
ade>t enim lumen tuum, et majestas
Domini in te orta est. Hierusalem
vero manifestum est esse fidelium
civitatem. Unde nos, fratres, qui
portas cselestis Hierusalem ccepinius
intruire ; illuminati salutaribus sa-
cramentis, in conspectu Dei nostri
novo gaudio necesse est ut exulte-
mus : quia nova hodie stella novum
mundo hominem revelavit. Hoc
profecto die Christus Jesus a Patre
veniens, Deus et homo natus e fe-
In Epiph. Homil. iv. Op. p. 201.
cccxxxix
PER OCTAVAS EPYPHAXEE.
cccxl
mina, sub specie adorantium Calde-
orum fidem gentium dedicavit. Qui
quamvis divinitatem suam nostri
corporis obumbratione velaret, Deum
tamen esse illum cselum prodidit et
terra cognovit. Humilis quidem, sed
mirabilis venit : ut pariter in eo et
assumptse carnis veritas, et inefia-
bilis deitatis natura fulgeret. Tu
autem Domine miserere nostri.
JR. Hodie in Jordane. vii. (p.
cccxxvi.)
Lectio ii.
Quanquam nascentem illum cuna-
bula terrena susceperint, non tamen
^sse terrenum cseleste signaculum
testabatnr. In cunis namque jace-
bat, sed radiabat e caslo. Vagiebat
apud Judeos, et apud gentiles reg-
nabat. In Bethleem lactabatur a
matre, et in Clialdea adorabatur a
magis. Ait beatissimus Evanwlista
Matheus : Ecce magi ab oriente ad-
venerunt, dicentes : Ubi est qui na-
tus est rex Judeorum 1 Quam bene
ab oriente properare dicuntur, qui
adoraturi veniunt sempiternum Ori-
entem, de quo dictum est : Et visit-
avit nos Oriens ex alto, illuminare
his qui in tenebris et in umbra mor-
tissedent. Deinde, subjungunt Clial-
dei : Vidimus stellam ejus, et veni-
rnus adorare eum. Ecce inquiunt,
stellam ejus vidimus. Bene, Ejus,
quia quamvis omnes ab eodem creatse
stellse ipsius sint, hsec tamen proprie
Christi erat qua^ specialiter ejus
nunciabat adventum. Et ceterse
quidem stellre facta? sunt, ut mundi
istius tempora cursusque distingue-
rent : h?ec vero prodire jussa est,
ut ipsum muncli Dominum et regni
cselestis adesse tempus ostenderet.
R. Dies sanctiticatus. viij.
Lectio iii.
Aiunt itaque magi : Yidimus stel-
lam ejus, et venimus adorare eum.
Ecce Christum qui non habent ha-
* B. Maximi iii Epiph.
bere volunt, et invenire contendunfc.
Judeus Deum suum refugit, paganus
inquirit. Quod proximus non ag-
noscit, alienus intelligit. Gentilis
stellam Christi videt, et venit : Ju-
deus videt et invidet. Sicut lectum
est : In sua venit, et sui eum non
receperunt. Vere Judea durissima
suaque infidelitate csecata non vide-
bat quod stella radiabat, nec audire
poterat quod angeli conclamabant.
Igitur inquirentibus Magis ac dicen-
tibus, Ubi est qui natus est rex Ju-
deorum, conturbatus est Herodes, et
omnis Hierosolima cum illo. Tur-
batur rex regno suo metuens, credo,
nesciens quia Christus non veniebat
regnum ejus invadere sed salvare, et
quod nulli inferret mortem qui esset
vita cunctorum. Et cum ambularent
magi, Stella (sicut lectum est) quam
viderant in oriente antecedebat eos,
donec venit et stetit supra ubi erat
puer. "Venit (inquit) et stetit supra
ubi erat puer. Nunquid non dicere
et clamare videbatur, Hic est puer
quem natum testabar e ca^lo ; hic ,
est rex ille magnus, qui venit caelesti
imperio regnum sociare terrarum ?
3. i?. Yidentes stellam magi gavisi
sunt gaudio magno : et intrantes do-
mum invenerunt puerum cum Maria
matre ejus, et procidentes adorave-
runt eum. Et apertis thesauris suis,
Obtulerunt ei munera, aurum, thus
et myrram.
V. Stella quam viderant in ori-
ente antecedebat eos : usque dum
veniens staret supra ubi erat puer.
Et apertis. Gloria. Obtulerunt.
Die quinta, sexta et septima idem
ordo servetwr de Vevsibus et Respon-
soriis, qui in prcecedentibus diebus.
DlE V.
Lectiones de sermonebeati Maximi
episcopi*.
Lectio i.
Salutare nobis est, fratres, atque
Hom. v. Op. p. 202.
cccxli
PER OCTAVAS EPYPHANLE.
cccxlii
couveniens, ut concurrentes ad festa
Dominica et mysteria salvatoris nos-
tri, de cujus nativitate gavisi sumus,
de ejus etiam manifestatione laete-
mur : quia sicut nascendo gloriosus
est Dei Filius, ita apparendo mira-
bilis. Mirum namque quod Christus
processit ex virgine, nec minus mag-
nificum quod ostensus est e crelo.
Mirum valde quod novum hominem
terra suscepit : stupendum nihilo-
minus quod novum hunc hominem
nova de caelo stella prodiderit. Apud
Judeam Christus in prsesepe pastori-
bus vagiebat : et in Chaldea mago-
rum oculis inter syclera choruscabat.
Apud Judeos sordebat in pannis :
apud gentiles fulgebat in gloria. Et
quidem necesse erat ut cseloriim Do-
minum testimonium cseleste praece-
deret, et auctorem lucis signum lu-
minis revelaret. Magnum hoc, fra-
tres, treinenduinque mysterium, cum
onua idenique annuuciatur de Patre
Deus, et homo de matre; unus idem-
que filius femina? et Filius majestatis,
unus ideinque hominum particeps et
Dominus aiigelorum.
Lectio ii.
Quis enim valeat sestimare quanti
sacramenti, quantaeque sit gloria?,
quod ille sugit ubera qui pascit om-
nia, et qui universis animantibus vi-
vendi substantiam praestat e crelo,
ob salutem terrestrium terreno lacte
nutritur ? Xullus ergo ambigat,
nemo contetur, quod Christus in
terra degens fulgebat in cselo : quia
ric venit ad terras ut non relinqueret
caelum. Et inde est quod virginalem
hunc puerum laudant angeli, miran-
tur paatores, cselum attestatur, vene-
rantur et magi : quia mystica ejus
nativitas sempiterno gauclio et ter-
ram Lctiticavit et creluin. Hunc ergo
regem caelestium hominumque rec-
torem sub carnis mysterio venientem
* Maximi in Epiph. Hom. vii. Op. p.
Tom. v. col. 2697, ed. Paris 1838.
invidus tremit Herodes, Judea inri-
delis abjurat. Tremit Herodes in-
fantem regiae dignitatis, quia boni-
tatem nasceutis ignorat. Abjurat
Christum Judea quem praedicat, quia
impietatibus suis metuens, justi ju-
clicis refugit sequitateni ; et scelerum
suorum obcaecata tenebris sola videre
non potest quod omnibus splendet e
caslo. Et cum omnium patriarcha-
rum doctrina ac prophetica sancto-
rumque virorum eloquia ad agniti-
onem Filii Dei Judaica corda non
flexerint, unius stellae raclius fidem
gentium suscitavit. Tu autem.
Lectio iii.
Qua3 tanta permutatio, fratres,
quaeve ista conversio est ? Apucl Ju-
cleos propheta loquitur, nec auditur :
apud gentiles stella tacet, et suadet.
Vere sicut scriptum est : Quibus non
est nunciatum de eo videbunt, et
qui non audierunt intelligent. Ecce
enim Clialdei, quibus nunquam
fuerat hujusmodi mysterium pra>
dicatum, intellexerunt nativitatem
Christi, ipsumque Christum sollicite
perquirunt, ceelo monstrante. X ec
sane a quibuscunque vilibus ob-
scuris abjectisque hominibus ha3c
sunt vel intellecta vel visa, sed a
Chaldeis, icl est apud quos supersti-
tionum regnabat error. In his in-
gressus mundum Chiistus primitias
lidei salutaris invenit : et factum est
inter Judeos et gentiles quoddam
perfidiae ficleique certamen. ISTato
enim Christo exultabat Chaldea : et
tota cum suis principibus Hieruso-
lima torquebatur. Insectabatur Ju-
deus : magus aclorabat. Herodes
acuebat gladium : Chaldeus munera
praeparabat. Tu autem Domine.
DlE VI.
Lectiones deSermone beati Jfazimi,
\Episcopi. — Augustini sermone 37
de Tempore.]*
204. Augustin. Append. Serm. 134. Op.
CCCXllll
PER OCTAYAS EPYPHANLE.
cccxliv
Lectio i.
Licet, fratres charissimi, cle solen-
nitate liujus diei veterum sit diversa
traditio, una tamen sanctse devoti-
onis est fides. Et quamquam non-
nulli hodie Dominum nostium Je-
sum Cliristum stella duce venientibus
ab oriente Magis sestiment adoratum ;
alii autem asserant eum aquas in
vina mutasse ; quidam vero bap-
tizatum illum ab Johanne confirm-
ent : in omnibus ille Dei Filius cre-
ditur, in omnibus est festivitas nos-
tra. Nam quod Magis, utique genti-
libus, et adorare Dominum et munera
offerre conceditur, gentium est pra>
figurata vocatio. Quod aquce trans-
formantur in vinum, religionis nos-
trse designatur archanum. Quod vero
fluentis aquis Jordanis baptizatur
Jesus, aquae nostro baptismati con-
secrantur. Oportet itaque, fratres,
ut aliqua nunc de ipso baptismate
sanctitati vestrae prout Dominus do-
naverit proferamus : ut simul et hu-
militatem salvatoris nostri, et mis-
teiiorum gloriam cognoscatis. Prse-
dicabat in deserto Johannes baptis-
mum pcenitentise populo peccatori :
non quo crimina commissa deleret,
sed quo emendaret errantes. Nara
remissio peccatorum Christi gratiae
servabatur.
Lectio ii.
Confluebat igitur ad Jordanem
desiderio lavacri diversorum copiosa
multitudo, quorum essent tam scele-
rati actus, vita tam perdita, ut eos
venerabilis baptista vipereo semini
compararet. Inter hujusmodi ho-
mines ille virtutum cselestium Do-
minus, ille qui respicit terram et
facit eam tremere, Christus Jesus,
non dedignatur humilis et quietus
ad servuli sui bapti>mum properare.
Sed quid mirum de mansuetudine
salvatoris si se prophetse sui mani-
bus inclinavit, qui se ab inimicis
suis passus est crucifigi 1 Quo pro-
perante ad fluvium, talem Johannes
circunstantibus turbis erupit in vo-
cem : Ecce agnus Dei : ecce qui tol-
lit peccata mundi. Hoc est dicere :
Cessate jam, cessate a baptismo meo
quo pcenitentia suscipitur : ecce bap-
tista per quem crimina dimittuntur.
Desinite ulterius a conservo vestro
baptizari velle : prsesens est Dominus
omnium nostrum qui baptizat ad
vitam. Illum sequimini, illi credite,
ab illo lavachrum salutis tota mente
supplices postulate, a quo et ego ipse
baptista vester cupio baptizari.
Lectio iii.
Non renuit quidem Jesus testi-
moniumvocis hujus : sed qui per or-
dinem vellet universa compleri, nihi-
lominus baptizari se expetit ab Jo-
hanne. Tunc baptista devotus bap-
tizandi sui potentia tremefactus ait :
Ego debeo a te baptizari : et tu venis
ad me1? Id est, Quoniam ego crea-
tura sum, tu creator : ego servus, tu
Dominus : ego figura, tu veritas. At
Jesus ait : Sine modo : sic enim decet
nos implere omnem justitiam. Id
est, Quid nunc ista commemoras'?
Propositum susceptae humanitatis
implendum est. Tunc ille, qui prae-
sumere formidabat, velociter paruit
prsecipientis imperio. Baptizatur
ergo Jesus, non sibi sed nobis. Bap-
tizatur, non ut purificetur aquis,
sed ut aquas ipse sanctificet. Bap-
tizatur novus homo, ut novi baptis-
matis constituat sacramentum. A-
perti sunt, inquit, ei cseli. ^Estimo,
ut in crelestibus esset miraculum de
his quse gerebantur in terris, sicut
ait scriptura : In quse concupiscunt
angeli prospicere. Quomodo enim
non mirari poterant virtutes caelo-
rum, et dominationes, cherubin et
seraphin, cum viderent Dominum
sabaoth in fluvio ab homine bap-
tizari 1
cccxlv
POMIXICA INFRA OCTAVAS EPYPHAXLF.
CCCXlVl
Si DIES DOMINICA infra Octaras
■it.noiit ix Lectiones de Epy-
phania, et cantentur Versus et Re-
gponsoria de Nocturnis suo ordine
sicut in die Epyphaniae, cum Invita-
torio Christus apparuit (p. cccxxxii. ).
Ili/mnus, Hostis Herodes (p.
cccxviii.). AntipltoncB et Pscdmi
ticut infra Octavas dicuntur.
Ad utrasque Vesperas omnia fiant
sicut in prima die, prceter Responso-
rium quocl non dieetur cum Oratione
Deus qui hodierna (p. cccxxx.).
Ad Matutinas.
Lectiones de sermone beati Leonis
papce [39 hujus festi*].
Le>:tio i.
Quamvis sciam, dilectissimi, quod
sanctitatem vestram hodiernre festi-
vitatis causa non lateat, eamque se-
cundum consuetudinem Evangelicus
nobis sermo revelaverit : tamen ut
nichil nostri desit officii, loqui de
eadem quod Dominus donaverit au-
debo, ut in communi gaudio tanto
religiosior sit omnium pietas, quanto
magis intellecta fuerit solennitas.
Providentia misericordire Dei dis-
positum habens pereunti mundo in
novissimis temporibus subvenire, sal-
vatorem omnium gentium praefinivit
in Christo. Ut quia et cunctas na-
tiones a veri Dei cultu impius error
dudum averterat, et ipse peculiaris
Dei populus Israel ab institutis le-
galibus pame totus exciderat, con-
clusis omnibus sub peccato omnium
miseretur. Deficiente enim ubique
justitia, et toto mundo in vana et
maligna prolapso, nisijudicium suum
potestas divina differret, universitas
hominum sententiam damnationis
exciperet. Sed in indulgentiam ira
translata est. Et ut clarior fieret
exercenche gratiae magnitudo, tunc
placuit abolendis peccatis hominum
sacramentum remissionis afferri,
quando nemo poterat de suis meritis
* B. Leonis, de Epiph.
gloriari. Tu autem Domine miserere
nostri.
Lectio ii.
Hujus autem, dilectissimi, ineffa-
bilis misericordiye manifestatio facta
est, Herode apud Judeos tenente jus
regium ubi legittima successione ces-
sante, et pontificum potestate de-
structa, alienigena obtinuerat prin-
cipatum : ut veri regis ortus illius
prophetiae probaretur voce qu?e dix-
erat : Xon deficiet princeps ex Jtula,
neque dux de femoribus ejus, donec
veniat cui repositum est et ipse erit
expectatio gentium. De qtiibus quon-
dam beatissimo patriarclue AbrahaB
innumerabilis fuerat promissa suc-
cessio, non carnis semine, sed fidei
fecunclitate generanda : et ideo stel-
larum multitudini comparata : ut ab
omnitim gentium patre non terrena
sed crelestis progenies speraretur.
Tu autem Domine miserere nostri.
Lectio iii.
Ad creandam ergo promissam pos-
teritatem heredes in syderibus desig-
nati ortu novi syderis excitantur :
ut in qtio cseli adhibitum fuerat tes-
timoninm, ca?li famularetur ohse-
quiuin. Cominovit magos habita-
tores remotioris orientis stellis ce-
teris stella fulgentior : et de mirandi
luminis claritate viri ad ha?c expe-
tenda non inscii macmitudinem sig-
nificationis intelligunt. Agente hoc
sine dubio in eorum cordibus inspira-
tione di^ina, ut eos tantse ^usionis
mysterium non lateret, et quod ocu-
lis ostendebatur insolitum animisnon
esset obscurum. Denique ofScium
stium cum religione disponunt, et his
se instruunt donis, ut adoraturi uuum
tria se credidisse demonstrenfe : auro
honorantes personam regiam, mirra
humanam, thure divinam.
Lectio iiii.
Tngrediuntur itaque Judaici regni
Serm. iii. Op. p. 27.
cccxlvii
DOMINICA IXFRA OCTAVAS EPYPHANLE.
cccxlviii
prsecipuam civitatem, et in urbe re-
gia ostendi sibi postulant, quem ad
resmandum didicerant natum. Con-
turbatur Herodes, timet saiuti suse,
metuit potestati : requirit a sacer-
dotibus et doctoribus legis quid de
ortu Christi scriptura prsedixerit. In
noticiam venit quod fuerat proplie-
tatum : veritas illuminat magos, in-
fidelitas obcsecat magistros. Carnalis
I.srael non intelligit quod legit : non
videt quod ostendit. Utitur pa-
ginis, quarum non credit eloquiis.
Ubi est, Judea, gloriatio tua 1 Ubi
de Abraham patre ducta nobilitas 1
Ecce major servis minori, et alieni-
genis in sortem tuse hereditatis in-
trantibus ejus testamenti, quod in
sola littera tenes, recitatione famil-
iaris.
Lectlo v.
Intret in patriarcharum familiam
gentium plenitudo, et benedictionem
in semine Abrahse (qua se filii car-
nis abdicant) filii promissionis acci-
piant. Adorent in tribus Magis
omnes populi universitatis auctorem ;
et non in Judea tantum Deus sed
in toto orbe sit notus, et ubique in
Israel sit magnum nomen ejus : quo-
niam hanc elegit generis dignitatem,
ut sicut infidelitas in suis posteris
convicit esse degenerem, ita fidem
omnibus faciat esse communem.
Adorato autem Domino magi, et
omni devotione completa, secundum
admonitionem somnii, non eodem quo
venerant itinere revertuntur. Opor-
tebat enim ut jam in Christum cre-
dentes non per antiquse conversati-
onis semitas ambularent, sed novam
ingressi viam relictis erroribus ab-
stinerent. Tunc etiam Herodis ut
vacuarentur insidiaa, qui in Domi-
num Jesum Christum impietatem
doli per simulationem disponebat of-
ficii. Unde quia spes istius erat
soluta commenti, in majorem fu-
rorem iracundia regis ardescit.
Lectio vL
Nam recolens tempus quod indi-
caverant magi in omnes Bethleem
pueros rabiem crudelitatis efiundit,
et csede generali in beatam civitatis
illius dessevit infantiam, sestirnans
fore ut nullo illic parvulo non occiso
occideretur et Christus. Sed ille qui
sanguinem suum pro redemptione
mundi fundendum in aliam difierret
astatem, Egypto se parentum minis-
terio subvectus intulerat, repetens
scilicet Hebreae gentis antiqua cuna-
bula, et principatum veri Joseph
majoris providentise potestate dispo-
nens, ut illam duriorem omni inedia
famem, qua Egyptiorum mentes veri-
tatis inopia laborabant, veniens e
cselo panis vitse et cibus rationis
auferret. Nec sine ulla ratione pa-
raretur singularis hostipe sacramen-
tum, in qua primuin occisione agni
salutiferum crucis signum, et pascha
Domini fuerat praeformatum.
Lectio sancti Evangelii secundum
Johannem i. (29 — 34).
In illo tempore : Vidit Johannes
Jesum venientem ad se, et ait, Ecce
agnus Dei : ecce qui tollit peccata
mundi. Et reliqua.
Omelia venerabilis Beclo3 preshy-
teri. [13 primi libri.~\*
Johannes baptista et praecursor
Domini salvatoris, quem diu ven-
turum populis verbo prsedicaverat,
ipsum jam venientem ad se, sicut ex
lectione sancti Evangelii, fratres,
modo cum legeretur audistis, mox
digito demonstravit dicens, Ecce
agnus Dei : ecce qui tollit peccata
mundi. Ecce agnus Dei, ecce inno-
cens, et ab omni peccato immunis,
utpote os quidem de ossibus Adam,
et caro de carne Adam, sed nullam
* Beda, Hom. Hyemales de Sanctis. In Epipli. Op. Tom. vn. col. 320.
cccxlix
DOMINICA INFRA OCTAVAS EPYPHAXLE.
cccl
de carne peccatrice traxit maculam
culpas. Ecce qui tollit peccata mtm-
di, ecce qui justus inter peccatores,
mitis inter impios, hoc est, quasi
agnus inter lupos apparens, etiam
peccatores et impios justificandi ha-
bet potestatem. Quomodo autem
peccata mundi tollat, quo orcline
justificet impios, apostolus Petrus
ostendit, qui ait, Non corruptibili
argento vel auro redempti estis de
vana vestra conversatione paternae
traditionis, sed precioso sanguine
quasi agni incontaminati et imma-
culati Jesti Christi. Et in Apoca-
lipsi Johannes apostolus, cujus est
hoc evangelium, Qui dilexit nos
(inquit) et lavit nos a peccatis nos-
toris iu sanguine suo.
Lectio viii.
Xon solum autem lavit nos a pec-
catis nostris in sanguine suo, quando
sanguinem suum dedit in cruce pro
nobis, vel quando unusquisque nos-
trum mysterio sacrosancta? passionis
illius baptisnio aquae ablutus est : ve-
rum etiam quotidie tollit peccata
mundi. lavatque nos a peccatis nos-
tris quotidie in sanguine suo, cum
ejusdem beatar passionis ad altare
memoria replicatur, cum panis et
vini creatura in sacramentum carnis
et sanguinis ejus ineffabilis Spiritus
sanctiticatione transfertur. Sicque
corpus et sanguis illius non inride-
lium manibus ad perniciem ipsorum
funditur et occiditur, sed fidelium
ore suam surnitur in salutem. Cujus
recte figuram agnus in lege paschalis
ostendit, qui semel populum de E-
gyptia servitute liberans, in memo-
riam ejusdem liberationis per omnes
annos, immolatione sua populum
eundem sanctificare solebat, donec
veniret ipse cui talis hostia testi-
monium dabat, oblatusque Patri pro
nobis in hostiam odoremque suavi-
tatis, mysteriumque sirae passionis
oblato aguo in creaturam panis vi-
nique transferret, sacerdos factus in
seternum secundum ordinem Melchi-
sedech.
Lectio ix.
Sequitur, Johannes testimonium
perhibens de Domino,Hic est(inquit)
de quo dixi : Post me venit vir qui
ante me factus est, quia prior me
erat. Post me venit vir : post me
natus est in mundo. Post me prsedi-
care incipiet mundo, qui ante me
factus est : qui me potentia majesta-
tis tantum quantuin sol luciferum
licet post apparens antecellit. Quia
prior me erat : quia in principio erat
verbum, et verbum eratapud Deum;
et Deus erat verbum. Post me ve-
nit vir : tempus humanae nativitatis
quo Johanne posterior est intellige.
Qui ante me factus est : primatum
regise potestatis quo etiam angelis
prsesidet intuere. Quia prior me
erat : seternitatem divinae majestatis
qua Patri est sequalis intellige. Post
me venit vir, qui ante me factus est :
quia prior me erat. Post me venit
in humanitate, qui ideo me prsecellit
dignitate, quia prior me erat divi-
nitate.
Ad Laudes, Juec sola Antiphona.
Ante luciferum (p. cccxxix.).
Ad utrasque Yesperas, et
ad Matutixas, Antiphona super
Psalmum Benedictus, et Magniticat,
sicut in clie Epyphanioe, similit&r et
Oratio.
Si dies Dominicus infra Octavas
non evenerit, tunc in quarta feria
infra Octavas legatur hoc prcedictum
Evangelium, scilicet Vidit Johannes.
Ad Laudes una sola Antiphona
svper omnes Psalmos dicatur. Et
super Ps. Benedictus dicatur Anti-
phona, sicut in prima die : similiter
tt Oratio.
Ad Pbimam, et ad omxes alias
Horas, omnia fiant sicut infra Oc-
tavas.
cccli
IN OCTAYA EPYPHANI.E.
ccclii
Sequentibus vero dlebus tunc post
Dominicam infra Octavas, servetur
ordo dierum : ita tamen quod in die
Luno3 semper reincipiatur Hystoria.
Cum autem aliquod festum simplex
ix Lectionum in Octava die contigerit
differatur usque ad pvoximam feriam
vacantem ipsius ebdomadai, ubi con-
venientius potest celebrari. Eadem
regula fiat de Octavis Ascensionis Do-
mini, et Dedicationis Ecclesice.
IN OCTAVA EPYPHANT^E.
Ad Vesperas.
Ant. Tecum principinm.
Ps. cix. Dixit Dominus (p. 191),
Et cetero3 Antiphonce et Psalmi.
Gapitulum. Esaim 25 ut in 70*.
Domine Deus meus, honorificabo
te : laudem tribuam nomini tuo qui
facis mirabiles res, consilium tuum
antiquum verum fiat.
P. In columbse.
Ilymnus. Hostis Herodes, p.
cccxviii.
V. Omnes de Saba.
Ant. Baptizat miles regem, servus
dominum suum, Joliannes Salva-
torem, aqua Jordanis obstupuit, co-
lumba protestabatur : paterna vox
audita est Filius meus dilectus.
Ps. Magnificat, p. 221.
Oratio.
Deus, cujus unigenitus in sub-
stantia nostrse carnis apparuit, proe-
sta, queesumus : ut per eum, quem
similem nobis foris agnovimus, intus
reformari mereamur. Qui tecum
vivit.
Memoria de sancto Hylario epi-
scopo et confessore.
Ant. Confessor (p. 410).
V. Amavit.
Oratio.
Adesto, Domine, supplicationibus
nostris : et intercessione beati Hy-
larii confessoris tui atque pontificis,
cujus depositionem celebramus, per-
petuam nobis misericordiambenignus
impende. Per Christum Dominum.
Memoria de sancta Maria.
* Hoc estjuxta Septuaginta
Ad Matutixas.
Invitatorium. Christus apparuit.
Hymnus, Antiphonm et Psalmi,
sicut infra Octavas : tamen cantus
super Hymnum dicatur sicut in die
supradictum est. Versus et Respon-
soria in primo et tertio Nocturno sicut
in prima die dicuntur.
Novem Lectiones fiant.
Lectio i.
Festivitatis nostrre, ut probabiliter
celebritatem colamus, rationem nos-
cere debemus. Epiphania quam ho-
die observamus, Grseco nomine ap-
pellata, Ostensionem vel Apparitio-
nem nostro sermone significat. Ideo
autem ostensionis vel ajDparitionis
hic dies dictus est : quod hac die
manifestis signis Christus Deus nos-
ter semetipsum ost#iderit. Hodie
enim vel a Magis stellam illam se-
quentibus Dominum nostrum Christ-
um adoratum esse confirmant, vel
aquas illas in Galilea a Domino in
vinum esse conversas. Tu autem.
Lectio ii.
Proxime ergo celebravimus diem
qua natus est Dominus : hodiernam
vero colimus, qua est manifestatus.
Manifestavit itaque se, cum inaudito
et mirifico opere aquas vertit in vi-
num. Sicut enim divini operis est
naturam condere, ita est commutare.
Itaque ejusdem rei cujus Creator
erat, etiam recreator effectus est :
quia facile ex alio in aliud trans-
ferre opus suum potuit, qui hoc ip-
Interpretes (Isai. xxv. 1).
cccliii
DE S. HILAPJO. (XIII. JANUAR.)
cccliv
sum poterat ex nichilo proferre. Nam
cuin ageretur celebritas nuptiarum,
et (ut Evangeliuni loquitur) cum vi-
num epulantibus defecisset, vasa
jussit Dominus aqua impleri : quje
cum impleta essent jussit hauriri.
Lectlo iii.
O insigne miraculurn : inter ma-
nus oculosque ministrorum latenter
caelestis virtus operatur. Ees agi-
tur : nec tamen quemadmodum aga-
tur agnoscitur. Latet ratio : effectus
apparet. Unde istud, nisi quia om-
nia quae vult Deus etiicit, nisi quia
illius totum posse solum velle est ?
Unde, nisi quia tam magnifica po-
testas ejus est, ut non immerito de
eodem in ordinatione totius crea-
turse propheta testetur, ipse dixit,
et facta sunt, ipse mandavit et creata
sunt ? Mirum hoc quidem : sed quid
non mirum in omni opere suo Domi-
nusostendit? Sed ut hasc ipsa al-
tiora mysticus intellectus requirat,
quid illse significabant nuptia?, qui-
bus Christus intererat, nisi illas
utique quibus ipse Christus ecclesiis
jungebatur, qui tanquam sponsus
procedens de thalamo suo ad de-
sponsatam sibi promissam jure veni-
ebat, ubi utique ex aquis vinum, id
est, ex gentibus fideles conversionem
divini operis effecit ?
MecUa Lecticmes de sancto HUario
episcopo fiant cum Versvbus et Re-
wpomorus de primo Nocturno com-
munu hfstorice unius Confessoris et
Pontificis (p. 412).
Lectio iiii.
Eeatus Hylarius Pictavorum urbis
episcopus,regionis Aquitanise fuit ori-
undus. Qui apud Gallicanas fami-
lias pro ceteris generositate praeditns,
nitore pectoris addito, velut lucifer
emicuit divinitus. Denique in lai-
cali adhuc proposito constitutus, ec-
clesiasticae regulae ita disciplinis se
S. B. I.
cohercebat intentus, ut jam tunc vitse
moribus pr?esignaret, quod postea
irreprehensibilis sacerdos in templo
Christi existeret. Xam nunc ali-
quos ex fide sanctse Trinitatis instru-
ebat, nunc alios ad pi?e religionis
opera commonebat : nunc alios ad
gaudia promissa regni caelestis invi-
tabat. Itaque dum gratia rnerito-
rum beati viri quotidie cresceret : non
potuit lucerna ecclesiaa sub modio
esse, et si latere voluisset. Tu autem
Domine miserere nostri.
Lectio v.
Divina namque providentia ad
sacri ministerii dignitatem prsedesti-
natus, concordante favore populi sa-
cerdos et tutor ecclesiae est electus,
et ad pontificatus honorem provectus.
Cujus gloria toto post hoec orbi eni-
tuit : et pro sanctse fidei defensione
fideliter et constanter dimicavit. Cum
igitur Constantii imperatoris tem-
pore, Arriana hseresis de sua? perfidiae
radice venenata pullularet : vir sanc-
tus divinus armis prsecinctus quasi
signifer belligerator per medias acies
sic se inter vesanos fremitus et hos-
tiles gladios hsereticorum ingerebat,
eisque victorioso certamine insiste-
bat. Nequibat enim hsereticus ante
insuperabilem ejus facundiam aliquas
erroris nebulas prsetendere : quia sic
ejus eloquio premebatur, ut nulla
versutia adversus eum posset profi-
cere. Unde factum est ut immanes
catholicae fidei perturbatores, vide-
licet Yalens et XJrsacius imperatori
persuaderent, quatenus eum exilio
condemnaret. Tu autem Domine.
Lectio vi.
Itaque in Frigeam relegatus, ad
virtutum augmentum gratias agebat :
quia quantum longius pro Christi
nomine a proprio solo discedebat,
tantum cselo vicinior fiebat. Finito
autem quadriennio in eodem exilio,
inde Seleuciam cum reliquis orien-
ccclv
IN OCTAVA EPYPHANI.E.
ccclvi
talibus episcopis adversus Arrianos
disceptaturus venire compellebatur
imperatoris edicto. Qui dum in quod-
dam castellum ingrederetur, Floren-
tia, puella gentilis, servum Dei ad-
venisse vociferando testabatur. Cum
qua Florentius pater ejus efc tota
ejus familia credidit : et a beato viro
baptizari promeruit. Cum vero Se-
leuciam pervenisset, ibidemque vic-
toriosorum prsesulum examinatio
hsereticam pravitatem damnasset :
mox de prospera Synodo ad impera-
torem legatio dirigitur, cum qua
inclitus Dei bellator ad eundem pro-
ficiscitur, ut non damnata perfidia
adhuc vel eo absente contra religionis
dogmata erigeretur. Valens vero et
Ursacius reatu perterriti conscientiae,
imperatoris animum ad hoc persua-
serunt, ut eum ad Gallias perurgeret
redire. Ubi ssepius factis Synodis
mundum jam pa^ne totum errore con-
fusum, per eum ad viam veritatis
fuisse adductum, confitetur lingua
multorum.
Tres ultimceLectionesde expositione
Evangelii.
Secundum Mattheum iii. [13 — 17].
In illo tempore : Venit Jesus a
Galilea in Jordanem ad Johannem,
ut baptizaretur ab eo. Et reliqua.
Sermo ex commentario venerabilis
Bedce presbyteri. \Omelia 9 libri 1 *.]
Lectio sancti Evangelii, quam mo-
do, fratres, audivimus, magnum nobis
et in Domino et in servo dat perfectse
humilitatis exemplum. In Domino
quidem, quia cum sit Dominus om-
nium non solum ab homine servo
baptizari, sed etiam ipse ad hunc
baptizandus venire dignatus est. In
servo autem, quia cum sciret prsecur-
sorem se ac baptistam sui salvatoris
esse destinatum : memor tamen pro-
prise fragilitatis injunctum sibi hu-
militer recusavit officium, dicens :
Ego a te debeo baptizari : et tu venis
ad mel Sed quia omnis qui se hu-
miliat exaltabitur, et Dominus qui
in forma hominis propter homines
instruendos humilis apparuit, mox
a Deo Patre, quantum super homines
immo etiam super angelos et super
omne quod creatum est emineret,
apparuit, voce delapsa ad eum hujus-
cemodi a magnifica gloria, Hic est
Filius meus dilectus in quo michi
complacui. Et fidelissimus atque
uhmillimus servus ille Johannes, qui
baptizari a Domino, quam baptizare
Dominum magis optavit, et ipsum
baptizare Dominum et apertis suse
mentis oculis descendentem super
eum Spiritum prse ceteris mortalibus
videre promeruit.
Lectio viii.
Verum quia breviter ista pra?liba-
vimus, latius jam cuncta exposituri
ipsum sacrse lectionis videamus ex-
ordium. Tunc venit (inquit) Jesus
in Jordanem ad Johannem, ut bap-
tizaretur ab eo. Venit Filius Dei
baptizari ab homine, non anxia neces-
sitate abluendi alicujus sui peccati,
qui peccatum non fecit, nec inventus
est dolus in ore ejus ; sed pia dispen-
satione abluendi omnis nostri con-
tagionem peccati qui in multis offen-
dimus omnes, et si dixerimus quia
peccatum non habemus, nosipsos se-
ducimus, et veritas in nobis non est.
Venit baptizari in aquis ipsarum
aquarum conditor, ut nobis qui in
iniquitatibus concepti et in delictis
sumus generati, secundse nativitatis
quse per aquam et Spiritumcelebratur
appetendum insinuaret mysterium.
Dignatus est lavari aquis Jordanicis,
qui mundus erat a sordibus cunctis,
ufc ad diluendas nostrorum sordes
scelerum omnia fluenta sanctificaret
aquarum.
Bedae, Homiliae HyemaUs dc Sanctis, Opera Tom. vn. col. 323, 324.
ccclvii
IN OCTAVA EPYPHANIjE.
ccclviii
Nona benedictio. In unitate [Sanc-
ti Spiritus : Benedicat nos Pater et
Filius.]
Lectio ix.
Sed quia humillimam Domini dis-
pensationem ex lectione Evangelica
cognovimus, etiam servi humillimam
obeditionem sollicita intentione vi-
deamus. Sequitur, Johannes autem
prohibebat eum, dicens : ego a te
debeo baptizari : et tu venis ad me?
Expavit illum ad se venisse ut bap-
tizaretur aqua, cui nulla inerat quae
baptismo tergeretur culpa, immo qui
per sui gratiam Spiritus cunctam
credentibus mundi tolleret culpam.
Unde recte intelligitur quod hic dicit
Johannes, Ego a te debeo baptizari :
hoc esse quod apud evangelistam
Johannem illo ad se veniente dixisse
narratur, Ecce agnus Dei, ecce qui
tollit peccata mundi. Ab illo enim
debemus omnes baptizari, qui ad hoc
venit in mundum ut peccata tolleret
mundi. Ab illo enim debuit ipse
Johannes baptizari, id est a peccati
originalis contagione mundari : qui
quamvis nullus inter natos mulierum
major eo, tamen quasi natus ex mu-
liere culpse nsevo non carebat, ideo-
que cum ceteris mulierum natis ab eo
qui natus ex virgine Deus in carne
apparuit opus habebat ablui. Tu au-
tem Domine miserere nostri.
V. Omnes de Saba venient.
In Laudibus.
Ant. Veterem hominem reno-
vans Salvator venit ad baptisnmm.
Ut naturam quae corrupta est per
aquam recuperaret : incorruptibili
veste circumamictans nos.
Ps. Dominus regnavit (xcii. p.
29).
Ant. Tu qui in spiritu et igne
purificas humana contagia, Deum ac
Redemptorem omnes glorificamus.
Ps. Jubilate (xcix. p. 29).
Ant. Baptista contremuit et non
audet tangere sanctum Dei verticem :
sed clamat cum tremore, Sanctifica
me Salvator.
Ps. Deus Deus meus (Ixii. p.
30).
Ant. Caput draconis Salvator con-
trivit in Jordanis rluinine, ab ejus
potestate omnes eripuit.
Ps. Benedicite (Daniel iii. p.
31).
Ant. Magnum mysterium decla-
ratur hodie : quia Creator omnium
in Jordane expurgat nostra facinora.
Ps. Laudate Dominum (cxlviii.
— cl. p. 32, 33).
Cap. Domine Deus.
Hymnus. A Patre unigenitus,
p. cccxxix.
V. Vox Domini super aquas.
Ant. Prsecursor Johannes exultat
cum Jordane baptizato Domiuo facta
est orbis terrarum exultatio : facta
est peccatorum nostrorum remissio
sanctificans aquas. ipsi omnes clame-
mus, miserere nobis.
Ps. Benedictus, p. 35.
Oratio. Deus cujus unigenitus.
Memoria de Sancto Hylario.
Ant. Euge serve (p. 420).
V.
Justus germinabit.
Oratio. Adesto Domine.
Memoria de S. Maria.
Ad Primam.
Ant. Veterem hominem.
Ps. Deus in nomine (liii. p. 42).
Ant. Tejure.
Ps. Quicunque, p. 46.
Ad Tertiam.
Ant. Tu qui in spiritu.
Ps.. Legem pone (cxxiii. 33. p.
57).
Cap. Domine Deus.
Responsoria et versus sicut in die
Epyphanice ad omnes Horas dicun-
tur, cum hac Oratione Deus, cujus
unigenitus, p. cccli.
m 2
ccciix
DE HYSTORIA ' DOMIXE NE IN IRA.
ccclx
Ad Sextam.
Ant. Baptista contremuit.
Ps. Defecit (cxviii. 81. p. 61).
Capitulum. Esai. xxviii. [5. lxx] *.
Domine, excelsum est brachium
tuum, Deus sabaoth, corona spei quse
ornata est gloria.
Ad ISTonam.
Ant. Magnum mysterium.
Ps. Mirabilia (cxviii. 129. p. 65).
Capitulum. Esai. xii. [3].
Haurietis aquas in gaudio de fonti-
bus salvatoris, et dicetis in illa die,
Confitemini Domino et invocate no-
men ejus.
Ad secundas Vesperas.
Ant. Tecum principium, p. cxciii.
Ps. Dixit Dominus (cix. p. 191).
Cap. Domine Deus.
Hymnus. A Patre unigenitus, p.
cccxxix.
V. Vox Domini.
Ant. Fontes aquarum sanctificati
sunt Christo apparente in gloria,
orbis terrarum haurite aquas de fon-
tibus salvatoris : sanctificavit enim
nunc omnem creaturam Christus Deus
noster.
Ps. Magnificat (p. 221).
Oratio. Deus cujus unigenitus.
Memoria de sancto Felice episcopo
et martyre.
Ant. Hic est vere martyr, p. 373.
V. Gloria et honore.
Oratio. Concede, qusesumus, om-
nipotens Deus, ut ad meliorem vi-
tam sancti Felicis martyris tui ex-
empla nos provocent : quatenus cujus
solennia agimus, etiam actus imite-
mur. Per Christum Dominum nos-
trum.
Memoria de S. Maria.
Si vero Octavai Epyphanice in Sab-
bato contigerint, tunc erunt Vesperce
in ipso Sabbato de Octavis, et solennis
Memoria de sancto Felice in primis,
et postea de Dominica, deinde de
sancta Maria. Completorium vero de
dieEpyphanice non mutatur, sive Sab-
batum fuerit sive non.
fSciendum est quod in Octavis Epy-
plianim, Ascensionis Domini, Cor-
poris Christi, Visitationis, Assumpti-
onis, et Nativitatis beatce Marice, et
Dedicationis ecclesice, semper ultimce
secundce Vesperce erunt de Octavis,
licet in crastino nova Hystoria fuerit
inchoanda, vel Festum ix Lectionum,
vel Commemoratio beatce Marice vir-
ginis celebranda fuerit ; nisi fuerit
tale Festum ix Lectionum quod suas
secundas Vesperas habere non po-
terit.
DOMIXICA I. POST OCTAVAS EPY-
phani^e inchoetur Hystoria Domine
ne in ira. Si vero Octava Epyphanice,
in Dominica evenerit, et tempus pro-
lixum fuerit, tota septimana fiat de
Festis Sanctorum ; scilicet de sancto
Felice ; de sancto Mauro, Marcello,
Sulpitio, et de sancta Maria in sexta
feria, et in sabbato de sancto Wlstano :
et in sequenti Dominica inchoetur
Hystoria Domine ne in ira, cum sua
Memoria tantum, scilicet ad utrasque
Vesperas, Matutinas, et Missam ; et
totum servitium fiat de Festo sanc-
torum Fabiani et Sebastiani. Tamen
si tempus breve fuerit inter Octavas
Epyphanice et Septuagesimam, tunc
differatur Festum sanctorum Fabiani
et Sebastiani usque in crastinum
sancti Vincentii%. Similiter fiat de
In die illa erit Dominus exercituum corona glorias, et sertum...
Trj rjiitpq. eKdvrj ecrrai Kvpios cra/3ad>0 d are<pavos tt)$ iXwidos, 6 7r\aKeis
* Ed. Vulg.
^ Vers. LXX.
T7JS 86£r/S, t$...
+ 'In Octava die Octavae cum regimine Chori, secundae Vesperae erunt de ipsis
Octavis. S-ciendum est quod...non poterit.' Crede Michi, 1495 — 97.
X 'Inter Octavas Epiphaniae et Septuagesimam dicitur "tempus breve" quando
sunt una Dominica, vel duae Dominicae, ut nulla Dominica : "aequale," quando sunt
tres Dominicae : " prolixum," quando sunt quatuor vel quinque Dominicae.' Ibid.
ccclxi
DOMINICA I. POST OCTAVAS EPYPHANLE.
ccclxii
sancto Wlstano, si tempus breve fu-
erit, quando in Dominica contigerit.
Si fuerit prolixum tempus inter Do-
minicam qua incipienda est Hystoria
Domine ne in ira, et Septuagesimam,
et Festum sancti Wlstani fuerit in
eadem Dominica : fiat Memoria de
Dominica ad utrasque Vesperas, et
ad Matutinas, et ad Missam, qua3
prcecedet Memoriam beatce Marice.
Eodem modofiat de Festo sanctorum
Fabiani et Sebastiani, quando in Do-
minica contigerit.
Si vero inter Octavas Epyphanice
et Septuagesimam nidla dies Domi-
nica evenerit, tunc in Dominica infra
Octavas, vel in Octava Epyphanice si
Dominica fuerit, fiat Memoria ad
utrasque Vesperas, et ad Matutinas,
et ad Missam, de Hystoria Domine
ne in ira, quw prcecedet Memoriam
beatos Mariai. In mediis autem feriis
tunc fiatferiale servitium, etnichil de
Hystoria Dominicali. Et in eisdem
feriis Officium In excelso throno,
et Omnis terra, et Adorate cantetur,
scilicet cum propriis Collectis, Epi-
stolis et Evangeliis ; tamen Oratio
primce Dominicce, scilicet Vota, quse-
sumus, Domine, dicitur in illis tribus
feriis tam ad Vesperas quam ad Ma-
tatinas, et ad omnes alias Horas. In
aliis vero Officiis, ut in Omnis terra,
et Adorate, suce proprice Collectce di-
cantur ad Missam tantum, et nichil
fiat tunc de Festisiii Lectionum, quce
in illis tribus feriis praidictis contin-
gere possunt, prceter Memoriam, quce
fiet de eis ad Vesperas et ad Matu-
tinas de sancta Maria, quae prcecedet
Memoriam de Sancto Spiritu. Si
Septuagesima vero in Festo sancti
Wlstani forte contigerit, dijferatur
Festum usque in crastinum sancti
Vincentii. Eodem modo fiet de Festo
sanctorum Fabiani et Sebastiani, et
de sancta Agnete, et de sancto Vin-
centio.
Cum autem una dies Dominica
tantum inter Octavas Epyphanice et
Septuagesimam contigerit, totum ser-
vitium fiat de Dominica, et tantum
Memoria de Festis iii Lectionum quce
ibi contingere possunt. Festa autem
ix Lectionum differantur usque in
crastinum sancti Vincentii. In se-
quentibus vero feriis tunc nichil fiat
de feriali servitio, sed de Sanctis si
habeatur*. Ita tamenquod duce Mis-
sce quce restant cantandce, videlicet
Omnis terra, et Adorate, in eisdem
feriis, vel Festis iii Lectionum si fe-
rice non vacaverint, cantentur. Ita
tamen quod C ommemorationes beatce
Marice ac Festi loci non omittantur :
et tuncfiat totum servitium de Festis
iii Lectionum, quce ibi contingere
possunt, usque ad Missam tantum :
et ad Missam quce erit de Dominica
fiat Memoria de Festo. Et si ita
forte contigerit quod nisi una Missa
Dominicalis in prcedictis feriis vel in
Festis poterit cantari propter Festum
ix Lectionum, et propter Commemo-
rationes : tunc Missa Dominicalis
Adorate in cdiquo Festo ix Lecti-
onum in Capitulo cantetur. Si vero
Festum sancti Wlstani in proxima
Domiiiica ante Septuagesimam forte
contigerit, tunc oportet ex necessitate
quod utrceque Missce prcedictce in Ca-
pitulo cantentur.
Si vero in Dominica, in qua inci-
pienda est Hystoria Domine ne in
ira, Festum iii Lectionum de quo pro-
price Lectiones et Collectce habeantur
evenerit, et Hystoria duratura fu-
erit, ita quod una Dominica ad mi-
nus ante Septuagesimam a Festo va-
caverit : tunc fiat de Festo Memoria
et mediaz Lectiones. Si autem nulla
Dominica a Festo vacaverit ante Sep-
tuagesimam, tunc in prima Dominica
tota cantetur Hystoria, et de Festo
tantum fiat Memoria.
Si autem tres fuerint Dominicce
'Sed de Sanctis usque ad Missam tantum." Crcdc Michi
ccclxiii
FELICIS EPISCOPI (XIV. JANUAR.).
ccclxiv
inter Octavas Epyphanice et Septua-
gesimam, ita quod tria Officia intren-
tur, scilicet In excelso throno, et
Omnis terra, et Adorate : tunc in
feriis post tertiam Dominicam, si
vacaverint,dicantur Epistolce et Evan-
gelia de quarta Dominica et quinta
in Missis de die.
Sciendum est quod in inceptione
omnium Hystoriarum totius anni,
in quarum initio ad Vesperas Sab-
bato cantatur Responsorium, scilicet
quod si Hystoria a sua Dominica
usque ad aliam differatur, vel in me-
diis feriis cantatur, et in Dominica,
in qua inchoanda erat, facta fuerit
Memoria, deinceps ad ejus inceptio-
nem, ubicunque incipiatur, nullum
ad Vesperas cantabitur Respons-
orium, et ubi non prcecesserit ejus
Memoria semper cum Responsorio
incipitur.
DE SANCTO FELICE hoc modo fiat servitium.
Ad Matutinas.
Invitatorium. Regem martyrum
(p. 373).
Ps. Venite.
Hymnus. Martyr Dei qui uni-
cum, p. 372.
Notandum est quod in omnibus
Festis iii Lectionum extra tempus
Paschce quce fiunt de Hystoria com-
muni, nisi in Festis plurimarum Vir-
ginum, semper dicantur novem Anti-
phono3 et novem Psalmi ante Lectiones
cum uno Versu et tribus Responsoriis
secundum ordinem Nocturnorum, si-
cut sunt ordinati in Hystoria, et hoc
ab una Dominica usque ad aliam ob-
servetur, et sic interim reincipiatur
hujusmodi servitium. Et si Festum
ix Lectionum, in quo tota Hystoria
cantanda ficerit, per ebdomadam con-
tigerit, ei in eadem ebdomada Festum
iii Lectionum, de quo servitium fieri
debeat de eadem Hystoria, similiter
evenerit : tunc reincipiatur primus
Nocturnus Hystorio?,, nisi propria
Hystoria habeatur, vel in die Festi
alia Responsoria fuerint notata.
Si in una eadem ebdomada, uno
die contigerit Festum iii Lectionum
unius Martyris, et alio die unius
Abbatis ; vel in uno die Festum unius
Abbatis, et in alio die Festum unius
Confessoris et Pontificis : in utroque
Festo dicantur Responsoria de primo
Nocturno. Et est ratio : quia ut ordo
Responsoriorum servetur, propter re-
petitionem unius prius dicti non
omittuntur duo prius non dicta ejus-
dem Nocturni. Et sic fiat in con-
similibus.
Veruntamen* si Festum unius
Confessoris, et Festum unius Mar-
tyris, et subsequenter unius Abba-
tis trium Lectionum in una et
eadem ebdomada concurrant ; in
Festo Abbatis dicantur Responsoria
de secundo Nocturno, ne duo ante-
dicta repetantur propter unum Re-
sponsorium minime prius dictum.
Aut quotiens in Festis alicujus Con-
fessoris fiant medice Lectiones de uno
Abbate : vel in Festo de uno Abbate,
de uno Martyre : tunc semper ne
unicum Responsorium repetatur in
eisdem Matutinis, dicantur Respon-
soria de secundo Nocturno Sancti t.
Similiter fiat quando Festum iii Lec-
* ' Si Festum. . . hebdomada contigerit, infesto.. .mimine dictum.'' Crede Michi, 1495 — 7.
+ 'Sancti cujus sunt mediae lectiones. Vera regula Sarum, et patet expresse quando
Octavae Epiphaniae in ii. Feria contingunt [hoc est, littera Dominicali E.].' Ibid.
ccclxv
MAURI ABBATIS. (XXV. JANUAR.)
ccelxvi
tionum plurimorum Martyrum, vel
Festum iii Lectionum plurimorum
Corfessorum in una ebdomada con-
tigerint.
Tres Lectiones fiant
Lectio i. Temporibus Dyocletiani
et Maxiiniani imperatorum, exiit
edictum per omnes provincias, ut
libros divinos extorquerent de mani-
bus episcoporum et presbiterorum.
Tunc beatus Felix episcopus civita-
tis Tubizacensis comprehensus missus
est Carthaginem ad Auolinum pro-
consulem. Cui Auolinus dixit, Ha-
bes scripturas supervacuas 1 Felix
episcopus dixit, Habeo scripturas
sed ut asseris non supervacuas : quas
cognosce a me nequaquam tradendas.
Auolinus ergo proconsul misit eum
Romam ad praefectum prsetorii. Pras-
fectus misit eum Nolam post impe-
ratores ; durisque nexibus cathena-
rum colligatus beatus Felix jacuit
in subsellio navis sub pedibus equo-
rum quatuor diebus et quatuor nocti-
bus, panem non comedens nec aquam
bibeus, jejunusque venit Nolam.
Lectio ii. Cognitor ergo memo-
ratse civitatis beatum Felicem epi-
scopum gravioribus vinculis inno-
datum sibi prsesentari constituit.
Cui sic ait. Si in tua propria civi-
tate vel apud Carthaginem scrip-
turas deificas ad comburendum tra-
didisses. ad me hucusque minime
adductus fuisses : Felix episcopus
dixit, Igitur sicut diversis inqui-
rentibus jam supra respondi, ita
etiam tibi moclo certissime mani-
festo, quia scripturas divinas nullo
modo tradam. Cognitor dixit, Si
scripturas deificas tradere nolueris,
capite plecteris. Felix episcopus
dixit, Paratus sum potius plecti
capite quam libros Dominicos sacri-
legis tradere. Tunc memoratus cog-
nitor dixit, Quoniam Felix episco-
pus tantum in hac confessione dura-
vit : ideo secundum prseceptum prin-
cipum hunc eundem gladio animad-
verti constituo.
Lectio iii. Beatus Felix episcopus
elevans oculos suos ad cselum dixit,
Deus, gratias tibi ago, quia per quin-
quaginta et sex annos virginitatem
meam custodire dignatus es in prae-
senti seculo. Et nunc, Domine,
propter te et propter tuam legem
haec patior, et cervicem meain lsetus
ad victimam flecto. Peto ergo ut
accipias spiritum meum de hoc mor-
tali seculo : quia tu solus es Deus
vivens et permanens gloriosus in se-
cula seculorum. Hac oratione com-
pleta eductus a militibus nonodecimo
kalendas Februarii ibidem est decol-
latus : positumque est Nolse corpus
ejus ; per religiosos autem Dei servos
et matris Ecclesise tilios beati Felicis
reliquise Carthaginem sunt perlatse.
In quo loco meritis beati Felicis
multa miracula fiunt : prsestante Do-
mino Deo nostro, cui est honor et
gloria per infinita seculorum secula.
Amen. Tu autem Domine.
Ln Laudibus vero semper sola
prima Antiphona dicatur in talibus
Festis, nisi proprice Laudes habe-
antur.
Oratio. Concede, qusesumus (p.
cccli.), et cetera de Communi unius
martyris et pontificis (p. 392).
Ab hac die usque ad quartam
feriam in Capite Jejunii fiat Memo-
ria de sancta Maria, et de Omnibus
Sanctis, ad Vesperas et ad Matutinas
in Festis iii Lectionum et in feriis
quando fuerint sine regimine chori,
sicut in secunda feria post Domine
ne in ir& patebit.
Yesper^: fiant de sancto Mauro
abbate, et nichil de sancto Felice.
Nulla enim Festa iii Lectionum sine
regimine chori suas habeant secundas
Vesperas, nec etiam Memoriam loco
secundarum Vesperarum.
Ad Vesperas de sancto Mauro An~
tiphonce ct Psalmi feriales. Et hoc
ccclxvii
MAURI ABBATIS.
ccclxviii
observetur per totum annum in Festis
iii Lectionum sine regimine chori :
nisi infra Octavas Sanctorum quando
cle Octavis dicitur.
Capitulum, et cetera de Communi
unius confessoris et abbatis (p. 428).
Oratio. Deus, qui seternse glorise
participem concessisti fleri beatissi-
mum Maurum levitam atque ab-
batem : concede nobis propitius ipso
intercedente aditum regni cselestis,
cujus ad bene vivendum informamur
exemplis. Per Dominum.
Ad Completorium.
Ant. Miserere.
Ps. Cum invocarem (iv. p. 222).
Cap. Tu in nobis.
Hymnus. Te lucis, p. 224.
V. Custodi nos, Domine.
Ant. Salva nos, Domine, vigi-
lantes : custodi nos dormientes : ut
vigilemus cum Christo, et requies-
camus in pace.
Ps. Nunc dimittis (p. 225).
Preces, et cetera qum ad Completo-
rium pertinent expleantur.
Hoc Completorium dicatur a cras-
tino Octavarum Epyphanice usque
ad Quadragesimam, ei a crastino
Sancto3 Trinitatis usque ad Adventum
Domini : nisi in Festis duplicibus,
et per Octavas Corporis Christi, No-
minis Jesu, Visitationis, Assumpti-
onis, et Nativitatis beatai Marim, et
Dedicationis Ecclesim, et in Comme-
morationibus beatm Marice.
De sancto Mauro tres Lectiones
fiant.
Lectio i. Beatus Maurus, claris-
simo senatorum genere exortus, om-
nipotenti Deo sub regulari institu-
tione nutriendus duodenis sancto
Benedicto a parentibus est traditus.
Qui cum adhuc junior bonis pol-
leret moribus, sicut etiam ipsi vidi-
mus, magistri ccepit adjutor existere,
ac ejus miraculoium cooperator esse.
Munc enim sanctus Benedictus prse
omnibus semper carius dilexit et in-
struxit : atque ita omnipotentis Dei
informavit servitio, ut nemini post
ipsum in sacrosancta ccenobiali ob-
servatione fuerat secundus. Quis
enim unquam austerius corpus pro-
prium jejuniis, abstinentia, ac vi-
giliis, squaloribus quoque et nimiis
edomuit frigoribus1? Frequenter e-
nim eum vidimus in diebus sanctse
Quadragesimse, nec tunica, nec cu-
culla, nisi solummodo sacco uti cili-
cino : et duabus tantum vicibus in
ebdomada parvissimum potius prse-
gustare quam sumere cibum. Iste
quippe mos in omni vita sancto fuit
Beneclicto. Beatus igitur Maurus
exemplo magistri sui provocatus,
afflictione pervalida carnem mace-
rabat, inquantum illius ejusdem pa-
tris sui permittebat licentia. Nam
reliquo totius anni tempore, sub mo-
nachali tunica a scapulis usque ad
renes semper asperrimo induebatur
trogulo. In stratu vero super ag-
gestum calcis et sabuli (excepto Qua-
dragesimali tempore) semper ute-
batur cilicio. Tunc enim nou ja-
cendo sed potius stando : vel. cum
nimia eum lassitudo compulerat, se-
dendo somnum capere consueverat.
JNTemo illumunquam vidit de lectulo
cum ceteris surgere fratribus : sem-
per nocturnos prsevenire hymnos
procurabat attentius. Plerumque
quinquagenos, ssepe etiam plures, et
nonnunquam totum ex ordine Psal-
terium ante nocturnale consumma-
bat officium. Supradictis ergo beato
viro Mauro succrescente virtutibus,
de illo sanctus Benedictus plerum-
que in conventu fratrum suppresso
ejus nomine quasi de alio loque-
batur, junioribus et negligentioribus
illum proponens sequendum,
Lectio ii. Vidimus (aiebat de
sancto Mauro beatus Benedictus)
vestra aetate quendam strennuissima'
nobilitatis juvenem, infra annos ado-
lescentite ita omnis monastic?e reli-
ccclxix
MAURI ABBATIS.
ccclxx
gionis subito arripuisse perfecti-
onem, ut alicui ex prioribus similis,
inimo sequalis per omnia dignissime
judicetur. Sed licet haec beatus Deo-
que dilectus Maurus, ac nonnulli ex
fratribus de eo sancti Benedicti ore
proferri scirent : numquam tamen
ille pro hoc vicio succubuit jactantise,
ardua semper et sanctiora appetens,
et toto conamine de virtute in vir-
tutem proficere studens. Cum ergo
beatus Maurus in monasterio patris
Benedicti, praepositi ac procuratoris
post ipsum fungeretur officio, et eo
absente quadam die ab agri opere
reverteretur, claudum quendam ac
mutum puerulum in itinere invenit.
Cujus pater ac mater, beati viri pe-
dibus provoluti, terribile Dei nomen
obtestantur, ut filium suum sanum
eis redderet. At ille lachrimis per-
fusus atque in oratione prostratus,
deinde super infirmum crucis signum
facicens atque ad caelum oculos eri-
gens dixit : In nomine sanctse et in-
dividuse Trinitatis, adjutus meritis
sanctissimi magistri nostri, sta sanus
et incolumis. Et continuo sospitati
redditus rectissime ante eum ccepit
pergere, ac Deum voce exultationis
benedicere. Erat eo tempore vir
quidam nomine Florus, inter primos
proceres regni Francorum primus,
in habitu quidem seculari consti-
tutus, sed omnipotenti Deo semper
placere cupidus. Qui perfectos in
hac religione viros invenire deside-
rans, in sua possessione monasterium
construere, unicumque filium suum
Deo offerre, ac sic demum omnibus
mundi negotiis exutus Deo in eodem
optabat servire. Ex his autem nun-
ciis qui cum beato viro revertebantur
erat quidam vir nomine Arcleradus
praedicti Flori consobrinus. Qui
Flori voluntatem cognoscens, illico
ad eum accessit, et causam adventus
beati viri per ordinem ei innotuit.
Florus ergo gaudio repletus mox ad
regem accessit, et ut ei monasterium
sicut desiderabat construere liceret
petiit. Deinde beatum virum ad se
venire fecit, et voluntatem suam de
construendo cceuobio ei aperuit.
Lectio iii. Post hsec Florus, opor-
tunum locum ubi construi mo-
nasterium deberet, beato viro os-
tendit, filiumque suum puerulum
nomine Bertulphum ejus doctrina
et magisterio instruendum tradidit,
congregatisque plurimis artificibus
opus incipere maturavit. Cumque
jam dictum opus juvante Deo altius
sublimaretur, quidam clericus qui
opificibus prseerat de altissimis gra-
dibus retrorsum corruit, et supra
acervum lapidum gravi lapsu cecidit.
Cumque eum omnes mortuum cre-
derent, vir Dei cum Floro advenit,
seque in terram prostravit. Cumque
diutissime orasset, surrexit et super
collisa membra signum crucis faci-
ens, ait : In Dei nomine surge sanus,
et tuum perfice" opus. Qui statim
velut a somno sanus surrexit. Ex
eis autem opificibus quidam beato
viro inter se detrahere cceperunt :
sed malignus spiritus tres ex illis
subito invasit, ac uni eorum statim
animam extorsit. Quod ubi vir Dei
cognovit, vehementer flere ccepit.
Moxque orationi incubuit, et eos qui
adhuc vivi erant ab infestatione de-
moniaca liberavit. Post haec vir Dei
jejunans assiduisque gemitibus Do-
minum exorans, et sacrificium re-
demptionis nostrae pro anima de-
functi Domino offerens, deincle ad
corpus accedens ait ; Domine Jesu
Christe, qui quatriduanum Lazarum
suscitasti, redde in hoc corpus ani-
mam quam de eo hostis humani ge-
neris effugavit. Et cum hoc dix-
isset, continuo corpus totum se com-
movit, illicoque surrexit. Monasterii
autem coustructione completa, prae-
dictus Florus semetipsum serviturum
Domino devotus obtulit, et in sancta
religione duodecim annis postea vix-
it. In eodem autem monasterio
CCclxxi MARCELLI PAP^ ET MARTYRIS. (XVI. JANUAR.) CCclxxii
multi viri undique convenere, ac se
omnipotentis Dei servitio tradidere.
Cumque fratrum congregatio non
modica facta fuisset, et sanctus vir
gregi suo triginta annis post funda-
tionem sui monasterii prsefuisset,
praedictum Berthulphum, quem in
sancta religione educaverat, sibi pas-
torem substituit, et in secretiori cel-
lula remotius vitam ducere delegit.
Duobusque annis ac dimidio in con-
tritione spiritus ac maceratione cor-
poris completis, dolor lateris eum
invasit. Quo ingravescente, ante
altare beati Martini super cilicium
decubans, exitum suum vivificorum
sacramentorum perceptionemunivit :
deinde feliciter ad Dominum migra-
vit. In quo loco multa miracula
Deus operatur : ad laudem et gloriam
nominis sui.
Et cetera de Communi unius Con-
fessoris et Abbatis.
SANCTI MARCELLI PAP^E ET MARTYRIS.
Sancti Marcelli papm et martyris.
Capituhvm. Omnis pontifex.
Oratio. Preces populi tui, quae-
sumus, Domine, clementer exaudi :
ut beati Marcelli martyris tui atque
pontificis meritis adjuvemur, cujus
passione laetamur. Per.
Tres Lectiones fiant.
Lectio i. Maximianus Augustus
Dyocleciani filius prsecepit ut Chris-
tiani ubicunque inventi fuissent
punirentur. Eodem tempore tenuit
Ciriacum urbis Romse dyaconum, et
misit in custodiam, et prsecepit ut
die processionis suse ad exemplum
Christianorum nudus cathenis obli-
gatus ante redam ejus traheretur.
In die autem processionis suse
veniens Marcellus urbis Romae
episcopus obtulit se Maximiano
Augusto, dicens ei ; Pietati tuse
suggero, servos Dei qui orant pro
regno tuo et pro republica quare
trucidas ? Tunc iratus Maximianus
Augustus prsecepit ut fustibus
csederetur, et expelleretur Marcellus
episcopus.
Lectio ii. Post hsec Maximianus
Augustus jussit omnes vinctos qui
erant in custodia uni cum Ciriaco
dyacono capite truncari. Et data
sententia, ducti sunt cum Ciriaco
dyacono promiscui sexus numero
viginti et unus, et decollati sunt
via Salaria, intra tAermas Sa-
lustii foris muros. Quorum cor-
pora collegit noctu Johannes pres-
biter, et sepelivit. Post dies octo
veniens beatus Marcellus episcopus
cum Lucina matrona Christianissima
condivit corpora sanctorum cum
aromatibus et lintheaminibus, et
transtulerunt ea in prsedium ejus
via Hostiensi, miliario ab urbe
Roma septimo : ubi requiescunt in
sarcophagis lapideis, quos manu sua
recondidit beata Lucina in pace,
octavo die mensis Augusti. Tu
autem, Domine, miserere nostri.
Lectio iii. Eodem tempore beata
Lucina fecit donationem de facultate
sua Ecclesise catholicse. Hoc audiens
Maximianus Augustus indignatus
proscriptione eam damnavit. Beata
autem Lucina rogavit beatum Mar-
cellum episcopum, ut domum ejus
ecclesiam consecraret : quod et cum
omni devotione fecit beatus Mar-
cellus episcopus. At ubi frequenter
in eadem domo missas celebraret in
media via lata : audiens hoc Max-
imianus Augustus jussit ut in eadem
CCclxxiii SULPICII EPISCOPI ET CONFESSOPJS. (XVII. JAXUAR.) CCclxxiv
ecclesia palece stemerentur ad ani-
malia stabuli publici, et eundem
Marcellum episcopum deputavit ad
servitium animalium cum custodia
publica. Ubi etiam post multos
annos Deo serviendo requievit in
pace. Cujus corpus rapuit Johannes
presbiter noctu cum beata Lucina,
et condivit cum aromatibus, et
sepelivit in cymiterio Priscillae
virginis, via Salaria, non longe ab
urbe Roma.
Cetera de Communi unius Ma/rtyris
et Pontijicis.
SAXCTI SULPICII EPISCOPI ET COXFESSORIS.
Oratio. Proesta, qusesumus, om-
nipotens Deus, ut qui beati Sulpicii
confessoris tui atque pontificis de-
positionem colimus : ejus apud te
intercessionibus adjuvemur. Per
Dominum nostrum.
Ad Matutixas, tres Lectiones
Jiant.
Lectio i. Beatus Sulpicius epis-
copus, dum adhuc in seculari habitu
in domo parentum consistere vide-
retur, ita bonis operibus deditus est,
ut nihil aliud videretur agere, quam
aut ecclesiasaedificare,aut monasteria
construere, aut in operibus miseri-
cordiae circa pauperes se infati-
gabiliter exercere. Sed et amore
castitatis copulam matrimonii spre-
visse visns est. Et cum dominus
jam suis votis et bonis propositis
satisfacere dignaretur ; decisa capitis
sui caesarie facta corona suscepit onus
clericatus, et succedentibus gradibus
ecclesiasticae dignitatis usque ad eum
locum pervenit, ut electione populi
et clericorum convenientia episco-
patus dignitatem ascenderet. In quo
omcio nichil aliud magis insistebat
juxta ecclesiae regimen, quam ut
curam gereret pauperum ; et summo
nisu elaboraret illis semper alimenta
ministrare, et quibus tegerentur
praeparare. Quis clericorum ad
comparationem beati viri possit sic
perpetuis noctibus vigilare, aut ad
mensuram illius jejunare? Cum
nocte in ecclesiam veniret, antequam
librum Psalmorum psallendo finiret,
de ecclesia non recedebat. Tu autem.
Lectio ii. Eo tempore faciente
cupiditate Dagobertus rex praecepit
fautori suo Lulloni, homini feroci
moribus, et sine ullo vestigio miseri-
cordiae, ut plebi Bituricae insuetum
censum imponeret, et sub pensione
census viverent, et regis imperio
deservirent. Qua afflictione univer-
sus populus regionis illius congre-
gatus : ad memoratum virum Dei
multitudo plangentium convenit : et
elevata lamentatione, confusa voce
deprecabantur Dei virum ut sibi
subvenire deberet. Ille motus
pietate, non sustinens eorum ejula-
tum et lachrimas, cum clericis in-
dicto jejunio per triduum Domini
postulavit misericordiam, ut memo-
ratam populi sui relevaret afflic-
tionem. Misit ergo quendam de
suis clericis nomine Ebrigiselum,
qui memoratum regem pro hoc
scelere redarguere deberet, et de-
nunciaret ei celerem interitum, nisi
hoc esset celerius emendatum. Quo
audito, rex metu deterritus confestim
praecepit populum illum de ipso censu
relevari, et descriptionem ip.sam quae
facta fuerat deleri. Itaque populus
ille ab ipsa afflictione relevatus est;
hodieque in pristina permanet liber-
tate. Nichilomiaus tamen ultione
CCCIXXV PRISCE VIRGINIS ET MARTYRIS. (XVIII. JANUAR.) ccclxxvi
sequente, creditur propter facinus et
regem et satellitem suum post breve
spacium interisse.
Lectio iii. Cum autem memoratus
pontifextanto onereinter ecclesiarum
sollicitudinem, et pauperum curam,
vel universse plebis negocia videret
se graviter prsegravari : petiit sibi a
rege socium ad hujus oneris negotium
supportandum. Cui rex praebuit
assensum, et dedit quem petierat
viruni prudentissimum, cui vocabu-
lum est Wlfolendo. Ille vero sub
ea humilitate qua prius pauperum
curam gerebat, et magis magisque
deinceps prsesidia pauperum sub-
ministrare videbatur. Nonnulli vero
ei detrahebant, cur episcopatu relicto
alteri tradidisset, et in quorundam
animalium multiplicatione delecta-
retur. Sed ille in ccepto opere per-
sistebat, et laudem humanam f ugiens,
et jactantiam vanitatis devitans,
semper persistebat, ut pauperum in-
digentiam victu ac vestitu relevaret.
Et post hsec consummata jam setate
sui temporis, plenus dierum in pace
migravit ad Dominum. Locus ille
ubi ipsa basilica, in qua memoratus
vir Dei sepultus est, nominatur navis,
eo quod ibidem portus navigii esse
videtur. Locus amcenissimus duobus
fluviis, nemoribus, et vineis copiosus,
partim fluminibus interfusa immensa
planicie, ut ibidem habitantes simili-
tudinem paradisi videntur possidere.
In quoloco gratia Domini ad salutem
generis humani perseverare dig-
netur : ipso prsestante, qui in Trini-
tate perfecta vivit et regnat unus
Deus seternus, et sine fine incom-
mutabilis permanens in secula secu-
lorum. Amen. Tu autem Domine
miserere nostri.
Et cetera de Communi unius Con-
fessoris et Pontificis.
SANCT^K PKISC^E VIRGINIS ET MAKTYMS.
Oratio. Da, qusesumus, omnipo-
tens Deus, ut qui beatse Prisca?
virginis et martyris tuse natalicia
colimus : et annua solennitate lsete-
mur, et tantse iidei proficiamus ex-
emplo. Per Dominum.
Tres Lectiones Jiant de Communi.
Cetera de Communi unius Virginis
et Martyris.
Oratio ut supra.
Ab Octavis Epyphanice usque ad
Quinquagesimam singulis Sabbatis
fiat Servitium de sancta Maria : nisi
Festum ix Lectionum impedierit : et
tunc fiet servitium de ea in aliqua
feria ebdomadce, ut supra in Adventu
plenius notatum est.
ccclxxvii
TABULA HYSTOPJARUM.
ccclxxviii
DE HYSTORITS INCHOANDIS.
Regula de omnibus Hystoriis inchoandis et de omnibus Responsoriis
Ferialibus dicendis, de Memoriis soieuniter vel sub silentio celebrandis vel
omittendis, de tribus Commemorationibus faciendis, de Missis in Capitulo
celebrandis per totum annum, tracta de Ordinali Sarisburiensi per septem
litteras Kalendarii : et quselibet littera per se dividitur in quinque paii.es :
et hoc propter festa mobilia et annos bisextiles.
Ideo in primis sciatis quse sit littera dominicalis in anno jam prassente :
deinde numerum per quem luna currit in eodem anno.
Quibus cognitis intrate in regularn sequentem : et quserite eandem litteram
dominicalem, quousque inveniatis praedictum numerum lunarem et prae-
dictam litteram dominicalem simul stantes.
Quibus inventis operamini cum eadem littera per totum annum jam
prsesentem.
Cognita littera dominicali cum numero lunari, statim cognoscitur istius
operis introductio in qualibet littera : ut patet per tabulam sequentem.
SEQUITUR TABULA,
A
1 ..
. 16,13, 5, 2.
2 .
. 18, 15, 10, 7.
3 ..
. 12, 9, 4, 1.
4 .
. 17, 14, 11, 6, 3.
5 .
. 19, 8.
B
1 .
. 16, 13,5, 2.
0
. 18, 10, 7, 4, 1.5.
3 .
. 17,12,9, 1.
4 .
. 14, 11,6,3.
5 .
. 19, 8.
C
1 .
.. 16, 13, 10, 5, 2.
2
. 18, 15, 7, 4.
3 '.
.. 17, 12, 9, 1. 6.
4 .
.. 19, 14, 11, 3.
5 .
.. 8.
D
1 .
.. 16.
9
.. 13, 10, 5, 2.
3 .
.. 18,15,12,7,4.
4 .
.. 17, 9, 6, 1.
5 .
.. 19, 11, 8, 3. 14.
E
G
16, 5.
18, 13, 2, 10.
15, 12, 7, 4, 1.
17, 14, 9, 6.
19, 8, 3, 11.
16, 5.
18, 13, 2, 10. 7.
15, 12, 4, 1, 7.
14, 9, 6, 3, 17.
19, 11, 8.
16, 13, 5.
18, 10, 7, 2.
15, 12, 9, 4, 1.
17, 14, 6, 3.
19, 11, 8.
Explicit Tabula.
ccclxxix
TABULA SEQUIOFJS ^EVI.
ccclxxx
[ALTERAM TABULAM
IN HOC LOCO SUBJECIMUS
Seculo nostro magis accommodatam
et a.d. 1875 — 2199 inservientem*.
LITTERA
PICA.
(kalendar).
DIES
AUREI numeri.
DOMINICALIS.
PASCH.
A.
1 A.
(v.)
26 Martii ;
14. 3. llf
2 A.
(xii.)
2 Aprilis ;
19. 8. 16. 5
3 A.
(xix.)
9 Aprilis ;
13. 2. 10. 18. 7f
4 A.
(xxvi.)
16 Aprilis;
15. 4. 12. 1
5 A.
(xxxiii.)
23 Aprilis;
9. 17. 6
G.
1 G.
(iv.)
25 Martii ;
14. 3
2 G.
(xi.)
1 Aprilis ;
11. 19. 8. 16. 5f
3 G.
(xviii.)
8 Aprilis;
13. 2. 10. 18f
4G.
(xxv.)
15 Aprilis;
7. 15. 4. 12. lt
5 G.
(xxxii.)
22 Aprilis ;
9. 17. 6
F.
1 F.
(iu.)
24 Martii ;
14. 3t
2 F.
(X.)
31 Martii;
11. 19. 8. 16f
3 F.
(xvii.)
7 Aprilis ;
5. 13. 2. 10
4 F.
(xxiv.)
14 Aprilis ;
18. 7. 15. 4. 12f
5 F.
(xxxi.)
21 Apriiis;
1. 9. 17. 6
E.
1 E.
(ii.)
23 Martii;
14f
2 E.
(ix.)
30 Martii ;
3. 11. 19. 8
3 E.
(xvi.)
6 Aprilis ;
16. 5. 13. 2. 10f
4 E.
(xxiii.)
13 Aprilis;
18. 7. 15. 4
5 E.
(xxx.)
20 Aprilis ;
12. 1. 9. 17. 6
D.
1 D.
(i)
22 Martii;
numquam usurpatur inter
A.D.
1818 el (
si quis erit) A.
D. 2285.
2D.
(viii.)
29 Martii;
14. 3. 11. 19. 8f
3D.
(XV.)
5 Aprilis ;
16. 5. 13. 2
4 D.
(xxii.)
1 2 Aprilis ;
10. 18. 7. 15. 4f
5D.
(xxix.)
19 Aprilis;
12. 1. 9. 17. 6f
* Excipiendus tamen est annus 1893, cujus pica est 2A.
t In annis bissextilibus quando aureus numerus fuerit ex iis quos obelo notavimus,
tunc quod menses Januarium et Februarium adtinet, pro Pica isti numero adsignata,
Pica proxime sequens erit usurpanda ; quia Pascba notatum est apud litteram parilem
sequentem : Ex. gr., Si litteras dominicales fuerint A G, et aureus numerus fuerit 11,
tunc in mensibus Januario et Februario usurpanda est Pica 2 A (et non 1 A) et deinde
Pica 2G; quia Pascha pro aureo numero 11 in Kalendis Aprilibus invenitur apud 2 G.
Nota vero quod in talibus annis in quibus litterae dominicales fuerint D C, Pica
1 C sequitur 2 D, 2 C sequitur 3 D, &c.
Proinde siquidem cum aureo numero 6 litterae dominicales fuerint D C, in mensi-
bus Jan. et Feb., Pica 5 D non est usurpanda, sed alia quaedam exquirenda in qua
Dominica in Septuagesima incidat in Cathedram S. Petri (Feb. xxii.). Quale quidem
nunquam eveniet ante a.d. 2200, et in isto anno aureorum numerorum co*nlocatio erit
permutanda. Et ideo insuper, loco hujusce tabulae, alia erit insuper usurpanda. Primo
nempe eventurum est in anno 3784 secundum Kalendarium Gregorianum. [J. R. Lunn.]
CCclxxxi TABULA HYSTORIARUM. CCclxxxii
C.
B.
Kota quod numeri romani uncinis inclusi denotant numeros formularum in
Libro Kalendariorum Demorganiano excusarum : Ita igitur intellegas lineam
Tabulse (exempli gratia) primam [scilicet, '1 A (v.) 26 Martii ; 14. 3. 11'],
ut sit, 'Quando luna currit per 14, sive per 3, sive per 11, (hoc est, 'Quando
aureus numerus est 14, vel 3, vel 11) et quando pariter littera dominicalis
est A ; tunc in hoc anno [aut in decem mensibus posterioribus hujus anni,
si fuerit bissextilis] pica erit 1 A, et Kalendarium erit secundum formam
Kalendarii Demorganiani 5U et Pascha erit die Martii 26t0.'
TABULA HYSTORIARUM.
1 c.
(vii.)
28 Martii ;
14. 3. 11. 19t
2 C.
(xiv.)
4 Aprilis ;
8. 16. 5. 13. 2f
3 C.
(xxi.)
1 1 Aprilis ;
10. 18. 7. 15t
4 C.
(xxviii.)
18 Aprilis;
4. 12. 1. 9. 17t
5 C.
(xxxv. )
25 Aprilis ;
6
1 B.
(vi.)
27 Martii;
14. 3. 11
2 B.
(xiii.)
3 Aprilis ;
19. 8. 16. 5. 13
3 B.
(XX.)
10 Aprilis;
2. 10. 18. 7
4 B.
(xxvii.)
17 Aprilis;
15. 4. 12. 1. 9t
5 B.
(xxxiv.)
24 Aprilis ;
17. 6
A.D. .
A.UREUS
XUMERUS.
1880
(19) pica erit
2 D, et 1 C a mense Martio.
1881
(i)
4 B per annum.
1882
(2)
3 A
1883
(3)
1 G
1884
(4)
4 F, et 4 E a mense Martio.
1885
(5)
3 D per annum.
1886
(6)
5 C
1887
(7)
3 B
1888
(8)
2 A, et 2 G a mense Martio.
1889
(9)
5 F per annum.
1890
(10)
3 E
1891
(11)
2D
1892
(12)
4 C, et 4 C a mense Martio.
1893
(13)
2 A per annum.
1894
(14)
1 G
1895
(15)
4F
1896
(16)
3 E, et 3 D a mense Martio.
1897
(17)
4 C per annum.
1898
(18)
3 B
1899
(19)
2 A
1900
(1)
4 G (non bissextil.) per annum.
Nota quod in unoquoque anno a mense Augusto inito aut mox ineundo
usque in octavas Epyphanise sequentis anni omne A, omne B...ttc,
vocitatur 6 A, 6 B...&C. (aut interdum A tantum, B tantum, &c., sine
numero) ut unicuique Temporale nostrum pervolventi satis patebit.]
CCclxxxiii TABULA HYSTORIARUM. CCclxxxiv
[TABULA HYSTORIARUM.]
Tamen cautus sit lector huius operis quibusdain annis bissextilibus.
Nam in quibusdam saltandum est a 1. A. usque ad 2. A., et a 1. C. usque ad
2. C. ; et sic de ceteris litteris, de quibus in suis locis patet : ut sic, —
Quando luna currit per 2., et in eodem anno fuerit bissextus : tunc
accipietur 2. A. pro littera dominicali et non 1. A., et observentur omnia
quse scripta sunt ibidem.
Et ideo in anno bissextili, si vis esse securus, primo quaere Pascha,
deinde computa retro Dominicas novem quousque ad Septuagesimam per-
veneris : quse erit in ipsa Dominica nona, Dominica Paschse non com-
putata. Et secundum hoc, Hystoriam Domine ne in ira, incipe, juxta
regulam inceptionis illius hystoriae. Deinde considerato ebdomadarum
numero durationis ejusdem hystorise usque ad Septuagesimam prius iu-
ventam, accipe Picam juxta litteram dominicalem tunc currentem, et eodem
ebdomadarum numero convenientem.
Sabbato in crastino octavarum Epyphanise, de S. Maria siue vesperis.
1. A. Dominica prima post octavas Epyphanise xviii kalendarum Februarii tota
cantetur hystoria et tantum memoria de Sancto [Mauro] et de S. Maria. In
Iaudibus omnes antiphonse dicuntur. Secundae vesperae erunt de com-
memoratione, et memoria de Sancto [Marcello] et de S. Maria.
Feria ii., iii., et iv. de commemorationibus, et duse missse dominicales
dicuntur in capitulo in ii. et iii. feria, et in iv. feria dicitur Y. Sjnritus
et alme (p. 483).
2. A. Nota quod quando luna currit per 15, et in eodem anno fuerit bissextus
accipietur 3. A.
Dominica prima post octavas Epyphaniae tota cantetur hystoria ut supra
ad 1. A.
Feria ii., iii. et iv. de commemorationibus, et memoria de Sanctis [Mar-
cello, Sulpicio, Prisca] et de S. Maria.
Dominica Secunda de S. Yincentio. Antiphona super psalmum et re-
sponsorium cantetur in superiori gradu. Ad primas vesperas memoria de
S. Agnete, de dominica, et de S. Maria ; et ad secundas vesperas memoria
de dominica et de S. Maria, et missa dominicalis dicitur in capitulo sine
memoria.
Feria ii. de feria, cum responsorio de eadem feria, et missa Adorate.
Feria iii., v., et Sabbato, de commemorationibus, cum V. Spiritus et alme.
3. A. Dominica prima post octavas, de dominica ; memoria et medise lectiones
de Sancto [Mauro]. In laudibus omnes antiphonre dicuntur.
Feria ii., iii., et iv. de commemorationibus.
Dominica Secunda de Sancto [Yincentio], ut supra ad 2. A.
CCCIXXXV POST OCTAVAS EPYPHANLE. CCClxxxvi
Feria ii. de feria ciun niissa dominicali.
Feria iii., v., et Sabbato, de commemorationibus.
Dominica Tertia tota cantetur hystoria. In laudibus omnes antiphonse
dicuntur.
Feria ii, iii., et Sabbato, de commemorationibus, cum V. Spiritus et alme.
A. Xota quod quando luna currit per 11, et in eodem anno fuerit bis-
sextus, tunc accipietur 5. A *.
Dominica prima post octavas Epyphania? tota cantetur hystoria. Me-
moria et mediae lectiones de Sancto [Alauro]. Inlaudibus omnes antiphona?.
Feria ii., iii, et iv. de commemorationibus.
Dominica Secunda de Sancto [Vincentio], ut supra ad 2. A.
Feria ii. de feria cum missa dominicali.
Feria iii., v., et Sabbato, de commemorationibus.
Dominica Tertia tota cantetur hystoria. In laudibus omnes antiphonse.
Feria ii., iii., et Sabbato, de commemorationibus.
Dominica Quarta de S. Agatha,
Feria iii., v., et Sabbato, de commemorationibus et in iv. Feria de feria
cum missa dominicali. Sabbato dicitur V. Spiritus et alme (p. 483).
A. Dominica prima post octavas Epyphania? incohetur hystoria Domine ne
in ira. Omnia ut supra ad 4.-4.
Dominica Secunda patet.
Feria ii. de feria cum missa dominicali.
Feria iii., v., et Sabbato, de commemorationibus.
Dominica Tertia tota cantetur hystoria.
Feria ii, iii, et Sabbato, de commemorationibus.
Dominica Quarta de S. Agatha : memoria de dominica ad utrasque
vesperas, ad matutinas, et ad missam.
Feria iii., v., et Sabbato, de commemorationibus.
Et in iv. Feria dicitur missa dominicalis.
Dominica Sexta tota cantetur hystoria. In laudibus omnes antiphonse
dicuntur.
Feria ii., vi., et Sabbato, de commemorationibus.
Feria iv. de feria cum epistola et evangelio ejusdem feriae.
Sabbato dicitur V. Spiritus et alme.
Feria vi. et Sabbato post octavas Epyphanise de commemoratione.
B. _ Dominica prima post octavas Epyphanise tota cantetur hystoria Domine ne
•n ira. In laudibus omnes antiphonse dicuntur : et memoria tantum de Sancto
Marcello f.
Feria ii et iii. de commemoratione, et dicitur V. Spiritus et alme, et
duaB missse dominicales dicuntur in capitulo in eisdem feiiis.
B. Xota quod quando luna currit per 4, et eodem amio fuerit bissextus, tunc
accipiatur 3. B.
Feria vi. et Sabbato post octavas Epyphaniae, de commemoratione.
Dominica prima post octavas Epyphanias inchoetur hystoria, et memoria
et mediap lectiones de Sancto [Marcello papa]. In laudibus omnes anti-
phonae dicuntur et duae meniorie.
*'3A.' ChevaUon, 1531. t ' et de S. Maria.' 1525-6.
S.B. I. n
cccixxxvii post octavas epyphanijE. ccclxxxviii
Feria ii., iv., et Sabbato, de commemorationibus, et dicitur V. Spiritus et
alme (p. 483).
Et missa Adorate dicitur in vi. feria pro missa de die : et memoria de
festo [S. Agnetis].
3. .B. Nota quod quando luna currit per 17, et in eodem anno fuerit bissextus,
tunc accipietur 4. B.
Feria vi. et Sabbato post octavas, de commemoratione.
Dominica prima post octavas Epyphanise inchoetur hystoria, et memoria
et medise lectiones de festo [S. Marcelli]. In laudibus omnes antiphonse
dicuntur.
Feria ii. et iii., de commemoratione.
Dominica Secunda tota cantetur historia.
Feria ii., iv., et Sabbato, de commemorationibus.
Dominica Tertia de servitio dominicali, memoria et medise lectiones de
festo [S. Batildse], vi. R. Eegnum mundi. In laudibus omnes antiphonse
dicuntur.
Feria ii., iii., et vi., de commemorationibus ; et dicitur V. Spvritus et
alme.
4. B. Dominica prima post octavas Epyphanise inchoetur hystoria, memoria,
et medise lectiones de Sancto [Marcello]. In laudibus omnes antiphonse
dicuntur.
Feria ii., et iii., de commemoratione.
Dominica Secunda tota cantetur historia.
Feria ii., iv., et Sabbato, de commemorationibus.
Dominica Tertia de servitio dominicali ; memoria et mediae lectiones de
festo [S. Batildse], vi. R. Eegnum mundi.
Feria ii., iii., et vi., de commemorationibus.
Dominica Quarta, de servitio dominicali, memoria et medise lectiones de
Sanctis [Vedasto et Amando]. In laudibus omnes antiphonse dicuntur.
Feria ii., iii., et Sabbato, de commemorationibus, cum V. Spiritus et alme.
Feria iv. et vi., de feria. Et in vi. feria dicitur missa de quinta
dominica.
5. B. Dominica prima post octavas Epyphanise inchoetur hystoria, memoria et
medise lectiones de Sancto [Marcello]. In laudibus omnes antiphonaB.
Feria ii. et iii., de commemoratione.
Dominica Secunda tota cantetur historia.
Feria ii., iv., et Sabbato, de commemorationibus.
Dominica Tertia, de servitio dominicali : memoria et medise lectiones de
festo [S. Batildse], vi. B. Eegnum mundi.
Feria ii., iii., et vi., de commemorationibus.
Dominica Quarta, de servitio dominicali ; memoria et medise lectiones de
Sanctis [Vedasto et Amando].
Feria ii., iii., et Sabbato, de commemorationibus.
Feria iv. et vi. de feria, cum responsoriis de eisdem feriis.
Dominica Quinta, de servitio dominicali. In laudibus omnes antiphonse.
Feria iii., v., et Sabbato, de commemorationibus, cum V. Spiritus et
alme.
Feria vi. de feria, cum responsoriis de eadem feria.
CCclxxxix POST OCTAVAS EPYPHANLE. CCCXC
L. C. Nota quod quando luna currit per 10, et in eodem anno fuerit bissextus,
tunc accipietur 2. C.
Feria v. et vi., et Sabbato post octavas Epyphanise, de commemora-
tionibus, et memoria de Sanctis.
Dominica prima post octavas Epyphanise tota cantetur historia et me-
moria tantum de Sancto [Sulpitio]. In laudibus omnes antiphonse.
Feria ii. et Sabbato, de commemoratione cum Y. Spiritus et alrne; et
duse missae dominicales, scilicet Omnis terra. et Adorate, in capitulo dicuntur,
scilicet Feria iii. et Feria v.
). C. Dominica prima post octavas Epyphanise inchoetur hystoria et medise
lectiones de festo [S. Sulpitii]. In laudibus omnes antiphonse.
Feria ii. et Sabbato, de commemoratione, et nichil de tertia commemora-
tione in hac ebdomada.
Dominica Secunda tota cantetur hystoria. In laudibus omnes antiphonae.
Feria iii., vi., et Sabbato de commemorationibus.
Et missa Adorate. dicitur in v. Feria pro alta missa, et memoria de festo.
Et in Sabbato dicitur Y. Spiritus et alme (p. 483).
3. C. Nota quod quando luna currit per 6, et in eodem anno fuerit bissextus,
tunc accipiatur 4. C.
Dominica prima post octavas Epyphaniae inchoetur hystoria, memoria,
et mediee lectiones de Sancto [Sulpitio]. In laudibus omnes antiphonse.
Feria ii. et Sabbato, de commemoratione, et nichil de tertia commemora-
tione.
Dominica Secunda post octavas Epyphanise tota cantetur hystoria.
Feria iii., vi., et Sabbato, de commemorationibus.
Dominica Tertia, de servitio dominicali. In lauclibus omnes antiphonse.
Feria ii., v., et Sabbato, de commemorationibus cum Y. Spiritus et alme.
i. C. Nota quod quando luna currit per 19, et in eodem anno fuerit bissextus,
tunc accipiatur 5. C.
Dominica prima post octavas Epiphaniae inchoetur hystoria et medise
lectiones de festo [S. Sulpitii]. In laudibus omnes antiphonae.
Feria ii. et Sabbato, de commemoratione.
Dominica Secunda post octavas Epiphanise, de servitio dominicali : tota
cantetur historia.
Feria iii., vi., et Sabbato, de commemorationibus.
Dominica Tertia*, de servitio dominicalL
Feria ii., v., et Sabbato, de commemorationibus et memoria de Sanctis.
Dominica Quarta, tota cantetur hystoria. In laudibus omnes antiphonse.
Feria ii.; iii., et Sabbato, de commemorationibus.
Feria v., de feria, cum epistola et evangelio iv. feriae :
Et in vi. Feria dicitur missa de quinta dominica.
Sabbato dicitur Y. Spiritus et alme.
5. C. Dominica prima post octavas Epiphaniae, inchoetur hystoria et medioe
lectiones de Sancto [Sulpitio]. In lauciibus omnes antiphonse.
Feria ii. et Sabbato, de commemoratione.
Dominica Secunda, tota cantetur hystoria.
Feria iii., vi., et Sabbato, de commemorationibus.
7l2
CCCXCl POST OCTAVAS EPYPHANI.E. CCCXCll
Dominica Tertia, de servitio dominicali
Feria ii., v., et Sabbato, de commemorationibus.
Dominica Quarta, de servitio dominicali.
Feria ii., iii., et Sabbato de commemorationibus.
Feria v. de feria. Epistola et evangelium quartae ferioe.
Dominica Quinta, de servitio dominicali et medise lectioncs de Sancto
[Valentino]. In laudibus omnes antiphonae.
Feria v., vi., et Sabbato, de commemorationibus, cum V. Spiritus et alme.
Feria iii.* missa Salus populi.
Feria iv., epistola et evangelium eiusdem feriae.
1. D. Nota quod quando luna currit per 16, et littera dominicalis D. et in
eodem anno fuerit bissextus : tunc ab 18 die Januarii usque ad ultimum
diem Februarii accipietur 2. D. pro littera dominicali : et tunc accipietur
1. G. pro littera dominicali.
LlTTERA DOMINICALIS D.
Tertio idus Januarii inchoetur hystoria Domine ne in ira, cum memoria
tantum.
Sabbato, de S. Maria cum V. Spiritus et alme, et memoria de Sancto
[Sulpitio].
Feria iv., v., et vi., de feria cum V. et R. de suis propriis feriis, et
non de hystoria dominicali. In his tribus feriis dicuntur missse In excelso,
Omnis terra, et Adorate, et nihil fiat de sanctis nisi memoria tantum ad
vesperas et matutinas de S. Maria f.
Feria v., vi., et Sabbato post Octavas Epyphanise, de commemorationibus,
et memoria de Sanctis et de S. Maria.
2. D. Dominica prima post octavas Epiphaniae tota cantetur hystoria, et memoria
tantum de festo [S. Priscse], et de S. Maria. In laudibus omnes antiphonae.
Feria vi. et Sabbato, de commemoratione. Et duse missaa dominicales,
scilicet Omnis terra, et Adorate, in capitulo dicuntur in ii. et iii feria; et in
Sabbato dicitur V. Spiritus et alme (p. 483).
Feria v., vi., et Sabbato post octavas Epyphanise, de commemorationibus,
et memoria de Sanctis et de S. Maria.
3. D. [Nbta quod quando luna currit per 12, et in eodem anno fuerit bissextus :
tunc accipiatur 4. D. et 3. C. pro littera dominicali.]
Dominica prima post octavas Epyphanise, tota cantetur hystoria; et tantum
memoria de festo [S. Priscse], et de S. Maria. In laudibus omnes antiphonse.
Feria vi. et Sabbato de commemoratione, et nihil de tertia commemo-
ratione.
Dominica Secunda, de Apostolo [Paulo], et memoria de Sancto [PraBJecto],
et de dominica, et de S. Maria.
Feria ii., v., et Sabbato, de commemorationibus cum V. Spiritus et alme,
et dua3 missse dominicales, scilicet Omnis terra, et Adorate, dicuntur in iv.
et vi. Feria pro alta missa, et memoria de festo.
* ' Fcria ii. missa Salus populi.' Directorium (1495), Portif. 1525-6. Cf. p. cccclxxx. n.
+ ' ad vesperas et matutinas de S. Maria.] id est, ad vesperas de S. Maria et ad
matutinas de S. Maria, scilicet in Omcio Parvo B. Mariiie, quod, quandocunque non
fieret Plenum Servitium de ea, Officio diei addendum erat. ' (C. Seager, Portif. i. xlvi.)
CCCXciii POST OCTAVAS EPYPHANLE. CCCXCIV
Feria v., vi., et Sabbato post octavas Epyphanice, de conirnemorationibus,
et meinoria de Sanctis et de S. Maria.
D. Dominica prima post octavas Epyphaniae, omnia ut supra ad 3.' D.
Feria vi. et Sabbato de commemoratione, et nicliil de tertia commemo-
ratione.
Dominica Secunda, de Apostolo [Paulo] et memoria de Sancto [Praejecto],
et de dominica, et de S. Maria.
Feria ii., v., et Sabbato, de commemorationibus; et missa dominicalis
dicitur in vi. Eeria pro alta missa.
Dominica Tertia, de servitio dominicali, et memoria et medise lectiones
de festo [S. Brigidse]. In laudibus omnes antiphona?. Secundae vesperse
erunt de Purificatione, et memoria sub silentio de dominica.
Feria iv., vi., et Sabbato, de commemorationibus, cum V. Spiritus et alme.
D. Nota quod quando luna currit per 8, et in eodeni anno fuerit bissextus :
tunc in Cathedra S. Petri erit Septuagesima.
Feria iv. in crastino octavarum Epiphanise, de S. Felice ; in missa
dicuntur tres collectaB *
Feria v., vi., et Sabbato, de commemorationibus, et memoria de Sanctis et
de S. Maria.
Dominica prima post octavas Epiphanise tota cantetur hystoria et tantum
memoria de festo [S. Prisca?], et de S. Maria. In laudibus omnes antiphona?
dicuntur.
Feria vi. et Sabbato de commemoratione.
Dominica Secunda, de Apostolo [Paulo], et memoria de Sancto [Prsejecto],
de dominica, et de S. Maria.
Feria ii. et v., et Sabbato, de commemorationibus, et rnissa dominicalis
dicitur in capitulo, et tunc ad altam missam dicuntur tantum duae memorise.
Dominica Tertia, de dominica et mediae lectiones de festo [S. Brigidae].
Secundse vesperse erunt de Purihcatione, et memoria sub silentio dedominica.
Feria iv., vi., et Sabbato, de commemorationibus, et memoria de Sanctis.
Dominica Quarta tota cantetur hystoria. In laudibus omnes antiphonse.
Feria ii., v., et Sabbato, de commemorationibus, cum V. Spiritus et alme.
Feria iv. Epistola et Evangelium eiusdem feri?e.
Feria vi. missa de quinta dominica.
E. Nota quod quando lnna currit per 5, et in eodem anno fuerit bissextus,
tunc accipiatur 2. E.
LlTTERA DOMINICALIS E.
Pridie idus Januarii totum servitium fiat de octava [Epyphaniae], et
hystoria Domine ne in ira, cum memoria inchoetur.
Feria v. et Sabbato de commemoratione. In Sabbato dicitur V. Spiritus
et ahne, et nichil de tertia comuiemoratione.
Feria iii., iv., et vi, de feria cum responsoriis de suis propriis ferialibus
ct non de hystoria dominicali, et nichil de sanctis ibidem contingentibus,
nisi tantum memoria ad vesperas et ad matutinas de S. Maria : et in his
tribus feriis dicuntur missae In excelso, Omnis tcrra, [et] Adorate.
* ' quinquc Collecta.* Birectoriu.ru (1±%), Poitif. 1525-G.
CCCXCV POST OCT. EPYPHANLE. CCCXCVl
2. E. Nota quod quando luna currit per 18, et in eodem anno fuerit bissextus,
tunc accipietur 3. E.
Feria iii. in crastina octavse Epiphanise, de S. Felice, in missa dicuntur
tres collectse*.
Feria iv., vi., et Sabbato, de commemorationfbus, et memoria de Sanctis.
Dominica prima post octavas Epyphaniae tota cantetur hystoria. In
laudibus omnes antiphonse, et festum S. Wulstani differatur in v. feriam.
Feria vi. de S. Maria, cum V. Spiritus et alme, et duse rnissae dominicales
dicuntur in capitulo, iv. et vi. Feria.
3. E. Nota quod quando luna currit per 1, et in eodem anno fuerit bissextus,
tunc accipiatur 4. E.
Feria iii. post octavas Epiphanise de S. Felice : ad missam dicuntur
tres collectse*.
Feria iv., vi., et Sabbato, de commemorationibus.
Dominica prima post octavas, de S. Wulstano; et hystoria inchoetur
cum memoria tantum ad altam missam, et memoria de S. Maria, et de
omnibus sanctis tantum ; missa dominicalis dicitur in capitulosine memoria.
Feria v. et vi. de commemoratione, et nihil de tertia commemoratione.
Dominica Secunda tota cantetur hystoria. In laudibus omnes antiphonae.
Feria iv., vi., et Sabbato, de commemorationibus et missa Adorate in v.
Feria dicitur pro missa de die : et memoria de festo [S. Batildae].
Sabbato V. Spiritus et alme (p. 483).
4. E. Nota quod quando luna currit per 14, et in eodem anno fuerit bissextus,
tunc accipietur 5. E.
Feria iii. post octavas Epiphanise de S. Felice ad missam tres col-
lectse *.
Feria iv., vi, et Sabbato, de commemorationibus.
Dominica prima post octavas Epyphanise, et per Hebdomadam, ut supra
ad 3E.
Dominica Secunda post octavam Epiphanise tota cantetur historia. In
laudibus omnes antiphona?.
Feria iv., vi., et Sabbato, de commemorationibus.
Dominica Tertia, de Purificatione, et memoria de dominica sub silentio.
Feria iii., vi., et Sabbato, de commemorationibus : missa dominicalis in
ii. Feria, et memoria de Sancto [Blasio].
Sabbato dicitur V. Spiritus et alme (p. 483).
5. E. Feria iii., iv., v., vi., et Sabbato post octavas Epiphanise, et per ebdoma-
dam, omnia ut supra ad 4 E.
Dominica prima post octavas Epiphanise, et per ebdomadam, omnia ut
supra ad 4. E.
Dominica Secunda post octavas Epiphaniae tota cantetur hystoria.
Feria iv., vi., et Sabbato, de commemorationibus.
Dominica Tertia post octavas Epiphanise, de Purificatione, et memoria
sub silentio de dominica.
Feria iii., vi., et Sabbato, de commemorationibus, et missa dominicalis in
ii. Feria dicitur.
Dominica Quarta, totum servitium de dominica. In laudibus omnes
antiphonse.
* 'quinque Collectce: Directorium (1495), Portif. 1525-6.
CCCXCvii POST OCT. EPYPHANI.E. CCCXCVlil
Feria iii. v. et Sabbato, de commemoratioxiibus, cum V. Spiritus et alme.
Et in iv. Feria dicitur missa dominicalis doruinicas quintae.
1# F. Littera Dominicalis F. Tredecimo die Januarii fiat servitium de
octava Epiphaniae, et mediae lectiones de Sancto [Hilario], et hystoria
Domine ne in irci inchoetur cum memoria, Ant. Peccata mea, et postea
memoria de S. Maria.
Feria iii. et v. de commemoratione, et nichil de tertia commemoratione.
Feria ii., iv., et vi., de feria, et nichil de festis ibidem contingentibus nisi
tantum memoria ad vesperas et matutinas de S. Maria, et in tribus diebus
non dicitur R. de hystoria, sed R. de suis propriis feriis ; lectiones tamen
legantur per ordinem, et in his tribus feriis dicuntur tres missae domini-
cales In excelso, Omnis terra et Adorate, et in v. Feria dicitur Y. Spiritus
et alme.
2. F. Nota quod quando luna currit per 7, et in eodem anno fuerit bissextus,
tunc accipitur 3. F. pro littera dominicali.
Littera dominicalis F. Tredecimo die Januarii fiat servitium de octava
Epyphaniae, et mediae lectiones de sancto [Hilario].
Feria iii., v., et vi., de commemorationibus, et memoria de Sanctis et de
S. Maria. Feria iii. incipiantur Exequise Mortuorum.
Dominica prima post octavas Epyphanise, tota cantetur historia JDo-
niine ne in ira. In laudibus omnes antiphonae : et festum [Fabiani et
Sebastiani] differatur in iv. Feriam.
Feria v. et Sabbato, de commemoratione cum Y. Spiritus et alme ; et
duse niissse Dominicales dicantur in capitulo in ii. et iv. Feriis.
3. F. Littera dominicalis F. Tredecimo die Januarii, de octavis Epyphaniaa
et niediae lectiones de sancto [Hilario].
Feria iii, v., et vi., de commemorationibus, et memoria de Sanctis, et de
S. Maria.
Dominica prima post octavas Epyphaniae, de martyribus [Fabiano et
Sebastiano], et hystoria Domine ne in ira inchoetur cum memoria, et missa
dominicalis dicitur in capitulo.
Feria iv., v., et Sabbato, de commemorationibus cum Y. Spiritus et alme.
Dominica Secunda, tota cantetur hystoria, et memoria tantum de Sancto
[Juliano]. In laudibus omnes antiphonse.
Feria iii., iv., et v., de commemorationibus, cum Y. Spiritus et alme (p.
483).
Et missa Adorate dicitur in vi. Feria; et memoria de festo [S. Pauli].
Sabbato festum Purificationis, secundse vesperse erunt de festo cum
hymno Quod chorus. Nulla memoria de Sancto [Blasio] : sed de dominica
fiat solennis memoria.
4. F. Nota quod quando luna currit per 3, et in eodem anno fuerit bissextus,
tunc accipiatur 5. F.
Littera dominicalis F. Tertio decimo die Januarii fiat servitium de
Octavis Epiphaniaa et medise lectiones de sancto [Hilario].
Feria iii., v., et vi., de commemorationibus.
Dominica prima post octavas Epyphanise, de martyribus [Fabiano et
Sebastiano], et hystoria Domine ne in ira inchoetur cum memoria.
CCCXCIX POST OCT. EPYPHANIiE. CCCC
Feria iv., vi., et Sabbato, de commemorationibus, et missa dominicalis
dicitur in capitulo.
Dominica Secunda tota cantetur hystoria. In laudibus una antiphona et
memoria tantum de sancto [Juliano] et de S. Maria.
Feria iii., iv., et v., de commemorationibus.
Sabbato de Purificatione. Ad secundas vesperas fiat memoria de do-
minica sub silentio, nulla memoria de sancto.
Dominica Tertia de servitio dominicali, memoria et medise lectiones de
sancto [Blasio]. In laudibus omnes antiphonse.
Feria v.r vi., et Sabbato, de commemorationibus, cum "V. Spiritus et alme.
Missa de quarta dominica in ii. Feria dicitur, et missa de quinta dominica
praetermittatur.
5 Y. Littera dominicalis F. Tredecimo die Januarii, de octavis Epyphanise,
memoria et medise lectiones de sancto [Hilario].
Feria iii., v., et vi., de commemorationibus, et memoria de sanctis et de
S. Maria.
Dominica prima post octavas Epiphanise, de martyribus [Fabiano et
Sebastiano], et hystoria Domine ne in ira inchoetur cum memoria tantum.
Feria iv., v., et Sabbato, de commemorationibuS) et missa dominicalis
dicitur in capitulo in dominica.
Dominica Secunda, tota cantetur hystoria. In laudibus una sola anti-
phona et memoria tantum de S. Juliano et de S. Maria.
Feria iii., iv., et v. de commemorationibus. Sabbato festum Purifica-
tionis. Ad ii. vesperas memoria de dominica sub silentio et nichil de
S. Blasio.
Doniinica Tertia, de servitio dominicali, medise lectiones de S. Blasio,
vesperse erunt de dominica.
Feria ii. et v., et Sabbato, de commemorationibus.
Dominica Quarta, de dominica. In laudibus omnes antiphonae : me-
moria et medise lectiones de festo [S. Scholasticse].
Feria ii., iii., et Sabbato, de commemorationibus, cum V. Sjdritus et
alme (p. 483).
Feria iv. epistola et evangelium illius ferise.
Feria vi. dicitur missa de quiuta dominica.
1. G. Nota quod quando luna currit per 13, et in eodem anno fuerit bissextus
tunc accipiatur 2 G.
Littera dominicalis G. Quarto decimo die Januarii tota cantetur
historia Domine ne in ira : tantum memoria de sancto [Felice] et de S.
Maria. In laudibus omnes antiphonse.
Feria iii., iv., et v., de commemorationibus, cum V. S^nritus et alme.
Missa Omnis terra dicitur ii. feria et memoria de sancto [Mauro] : et missa
Adorate dicitur in capitulo feria vi.
2. G. Littera dominicalis G. Quarto decimo die Januarii tota cantetur
hystoria Domine ne in ira, et tantum memoria de sancto [Felice] et de
S. Maria. In laudibus omnes antiphonse.
Feria iii., iv., et v., de commemorationibus.
Dominica Secunda de S. Agncte et missa dominicalis dicitur in capitulo.
CCCCl POST OCTAVAS EPYPIIANLE. CCCCll
Feria iii., iv., et Sabbato, cle commemorationibus cum V. Spiritus et
alme, et missa Adorate dicitur in vi. feria.
3. G. Nota quod quando luna currit per 9, et in eodem anno fuerit bissextus
tunc accipietur 4. G.
Littera dominicalis G. Quarto decimo die Januarii tota cantetur
hystoria Domine ne in ira, et tantum memoria de sancto et de S. Maria.
In laudibus omnes antiphonse.
Feria iii., iv., et v., de commemorationibus.
Dominica Secunda, de S. Agnete, et memoria de dominica et de S. Maria.
Feria iii., iv., et Sabbato, de commemorationibus, et missa dominicalis
dicitur in vi. feria.
Dominica Tertia, de servitio dominicali. In laudibus omnes antiphonne,
memoria et medise lectiones de festo [S. Agnetis, 2d0].
Feria ii., iv., et Sabbato, de commemorationibus, cum V. Spiritus el
alme.
4. G. Littera dominicalis G. Quarto decimo die Januarii inchoetur hystoria
Domine ne in ira, memoria et niedise lectiones de sancto [Felice]. ln
laudibus omnes antiphonae.
Feria iii., iv., et v., de commemorationibus, et memoria de sanctis et de
S. Maria.
Dominica Secunda de S. Agnete.
Feria iiL, iv., et Sabbato, de commemorationibus, et missa dominicalis
dicitur in vi. feria.
Dominica Tertia de servitio dominicali, et memoria et medise lectione?
de festo [S. Agnetis 2d0].
Feria ii., iv., et Sabbato, de commemorationibus.
Dominica Quarta tota cantetur hystoria. In laudibus omnes antiphonse.
Feria iv., v., et Sabbato, de commemorationibus, cum V. Spiritus ei
alme.
Feria vi. dicitur missa de quinta dominica.
5. G. Littera dominicalis G. Quarto decimo die Januarii inchoetur hystoria
Domine ne in ira, memoria et inedise lectiones de sancto [Felice]. In
laudibus omnes antiphona?.
Feria iii., iv., et v. de commemorationibus.
Dominica Secunda de S. Agnete.
Feria iii., iv., et Sabbato, de commemorationibus, et missa dominicalis
dicitur in vi. feria.
Dominica Tertia de servitio dominicali, et fiant medise lectiones de festo
[S. Agnetis 2d0].
Feria ii., iv., et Sabbato, de commemorationibus.
Dominica Quarta tota cantetur hystoria. Secundse vesperae erunt de festo
[S. Agathse], et memoria de dominica.
Feria iv., v., et Sabbato, de commemorationibus.
Feria vi. de feria. Epistola et evangelium ejusdem ferirc.
Dominica Quinta de servitio dominicali. In laudibus omnes antiphome.
Feria ii., iii., et Sabbato, de commemorationibus cum V. Spiritus et alme.
In v. feria epistola et evangelium iv. ferke.
CCCClll
POST OCTAVAS EPYPHANI^. DE SABBATO.
CCCCIV
DOMINICA PRIMA POST OCTAVAS EPYPHANI.E.
Ad primas Vesperas.
Ant. Benedictus. Psalmus Ipsum*,
ut in Psalterio notatum est in locis
suis propriis (p. 215).
Istas Antiphonoe cum suis Psalmis
dicuntur omnibus sabbatis per an-
num quando de Dominica agitur,
pi*ceterquam in Paschali tempore.
Idem autem ordo servetur in se-
cundis Vesperis in suis Antiphonis
dicendis.
Capitulum. (2 Cor. i. 3).
Benedictus Deus et Pater Domini
nostri Jesu Christi, Pater miseri-
cordiarum, et Deus totius conso-
lationis, qui consolatur nos in omni
tribulatione nostra.
Hoc Capitulum dicatur omnibus
sabbatis ad Vesperas usque ad Sep-
iuagesimam, et a Deus omnium us-
que ad Adventum Domini, quando
de Dominica agitur.
R. Deus qui sedes. ii. (p. ccccvii.)
Hymnus.
Deus creator omnium
polique rector, vestiens
diem decoro lumine,
noctem soporis gratia.
Artus solutos ut quies
reddat laboris usui:
mentesque fessas allevet,
luctusque solvat anxios.
Grates peracto jam die
et noctis exortu preces
votis reos ut adjuves :
hymnuni canentes solvimus.
Te cordis ima concinant,
te vox canora concrepet,
te diligat castus amor,
te mens adoret sobria,
Ut cum profundo clauserit
diem caligo noctium :
fides tenebras nesciat,
et nox fidei luceat.
Dormire mentem ne sinas,
dormire culpam noveris,
castos fides refrigerans
somni vaporem temperet.
Exuta sensu lubrico
te cordis alta somnient,
ne hostis invidi dolo
pavor quietos suscitet.
Christum rogemus et Patrem
Christi Patrisque Spiritum,
unum potens per omnia
fove precantes Trinitas. Amen.
Sequens Versus, scilicet Gloria
tibi, Domine, dicitur quotidie in
fine Hymnorum usque ad Purifica-
tionem, nisi in fine Hymni Deus
creator.
V. Vespertina oratio : ascendat
ad te, Domine. Et descendat super
nos misericordia tua.
Iste Versus dicatur in omnibus
Sabbatis ad Vesperas usque ad Qua-
dragesimam, et a Deus omnium usque
ad Adventum Domini, quando de
Dominica agitur.
Ant. Peccata mea, Domine, sicut
sagittse infixa sunt in me : sed ante-
quam vulnera generent in me : sana
me, Domine, medicamento pceni-
tentise, Deus. Ps. Magnificat.
Hazc Antiphona dicatur in omni-
bus Sabbatis super Psalmum Mag-
nificat ad Vesperas usque ad Sep-
tuagesimam, vel ad Memoriam de
Dominica, cum de aliquo Festo ix.
Lectionum fit servitium.
Oratio. Vota, qusesumus, Do-
mine, supplicantis populi cselesti
pietate prosequere : ut et quse agen-
da sunt videant, et ad implenda
quse viderint convalescant. Per
Dominum.
Memoria de sancta Maria, ut
supra, usque ad Purificationem.
Si in hoc Sabbato, vel in alio
* 'Ps. Ipsum.' Cf. p. ccccvii. n.
ccccv
DOMINICA I. POST OCT. EPYPHANLE.
CCCCVl
abhinc usque ad Passionem, vel ab
Octavis Paschce usque ad Ascen-
sionem Domini, vel a Festo Trini-
tatis usque ad Adventum Domini,
cdiquod simplex Festum ix Lectio-
num evenerit, Vesperce fiant de Do-
minica et Memoria de Festo, nisi
tale fuerit quod in Vigilia prcece-
denti suas Vesperas habere non po-
terat : vel nisi Octavce Epyphanice
in hoc Sabbato contigerint : et nisi
tale Festum in Dominica contigerit
de quo totum servitium fieri debeat :
tunc enim in Sabbato Vesperce de
ipso Festo erunt, cum toto suo ser-
vitio in ipsa Dominica, usque ad
Septuagesimam si tempus prolixum
fuerit, et Memoria de Dominica, et
postea de sancta Maria, scilicet usque
ad Purificationem. Tamen si ali-
quod Festum iii Lectionum in ipsa
Dominica contigerit, tunc in prirnis
fiat de eo Memoria, deinde de Do-
minica, et postea de sancta Maria,
ad primas Vesperas, et ad Matutinas,
et ad Missam. Quandocunque vero
Festum ix Lectionum in secunda
feria contigerit, semper in Dominica
erunt Vesperce de Festo et Memoria
de Dominica, nisi duplex Festum
in sabbato prcecedenti celebratum
fuerit.
Ad Completoeium.
A nt. Miserere.
Ps. Cum invocarem (iv. p. 222).
Et cetera ut supra in crastino Octa-
varum Epyphanice, scilicet in Festo
sancti Mauri abbatis.
Ad Matutixas.
Invitatorium. Prseoccupemus fa-
ciem Domini, Et in Psalniis jubi-
lemus ei. Ps. Venite.
Hoc Invitatorium dicatur in om-
nlbus Dominicis usque ad Septua-
gesimam, quando de Dominica agi-
tur.
Hymnus.
Primo dierum omnium
quo mundus extat conditus,
vel quo resurgens conditor
nos morte victa liberet.
Pulsis procul torporibus
surgamus omnes ocius,
et nocte quseramus pium
sicut prophetam novimus.
Nostras preces ut audiat,
suamque dextram porrigat :
et expiatos sordibus,
reddat polorum sedibus.
Ut quique sacratissimo
hujus diei tempore
horis quietis psallimus :
donis beatis muneret.
Jam nunc paterna claritas
te postulamus affatim,
absit libido sordidans
omnisque actus noxius.
Ne fceda sit vel lubrica
compago nostri corporis :
per quam averni ignibus
ipsi crememur acrius.
Ob hoc, Redemptor, quaesumus
ut probra nostra diluas :
vitse perennis commoda
nobis benignus conferas.
Quo camis actu exules
etfecti ipsi cselibes :
ut prsestolamur cernui,
melos canamus gloriae.
Prsesta, Pater piissime,
Patrique compar unice (p. 6). ,
In fyrimo Nocturno.
Ant. Servite Domino in timore.
Pscdmi. Beatus vir (p. 5).
Quare fremuerunt.
Domine, quid.
Domine, ne in furore i.
Et dicantur sub una voce, nullum
Pscdmum exaltando : et sub uno
Gloria Patri dicantur.
Ant. Domine Deus meus, in te
speravi.
CCCCVli D03IIXE NE IN IRA. DOMINICA I. POST OCT. EPYPHANI.E. CCCCVIU
Psalmus Ipsum*, usque ad Psal-
mum Salvum me fac. Sub uno
Gloria dicantur (pp. 10 — 15).
Ant. Respice et exaudi me
Domine Deus meus.
Ps. Salvum me fac (xi. p. 15).
Sub uno Gloria dicuntur Psalmi
usque ad Psalmum Conserva (pp.
15—17).
Hai prcedictce Antiphonce cum suis
Psalmis, et alice quce sequuntur in
Nocturnis dicantur omnibus diebus
Dominicis usque ad Passionem Do-
mini, quando de Dominica agitur.
V. Memor fui nocte : nominis
tui, Domine.
R. Et custodivi legem tuam.
Hac die incipiantur Epistolce
Pauli : et legantur in Dominicis et
in Feriis usque ad Septuagesimam,
quando de temporali agitur.
Lectiones de Epistola Pauli ad
Romanos.
Lectio i. (Rom. i. 1.)
Paulus servus Christi Jesu vo-
catus apostolus, segregatus in evan-
gelium Dei quod ante promiserat per
prophetas suos in scripturis sanctis
de Eilio suo, qui factus est ei ex
semine David secundum carnem,
qui prsedestinatus est Filius Dei in
virtute secundum Spiritum sancti-
ncationis ex resurrectione mortu-
orum Jesu Christi Domini nostri :
per quem accepimus gratiam et
apostolatum ad obediendum fidei in
omuibus gentibus pro nomine ejus ;
in quibus estis et vos vocati Jesu
Christi Domini nostri : omnibus qui
sunt Romse dilectis Dei vocatis sanc-
tis, gratia vobis et pax a Deo Patre
et Domino nostro Jesu Christo. Tu
autem Domine miserere nostri.
R. 1. Domine, ne in ira tua
arguas me, neque in furore tuo
* ' Psalmus Ipsum.'; quasi diceret, is Psalmus cujus initium idem est, <?t nihil aliud
sonat, quam initium Antiphona? cujusdam jam supradictae : ut in hoc loco Psahnus
vii. (p. 10) ipsum est, aut nihil aliud, quoad nomen vel titulum Dominc Deusmeus in te
spcravi adtinet, quam Antiphona praelibata, viz. Dominc Dews mcus (p. 15).
corripias me. Miserere mei, Domine,
quoniam infirmus sum.
V. Timor et tremor venerunt
super me, et contexerunt me tene-
brae, et dixi. Miserere.
Lectio ii. (Rom. i. 8).
Primum quidem gratias ago Deo
meo per Jesum Christum pro omni-
bus vobis : quia fides vestra annun-
ciatur in uniuerso mundo. Testis
enim michi est Deus cui servio in
spiritu meo in evangelio Filii ejus,
quod sine intermissione memoriam
vestri facio semper in orationibus
meis : obsecrans, si quo modo tandem
aliquando prosperum iter habeam in
voluntate Dei veniendi ad vos. De-
sidero enim videre vos, ut aliquid
impartiar vobis gratise spiritualis ad
confirmandos vos, id est simul con-
solari in vobis, per eam quse invicem
est fidem vestram atque meam.
R. 2. Deus qui sedes super thro-
num et judicas sequitateni : esto
refugium pauperum in tribulatione.
Quia tu solus laborem et dolorem
consideras.
V. Tibi enim derelictus est pau-
per : pupillo tu eris adjutor. Quia
tu solus laborem.
Lectio iii. (Rom. i. 13.)
Nolo autem vos ignorare, fratres,
quia saepe proposui venire ad vos,
et prohibitus sum usque adhuc :
u t aliquem fructum habeam in vobis
sicut et in ceteris gentibus. Grecis
ac barbaris, sapientibus et insipi-
entibus debitor sum : ita quod in
me promptum est et vobis qui RomaB
estis evangelizare. Non enim eru-
besco evangelium. Virtus enim Dei
est in salutem omni credenti : Judeo
primum et Greco. Justicia enim
Dei in eo revelatur ex fide in fidem :
sicut scriptum est, Justus autem
ex fide vivit.
CCCCIX
DOMIXICA PRIMA POST OCTAVAS EPYPITANLE.
CCCCX
E. 3. A dextris est michi Domi-
nus ne commovear. Propter hoc
dilatatum est cor meuru. Et exul-
tavit lingua mea.
V. Conserva me, Domine, quo-
niam in te speravi, dixi Domino,
Deus meus es tu. Propter hoc.
Gloria. Et exultavit.
In secundo Xocturno.
Ant. Bonorum meorum non in-
diges, in te speravi, conserva me,
Domine.
Ps. Conserva (xv. p. 17).
Ant. Inclina, Domine, aurem
tuam michi, et exaudi verba mea.
Ps. Exaudi, Domine (xvi. p. 19).
Ant. . Dominus firmamentum
meum et refugium meum.
Ps. Diligam (xvii. p. 20).
V. Media nocte surgebam : ad
confitendum tibi.
E. Super judicia justificationis
tuse.
Lectio iiii. (Eom. i. 18.)
Revelatur enim ira Dei de caelo
super impietatem et omnem injus-
ticiam hominum, eorum qui veri-
tatem Dei in injusticia detinent :
quia quod notum est Dei mani-
festum est in iilis. Deus enim illis
manifestavit. Invisibilia enim ip-
sius a creatura nruncli per ea quas
facta sunt intellecta conspiciuntur.
Sempiterna quoque ejus virtus et
divinitas, ita ut sint inexcusabiles,
quia cum cognovissent Deum non
sicut Deum glorificaverunt aut gra-
tias egerunt : sed evanuenmt in
cogitationibus suis, et obscuratum
est insipiens cor eorum. Dicentes
enim se esse sapientes stulti facti
sunt. Et mutaverunt gloriam in-
corruptibilis Dei in similitudinem
imaginis corruptibilis hominis, et
volucrurn, et quadrupedum et ser-
pentium. Propter quod tradidit
illos Deus in desideria cordLs eorum,
in immundiciam, ut contumeliis affi-
ciant corpora sua in semetipsis :
quia comniutaverunt veritatem Dei
in mendacium et coluerunt et ser-
vierunt creaturse potius quam Crea-
tori, qui est benedictus in secula.
Amen. Tu autem.
E. 4. Notas michi fecisti, Do-
mine, vias vitae, adimplebis me
Iseticia cum vultu tuo. Delecta-
tiones in dextera tua usque in
finem.
V. Conserva me, Domine, quo-
niam in te speravi, dixi Domino,
Deus meus es tu. Delectationes.
Lectio v. (Eom. i. 26—32.)
TVadidit Deus impios et injustos
homines in passiones ignoininia\
Xam feruinse eorum immutaverunt
naturalern usum in eum usum qui
est contra naturam. Similiter autem
et masculi relicto naturali usu femi-
noe exarserunt in desideriis suis :
invicem masculi in masculos turpi-
tudinem operantes, et mercedem
quam oportuit erroris sui in semet-
ipsis recipientes. Et sicut non pro-
baverunt Deum habere in noticia,
tradidit illos Deus in reprobum
sensum : ut faciant ea qure non con-
veniunt : repletos omni iniquitate,
malicia, fornicatione, avaricia, ne-
quitia, plenos invidia, homicidio,
contentione, dolo, malignitate, su-
surrones, detractores, Deo odibiles,
contumeliosos, superbos, elatos, in-
ventores malorum, parentibus non
obedientes, insipientes, incompositos,
sine affectione, absque fcedere, sine
misericordia. Qui cum justiciam
Dei cognovissent, non intellexerunt
quoniam qui talia agunt digni sunt
morte. Xon solum qui ea faciunt, sed
etiam qui consentiunt facientibus.
E. 5. Diligam te, Domine, virtus
mea. Dominus firmamentum meum
et refugium meum.
V. Laudans invocabo Dominum :
et ab inimicis meis salvus ero. Do-
minus.
CCCCXl
DOMINICA PRIMA POST OCTAVAS EPYPHANI^.
CCCCXll
Lectio vi. {Rom. cap. ii. 1.)
Propter quod inexcusabilis es, O
homo : omnis qui judicas. In quo
enim judicas alterum, teipsum con-
demnas. Eadem enim agis qua3
judicas. Scimus enim quoniam ju-
dicium Dei est secundum veritatem
in eos qui talia agunt. Existimas
autem hoc, O homo qui judicas eos
qui talia agunt et facis ea, quia tu
effugies judicium Dei 1 An divitias
bonitatis ejus, et patientise, et long-
animitatis contemnis, ignorans quo-
niam benignitas Dei ad pcenitentiam
te adducit? Secundum duriciam
autem tuam et impoenitens cor the-
saurizas tibi iram in die irae et reve-
lationis justi judicii Dei, qui reddet
unicuique juxta opera sua : his
quidem qui secundum patientiam
boni operis gloriam, et honorem, et
incorruptionem quaerentibus vitam
seternam. His autem qui ex con-
tentione, et qui non acquiescunt
veritati, credunt autem iniquitati :
ira et indignatio, tribulatio et an-
gustia in omnem animam operantis
malum, Judei primum, et Greci.
Gloria autem, honor, et pax omni
operanti bonum : Judeo primum, et
Greco.
R. 6. Domini est terra et pleni-
tudo ejus. Orbis terrarum et uni-
versi Qui habitant in eo.
V. Ipse super maria fundavit
eum : et super flumina prseparavit
eum. Orbis. Gloria. Qui.
In lertio Noctumo.
Ant. Praeceptum Domini luci-
dum illuminans oculos.
Ps. Cseli enarrant (xviii. p. 23).
Ant. Impleat Dominus omnes
petitiones tuas.
Ps. Exaudiat (xix. p. 25).
Ant. Domine, in virtute tua lse-
tabitur rex.
Psalmus Ipsum (xx. p. 26).
V. Exaltare, Domine, in virtute
tua.
R. Cantabimus et psallemus vir-
tutes tuas.
Secundum Lucam ii. (42 — 52).
Cum factus esset Jesus annorum
duodecim : ascendentibus illis Hie-
rosolimam secundum consuetudinem
diei festi : consummatisque diebus
ut redirent remansit puer Jesus in
Hierusalem, et non cognoverunt pa-
rentes ejus. Et reliqua.
Omelia venerabilis Bedce presbiteri
(xi. libri primi. &.).
Quod Dominus per omnes annos
cum parentibus in pascha Hiero-
solymam venit, hunianae nimirum
est humilitatis indicium. Hominis
namque est ad offerenda Deo sacri-
ficiorum spiritualium vota concur-
rere, et auctorem suum orationibus
lachrimisque sibi conciliare profusis.
Fecit ergo Dominus inter homines
homo natus, quod faciendum ho-
minibus per angelos imperaverat
Deus. Servavit ipse legem quam
dedit, ut nobis qui puri homines
sumus servandum per omnia quic-
quid Deus jubet ostenderet. Se-
quamur ergo iter humanse conversa-
tionis ejus si Deitatis gloriam delec-
tamur intueri : si optamus videre
eum, et habitare in domo seterna in
cselis omnibus diebus vitae nostrse :
si juvat videre voluntatem Domini,
et protegi a templo sancto ejus. Et
ne ulla in seternum malorum aura
pulsemur, meminerimus prsesentis
ecclesiae domum necessariis precum
mundarum frequentare muneribus.
R. 7. Ad te, Domine, levavi
animam meam. Deus meus, in te
confido, non erubescam.
V. Neque irrideant me inimici
mei, etenim universi qui sustinent
te confundentur. Deus.
Lectio viii. Quod ipse duodennis
in templo sedit in medio doctorum
audiens et interrogans illos, humana^
CCCCXlll
DOMINICA PRIMA POST OCTAVAS EPYPHANI^E.
CCCCXIV
fragilitatis est indicium, immo etiam
exiinium discendse humilitatis ex-
emplum. Dei quippe virtus et Dei
sapientia seternaque Divinitas lo-
quitur, Ego sapientia habito in
consilio : et eruditis intersum cogi-
tationibus. Meum est consilium et
aequitas : mea est prudentia, mea
est fortitudo. Per me reges reg-
nant : et conditores legum justa
decernunt. Beatus autem homo qui
audit me : et qui vigilat ad fores
meas quotidie, et observat ad postes
ostii mei. Ipsa homine induta ad
erudiendos homines advenire clig-
nata est, ut nimirum hominibus
quamvis summo ingenio prseditis ne-
cessariam discendi verbi formam
praerogaret : ne si qui discipuli ve-
ritatis fieri refugerent, magistri effi:
cerentur erroris.
R. 8. Aucli, Domine, vocem lau-
dis tuae. Ut enarrem universa mi-
rabilia tua.
V. Domine, dilexisti decorem
domus tuae : et locum habitationis
gloriae tuae.
Ut enarrem.
Lectio ix. Bene qui juvenis erat
doctrinse subiturus ofncium, puerulus
adhuc seniores audit et interrogat :
ut videlicet provida dispensatione
eorum compescat audaciam, qui non
solum indocti sed etiam impubes ad
docendum prorumpere magis quam
ad discendum volunt submitti. Se-
quamur iter ejus humanitatis si nos
mansio divinae delectat visionis :
memores semper illius praecepti;
Audi, fili mi, disciplinam patris tui,
et ne dimittas legem matris tuse :
ut addatur gratia capiti tuo, et
torques collo tuo. Per auditum
quippe disciplinae paternae, ac per
observantiam maternae legis, gratia
capiti nostro et collo torques ad-
ditur : quia quanto quis divinis
intentus fuerit auscultare prseceptis,
quanto ea quae didicerit in unitate
matris ecclesiae diligentius observare
studuerit, tanto et nunc dignius ad
honorem praedicandi, et in futuro
sublimius ascendet ad beatitudinem
cum Christo sine fine regnandi
R. 9. Abscondi tanquam aurum
peccata mea : et celavi in sinu meo
iniquitatem meam. Miserere mei,
Deus, secundum magnam miseri-
cordiam tuam.
V. Quoniam iniquitatem meam
ego agnosco, et delictum meum con-
tra me est semper : tibi soli peccavi
Miserere. Gloria. Miserere.
Hoc Responsorium subsequens non
dicitur ad Jlatutiiuis : sed ad Pro-
cessionem in ferialibus diebus per
Quadragesimam.
R. Afflicti pro peccatis nostris,
quotidie cum lachrymis expectemus
finem nostrum, dolor cordis nostri
ascendat ad te, Domine, Ut eruas
nos a malis quae innovantur in
nobis.
V. Domine Deus Israel, exaudi
preces nostras : auribus percipe do-
lorem cordis nostri. Ut.
Versiculus ante Laudes. Excelsus
super omnes gentes Dominus.
R. Et super caelos gloria ejus.
Iste Yersus et alii prcedicti Versus
de Nocturnis dicuntur usque ad
Quadragesimani) et a Deus omnium
usque ad Adventum, quando de Do-
minica agitur.
In~ Laudibus.
Ant. Begnavit Dominus prae-
cinctus fortitudine cum decore vir-
tutum, cujus sedes est in seternum.
Ps. Dominus regnavit (xcii. p.
29).
Ant. Sciamus omnes quia Do-
minus ipse est Deus, cui jubilemus
et laudemus nomen ejus in aeternum.
Ps. Jubilate (xcix. p. 29).
Ant. Benedicam te, Domine, in
vita mea, ut videam virtutem tuam
et gloriam tuam.
Ps. Deus Deus (Ixii. p. 30).
Ant. Omnis creatura caeli et terrae
ccccxv
DOMINICA PRIMA POST OCTAVAS EPYPIIANL/E.
CCCCXVl
benedicat Dominum : hymnum dicat
et superexaltet eum in secula.
Ps. Benedicite (p. 31).
Ant. Spiritus omnis laudet Do-
minum, quia ipse dixit, et facta sunt
omnia : mandavit, et creata sunt
universa.
Ps. Laudate (cxlviii. — cl. p. 32).
Istce prcedictoz Antiphonce super
Laudes dicuntur hac die Dominica,
et quando ultimo cantetur Hystoria
Domine ne in ira ante Septuagesimam
tantum, ceteris autem mediis Do-
minicisprima istarum Antiphonarum
tantum dicitur. Quando vero cdiquod
Festum ix Lectionum in prima Do-
minica qua hichoanda est Hystoria
prcedicta celebratum fuerit, vel Me-
moria facta fuerit : tunc in proxima
Dominica sequenti dicitur hcec sola
Antiphona Regnavit Dominus, nisi
ultima fuerit Dominica ante Septua-
gesimam, in qua Dominica omnes
Antiphonce dicantur.
Capitulum. (Apoc. vii. 12.)
Benedictio et claritas, et sapientia
et gratiarum actio : honor et virtus
et fortitudo Deo nostro in secula
seculorum. Amen.
Hymnus.
^Eterne rerum conditor,
noctem diemque qui regis
et temporum das tempora
ut alleves fastidium.
Prseco diei jam sonet
noctis profundae pervigil
nocturna lux viantibus
Hoc excitatus lucifer
solvit polum caligine :
hoc omnis errorum chorus
viam nocendi deserit.
Hoc nauta vires colligit,
pontique mitescunt freta :
hoc ipsa petra ecclesise
canente culpam diluil.
Surgamus omnes strennue,
gallus jacentes excitat :
et somnolentos increpat
gallus negantes arguit.
Gallo canente spes redit
segris salus refunditur :
mucro latronis conditur,
lapsis fides revertitur.
Jesu, labentes respice,
et nos videndo corrige :
si respicis lapsus cadunt
fletuque culpa solvitur.
Tu lux ref ulge sensibus
mentisque somnum discute :
te nostra vox primum sonet,
et vota solvamus tibi
Deo Patri (p. clxvi.).
V. Dominus regnavit.
E. Decorem induit. Alleluya.
Iste Versus cum prcedicto Gapitulo
dicatur in omnibus Dominicis ante
Laudes usque ad Septuagesimam,
et a Deus omnium usque ad Ad-
ventumDomini, quando de Dominica
agitur.
Ant. Fili, quid fecisti nobis sic,
ego et pater tuus dolentes qusere-
bamus te : quid est quod me queere-
batis, nesciebatis .quia in his quae
Patris mei sunt oportet me esse.
Ps. Benedictus (p. 31).
Oratio. Yota, qusesumus, Do-
mine (p. ccciv).
Memoria de sancta Maria.
Ad Primam.
Hymnus. Jam lucis, p. 37.
Ant. Dominus regit me, et nichil
mihi deerit : in loco pascuse ibi me
collocavit.
Ps. Deus Deus meus respice
(xxi. p. 37).
Et ceteri Psalmi consueti dicantur,
sicut in prima Dominica Adventus
Domini prcenotatum est, cum prce-
dicta Antiphona omnibus Dominicis
usque ad Septuagesimam, et a Deus
CCCCXVll FERIA II. EBDOMAD.E I. POST OCTAVAS EPYPHANLE. CCCCXVlll
omnium usque ad Adventum Domini,
quando de Dominica agitur tantum.
Cetera omnia quce ad Primam
pertinent more solito expleantur : ita
tamen quod usque ad Purificationem
dicatur Responsorium Jesu Christe
cum Versu Qui de virgine.
Ad Tertiam.
Hymnus. Nunc sancte, p. 57.
Ant. Laus et perennis.
Ps. Legem pone (cxviii. 33, p. 57).
Cap. Gratia Doniini.
R. Inclina cor meum.
V. Ego dixi.
JJt in Psalterio notatur : cum Ora-
tione Yota, quaesunius (p. cccciii.).
Ad Sextam.
Hymnus. Kector potens, p. 61.
Ant. Gloria laudis.
Ps. Defecit (cxviii. 81, p. 61).
Cap. Tres sunt.
R. In Eeternum.
V. Dominus regit.
TJt in Psalterio notatum est.
Oratio. Yota, qusesumus.
Ad Noxam.
Hymnus. Rerum Deus, p. 65.
Ant. Ex quo.
Ps. Mirabilia (cxviii. 129, p. 65).
Cap. Unus Dominus.
E. Clamavi.
¥,. Ab occultis. Ut in Psalterio
notatum est.
Oratio. Yota, qua^sumus, Domine.
Istce Horce supradicto modo di-
cuntur usque ad Septuagesimam in
diebus Dominicis tantum, et a Deus
omnium usque ad Adventum Domini,
quando de Dominica agitur.
Ad Secuxdas Yesperas.
Ant. Sede a dextris.
Ps. Dixit Dominus (cix. p. 191).
Et alice Antiphonoz cum suis
Psalmis, sicut in Psalterio notatum
est.
Capitidum. (2 Thess. iii. 5.)
Dominus autem dirigat corda et
corpora nostra in charitate Dei, et
patientia Christi. Deo gratias.
Hoc capitulum dicatur in omnibus
Dominicis, et in feriis, usque ad
Septuagesimam, et a Deus omnium
usqu.e ad Adrentum Domini ad Ves-
peras, quando de Temporali agitur.
Dicetur etiam inferiis infra Septua-
gesimam usque ad Quadragesimam
ad Vesperas, quando de feria agitur.
Hymnus. Lucis creator. Require
in Psalterio (p. 195).
Hic Hymnus dicatur ad Vesperas
omnibus Dominicis usque ad Quadra-
gesimam : dicetur etiam a Deus om-
nium usque ad Adventum Domini,
tam in feriis quam in Dominicis,
quando de Temporali agitur.
V. Dirigatur, Domine.
Iste Versus dicatur ad Vesperas
omnibus Dominicis diebus et inferiis
usque ad quadragesimam, et a Deus
omnium usque ad Adventum Domini,
quando de Temporali agitur.
Ant. Puer Jesus pronciebat setate
et sapientia : coram Deo et ho-
minibus.
Ps. Magnificat.
Oratio. Yota, qusesumus, Do-
mine (p. cccciv.).
Feria ii.
Invitatorium. Yenite, exultemus
Domino.
Ps. Jubilemus Deo (xciv. 1. b.
p. 2).
Hymnus. Somno refectis artubus,
p. 69.
Ad Nocturnum.
Ant. Dominus defensor.
Ps. Dominus illuminatio (xxvi.
p. 69).
Et alice Antiphonce cum suis
Psalmisj sicut in Psalterio notatum
est.
S. B. I.
CCCCXIX FERIA II. EBDOMAD.E I. POST OCTAVAS EPYPHANI^. CCCCXX
V. Domine in cselo misericordia
tua.
R. Et veritas tua usque ad nubes.
Lectio i. (Roma.ii. [12].)
Quicunque enim sine lege pec-
caverunt, sine lege peribunt. Et
quicunque in lege peccaverunt, per
legem judicabuntur. Non enim au-
ditores legis justi sunt apud Deum,
sedfactores legis justificabimtur. Tu.
R. 1. Quam magna multitudo
dulcedinis tuae, Domine. Quam abs-
condisti timentibus te.
V. Perfecisti eis qui sperant in
te : in conspectu filiorum hominum.
Quam abscondisti.
Lectio ii. (Rom. ii. [14].)
Cum enim gentes quse legem non
habent naturaliter, ea quse legis
sunt faciunt, ejusinodi legem non
habentes : ipsi sibi sunt lex, qui
ostendunt opus legis scriptum in
cordibus suis, testimonium reddente
illis conscientia ipsorum, et inter se
invicem cogitationum accusantium,
aut etiam defendentium, in die cum
judicaverit Deus occulta hominum
secundum evangelium meuin, per
Jesum Christum. Tu autem.
R. 2. Benedicam Dominum in
omni tempore. Semper laus ejus in
ore meo.
V. In Domino laudabitur anima
mea, audiant mansueti et lcetentur.
Semper.
Lectio iii. (Rom. ii. 17.)
Si autem tu Judeus cognominaris,
et requiescis in lege, et gloriaris in
Deo, et nosti voluntatem ejus, et
probas utiliora instructus per legem :
confidis teipsum esse ducem cseco-
rum, lumen eorum qui in tenebris
sunt, eruditorem insipientium, ma-
gistrum. infantium, habentem for-
mam scientire et veritatis in lege.
Qui ergo alium doces, teipsum non
doces ? Qui pnedicas non furandum,
f uraris 1 Qui dicis non mcechandum,
moecharis? Qui abominaris ydola,
sacrilegium facis 1 Qui in lege glori-
aris, per praevaricationem legis Deum
inhonoras? Nomen enim Dei per
vos blasphematur inter gentes : sicut
scriptum est. Circuncisio quidem
prodest, si legem observes. Si autem
praevaricator legis sis, circuncisio tua
prseputium facta est.
R. 3. Delectare in Domino. Et
dabit tibi petitiones cordis tui.
V. Spera in Domino et fac boni-
tatem : et inhabita terram et pasceris
in divitiis ejus. Et dabit. Gloria.
Et.
V. Fiat misericordia tua, Domine,
super nos.
R. Quemadmodum speravimus
in te.
Iste Yersus dicitur ante Laucles in
omnibus feriis a Domine ne in ira
usque ad Quadragesimam, et a Deus
omnium usque ad A dventum Domini,
quando deferia agitur.
In Laudibus.
Ant. Miserere.
JJs. Ipsinn (l. p. 85).
Et aiice Antiphonai cum suis
Pscdmis, ut in Psalterio notatum est.
Capitulum. (1 Corinth. xvi. [13].)
Yigilate et orate, state in fide,
viriliter agite, et confortamini ; et
onmia vestra in charitate fiant.
11 oc capitulum dicatur in omnibus
feriis ad Laudes usque ad Caput
Jejunii, et a Deus omnium usque ad
Adventum Domini, quando de feria
agitur.
Ilymnus. Splendor paternse gloriae.
ut in Pscdterio notatur (p. 88).
V. In matutinis, Domine, medi-
tabor in te.
R. Quia fuisti adjutor meus.
Iste Versus dicatur in omnibus
feriis ad Laudes usque ad Quadra-
CCCCXxi AD HOEAS : FERIA II. EBD. I. POST OCT. EPYPHANI^. CCCCXXll
gesimam, et a Deus omnium usque
ad Adventum Domini, quando de
ferla agitur.
Ant. Benedictus I)eus Israel.
Ps. fpsum (p. 35).
Kyrieleyson.
Preces ut in Psalterio notatum est
post nocturnum Doniinus illuminatio
mea (p. 89)*.
Oratio. Yota, quresumus.
Quotidie jiant Memorice de sancta
3fa7'ia, et de Omnibus Sanctis, in
feriis et in Festis iii Lectionum, usque
ad Caput Jejunii tam ad Vesperas
quam ad Matutinas.
Be sancta Maria fiat Memoria
supradicto modo usque ad Purifica-
tionem. Post Purificationem
vero usque ad Caput Jejunii, in pro-
festis dielus :
Ad Matutinas.
Memoria de sancta Maria (pp.
91, 93).
Ant. Beata mater. V. Post partum.
Oratio. Famulorum. Vel Oratio. Om-
nipotens sempiterne Deus, nos famu-
los. Kon dicitur Oratio Concede,
qusesumus, misericors Deus, fragili-
tati acl Memoriam de sancta Maria :
nisi ad processionem tantum.
Memoria de Omnibus Saxctis (p.
93).
Ant. Exultabunt sancti. V. Mira-
bilis Deus. Oratio. Iniirmitatem.
Alia Oratio. Omnium sanctorum.
Alia Oratio. Yide, Domine.
Oratio. Tribue, quaesunius, Domine.
Ad Pbimam.
Ant. Deus, exaudi orationem
meam : auribus percipe verba oris
mei.
Ps. Deus, in nomine tuo (liii.
p. 42).
Cetera omnia quai ad Primam
pertinent, ut in secunda feria Ad-
ventus Domini supra dictum est, ex-
pleantur : ita tamen quod Eespon-
sorium Jesu Christe dicatur usque
ad Purificationem, cum Versu Qui
de Yirgine [dignatus es nasci, Mise-
rere nobis, &c, p. 50].
Ar> Tertiam.
Ant. Yeniat michi.
Ps. Legem pone (c
«,
p. 57).
Cap. Sana me, Domine.
P. Sana Domine. V. Adjutor.
Eequire omnia ista in Psalterio
post Legem pone.
Ad Sextam.
Ant. !Non confuudar.
Ps. Defecit (cxviii. 81, p. Gl).
Cap. Omnia probate.
P. Benedicam. V. Dominus
regit me.
Pequire omnia ista post Psalmum
Defecit in Psalterio.
Ad Nonam.
Ant. Juxta eloquium.
Ps. Mirabilia (cxviii. 129, p. 65).
Cap. Alter alterius.
B. Bedime me. V. Ab occultis.
Require omnia ista in Pscdterio
post Psalmum Mirabilia.
fforce prozdictm dicuntur supra-
dicto modo in omnibus feriis usque
ad Quadragesimam, et a Deus om-
nium usque ad Adventum Domini,
quando deferia agitur.
Ad Yesperas.
Ant. Inclinavit.
Ps. Dilexi (cxiiii. p. 196).
Cap. Dominus autem dirigat.
ffymnus. Immense cseli conditor.
* hoc est, post Matutinas (et Laudes) de ii. Feria (pp. 69—89) cruae initium habent
cum Ps. xxvi., p. 69.
o2
CCCCXXlll FERIA III. EBDOMAD^E I. POST OCTAVAS EPYPHANIiE. CCCCXxiv
V. Dirigatur.
Ant. Magnificet.
Ps. Magnificat.
Require omnia ista in Psalterio
cum suis Antiphonis, sicut ibidem
notatum est.
Preces et Oratio ut supra.
Memoria de sancta Maria ut su-
p>ra usque ad Purijicationem. Post
Purificationem, Ant. Sancta Maria.
V. Sancta Dei genitrix.
Vel alia Ant. Sancta Dei genitrix.
V. Post partum.
Vel alia Ant. In prole mater.
V. Sancta Dei genitrix.
Oratio. Eamulorum. Vel Oratio.
Omnipotens sempiterne. ut supra
ad Matutinas.
Memoria de Omnibus Sanctis.
Ant. Sancti Dei omnes. Vel
Ant. Sanctorum precibus. Vel Ant.
Omnes electi. Vel Ant. O quam.
V. Lsetamini.
Oratio. Infirmitatem. Vel alice
Orationes, ut supra ad Matutinas :
quaire in secunda feria post Hysto-
riam Deus omnium.
Isti duo Versus, qui dicuntur ad
Memoriam de Omnibus Sanctis, vide-
licet ad Matutinas et ad Vesperas, non
variantur : nisi quando Versus Laeta-
mini ad primas Vesperas de die di-
citur : tunc ad Memoriam de Om-
nibus Sanctis dicetur Versus Exultent
justi. Similiter ad Matutinas, quando
Versus Mirabilis Deus in Laudibus
dicitur : tunc ad Memoriam de Om-
nibus Sanctis dicetur Versus Justo-
rum animse (p. 95). Quod per totum
annum observetur : nisi in Adventu
Bomini, et in tempore Paschali, et
cetera.
Feria iii.
Invitatorium. Jubilemus (p. 95).
Ps. Venite (xciiii. p. 2).
Hymnus. Consors paterni luminis.
Super Nocturnum, Ant. Ut non
delinquam [in lingua mea].
Ps. Dixi custodiam (xxxviii. p.
95).
Et alioz Antiphonm cum suis
Psalmis, ut in Psalterio ibidem no-
tatum est.
V. Immola Deo sacrificium laudis.
R. Et redde Altissimo vota tua.
Lectio i. (Poma. ii. 26.)
Si igitur prseputium justitias legis
custodiat : nonne prseputium illius
in circuncisionem reputabitur, et
judicabit quod ex natura est prse-
putium, legem consummans, te qui
per litteram et circuncisionem prse-
varicator legis esl Non enim qui
in manifesto Judeus est, neque quse
in manifesto in carne est circuncisio :
sed qui in abscondito Judeus est,
et circuncisio cordis in spiritu non
littera : cujus laus non ex hominibus,
sed ex Deo est.
R. 1. Auribus percipe, Domine,
lachrymas meas, ne sileas a me ; re-
mitte michi. Quoniam incola ego
sum apud te et peregrinus.
V. Dixi custodiam vias meas ut
non delinquam in lingua mea. Quo-
niam incola.
Lectio ii. (Roma. iii. 1.)
Quid ergo amplius est Judeo, aut
quse utilitas circuncisionis 1 Multum
per omnem modum. Primum qui-
dem, quia credita sunt illis eloquia
Dei. Quid enim si quidam eorum
non crediderunt ? • Nunquid incredu-
litas illorum fidem Dei evacuavit?
Absit. Est autem Deus verax,
omnis autem homo mendax, sicut
scriptum est, Ut justificeris in ser-
monibus tuis : et vincas cum judi-
caris.
R. 2. Statuit Dominus supra pe-
tram pedes meos : et direxit gressus
meos Deus meus. Et immisit in os
meum canticum novum.
V. Expectans expectavi Domi-
num : et respexit me. Et immisit.
CCCCXXV FEPJA IV. EBDOMADJE I. POST OCTAVIS EPYPHAXI.E. CCCCXXvi
Lectio iii. [Rom. iii. 5.]
Si autern iniquitas nostra justiciam
Dei commendat, quicl dicemus \ lS"un-
quid iniquus Deus est qui infert
iram? Secundum hominem dico.
Absit. Alioquin, quomodo judica-
bit Deus hunc mundum? Si enim
veritas Dei in meo mendacio abun-
davit in gloriam ipsius : quid adhuc
et ego tanquam peccator judicor ; et
non sicut blasphemamur, et sicut
aiunt quidam nos dicere, Faciamus
mala ut veniant bona 1 Quorum
damnatio justa est. Tu autem.
R. 3. Ego dixi, Domine, miserere
mei. Sana animam meam quia pec-
cavi tibi.
V. Domine, ne in ira tua arguas
me, neque in furore tuo corripias
me. Sana. Gloria. Sana.
V. Fiat misericordia tua.
In Laudibus.
Ant. Secundum magnam. Et
alice Antiphonce cum suis Psalmis,
ut in Psalterio ibidem notatum est
(p. 109).
Cap. Yigilate.
Hymnus. Ales diei nuncius,£>. 111.
F. In matutinis.
Ant. Erexit Dominus. Ps. Bene-
dictus. Ut in Psalterio ibidem nota-
tum est (35).
Ad Vesperas.
Ant. In domum.
Ps. Lsetatus (cxxi. p. 199).
Et alia3 Antiphonce cum suis
Psalmis, ut in Psalterio ibidem no-
tatum est.
Cap. Dominus autem dirigat.
Hymnus. Telluris ingens con-
ditor, p. 201.
V. Dirigatur, Domine.
Ant. Exultavit.
Ps. Magnificat (p. 221).
Ut in Psalterio ibidem notatum est
Feria IV.
Invitatorium. Inmanutua(p. 111).
Ps. Yenite.
Ilymnus. Rerum Creator optime.
Super Nocturnum, Ant. Avertet
Dominus.
Ps. Dixit insipiens (lii. p. 112).
Et alice Antiphonce cum suis Psal-
mis, ut in Psalterio ibidem notatum
est.
V. Deus, vitam meam annunciavi
tibi.
R. Posuisti lachrymas meas in
conspectu tuo.
Lectio i. (Poma. iii. 9.)
Quid igitur? PraBcellimus eos?
Kequaquam. Causati enim sumus
Judeos atque Grecos omnes sub pec-
cato esse, sicut scriptum est : quia
non est justus quisquam ; non est in-
telligens ; non est requirens Deum.
Omnes declinaverunt simul inutiles
facti sunt : non est qui faciat bonum,
non est usque ad unum. Sepulchrum
patens est guttur eorum, linguis suis
dolose agebant : venenum aspidum
sub labiis eorum. Quorum os male-
dictione et amaritudine plenum est :
veloces pedes eorum ad effundendum
sanguinem. Contritio et infelicitas
in viis eorum, et viam pacis non cog-
noverunt : non est timor Dei ante
oculos eorum. Tu autem, Domine.
R. 1. Ke perdideris me, Domine,
cum iniquitatibus meis. Neque in
finem iratus reserves mala mea.
V. Miserere mei, Deus, miserere
mei : quoniam in te confidit anima
mea. Neque in.
Lectio ii. [Rom. iii. 19.]
Scimus autem quoniam qusecun-
que lex loquitur, his qui in lege sunt
loquitur, ut omne os obstruatur, et
fiat subditus omnis mundus Deo :
quia ex operibus legis non justifica-
CCCCXXVll
FERIA V. POST OCTAVAS EPYPHANI.E.
CCCCXXVlll
bitur omnis caro coram illo. Per
legem enim cognitio peccati. Nunc
autem sine lege justicia Dei mani-
festata est : testificata a lege et pro-
phetis. Tu autem, Domine, mise-
rere nostri.
R. 2. Paratum cor meum, Deus,
paratum cor meum. Cantabo et
psalmum dicam Domino.
V. Exurge gloria mea : exurge
psalterium et cythara, exurgam cli-
luculo. Cantabo et psalmum.
Lectio iii. \_Rom. iii. 22.]
Justitia autem Dei est per fidem
Jesu Christi in omnes et super
omnes qui credunt in eum. Non
enim est distinctio. Omnes enim
peccaverunt, et egent gloria Dei :
justificati gratis per gratiam ipsius,
per redemptionem qiue est in Ohristo
Jesu, quem proposuit Deus propicia-
torem per fidem in sanguine ipsius,
ad ostensionem j usticise suse, propter
remissionem praecedentium delicto-
rum in sustentatione Dei ad osten-
sionem justitise ejus in hoc tempore :
ut sit ipse justus, et justificans eum
qui ex fide est Jesu Christi.
R. 3. Adjutor meus, tibi psallam,
quia Deus susceptor meus es. Deus
meus misericordia mea.
V. Eripe me de inimicis meis,
Deus meus : et ab insurgentibus in
me libera me. Deus. Gloria. Deus.
V. Fiat misericordia tua, Do-
mine.
In Laudibus.
Ant. Amplius (p. 12G).
Ps. Miserere (l. p. 85).
Et alice Antiphonce cum suis Psal-
mis, ut in Psalterio ibidem notatum
est.
Cap. Yigilate.
Hymnus. JSTox et tenebrse, p. 127.
V. In matutinis.
Ant. Salutem. Ut in Psalterio
ibidem notatum est.
Ad Vesperas.
Ant. Beatus vir (p. 202). Et
alioB Antiphonce cum suis Psalmis,
ut in Psalterio ibidem notatum est.
Cap. Dominus autem (p. 195).
PLymnus. Cseli Deus, p. 204.
V. Dirigatur.
Ant. Eespexisti (p. 204).
Ps. Magnificat.
Ut in Psalterio ibidem notatum est.
Fepja v.
Invitatorium. Adoremus Domi-
num [Quoniam ipse fecit nos].
Ps. Venite.
Ilymnus. Nox atra, p. 128.
Super Noctumum, Aut. Domine
Deus.
Ps. Salvum secundus (Ixviii. p.
128).
Et alice Antiphonce cum suis Psal-
mis, ut in Psalterio ibidem notatum
est.
V. Gaudebunt labia mea cum
cantavero tibi.
R. Et anima mea quam redemisti.
Lectio i. (Roma. iii. 27.)
Ubi est ergo gloriatio tua? Ex-
clusa est. Per quam legem ? Fac-
torum? Non: sed per legem fidei.
Arbitramur enim justificari homi-
nem per fidem, sine operibus legis.
An Judeorum Deus tantum 1 Nonne
etgentium'? Immo et gentium. Quo-
niam quidem unus est Deus qui justi-
ficat circuncisionem ex fide : et pr?e-
putium per fidem.
R. 1. Deus, in te speravi, Do-
mine : non confundar in seternum.
In tua justitia libera me et eripe me.
V. Esto michi in Deum protecto-
rem, et in locum munitum, ut salvum
me facias. In tua.
Lectio ii. (Rom. iii. 31.)
Legem ergo destruimus per fidem %
Absit : sed et legem statuimus. Quid
ergo dicemus invenisse Abraham pa-
ccccxxix
FERIA VI. POST OCTAVAS EPYPHANLE.
ccccxxx
trem nostrum secimdum carnem ? Si
enim Abraham ex operibus legis jus-
tificatus est : habet gloriam, sed non
apucl Deum. Quid enim scriptura
dicit? Credidit Abraham Deo : et
reputatum est ei ad justitiam.
R. 2. Repleatur os meum laude,
ut hynmum dicam gloriae tuae : tota
die magnificentiae tuae, noli me proji-
cere in tempore senectutis. Cum cle-
fecerit virtus mea, Deus, ne derelin-
quas me.
V. Gaudebunt labia mea cum
cantavero tibi : et anima mea quam
redemisti. Cum defecerit virtus.
Zectio iii. (Rom. iv. 4.)
Ei autern qui operatur, merces
non imputatur secundum gratiam :
sed secundum debitum. Ei vero qui
non operatur, credenti autem in eum
qui justificat impium, reputatur fides
ejus ad justitiam, secundum proposi-
tum gratiae Dei : sicut et Davicl dicit
beatitudinem hominis cui Deus ac-
cepto fert justitiam sine operibus,
Beati quorum remissae sunt iniqui-
tates : et quorum tecta sunt peccata.
Beatus vir cui non imputavit Do-
minus peccatum. Beatitudo ergo
hsec in circuncisione tantum manet :
an etiam in praeputio ? Dicimus
enim quia reputata est Abrahse fides
ad justitiam. • Quomodo ergo repu-
tata est? In circuncisione an in
prreputio] Xon in circuncisione :
sed in praeputio. Tu autem, Domine.
R. 3. Gaudebunt labia mea clurn
cantavero tibi. Et anima mea quam
redemisti, Domine.
V. Sed et lingua mea meditabitur
justitiam tuam tota die laudem tuam.
Et. Gloria. Et.
V. Eiat misericordia.
Ix Laudibus.
Ant. Tibi soli (p. 145).
JPs. Miserere (l. p. 85).
Et alica Antiphonce cv.m suis Psal-
mis, ut in Psalterio ibidem [p. 145]
notatum est.
Cap. Yigilate et orate.
Hijmnus. Lux ecce, p. 148.
V. In matutinis.
Ant. In sanctitate.
Ps. Benedictus. Ut in Psalterio
ibidem notatum est.
Ad Vesperas.
Ant. Et omnis (p. 205).
Ps. Memento (cxxxi. p. 204).
Et alicn AntiphoncB cum suis Psal-
mis, ut in Psalterio ibidem notatu.m
est.
Cap. Dominus autem dirigat.
Hymnus. ATagnae Deus potentiae,
p. 209.
V. Dirigatur.
Ant. Deposuit.
Ps. Magnificat. Ut in Psalterio
ibidem notatum est.
Fepja VI.
Invitaiorium. Dominum qui (p.
149).
Ps. Yenite.
Hymnus. Tu Trinitatis unitas.
Super Xocturnum, Ant. Exultate.
Ps. Ipsum (Ixxx. p. 149).
Et ceterce Antiphonce cum suis Psal-
mis, ut in Psalterio ibidem notatum
est.
V. Intret oratio mea in conspectu
tuo (p. 165).
Lectio i. (Pom. iv. 11.)
Et signum accepit circuncisionis,
signaculum justitise fidei quae est in
praeputio : ut sit pater omnium cre-
dentium per prreputium, ut reputetur
et illis ad justiciam : et sit pater cir-
cuncisionis, non liis tantum qui sunt
ex circuncisione, sed et his qui sec-
tantur vestigia fidei quae est in prae-
putio patris nostri Abrahae.
1 R. Confitebor tibi, Domine
Deus, in toto corde meo, et honorifi-
cabo nomen tuum in setemum. Quia
CCCCXXXl
SABBATO POST OCTAVAS EPYPHANI^.
CCCCXXXU
misericordia tua, Doniine, magna est
super me.
V. Et eripuisti animam meam ex
inferno inferiori.
Quia.
Lectio ii. (Eom. iv. 13.)
Non enim per legem promissio
Abrahse, aut semini ejus, ut heres
esset mundi : sed per justitiam fidei.
Si enim qui ex lege heredes sunt :
exinanita est fides, abolita est pro-
missio. Lex enim : iram operatur.
Ubi enim non est lex : nec prsevari-
catio. Tu autem, Domine.
2 B. Misericordia tua, Domine,
magna est super me. Et liberasti
animam meam ex inferno inferiori.
V. Deus, iniqui insurrexerunt in
me, et fortes qusesierunt animam
meam. Et liberasti.
Lectio iii. (Rom. iv. 16.)
Ideo ex fide : ut secundum gratiam
firma sit promissio omni semini. Non
ei qui ex lege est solum, sed et ei
qui ex fide est Abrahse, qui est pater
omnium nostrum : sicut scriptum
est, quia patrem multarum gentium
posui te ante Deum ; cui credidisti,
qui vivificat mortuos, et vocat ea
quse non sunt tanquam ea quse sunt.
3 R. Factus est michi Dominus
in refugium. Et Deus meus in auxi-
lium spei mese.
V. Deus ultionum Dominus, Deus
ultionum libere egit. Et Deus. Glo-
ria. Et.
V. Fiat misericordia.
In Laudibus.
Ant. Spiritu principali (p. 165).
Ps. Miserere (l. p. 85).
JEt alice Antiphonce cum suis Psalr
mis, sicut in Psalterio ibidem notatum
est.
Cap. Vigilate et orate.
Hymnus. ^Eterna cseli gloria, p.
168.
Lsti prcedicti Hymni /eriales, et
prmdicti Hymni dominicales, scilicet
Deus Creator omnium, et Primo die-
rum, et ^Eterne rerum hoc eodem or-
dine dicuntur in Dominicis et inferiis
usque ad Quadragesimam tantum
quando de Temporali agitur.
V. In matutinis (p. 88).
Ant. Per viscera (p. 169).
Ps. Benedictus. Ut in Psalterio
ibidem notatum est.
Ad Yesperas.
Ant. In conspectu angelorum
(P- 210).
Ps. Confitebor iii. (cxxxvii. p.
209).
Et alice Antiphonm cum suis Psal-
mis, ut in Psalterio ibidem notatum
est.
Cap. Dominus autem dirigat.
Hymnus. Plasmator hominis, p.
214.
V. Dirigatur.
Ant. Suscepit Deus.
Ps. Magnificat.
Ut in Psalterio ibidem notatum est.
Sabbato.
Lnvitatorium. Dominum Deum
(p. 169).
Ps. Yenite.
Hymnus. Summse Deus clementiae
(p. 169).
Super Nocturnum, Ant. Quia mi-
rabilia.
Ps. Cantate ii. (xcvii. p. 169).
Et alice Antiphonce cum suis Psal-
mis, ut in Psalterio ibidem notatum
est.
V. Domine, exaudi orationem
meam.
P. Et clamor.
Lectio i. (Rom. iv. 18.)
Qui contra spem in spem credidit
ut fieret pater multarum gentium :
secundum quod dictum est ei, Sic
erit semen tuum, sicut stellse cseli et
arena maris. Et non est infirmatus
ceccxxxm
SABBATO POST OCTAYAS EPTPHANLE.
CCCCXXXIV
in fide, nec consideravit corpus suum
emortuum, cum jam fere centum
esset annorum : et emortuam vulvam
Sarae. Tu autem Doniine miserere
nostri.
1 R. Misericordiam et judicium
cantabo tibi, Domine. Psallam et
intelligam in via immaculata quando
venies ad me.
V. Perambulabam in innocentia
cordis mei : in medio domus niese.
Psallam.
Lectio ii. (Eom. iv. 20.)
In repromissione etiam Dei non
hsesitavit drffidentia, sed confortatus
est fide dans gloriam Deo : plenis-
sime sciens quia quaecunque promisit
Deus potens est et facere. Ideo et
reputatum est illi ad justitiam. Non
est autem scriptum tantum propter
ipsum, quia reputatum est illi ad
justitiam : sed et propter nos quibus
reputabitur credentibus in eum, qui
suscitavit Dominum nostrum Jesum
Christum a mortuis, qui traditus est
propter delicta nostra, et resurrexit
propter justificationem nostram.
2 R. Domine, exaudi orationem
meam, et clamor meus ad te veniat.
Quia non spernis, Deus, preces pau-
perum.
V. De profundis clamavi ad te,
Domine : Domine, exaudi vocem
meam. Quia.
Lectio iii. (Roma. v. 1.)
Justificati ergo ex fide pacem
habeamus ad Deum per Dominum
nostrum Jesum Christum : per quem
acces^um habemus per fidem in gra-
tiam istam et in qua stamus, et glo-
riamur in spe gloriae filiorum Dei.
Xon solum autem, sed et gloriamur
in tribulationibus : scientes quod
tribulatio patientiam operatur, pati-
entia autem probationem, probatio
vero spem. Spes autem non con-
fundit : quia charitas Dei diffusa est
in cordibus nostris, per Spiritum
Sanctum qui datus est nobis.
3 R. Yelociter exaudi me, Do-
mine. Quia defecerunt sicut fumus
dies mei.
V. Dies mei sicut umbra declina-
verunt et ego sicut fenum arui. Quia.
Gloria. Quia.
V. Piat misericordia tua.
Ix Laudibus.
Ant, Benigne (p. 186).
Ps. Miserere (l. p. 85).
Et alice Antiphonce cum suis Psal-
mis, ut in Psalterio ibidem notatum
est.
Cap. Yigilate et orate.
Hymnus. Aurora jam spargit
polum, p. 191.
V. In matutinis (p. 88).
Ant. In viam.
Ps. Benedictus (p. 35).
Ut in Psalterio ibidem notatum est.
Supradictus ordo feriarum de Invi-
tatoriis incipiendis servetur in omni-
bus feriis a Domine ne in ira usque
ad Passionem Domini : et a Deus
omnium usque ad Adventum Domini.
De Antiphonis vero cum suis Psahnis
ad Vesperas et ad Jlatutinas in Xoc-
turnis idem ordo servetur per totum
annum extra tempus Paschm. De
Versibus etiam ante Lectiones, a Do-
mine ne in ira usque ad Quadragesi-
mam, et a Deus omnium usque ad
Adventum Domini. De Antiplionis
in Laudibus, per totum annum extra
tempus Paschce : nisi in tertia ebdo-
madaAdventus Domini, et in proxima
ebdomada ante Pascha. De Respon-
soriis vero ad Jlatutinas, a Domine
ne in ira usque ad Septuagesimam
tantum. De Antiphonis vero super
Benedictus et Magnificat, usque ad
Septuagesimam, et a Deus omnium
usque ad Adventum Domini*. Et si
aliquod Festum in aliqua prcedicta-
* ' qnando non agitur de Dominica ferialiter.' Eubrica Brev. Ebor.
ccccxxxv
DOMINICA II. POST OCTAVAS EPYPHANI^.
CCCCXXXVl
rumferiarumcontigerit:nichilominus
ordo feriarum de Invitatoriis, Anti-
phonis, Psalmis, et Versiadis in Noc-
turnis, et de Responsoriis, et de Anti-
phonis cum suis Pscdmis in Laudibus,
et de A.ntiphonis super Psalmum
Benedictus, et Magnificat, servabitur
in sequenti feria.
DOMINICA II. POST
OCTAVAS EPYPHANI^.
Ad Vesperas.
Ant. Benedictus.
Ps. Jpsum (cxliii. p. 215).
Capitulum, Hym n us, Versus, et An-
tiphona super Psalmum Magnificat,
ut supra in Dominica prcecedenti.
Oratio. Omnipotens sempiterne
Deus, qui crelestia simul et terrena
moderaris, supplicationes populi tui
clementer exaudi : et pacem tuam
nostris concede temporibus. Per
Dcminum.
Ad Matutinas.
Invitatorium, Hymnus, Antiphonai,
Psalnii, Versus et Responsoria, sicut
in prcBcedenii Dominica : et sic fiat
omnibus Dominicis usque ad Septua-
gesimam, quando de Dominica ayitur.
Lectioues de Epistola Pauli ad
Chorin. i.
Lectio i. (1 Corin. i. 1.)
Paulus vocatus apostolus Jesu
Christi per voluntatem Dei, et Sos-
tlienes frater, ecclesije Dei quse est
Corinthi, sanctificatis in Christo
Jesu, vocatis sanctis, cum omnibus
qui invocant nomen Domini nostri
Jesu Christi in omni loco ipsorum
et nostro : gratia vobis et pax a Deo
Patre nostro et Domino Jesu Christo.
Gratias ago Deo meo semper pro
vobis in gratia Dei quse data est vobis
in Christo Jesu : quia in omnibus
divites facti estis in illo, in omni
verbo et in omni scientia : sicut tes-
timonium Christi confirmatum est in
vobis, ita ut nichil vobis desit in ulla
gratia, expectantibus revelationem
Domini nostri Jesu Christi, qui et
confirmabit vos usque in finem sine
crimine, in diem adventus Domini
nostri Jesu Christi. Fidelis Deus :
per quem vocati estis in societatem
Pilii ejus Jesu Christi Domini nostri.
Tu autem Domine miserere nostri.
Leciio ii. (1 Cor. i. 10.)
Obsecro autem vos. fratres, per
nomen Domini nostri Jesu Christi,
ut id ipsum dicatis omnes : et non
sint in vobis scismata. Sitis autem
perfecti in eodem sensu, et in eadem
scientia. Significatum enim est michi
de vobis, fratres mei, ab his qui sunt
Cloes : quia contentiones sunt inter
vos. Hoc autem dico : quod unus-
quisque vestrum dicit, Ego quidem
sum Pauli, ego autem Apollo, ego
vero Cephse : ego autem Christi.
Divisus est ergo Christus? Nun-
quid Paulus crucifixus est pro vobis :
aut in nomine Pauli baptizati estis *?
Gratias ago Deo meo quod neminem
vestrum baptizavi nisi Crispum et
Gayum : ne quis dicat quod in nomine
meo baptizati estis. Baptizavi autem
et Stephame domum. Ceterum ne-
scio si quem alium vestrum baptiza-
verim.
Lectio iii. (1 Cor. i. 17.)
Non enim misit me Christus bap-
tizare sed evangelizare, non in sapi-
entia verbi : ut non evacuetur crux
Christi. Verbum enim crucis pereun-
tibus quidem stultitia est : his autem
qui salvi fiunt, id est nobis, virtus
Dei est. Scriptum est enim, Per-
dam sapientiam sapientum : et pru-
dentiam prudentum reprobabo. Ubi
sapiens 1 Ubi scriba 1 Ubi conqui-
sitor hujus seculi ? Nonne stultam
fecit Deus sapientiam hujus mundi?
Nam quia in Dei ssapientia non cog-
novit mundus per sapientiam Deum :
placuit Deo per stultitiam praedica-
CCCCXXXVll
DOMIXICA II. POST OCTAVAS EPYPHAXEE. CCCCXXXVlii
tionis salvos facere credentes. Quo-
niam et Judei signa petunt : et Greci
sapientiam quserunt.
Lectio iv. (1 Cor. i. 23.)
Nos autem prsedicamns Christum
crucifixum : Judeis quidem scan-
dalum, gentibus autem stultitiam.
Ipsis autem vocatis Judeis atque
Grecis Christum Dei virtutem et
Dei sapientiam. Quia quod stul-
tum est Dei sapientius est hornini-
bus : et quod infirmum est Dei f ortius
est honiinibus. Yidete enim voca-
tionem vestram, fratres, quia non
multi sapientes secundum carnem,
non multi potentes, non multi no-
biles, sed quse stulta sunt muncli
elegit Deus ut confundat sapientes ;
et infirma mundi elegit Deus ut con-
fundat fortia : et ignobilia mundi,
et contemptibilia elegit Deus, et ea
quae non sunt, ut ea quse sunt de-
strueret : ut non glorietur omnis
caro in conspectu ejus. Ex ipso
autem vos estis in Christo Jesu, qui
factus est nobis sapientia a Deo, et
justicia, et sanctificatio, et redemp-
tio : ut quemadmodum scriptum est,
qui gloriatur in Domino glorietur.
Lectio v. (1 Cor. ii. 1.)
Fratres, ego cum venissem ad vos,
veni non in sublimitate sermonis
aut sapientia?, annuncians vobis tes-
timonium Christi. Xon enim judi-
cavi scire me aliquid inter vos nisi
Christum Jesum, et hunc crucifixum.
Et ego in infirmitate, et in timore,
et tremore multo fui apud vos. Et
sermo meus et praedicatio mea non
in persuasibilibus humanas sapientne
verbis, sed in ostensione Spiritus et
virtutis : ut fides vestra non sit in
sapientia honiinis, sed in virtute Dei.
Lectio vi. (1 Cor. ii. 6.)
Sapientiam autem loquimur inter
perfectos : sapientiam veronon hujus
seculi neque principum hujus seculi
qui destruuntur : sed loquimur Dei
sapientiam in mysterio quas abscon-
dita est, quam praedestinavit Deus
ante secula in gloriam nostram, quam
nemo principum hujus seculi cogno-
vit. Si enim cognovissent, nunquam
Dominum gloria? crucifixissent. Sicut
scriptum est, quod oculus non vidit,
nec auris audivit, nec in cor hominis
ascendit, quae prseparavit Deus his
qui diligunt illuni. Xobis autem
revelavit Deus per Spiritum suum.
Spiritus euim omnia scrutatur, etiam
prof unda Dei. Quis enim scit homi-
num quse sunt hominis, nisi spiritus
hominis qui in ipso est 1 Ita et quae
sunt Dei nemo cognovit, nisi Spiritus
Dei.
Secundum Johannem ii. [1 — 11.]
In illo tempore. Xuptiae factae
sunt in Chana Galilese : et erat mater
Jesu ibi. A^ocatus est autem Jesus,
et discipuli ejus ad nuptias. Et re-
liqua.
Omelia veneralilis Beda? presbyteri.
[10. libri primi omeliarum.]*
Quod Dominus atque Salvator
noster ad nuptias vocatus non solum
venire sed et miraculum ibidem quo
convivas lretificaret facere dignatus
est, exceptis sacramentorum cseles-
tium figuris, etiam juxta litteram
fidem recte credentium confirmat.
Porro Taciani et Marciani cetero-
rumque qui nuptiis detrahunt per-
fidia, quam sit damnabilis insinuat.
Si enim thoro immaculato et nuptiis
debita castitate celebratis culpa in-
esset, nequaquam Dominus ad has
venire, nequaquam suorum signorum
initiis consecrare voluisset. Xunc
autem quia bona est castitas conju-
galis, melior continentia vidualis,
optima perfectio virginalis : ad com-
probandam omnium electionem gra-
* Bcdce Serm. Hyeinales de Tempore Op. vii. 204.
CCCCXXXIX
EBDOMADA II. POST OCT. EPYPHANI^.
ccccxl
duum, cliscernendum tamen meritum
singulorum, ex intemeratoMarise vir-
ginis utero nasci dignatus est, a pro-
phetico Annse viduae ore mox natus
benedicitur, a nuptiarum celebrato-
ribus jam juvenis invitatur, et lios
sua3 prsesentia virtutis honorat, et
altiorem cselestium lseticiam figurat.
Lectio viii. Miracula namque fac-
turus in terra Dei Filius venit ad
nuptias, ut ipsum se esse doceret, de
quo sub typo solis psalmista prsecinit.
Et ipse tanquam sponsus procederis
de thalamo suo, exultavit ut gygas
ad currendam viam. A summo cselo
egressio ejus : et occursus ejus usque
ad summum ejus. Qui et ipse quo-
dam loco de se suisque fidelibus ait.
Nunquid possunt filii sponsi lugere,
quandiu cum illis est sponsus 1 Ve-
nient autem dies cum auferetur ab
eis sponsus : et tunc jejunabunt.
Quia nimirum incarnatio nostri Sal-
vatoris, ex quo patribus ccepit pro-
mitti, multis sanctorum est lachrimis
et luctu semper expectata donec ve-
niret. Similiter ex quo post resur-
rectionem ascendit ad cselum, omnis
sanctorum spes ad ejus pendet redi-
tum. Solo autem quo cum homini-
bus conversatus est tempore flere ac
lugere nequiverunt : quiajamsecum
etiam corporaliter eum quem spiritu-
aliter dilexerunt habebant.
Lectio ix. Sponsus ergo Christus :
sponsa ejus est ecclesia. Filii sponsi
vel nuptiarum singuli quique fide-
lium ejus sunt. Tempus nuptiarum
est tempus illud, quando per incar-
nationis mysterium sanctam sibi ec-
clesiam sociavit. Non igitur casu,
sed certi causa mysterii venit ad
nuptias in terra carnali more cele-
bratas, qui ad copulandam sibi spiri-
tuali amore ecclesiam de cselo de-
scendit ad terram. Cujus quidem tha-
lamus incorruptae genitricis uterus
fuit, in quo Deus hunianse naturae
conjunctus est, et ex quo ad socian-
dam sibi ecclesiam tanquam sponsus
processit. Primus nuptiarum locus
Judea extitit, in qua Dei Filius
homo fieri, et ecclesiam sui corporis
ac sanguinis participatione conse-
crare et sui Spiritus pignore in fide
confirmare dignatus est. Sed vocatis
ad fidem gentibus, usque ad finem
orbis terrse earundem nuptiarum vo-
tiva gaudia pervenerunt. Tu autem.
In Laudibus.
Hcec sola Antiphona, Regnavit (p.
28) ut supra dictum est.
Ant. Nuptise factae sunt in Chana
Galileae, et erat ibi Jesus cum Maria
matre ejus.
Ps. Benedictus.
Ad Vesperas.
Ant. Deficiente vino jussit Jesus
implere ydrias aqua, quae in vinum
conversa est. Alleluya.
Ps. Miserere (l. p. 85).
Feria secunda, et quotidle in om~
nibus feriis, supradictus ordo feria-
rum servetur usque ad Quadragesi-
mam, nisi de Responsoriis infra Sep-
tuagesimam : tunc enim dicuntur
Besponsoria de Hystoria Dominicali.
Feria ii.
Lectio i. (1 Corin. ii. 12.)
Nos autem non spiritum hujus
mundi accepimus, sed spiritum qui
ex Deo est : ut sciamus quoe a Deo
donata sunt nobis, quae etloquimur,
non in doctis humanae sapientiae
verbis, sed in doctrina Spiritus spi-
ritualibus spiritualia comparantes.
Lectio ii. (1 Cor. ii. 14.)
Animalis autem homo non per-
cipit ea quae sunt Spiritus Dei. Stul-
ticia enim est illi, et non potest in-
telligere : quia spiritualiter exami-
natur. Spiritualis autem judicat
omnia, et ipse a nemine judicatur.
Quis enim cognovit sensum Domini,
aut quis instruxit eum 1 Nos autem
sensum Christi habemus.
ccccxli
EBDOMADA II. POST OCTAVAS EPYPHANLE.
ccccxlii
Lectio iii. (1 Cor. iii. 1.)
Et ego, fratres, non potui vobis
loqui quasi spiritualibus, sed quasi
carnalibus. Tanquam parvulis in
Christo, lac vobis potum dedi, non
escam. Nonduni enim poteratis, sed
nec nunc quidem potestis. Adhuc
enim estis carnales. Cum enim sit
inter vos zelus et contentio : nonne
carnales estis et secundum hominem
ambulatis.
Feria iii.
Lectio i. (1 Cor. iii. 4.)
Cum enim quis dicat, ego quidem
sum Pauli : alius autem, ego Apollo,
nonne homines estis % Quid est
igitur Apollo ? Quid vero Paulus 1
Ministri ejus cui credidistis : et uni-
cuique sicut Deus dedit. Ego plan-
tavi, Apollo rigavit : sed Deus incre-
mentum dedit. Itaque neque qui
plantat est aliquid, neque qui rigat :
sed qui incrementum dat Deus. Qui
plantat autem et qui rigat unum
sunt.
Lectio ii. (1 Cor. iii. 8.)
Unusquisque autem propriam mer-
cedem accipiet secundum suum labo-
rem. Dei enim sumus adjutores,
Dei agricultura estis, Dei aBclificatio
estis. Secundum gratiam Dei quse
data est michi, ut sapiens architectus
fundamentum posui : alius autem
superaedificat. Unusquisque autem
videat quomodo supersedificet. Fun-
damentum enim aliud nemo potest
ponere prseter id quod positum est :
quod est Christus Jesus.
Lectio iii. (1 Cor. iii. 12.)
Si quis autem supersedificat super
fundamentum hoc aumm, et argen-
tum, lapides preciosos, ligna, fenum,
stipulam : uniuscujusque opus mani-
festum erit. Dies enim Domini de-
clarabit, quia in igne revelabitur :
et uniuscujusque opus quale sit ignis
probabit. Si cujus opus manserit
quod superaedificavit, mercedem ac-
cipiet. Si cujus opus arserit, detri-
mentum patietur. Ipse autem salvus
erit, sic tamen quasi per ignem.
Feria IV.
Lectio i. (1 Corin. iii. 16.)
Nescitis quia templum Dei estis,
et Spiritus Dei habitat in vobis 1 Si
quis autem templum Dei violaverit,
disperdet illum Deus. Templum
enim Dei sanctum est : quod estis
vos. Nemo se seducat. Si quis
videtur inter vos sapiens esse in hoc
seculo, stultus fiat ut sit sapiens.
Sapientia enim hujus mundi stul-
titia est apud Deum. Scriptum est
enim, Comprehendam sapientes in Joh. v.
astutia eorum. Et iterum, Dominus
novit cogitationes sapientium : quo-
niam vanse sunt.
Lectio ii. (1 Cor. iii. 21.)
Itaque nemo glorietur in homini-
bus. Oninia enim vestra sunt : sive
Paulus, sive Apollo, sive Cephas,
sive mundus, sive vita, sive mors,
sive praesentia, sive futura. Omnia
enim vestra sunt : vos autem Christi,
Christus autem Dei. (1 Cor. iv.)
Sic nos existimet homo ut minis-
tros Christi, et dispensatores minis-
teriorum* Dei. Hic jam quasritur
inter dispensatores, ut fidelis quis
inveniatur. Michi autem pro mini-
mo est ut a vobis judicer, aut ab
humano die : sed neque meipsum
judico. Nichil enim mihi conscius
sum : sed non in hoc justificatus sum.
Qui autem judicat me Dominus est.
Itaque nolite ante tempus judicaref
quoadusque veniat Dominus, qui et
illuminabit abscondita tenebrarum,
et manifestabit consilia cordium, et
tunc laus erit unicuique a Deo.
* ' mysteriorum ' Vulg.
t ' indicare ' Chev.
ccccxliii
DOMINICA III. POST OCTAVAS EPYPHANI^.
ccccxliv
Lectio iii. (1 Cor. iv. G.)
Hsec autem, fratres, transfiguravi
in me et Apollo propter vos : ut in
nobis discatis ne supra quam scrip-
tum est unus adversus alterum in-
fletur pro alio. Quis enim te dis-
cennt? Quid autem habes quod
non accepisti1? Si accepisti, quid
gloriaris quasi non acceperis 1 Jam
saturati estis : jam divites facti estis.
Sine nobis regnatis. Et utinam reg-
netis, ut et nos vobiscum regnemus.
Puto enim quod Deus apostolos nos
novissimos ostendit, tanquam morti
destinatos. Quia spectaculum facti
sumus munclo : et angelis et homi-
nibus. JSTos stulti propter Christum :
vos autem prudentes in Christo. Nos
infirmi : vos autem fortes. Vos no-
biles : nos autem ignobiles. Usque
in hanc horam et esurimns, et siti-
mus, et nudi sumus. Et colaphis
csedimur, et instabiles sumus, et la-
boramus operantes manibus nostris.
Maledicimur, et benedicimus. Per-
secutionem patimur, et sustinemus.
Blasphemamur, et obsecramus. Tan-
quam purgamenta hujus mundi facti
sumus, omnium peripsima usque ad-
huc. Non ut confundam vos hoc
scribo : sed ut filios meos charissimos
moneo. Tu autem.
Feria v.
Lectio i. (1 Cor. iv. 15.)
Nam si decem milia psedagogorum
habeatis in Christo, sed non multos
patres. Nam in Christo Jesu per
evangelium ego vos genui. Kogo
ergo vos : imitatores mei estote, sicut
et ego Christi. Ideo misi ad vos
Tymotheum qui est filius meus cha-
rissimus et fidelis in Domino : qui
vos commonefaciat vias meas quse
sunt in Christo Jesu, sicut ubique in
omni ecclesia doceo.
• Lectio ii. (1 Cor. iv. 18.)
Tanquam non venturus sim ad
vos, sic inflati sunt quidam. Yeniam
autem ad vos cito, si Dominus volu-
erit. Et cognoscam non sermonem
eorum qui inflati sunt, sed virtutem.
Non enim in sermone est regnum
Dei : sed in virtute. Quid vultis1?
In virga veniam ad vos, an in chari-
tate et spiritu mansuetudinis 1
Lectio iii. (1 Cor. v. 1.)
Omnino auditur inter vos forni-
catio, et talis fornicatio qualis nec
inter gentes : ita ut uxorem patris
sui aliquis habeat. Et vos inflati
estis, et non magis luctum habuistis :
ut tollatur de medio vestrum qui hoc
opus fecit. Ego quidem absens cor-
pore, praesens autem spiritu, jarn judi-
cavi ut prsesens eum qui sic operatus
est : in nomine Domini nostri Jesu
Christi congregatis vobis et meo
spiritu cum virtute Domini Jesu,
tradere hujusmodi SathanaB in inte-
ritum carnis : ut spiritus salvus sit
in die Domini nostri Jesu Christi.
DOMINICA III.
Oratio. Omnipotens sempiterne
Deus, infirmitatem nostram pro-
picius respice : atque ad protegen-
dum nos dexteram tuse majestatis
extende. Per Dominum.
Ad Matutinas.
Lectiones de Epistola Pauli ad
Chorinth. secunda.
Lectio i. (2 Cor. i. 1.)
Paulus apostolus Jesu Christi per
voluntatem Dei, et Tymotheus frater,
ecclesise Dei quse est Corinthi, cum
omnibus sanctis qui sunt in universa
Achaia : gratia vobis et pax a Deo
Patre nostro et Domino Jesu Christo.
Benedictus Deus et Pater Domini
nostri Jesu Christi, Pater miseri-
cordiarum et Deus totius consola-
tionis : qui consolatur nos in omni
tribulatione nostra, ut possimus et
ipsi consolari eos qui in omni pres-
ccccxlv
DOMINICA III. POST OCTAVAS EPYPHANLE.
ccccxlvi
sura sunt, per exhortationem qua
exhortamur et ipsi a Deo. Quoniam
sicut abundant passiones Christi in
nobis, ita et per Ohristum abundat
consolatio nostra. Sive autem tribu-
lamur pro vestra exhortatione et sa-
lute; sive consolanmr pro vestra con-
solatione : sive exhortamur pro vestra
exhortatinne et salute quse operatur
tollerantiam earundem passionum
quas et nos patimur : ut spes nostra
rirma sit pro vobis, scientes quoniam
sicut socii passionum estis, sic eritis et
consolationis.
Lectio ii. (2 Cor. i. 8.)
"Non enim volumus vos ignorare,
fratres, de tribulatione nostra quse
facta est in Asia, quoniam supra
modum gravati sumus et supra vir-
tutem : ita ut tcederet nos etiam
vivere. Sed et ipsi in nobisipsis
responsum mortis habuimus, ut non
simus fidentes in nobis, sed in Deo
qui suscitat mortuos : qui de tantis
periculis eripuit nos et eruit, in quem
speramus quoniam et adhuc eripiet,
adjuvantibus vobis in orationibus
pro nobis : ut ex multarum personis
facierum ejus qure in nobis est dona-
tionis per multos agantur gratise
pro nobis. Nam gloria nostra hsec
est, testimonium conscientise nostrse,
quod in simplicitate cordis et sinceri-
tate Dei, et non in sapientia carnali,
sed in gratia Dei conversati sumus
in hoc mundo, abundantius autem
ad vos.
Lectio iii. (2 Cor. i. 13.)
Non enim alia scribimus vobis
quam quse legistis et cognovistis.
Spero autem quod usque in finem
cognoscetis : sicut et cognovistis nos
ex parte. Quia gloria vestra sumus
sicut et vos nostra, in die Domini
nostri Jesu Christi. Et hac confi-
dentia volui prius venire ad vos, ut
secundam gratiam haberetis, et per
vos transirem in Macedoniam, et
iterum a Macedonia venire ad vos,
et a vobis deduci in Judeam. Cum
ergo hoc voluissem, nunquid levitate
usus sum 1 Aut quse cogito, secun-
dum carnem cogito, ut sit apud me
est et non? Fidelis autem Deus :
quia sermo noster qui fuit apud vos
non est in illo est et non.
Lectio iv. (2 Cor. i. 19.)
Dei enim Filius Jesus Christus,
qui in vobis per nos prredicatus est,
per me et Silvanum et Tymotheum,
non fuit in illo est et non, secl est in
illo fuit. Quotquot enim promis-
siones Dei sunt in illo etiam. Ideo
et per ipsum dicimus amen Deo ad
gloriam vestram. Qui autem con-
firmat nos vobiscum in Christo et
qui unxit nos Deus : et qui signavit
nos et dedit pignus Spiritus in cor-
dibus nostris. Ego autem testem
invoco Deum in animam meam, quod
parceus vobis non veni ultra Corin-
thum. Non quia dominamur fidei
vestrse, sed adjutores sunms gaudii
vestri. Nam ficle statis. (2 Corin. ii.)
Statui autem hoc ipsum apucl me :
ne iterum in tristicia venirem ad vos.
Si enim ego contristo vos, et quis est
qui me lretificet, nisi qui contristatur
ex me 1 Et hoc ipsum scripsi vobis,
ut non cum venero tristiciam super
tristiciam habeam, de quibus opor-
tuerat me gaudere, confidens in om-
nibus vobis, quia meum gaudium
omnium vestrum est. Tu autem.
Lectio v. (2 Cor. ii. 4.)
Fratres, ex mnlta tribulatione et
angustia cordis scripsi vobis per
multas lachrymas, non ut contriste-
mini, sed ut sciatis quam charitatem
habeam abundantius in vobis. Si
quis autem contristavit me : non me
contristavit sed ex parte, ut non
onerem omnes vos. Sufficit illi qui
hujusmodi est objurgatio hoec quse
fit a pluribus : ita ut econtrario
magis donetis et consolemini, ne
ccccxlvii
DOMINICA III. POST OCTAVAS EPYPHANIiE.
ccccxlviii
forte abundantiori tristicia absor-
beatur qui liujusmodi est. Propter
quod obsecro vos ut confirmetis in
illum charitatem. Ideo enim et
scripsi vobis ut cognoscam experi-
mentum vestrum : an in omnibus
obedientes sitis. Cui autem aliquid
donastis, et ego. Nam et ego quod
donavi, si quid donavi, propter vos
in persona Christi : ut non circum-
veniamur a Sathana. Non enim
ignoramus cogitationes ejus.
Zectio vi. (2 Cor. ii. 12.)
Cum autem venissem Troadem
propter evangelium Christi, et ostium
micbi apertum esset in Domino : non
habui requiem spiritui meo, eo quod
non invenerim Tythum fratrem
meum : sed valefaciens eis profectus
sum in Macedoniam. Deo autem
gratias qui semper triumphat nos in
Christo Jesu, et odorem noticise suae
manifestat per nos in omni loco :
quia Christi bonus odor sumus Deo,
in his qui salvi fiunt, et in his qui
pereunt. Aliis quidem odor mortis
in mortem : aliis autem odor vitse in
vitam. Et ad haec quis tam idoneus 1
Non enim sumus sicut plurimi adul-
terantes verbum Dei : sed ex since-
ritate sicut ex Deo coram Deo in
Christo loquimur.
Lectio sancti Evangelii secundum
Mattheum, viii. [1 — 13.]
In illo tempore. Cum descendisset
Jesus de monte : secutae sunt eum
turbse multse. Et reliqua.
Omelia Origenis. (5 inter diversos.)
Docente in monte Domino, dis-
cipuli venerunt ad eum, sicut alacres,
sicut domestici, sicut proximi, sicut
amici vel fratres. Ideo ait Dominus
ad eos. Yos estis sal terrse : et vos
estis lux mundi. Nunc vero de-
scendente eodem de monte, turbse
secutse sunt eum quse in montem
ascendere non potuerunt, ut pigri
populi, ut negligentes, ut imperfecti.
Ita et filii Israel primitus in montem
ascendere non valuerunt, ad obvian-
dum Deo pergere non potuerunt,
propter suam irreligiositatem et im-
pietatem : sed solus Moyses ascendit,
et pauci cum eo seniorum Israel.
Ita et cum Domino discipuli soli in
montem ascenderunt : et tardiores
deorsum steterunt. Sic et modo
vigilantes et alacres et fideles aninise
Deum timentes, et Dominum dili-
gentes, regna cselestia desiderantes,
Dominum semper sequentes, post
Dominum in illum cselestem montem
ascendunt, audientes apostolum di-
centem, Quse sursum sunt quserite,
non quse super terram. Quse sursum
sunt sapite ; ubi Christus est in dex-
tera Dei sedens.
Lectio viii, Descendente nunc
Domino, hoc est inclinante se ad
infirmitatem, et humilitatem, et im-
potentiam ceterorum : misertus est
imperfectioni eorum vel infirmitati ;
secutae sunt eum turbse multse. Ali-
quanti propter charitatem, aliquanti
propter doctrinam, aliquanti propter
admirationem et curationem. Et
ecce homo leprosus unus ex illis qui
curam quserebant, qui levamen de-
siderabant. Et ecce leprosus veniens
adorabat eum, dicens. Domine, si
vis potes me mundare. Deorsum
currens rogas, O homo ; et in monte
nichil dicis? Quare sic? Quia tem-
pus et tempora omni rei sub cselo.
Tempus doctrinae, et tempus cura-
tionis. In monte docuit, illuminavit,
monuit : animas curavit, corda sana-
vit. Propterea ergo illa majora ten-
tare volui, illa summa tardare passus
sum.
Lectio ix. Ipsis ergo ab illo com-
pletis, deorsum eo de monte ad curan-
dum descendente, sicut de cselo, sicut
de cselestibus montibus ad salvandos
carnales : venit ad eum homo leprosus
adorans eum. Antequam peteret,
adorare coeperat. Antequam rogaret,
culturam ostendit. Adoravit eum.
ccccxlix
EBDOMADA III. POST* OCTAVAS EPYPHANLE.
ccccl
Pro hoc ipso Deum et Dominum eum
invocaus, adorabat eum. Sic et illi
beati Magi prius procidentes adora-
verunt eum : et ita demum munera
ei obtulerunt. Eodem modo et nunc
iste eadens adoravit, et sic suppli-
cem obtulit postulationem Domino,
dicens» Tu qui digne adoraris, qui
merito coleris : te ego ut Dominum
adoro. Ideoque te Dominum dico,
opera prius contestans, et sic verba
loquens. Per te enim omnia facta
sunt. Tu ergo, Domine, si vis, potes
me mundare. Yoluntas tua opus
est : ideo si vis potes me mutidare.
Ant. Cum autem descendisset
Jesus de monte : ecce leprosus veni-
ens adorabat eum dicens : Domine,
si vis potes me mundare. et ex-
tendens manum tetigit eum dicens;
volo raundare.
Ps. Benedictus.
Ad Yesperas.
Ant. Domine, puer meus jacet
paraliticus in domo et male tor-
quetur : amen dico tibi ego veniam
et curabo eum.
Ps. Magnificat (p. 221).
Feria ii.
Lectio i. (2 Cor. iii. 1.)
Incipimus iterum nosmetipsos
commendare'? Aut nunquid egemus
sicut quidam commendaticiis epi-
stolis ad vos aut ex vobis? Epistola
nostra vos estis scripta in cordibus
nostris, quse scitur et legitur ab
omnibus hominibus : manifestati
quoniam epistola estis Christi minis-
trata a nobis, et scripta non atra-
mento, sed Spiritu Dei vivi ; non
in tabulis lapideis, sed in tabulis
cordis carnalibus.
Lectio ii. (2 Cor. iii. 4.)
Fiduciam talem habemus per
Christum ad Deum, non quod suffi-
cientes simus cogitare aliquid a
nobis quasi ex nobis, sed sufficientia
nostra ex Deo est : qui et idoneos
S. B. I.
nos fecit ministros novi testamenti,
non littera sed spiritu. Littera
enim occidit, spiritus autem vivifi-
cat. Quod si ministratio mortis
Htteris deformata in lapidibus fuit
in gloria, ita ut non possent inten-
dere filii Israel in faciem Moysi,
propter gloriam vultus ejus quse
evacuatur : quomodo non rnagis
ministratio spiritus erit in gloria ?
Nam si ministratio damnationis
facta est in gloria, multo magis
abundat ministerium justicise in
gloria. Nam nec glorincatum est
quod claruit in hac parte, propter
excellentem gloriam. Si enim quod
evacuatur per gloriam est : multo
magis quod manet in gloria est.
Lectio iii. (2 Cor. iii. 12.)
Habentes igitur talem spem multa
fiducia utimur. Et non sicut Moyses
ponebat velamen super faciem suam,
ut non intenderent filii Israel in
faciem ejus quod evacuatur : sed
obtusi sunt sensus eorum. Usque
in hodiernum enim diern, idipsum
velamen in lectione veteris testa-
menti manet non revelatum, quod
in Christo evacuatur. Sed usque
in hodiernum diem cum legitur
Moyses, velamen est positum super
cor eorum. Cum autem conversi
fuerint ad Deum, auferetur vela-
men. Dominus autem Spiritus est.
Ubi autem Spiritus Domini, ibi
Hbertas. Nos vero omnes revelata
facie gloriam Domini speculantes in
eandem imaginem transformamur a
claritate in claritatem, tanquam a
Spiritu Domini.
Feria iii.
Lectio i. (2 Cor. iv. 1.)
Ideo habentes hanc ministratio-
nem, juxta quod misericordiam con-
secuti sumus, non deficimus, sed
abdicamus occulta dedecoris, non
ambulantes in astutia, neque adul-
terantes verbum Dei : sed in mani-
V
ccccli
EBDOMADA III. POST OCTAVAS EPYPHANLE.
cccclii
festatione veritatis commendantes
nosmetipsos ad omnem conscientiam
hominum coram Deo.
Lectio ii. (2 Cor. iv. 3)
Quod si etiam opertuin est evan-
gelium nostrum, in his qui pereunt
opertum est, in quibus deus hujus
seculi excsecavit mentes infideliuni,
ut non fulgeat illuminatio evangelii
glorise Christi, qui est imago Dei.
N on enim nosmetipsos prsedicanius,
sed Jesum Christum Dominuin nos-
trum, nos autem servos vestros per
Jesum. Quoniam Deus, qui dixit
de tenebris lumen splendescere, il-
luxit in cordibus nostris ad illumi-
nationem scientise claritatis Dei in
facie Christi Jesu.
Lectio iii. (2 Cor. iv. 7.)
Habemus autem thesaurum istum
in vasis fictilibus, ut sublimitas sit
virtutis Dei, et non ex nobis. ln
omnibus tribulationem patimur, sed
non angustiamur. Aporiainur, sed
non destituimur. Persecutionem
patimur, sed non derelinquimur.
Dejicimur, sed non perimus. Sem-
per mortificationem Jesu in corpore
nostro circumferentes, ut et vita
Jesu in corporibus nostris mani-
festetur. Semper enim nos qui
vivimus in mortem tradimur prop-
ter Jesum ; ut et vita Jesu mani-
festetur in carne nostra mortali.
Ergo mors in nobis operatur, vita
autem in vobis. Habentes autem
eundem spiritum fidei, sicut scrip-
tum est, Credidi propter quod
locutus sum, et nos credimus propter
quod et loquimur, scientes quoniam
qui suscitavit Jesum et nos cum
Jesu suscitabit et constituet vobis-
cum. Omnia enim propter vos :
ut gratia abundans per multos in
gratiarum actione abundet in glo-
riam Dei. Propter quod non defici-
mus. Sed licet is qui foris est
noster homo corrumpatur, tamen is
qui intus est renovatur de die in
diem. Id enim quod in prsesenti
est momentaneum et leve tribula-
tionis nostrse, supra modum in sub-
limitate seternum glorise pondus
operatur in nobis : non contemplan-
tibus quse videntur, sed qu?e non
videntur. Quse enim videntur tem-
poralia sunt : quse autem non viden-
tur seterna sunt. Tu autem.
Feria IV.
Lectio i. (2 Cor. v. 1.)
Scimus enim quoniam si terrestris
domus nostra hujus habitationis dis-
solvatur, quod sedificationem ex Deo
habemus, domum non manufactam,
sed seternam in cselis. Nam et in
hoc ingemiscimus, habitationem nos-
tram quse de cselo est superindui
cupientes : si tamen vestiti et non
nudi inveniamur. Kam et qui
sumus in tabernaculo isto ingemi-
scimus, gravati eo quod nolumus
expoliari, sed supervestiri : ut ab-
sorbeatur quod mortale est a vita.
Qui autem efficit nos in hoc ipsum
Deus, qui dedit nobis pignus Spi-
ritus. Tu autem.
Lectio ii. (2 Cor. v. 6.)
Audientes* igitur semper et scien-
tes, quoniam dum sumus in hoc cor-
pore peregrinamur a Domino. Per
fidem enim ambulamus, et non per
speciem. Audemus autem, et bonam
voluntatem habemus, magis pere-
grinari a corpore, et prsesentes esse
ad Deum. Et ideo contendimus, sive
absentes sive prsesentes, placere illi.
Omnes enim nos manifestari oportet
ante tribunal Christi, ut referat
unusquisque propria corporis prout
gessit, sive bonum sive malum.
Scientes igitur timorem Domini
hominibus suademus : Deo autem ma-
'Au.lentcs,' Vuhj.
ccccliii
EBDOMADA III. POST OCTAVAS EPYPHAXLE.
ccccliv
nifesti sumus. Spero autem et in con-
bcientiis vestris manifestos nos esse.
Lectio iii. (2 Cor. v. 12.)
Xon iterum commendamus nos
vobis, sed occasionem damus vobis
gloriandi pro nobis : ut habeatis ad
eos qui in facie gloriantur, et non
in corde. Sive enim mente excedi-
mus, Deo : sive sobrii sunius, vobis.
Charitas enim Ckristi urget nos,
existimantes hoc, quoniam si unus
pro omnibus mortuus est, ergo om-
nes mortui sunt. Ed pro omnibus
mortuus est Christus : ut et qui
vivxmt jam non sibi vivant, sed ei
qui pro ipsis mortuus est et resur-
rexit. Itaque nos ex hoc neminem
novimus secundum carnem. Et si
secundum carnem Christum cogno-
vimus : sed nunc jam non novinius.
Feria v.
Lectio i. (2 Cor. v. 17.)
Si qua ergo in Christo nova crea-
tura est : vetera transierunt, ecce
facta sunt omnia nova. Omnia
autem ex Deo qui reconciliavit nos
sibi per Christum : et dedit nobis
ministerium reconciliationis. Quo-
niam quidem Deus erat in Christo
mundum reconcilians sibi, non repu-
tans illis delicta ipsorum : et posuit
in nobis verbuni reconciliationis.
Pro Christo ergo legatione fungi-
mur : tanquam Deo exhortante per
nos, obsecramus pro Christo, recon-
ciliamini Deo. Eum enim qui non
noverat peccatum pro nobis pecca-
tum fecit : ut nos efficeremur justitia
Dei in ipso. (2 Coriath. vi.)
Adjuvantes autem exhortamur, ne
in vacuum gratiam Dei recipiatis.
Ait enim, Tempore accepto exaudivi
te : et in die salutis adjuvi te.
Lectio ii. [2 Cor. vi. 2.]
Ecce nunc tempus acceptabile :
ecce nunc dies salutis. Nemini
dantes ullam ofFensionem, ut non
vituperetur ministerium nostrum.
Sed in omnibus exhibeamus nos-
metipsos sicut Dei ministros in
multa patientia, in tribulationibus,
in necessitatibus, in angustiis, in
plagis, in carceribus, in seditionibus,
in laboribus, in vigiliis, in jejuniis,
in castitate, in scientia, in longani-
mitate, in suavitate, in Spiritu
Sancto, in charitate non ficta, in
verbo veritatis, in virtute Dei. Per
arma justitise a dextris et a sinistris.
Per gloriam, et ignobilitatem : per
infamiam, et bonam famam. Ut
seductores, et veraces. Sicut qui
ignoti, et cognith Quasi morientes,
et ecce vivimus. Ut castigati, et
non mortificati. Quasi tristes, sem-
per autem gaudentes. Sicut egentes,
multos autem locupletantes. Tan-
quam nichil habentes, et omnia pos-
sidentes.
Lect
w lll.
(2 Cor. vi II.)
Os nostrum patet ad vos, O
Corinthii : cor nostrum dilatatum
est. Xon angustiamini in nobis :
angustiamini autem in visceribus
vestris. Eandem autem habentes
remunerationem, tanquam filiis dico,
dilatamini et vos. Et nolite jugum
ducere cum infidelibus. Quae enim
participatio justiciae cum iniquitate ?
Aut quse societas luci ad tenebras l
Quaa autem conventio Christi ad
Belial? Aut quaa pars fidelis cum
infideli ? Qui autem consensus tem-
plo Dei cum idolis ? Vos enim
estis templum Dei vivi : sicut dixit
Dominus, quoniam inhabitabo in
illis et inambulabo, et ero illorum
Deus, et ipsi erunt michi populus.
Propter quod exite de medio eorum
et separamini, dicit Dominus, et
immundum ne tetigeritis, et ego
recipiam vos : et ero vobis in pa-
trem, et vos eritis michi in filios et
filias, dicit Dominus omnipotens.
Tu autem.
P2
cccclv
DOMINICA IV. POST OCTAYAS EPYPHANLE.
cccch
DOMINICA QTTARTA.
Oratio. Deus, qui nos in tantis
periculis constitutos pro humana
scis fragilitate non posse subsistere :
da nobis salutem mentis et corporis,
ut ea quse pro peccatis nostris pati-
mur, te adjuvante vincamus. Per
Dominum.
Lectiones de Epistola Pauli ad
Galathas.
Lectio i. (Ad Galathas. i. 1.)
Paulus apostolus non ab liomi-
nibus neque per hominem, sed per
Jesum Christum et Deum Patrem
qui suscitavit eum a mortuis : et
qui mecum sunt omnes fratres eccle-
sise Galathiae. Gratia vobis et pax
a Deo Patre nostro et Domino Jesu
Christo, qui dedit semetipsum pro
peccatis nostris, ut eriperet nos de
prsesenti seculo nequam secundum
voluntatem Dei et Patris nostri, cui
est gloria in secula seculorum.
Amen. Miror quod sic tam cito
transferimini ab eo qui vos vocavit
in gratiam Christi, in aliud evan-
gelium, quod non est aliud, nisi
sunt aliqui qui vos conturbant et vo-
lunt subvertere evangelium Christi.
Lectio ii. (Ad Galat. i. 8.)
Sed licet nos aut angelus de caelo
evangelizet vobis prseterquam quod
evangelizavimus vobis, anathema
sit. Sicut prsedixi et nunc iterum
dico. Si quis vobis evangelizaverit
praeter id quod accepistis, anathema
sit. Modo enim hominibus suadeo
an Deo % An quaero hominibus
placere 1 Si adhuc hominibus pla-
cerem, Christi servus non essem.
Notum enim vobis facio, fratres,
evangelium quod evangelizatum est
a me, quia non est secundum homi-
nem. Neque enim ego ab homine
accepi illud, neque didici, sed per
revelationem Jesu Christi. Audistis
enim conversationem meam aliquan-
do in Judaismo, quoniam supra mo-
dum persequebar ecclesiam Dei, et
expugnabam eam, et proficiebam in
Judaismo supra multos coaetaneos
meos in genere meo, abundantius
aemulator existens paternarum mea-
rum traditionum.
Lectio iii. (Ad Galat. i. 15.)
Cum autem complacuit ei qui me
segregavit ex utero matris meae, et
vocavit per gratiam suam, ut reve-
laret Filium suum in me, ut evan-
gelizarem illum in gentibus : con-
tinuo non acquievi carni et sanguini,
neque veni Hierosolymam ad ante-
cessores meos apostolos, sed abii in
Arabiam, et iterum reversus sum
Damascum. Deinde post annos tres
veni Hierosolymam videre Petrum :
et mansi apud eum diebus quinde-
cim. Alium autem apostolorum
vidi neminem, nisi Jacobum fratrem
Domini. Quae autem scribo vobis,
ecce coram Deo quia non mentior.
Deinde veni in partes Syriae et Ci-
liciae. Eram autem ignotus facie
ecclesiis Judeae quae erant in Christo.
Tantum autem auditum habebant,
quoniam qui persequebatur nos ali-
quando, nunc evangelizat fidem
quam aliquando expugnabat, et in
me clarificabant Deum.
Lectio iiii. (Ad Galathas. ii. 1.)
Deinde post annos quatuordecim
iterum ascendi Hierosolymam cum
Barnaba, assumpto et Tyto. Ascen-
di autem secundum revelationem.
Et contuli cum illis evangelium
quod praadico in gentibus : seorsum
autem his qui videbantur aliquid
esse, ne forte in vacuum currerem,
aut cucurrissem. Sed neque Tytus
qui mecum erat, cum esset gentilis,
compulsus est circuncidi : sed prop-
ter subintroductos falsos fratres, qui
subintroierunt explorare libertatem
nostram, quam habemus in Christo
Jesu, ut nos in servitutem redige-
ccccl
Vll
DOMINICA IV. POST OCTAVAS EPYPHANLE.
cccclviii
rent : quibus neque ad horam cessi-
raus subjectioni, ut veritas evangelii
permaneat apud vos. Ab his autem
qui videbantur aliquid esse, quales
aliquandofuerint, nichil meainterest.
Tu autem.
Lectio v. (Ad Galat. ii. 6.)
Deus personam hominis non acci-
pit. Michi enim qui videbantur esse
aliquid nichil contulertmt. Sed econ-
tra cum vidissent quod creditum
est michi evangelium praeputii, sicut
et Petro circuncisionis, qui enim
operatus est Petro in apostolatum
circuncisionis operatus est et michi
inter gentes; et cum cognovissent
gratiam quse data est michi, Jacobus
et Cephas et Johannes, qui vide-
bantur colurunse esse, dederunt michi
dextras et Barnaboe societatis, ut
nos in gentes ipsi autem in circun-
cisionem tantum * ut pauperum
memores essemus : quod etiam solli-
citus fui hoc ipsum facere.
Lectio vi. [Ad Galat. ii. 11.)
Cum autem venisset Cephas An-
tiochiam, in faciem ei restiti, quia
reprehensibilis erat. Prius enim
quam veuirent quidam a Jacobo,
cum gentibus edebat. Cum autem
venissent, subtrahebat et segregabat
se, timens eos qui ex circuncisione
erant. Et simulationi ejus consen-
serunt ceteri Judei : ita ut et Bar-
nabas duceretur ab eis in illam
simulationem. Sed cum vidissem
quod non recte ambularent ad veri-
tatem evangelii, dixi Cephae coram
omnibus. Si tu cum Judeus sis
gentiliter et non judaice vivis : quo-
modo gentes cogis judaizare ] ISTos
natura Judei : et non ex gentibus
peccatores. Tu autem.
Lectio sancti Evangelii secundum
Mattheum viii. [23 — 27].
In illo tempore. Ascendente
Jesu in naviculam : secuti sunt eum
discipuli ejus. Et reliqua.
Omelia Origenis. (6 in diversis.)
Ingrediente Domino in naviculam
secuti sunt eum discipuli ejus : non
imbecilles sed firmi et stabiles in
fide, mansueti et pii, speinentes
niundum, non duplici corde sed
simplici. Hi ergo secuti sunt eum :
non tantum gressus ejus sequentes,
sed magis sanctitatem ejus comi-
tantes, et justitiam ejus cousectantes.
Et ecce tempestas magna facta est
in mari, ita ut navicula operiretur
fluctibus. Facta est tempestas mag-
na et non pusilla : ut magnum
opus et non pusillum ostenderetur.
Quantoque fluctus navicula? irrue-
bant, tanto magis discipulos timor
conturbabat : ut plus magis deside-
rarent ad liberandum se mirabilia
Salvatoris.
Lectio viii. Dominus vero dor-
miebat. Dormiebat quidem cor-
pore, sed vigilabat Deitate. Dor-
miebat corpore, ut apostolos susci-
taret, et evigilare faceret ; pra^cipue
autem omnes nos, ne unquam animo
dormiamus, neve intellectu aut pru-
dentia, sed vigilare in omni tempore
et jubilare Domino, et salutem ab
eo postulare studeamus. Ad quem
accedentes discipuli excitabant eum,
dicentes, Domine, salva nos. Peri-
mus. Tunc dixit eis Jesus, Quid
turbati estis modicse fidei? Et sur-
gens imperabat ventis et mari : et
facta est tranquillitas magna. Jubet
mari : et non contemnit. Dicit
ventis et tempestatibus : et mox
compescuntur. Jubet omni crea-
turse : et non supergreditur jussio-
nem ejus. Sed unum hominum
genus, quod secundum similitudi-
nem Dei honorificatum est, cui
verbum Dei et prudentia data est :
hi soli homines scilicet resistunt.
'in circumcisionem : tantum ut,' Vulg.
:ccclix
EBDOMADA IV. POST OCTAVAS EPYPHANI^.
cccclx
Hi tantum inobedientes sunt : bi
soli contemnunt. Ideoque et hi soli
in judicio damnabuntur, et a justitia
punientur : velut deteriores mutis
animalibus, vel iis quse sine spiritu
et anima sunt in isto mundo.
Lectio ix. Dedit per haec omnia
nobis Dominus figuram et doctrinse
imaginem : ut et nos in omni con-
turbatione et contumelia patientiam
teneamus, stabiles simus, fidem non
deseramus. Et si iste omnis mu